Przewoźnicy
W Polsce ogólnodostępne przewozy pasażerskie o charakterze publicznym są wykonywane przez kilkunastu licencjonowanych przewoźników kolejowych.
Na rynku przewozów wyróżniamy następujące segmenty:
Przewozy komercyjne
Uruchamiane na ryzyko handlowe przewoźnika.
Należą do nich pociągi „PKP Intercity” S.A. kategorii: Express InterCity Premium (EIP), Express InterCity (EIC), EuroNight (EN) i przewozy wykonywane w relacji Warszawa – Łódź, a także część usług InterRegio przewoźnika „Przewozy Regionalne” sp. z o.o.
Przewozy dotowane
Uruchamiane na podstawie umów o świadczenie usług publicznych pomiędzy organizatorem a przewoźnikiem.
W zależności od zasięgu przewozów organizatorami są:
- Minister Infrastruktury jest organizatorem przewozów międzywojewódzkich (przewoźnik: „PKP Intercity” S.A.) i międzynarodowych o charakterze dalekobieżnym (przewoźnicy: „PKP Intercity” S.A., „Przewozy Regionalne” sp. z o.o.),
- samorządy województw – są organizatorami przewozów wojewódzkich, międzywojewódzkich i transgranicznych o charakterze regionalnym.
Przewoźnicy w województwach:
- „Arriva RP” Sp. z o. o.,
- „Koleje Dolnośląskie” SA,
- „Koleje Mazowieckie-KM” Sp. z o.o.,
- „Koleje Małopolskie” sp. z o.o.,
- „Koleje Śląskie” Sp. z o.o.,
- „Koleje Wielkopolskie” Sp. z o.o.,
- „Łódzka Kolej Aglomeracyjna” Sp. z o.o.,
- „PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście” Sp. z o.o.,
- "Przewozy Regionalne” Sp. z o.o.,
- „Warszawska Kolej Dojazdowa” Sp. z o.o.
- Zarząd Transportu Miejskiego m. st. Warszawy – jest organizatorem przewozów w ramach aglomeracji (przewoźnik: „Szybka Kolej Miejska” Sp. z o.o - Warszawa),
- inne jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli w ramach realizowanej polityki transportowej przewidują dotowanie lokalnych przewozów kolejowych.
W przypadku przewozów dotowanych organizator określa m.in. warunki dotyczące liczby połączeń, godzin kursowania, wysokości opłat za przejazd. Określa też wymaganą jakość usług (komfortu, punktualności, wyposażenia itp.), a w przypadku niedotrzymania oczekiwanych parametrów wykonawca obciążany jest karami umownymi.