Międzynarodowe organizacje lotnicze
Lotnictwo cywilne jest dziedziną podlegającą w bardzo dużym stopniu międzynarodowym regulacjom. Są one tworzone przez organizacje międzynarodowe, przepisy Unii Europejskiej oraz umowy międzynarodowe.
Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (International Civil Aviation Organization – ICAO)
Jest to najważniejsza lotnicza organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Montrealu (Kanada). ICAO została powołana w 1944 r. na mocy Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago 7 grudnia 1944 r.
ICAO zajmuje się ustalaniem międzynarodowych standardów w zakresie bezpieczeństwa, efektywności i regularności komunikacji lotniczej oraz promuje planowanie i rozwój transportu powietrznego. Najważniejszym organem tej organizacji jest Zgromadzenie, które zbiera się co 3 lata.
Bieżące prace w ramach organizacji koordynowane są przez Radę ICAO, w skład której wchodzą przedstawiciele 36 państw członkowskich tej organizacji. Od października 2013 r. członkiem Rady jest przedstawiciel Polski. Funkcję tę pełni aktualnie dr Małgorzata Polkowska, Radca Generalny w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.
Europejska Konferecja Lotnictwa Cywilnego (European Civil Aviation Conference - ECAC)
ECAC jest regionalną konsultatywną organizacją międzyrządową, zajmującą się współpracą w dziedzinie lotnictwa cywilnego w Europie, z siedzibą w Paryżu (Francja). ECAC utworzona została w wyniku zaleceń Konferencji ds. koordynacji europejskiego transportu lotniczego, zwołanej z inicjatywy Rady Europy przez ICAO w Strasburgu w dniach 21 kwietnia – 8 maja 1954 r.
Obecnie ECAC liczy 44 państwa członkowskie.
Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (European Organisation for the Safety of Air Navigation - EUROCONTROL)
EUROCONTROL jest międzynarodową organizacją powołaną w 13 grudnia 1960 r. na mocy Konwencji Brukselskiej o współpracy dotyczącej bezpieczeństwa żeglugi powietrznej przez sześć państw założycieli: Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Niemcy i Wielką Brytanię. Siedzibą organizacja jest Bruksela (Belgia). Obecnie członkami EUROCONTROL jest 41 państw (27 państw Unii Europejskiej – bez Chorwacji, a także Albania, Armenia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Mołdawia, Monako, Norwegia, Serbia, Szwajcaria, Republika Macedonii, Turcja, Ukraina). Polska przystąpiła do EUROCONTROL we wrześniu 2004 roku.
Wiele kluczowych przepisów w zakresie lotnictwa cywilnego powstaje w Unii Europejskiej.
Przepisy te formułowane są na 3 poziomach
- akty prawodawcze, formułowane w rozporządzeniach, dyrektywach lub decyzjach Unii Europejskiej, przyjmowane w zdecydowanej większości w zwykłej procedurze ustawodawczej, a więc uchwalane na podstawie wniosku Komisji Europejskiej przez Radę i Parlament Europejski;
- przepisy wykonawcze i delegowane, formułowane w rozporządzeniach i decyzjach Komisji Europejskiej, często przyjmowane w konsultacji z państwami członkowskimi UE;
- przepisy techniczne i operacyjne, formułowane przez wyspecjalizowane agencje UE. W zakresie lotnictwa cywilnego większość przepisów technicznych i operacyjnych to decyzje dotyczące procedur operacyjnych, certyfikacji, specyfikacji oraz licencjonowania, formułowane przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego (European Aviation Safety Agency - EASA), z siedzibą w Kolonii (Niemcy).
Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego
Jest to agencja Unii Europejskiej powołana do realizacji określonych zadań nadzorczych i wykonawczych w zakresie bezpieczeństwa lotniczego.
Do głównych organów EASA należą: Zarząd, Dyrektor Wykonawczy oraz Komisje odwoławcze. Agencją zarządza Dyrektor Wykonawczy. W skład Zarządu (Management Board) Agencji wchodzi obecnie 33 członków. Są to reprezentanci państw członkowskich (28), jeden przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz członkowie z Norwegii, Lichtensteinu, Islandii i Szwajcarii (te 4 państwa - bez prawa głosu). Na podstawie umów stowarzyszeniowych oraz art. 27 i 66 rozporządzenia 216/2008 w posiedzeniach Zarządu mogą uczestniczyć reprezentanci państw trzecich z Europy jako obserwatorzy. Obecnie status taki posiadają Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Albania i Czarnogóra. Kadencja członków Zarządu wynosi 5 lat, z kolei Prezesa Zarządu oraz jego Zastępcy 3 lata.
Podstawa prawna
- EASA rozpoczęła działalność we wrześniu 2003 r. na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1592/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 lipca 2002 r. (Dz.U. L 240 z 7.9.2002 uchylone rozporządzeniem (WE) nr 216/2008).
- Obecnie podstawą prawną funkcjonowania jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 z 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylające dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (Dz. U. L 79 z 19.3.2008).
Strony internetowe międzynarodowych stowarzyszeń i organizacji lotniczych
- Airlines for America (A4A)
- Airport Consultants Council (ACC)
- Airports Council International (ACI)
- Association of Asia Pacific Airlines (AAPA)
- Association of European Airlines (AEA)
- European Association For Aviation Psychology (EAAP)
- European Aviation Safety Agency (EASA)
- European Civil Aviation Conference (ECAC)
- European Cockpit Association (ECA)
- European Federation of Airline Dispatchers Associations (EUFALDA)
- European Organization for Civil Aviation Equipment (EUROCAE)
- European Organisation for the Safety of Air Navigation (EUROCONTROL)
- European Regions Airline Association (ERA)
- Fédération Aéronautique Internationale (FAI)
- Flight Safety Foundation (FSF)
- Helicopter Association International (HAI)
- International Air Cargo Association (TIACA)
- International Air Transport Association (IATA)
- International Association of Airport Executives (IAAE)
- International Business Aviation Council (IBAC)
- International Civil Aviation Organization (ICAO)
- International Council of Aircraft Owner and Pilot Associations (IAOPA)
- International Federation of Air Line Dispatchers' Associations (IFALDA)
- International Federation of Air Line Pilots Associations (IFALPA)
- International Federation of Air Traffic Controllers' Associations (IFATCA)
- International Federation of Air Traffic Safety Electronics Associations (IFATSEA)
- International Federation of Airworthiness (IFA)
- International Federation of Freight Forwarders Associations (FIATA)
- International Society of Air Safety Investigators (ISASI)
- International Transport Workers' Federation (ITF)
- International Transportation Safety Association (ITSA)
- Joint Aviation Authorities (JAA)
- World Freight Group (WFG)