Dostępność cyfrowa

Deklaracja dostępności to opis dostępności podmiotu publicznego dla osób z niepełnosprawnościami. Informuje te osoby o rozwiązaniach, ale też problemach, jakie spotkają na stronie internetowej, w aplikacji mobilnej i budynkach danego podmiotu publicznego.

Od 23 września 2020 r. taka deklaracja jest obowiązkowa dla każdej strony internetowej, a od 23 czerwca 2021 r. dla każdej aplikacji mobilnej, która należy do podmiotu publicznego. Obowiązek ten wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (dalej ustawa o dostępności cyfrowej).

Deklaracja opisuje stan dostępności. Nawet jeśli strona internetowa jest niedostępna, to musi mieć w pełni dostępną deklarację, która opisuje ten stan.

Zobacz, jak wygląda przykładowa deklaracja dostępności. Spełnia ona zarówno wymagania treściowe, jak i techniczne deklaracji dostępności.   

Poznaj wymogi dostępności cyfrowej dla podmiotów publicznych. Dzięki nim zrozumiesz, na co musisz zwrócic uwagę w deklaracji. 

Następnie zbierz dane o stanie dostępności cyfrowej strony internetowej, dla której tworzysz deklarację. Ewentulane błędy i sposoby radzenia sobie z nimi musisz opisać w deklaracji. Takie badanie najlepiej zlecić specjaliście ds. dostępności cyfrowej (audytorowi dostępności), ale możesz także wykonac je samodzielnie, bazując na przygotowanej przez nas liście kontrolnej.  

Musisz także zebrać informacje o dostępności architektonicznej siedziby podmiotu publicznego. 

Deklarację napisz w języku, w jakim podawane są treści na stronie internetowej. Jeżeli jest kilka wersji językowych strony, przygotuj na każdą z nich deklarację we właściwym języku.

Zawartość deklaracji dostępności jest dokładnie określona i wspólna w całej Unii Europejskiej. W deklaracji są 3 rodzaje treści:

1. takie, które musisz użyć co do słowa zgodnie ze wzorem, uzupełniając tylko np. nazwą podmiotu publicznego — oznaczyliśmy je w przykładzie jako „obowiązkowy format”;
2. takie, które możesz opisać własnymi słowami, ale uwzględniając w tym opisie konkretne wymagane elementy — oznaczyliśmy je w przykładzie jako „konieczne”;
3. inne nieobowiązkowe treści, przydatne dla osób z niepełnosprawnościami, korzystających z informacji i usług danego podmiotu publicznego.

Deklarację musisz zacząć od tytułu: Deklaracja dostępności. Jest to obowiązkowy format tego tytułu.

Po tytule umieść zobowiązanie do przestrzegania dostępności i informację, jakiej strony dotyczy deklaracja. Mają one obowiązkowy format, podany w kolejnym akapicie. Uzupełnij go jedynie o nazwę podmiotu publicznego i nazwę strony internetowej, której dotyczy deklaracja. Nazwa strony powinna być linkiem prowadzącym do tej strony.

[Nazwa podmiotu publicznego] zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. 
Deklaracja dostępności dotyczy strony internetowej [nazwa strony internetowej].

Podaj także datę pierwszej publikacji strony internetowej (której dotyczy deklaracja) i datę ostatniej istotnej aktualizacji strony (która mogła wpłynąć na dostępność cyfrową). Daty zapisz w formacie rrrr-mm-dd np. 2020-03-20. Obie te daty są konieczne.

W następnej kolejności napisz, na ile strona internetowa jest zgodna z ustawą o dostępności cyfrowej. Masz 3 możliwości w obowiązkowym formacie:

1. Strona internetowa jest zgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. — jeśli strona spełnia wszystkie wymagania opisane w załączniku 1. do tej ustawy;

2. Strona internetowa jest częściowo zgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu niezgodności lub wyłączeń wymienionych poniżej.  — jeśli strona spełnia większość wymagań opisanych w załączniku 1. do tej ustawy,

3. Strona internetowa jest niezgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Niezgodność (niezgodności) lub wyłączenia wymieniono poniżej. — jeśli strona nie spełnia większości wymagań opisanych w załączniku 1. do ustawy.

Jak opisać błędy i rozwiązania?

Jeśli strona jest częściowo zgodna lub niezgodna z ustawą o dostępności cyfrowej musisz koniecznie opisać, czego dokładnie dotyczą problemy. Napisz to możliwie prosto i zrozumiale.

Jeśli jest alternatywny sposób radzenia sobie z problemami lub wiesz, kiedy te problemy będą rozwiązane, napisz o tym.

Jeśli niedostępność wynika z wykluczeń dopuszczanych przez art. 3 ust. 2 ustawy o dostępnosci cyfrowej, napisz o tym. Sprawdź, jakie to wykluczenia w omówieniu wymogów dostępności cyfrowej dla podmiotów publicznych.

Do problemów, których usunięcie wiązałoby się z nadmiernymi obciążeniami, dodaj koniecznie link do analizy to potwierdzającej, zatwierdzonej przez kierownika jednostki/podmiotu. Pamiętaj, że ustawa o dostępnosci cyfrowej dokładnie precyzuje, co powinna uwzględniać taka analiza.

Przykładowe opisy błędów i rozwiązań:

W części filmów nie ma napisów dla osób niesłyszących i Głuchych. Wszystkie nowe filmy dodawane na naszej stronie mają już takie napisy. Do filmów sprzed 23 września 2020 r. planujemy dodać napisy do końca 2022 r.

Formularz kontaktowy nie ma etykiet tekstowych powiązanych z polami i może być problematyczny dla osób korzystających z czytnika ekranu. Możesz skontaktować się z nami, pisząc na adres e-mailowy lub dzwoniąc do nas. Dane teleadresowe są obok formularza kontaktowego.

Dokumenty archiwalne opublikowane na stronie przed 23 września 2018 r. nie są dostępne. Nie mamy prawnego obowiązku dostosowywania tych dokumentów. Jeżeli potrzebujesz dostępu do nich skontaktuj się z nami i wskaż dokładnie, które z nich potrzebujesz i jak powinniśmy je dostosować.

„Wirtualny spacer” nie jest dostępny cyfrowo. Zapewnienie dostępności tej funkcji oznacza bardzo wysokie koszty, które oceniliśmy jako „nadmierne obciążenie” opisane w ustawie o dostępności cyfrowej.  Oceniliśmy to na podstawie Analizy kosztów dostępności cyfrowej funkcji wirtualnego spaceru (PDF).

Pozostałe informacje

Po opisie problemów koniecznie podaj datę sporządzenia deklaracji. Datę zapisz w formacie rrrr-mm-dd np. 2020-04-20.

Musisz także napisać, na jakiej podstawie oceniasz dostępność cyfrową strony internetowej. Treść tej oceny ma obowiązkowy format, wybierz jeden pasujący:

• Deklarację sporządzono na podstawie samooceny przeprowadzonej przez podmiot publiczny.
• Deklarację sporządzono na podstawie badania przeprowadzonego przez podmiot zewnętrzny [nazwa podmiotu zewnętrznego].

Jeżeli wybierzesz opcję związaną z zewnętrznym podmiotem badawczym (np. specjalista, firma zewnętrzna), podaj jego nazwę. Możesz także, pod tą informacją, umieścić link do raportu z badania dostępności strony internetowej, który jest podstawą tej deklaracji.

Raz do roku (do 31 marca) musisz zrobić przegląd deklaracji dostępności, czyli sprawdzić jej aktualność. Po takim pierwszym przeglądzie dodaj w deklaracji datę tego ostatniego przeglądu. Zrób to nawet wtedy, gdy żadne informacje w deklaracji się nie zmieniły. Datę tę będziesz aktualizować co roku, przy kolejnych przeglądach.  Datę ostatniego przeglądu deklaracji zapisz w formacie rrrr-mm-dd.  

Informacja o skrótach klawiaturowych musi być koniecznie w deklaracji o dostępności. Jeżeli na stronie internetowej użyte są jakieś specjalne skróty klawiaturowe, to opisz je (np. Do wyszukiwarki można się przenieść za pomocą skrótu ‘/’). Jeżeli nie ma ich, napisz, że używane są standardowe skróty.

W kolejnej sekcji opisz, w jaki sposób użytkownik może skontaktować się z podmiotem publicznym, którego dotyczy deklaracja, w sprawach związanych z dostępnością cyfrową strony internetowej.

Jako tytułu tej sekcji użyj Informacje zwrotne i dane kontaktowe — jest to obowiązkowy format.

Opis sposobu kontaktowania się

Koniecznie opisz z kim konkretnie i w jaki sposób można się skontaktować w sprawie problemów z dostępnościa cyfrową. Podaj różne możliwości kontaktu np. telefon i e-mail.

Kontakty mogą dotyczyć niedostępności cyfrowej całej strony internetowej lub jej konkretnego elementu (np. treści artykułu, dokumentu). Wskaż koniecznie jakie dane powinien podać użytkownik, żeby jego zgłoszenie mogło być rozpatrzone. Zakres danych do zgłoszenia określa ustawa o dostępności cyfrowej.

Możesz opisać to np. w ten sposób:

Na tej stronie internetowej są problemy, które wynikają z niespełnienia wymogów dostępności cyfrowej? Zgłoś to do [imię i nazwisko] — e-mailowo: [adres poczty elektronicznej] lub telefonicznie: [numer telefonu].

W zgłoszeniu podaj swoje imię i nazwisko oraz dane kontaktowe (np. numer telefonu, e-mail). Określ dokładny adres strony internetowej, na której jest niedostępny element lub treść. Opisz, na czym polega problem i jaki sposób jego rozwiązania byłby dla Ciebie najwygodniejszy.

Opis sposobu rozpatrywania wniosków i skarg

W dalszej części tej sekcji opisz koniecznie, jak wygląda procedura rozpatrywania zgłoszeń.

Ustawa o dostępności cyfrowej określa maksymalny termin na reakcję podmiotu publicznego jako „bez zbędnej zwłoki”, do 7 dni. W przypadku problemów z zapewnieniem dostępności cyfrowej w tym terminie podmiot może wydłużyć go do maksymalnie 2 miesięcy.

Wyjaśnij wnioskodawcy, że jeśli nie będzie możliwa poprawa zgłoszonych błędów, to zaproponowany zostanie mu inny sposób dostępu do strony lub wskazanych jej elementów. 

Możesz opisać to na przykład w ten sposób:

Na Twoje zgłoszenie odpowiemy najszybciej jak to możliwe, nie później niż w ciągu 7 dni od jego otrzymania.

Jeżeli ten termin będzie dla nas zbyt krótki, poinformujemy Cię o tym. W tej informacji podamy nowy termin, do którego poprawimy zgłoszone przez Ciebie błędy lub przygotujemy informacje w alternatywny sposób. Ten nowy termin nie będzie dłuższy niż 2 miesiące.

Jeżeli nie będziemy w stanie zapewnić dostępności cyfrowej strony internetowej lub treści według Twojego zgłoszenia, zaproponujemy Ci dostęp do nich w alternatywny sposób.

Na koniec napisz koniecznie gdzie i w jaki sposób może się odwołać lub złożyć skargę osoba, która uzna, że udzielone jej wsparcie było niewystarczające. W tej części koniecznie umieść też link do strony internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich. Odpowiada on za rozpatrywanie ostateczne tego typu skarg. Przykładowo:

Jeżeli nasze działania nie będą dla Ciebie zadowalające, możesz zgłosić skargę do [Nazwa podmiotu, link do danych kontaktowych lub wprost dane kontaktowe]. Jeżeli nadal będziesz mieć uwagi do naszych działań związane z dostępnością cyfrową, możesz zgłosić je do Rzecznika Praw Obywatelskich. 

W kolejnej sekcji opisz, jak wygląda dostępność architektoniczna siedziby podmiotu publicznego, którego dotyczy ta deklaracja.

Jako tytułu tej sekcji użyj Dostępność architektoniczna — jest to obowiązkowy format.

Podaj nazwę i adres podmiotu publicznego, a poniżej opisz koniecznie kluczowe elementy dostępności architektonicznej konkretnego budynku:

• Opis dostępności wejścia do budynku i przechodzenia przez obszary kontroli;
• Opis dostępności korytarzy, schodów i wind;
• Opis dostosowań, np. pochylni, platform, informacji głosowych, pętli indukcyjnych;
• Informacje o miejscu i sposobie korzystania z miejsc parkingowych wyznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami;
• Informacja o prawie wstępu z psem asystującym i ewentualnych uzasadnionych ograniczeniach.

Koniecznie podaj też informację o możliwości skorzystania z tłumacza języka migowego na miejscu lub online. Jeżeli nie ma takiej możliwości, także o tym poinformuj.

Wprawdzie obowiązkowo musisz opisać dostępność budynku siedziby podmiotu, ale rozważ czy nie ma innych budynków, które także warto opisać, bo np. jest w nim biuro obsługi klienta.

Przykładowy opis może brzmieć:

Do budynku prowadzą 2 wejścia od [nazwa ulicy] oznaczone literami A i B. Do obu wejść prowadzą schody. Przy schodach do wejścia A znajduje się podjazd dla wózków. Dla gości przeznaczone jest wejście A.

Recepcja znajduje się po prawej stronie wejścia A. Dalsze przejście zabezpieczone jest bramkami, przez które może przejechać osoba na wózku.

Dla osób na wózkach dostępny jest tylko korytarz i pomieszczenia na parterze. Do części korytarza prowadzą schody, które można pokonać za pomocą platformy przyschodowej. W budynku nie ma windy.

Toaleta dla osób z niepełnosprawnościami znajduje się na parterze, na wprost klatki schodowej.

Przed budynkiem wyznaczono 2 miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami.

Do budynku i wszystkich jego pomieszczeń można wejść z psem asystującym lub psem przewodnikiem.

W budynku nie ma pętli indukcyjnych.

Ostatnia sekcja dotyczy tylko podmiotów publicznych, które posiadają i udostępniają aplikacje mobilne. Wówczas dodaj tę sekcję z tytułem Aplikacje mobilne — jest to obowiązkowy format.

Pod tym tytułem wymień koniecznie te aplikacje wraz z linkami do ich pobrania, np. w sklepie z aplikacjami lub na innej stronie internetowej.

Deklaracja dostępności musi być przygotowana i opublikowana w jeden konkretny sposób, także od strony technicznej. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami będą mogły łatwo odnaleźć ją i móc się nią posługiwać w analogiczny sposób na stronach internetowych i w aplikacjach mobilnych wszystkich podmiotów publicznych.

Deklaracja dostępności musi być dostępna cyfrowo, nawet jeśli cała strona internetowa, której dotyczy, taka nie jest.

Format

Deklarację dostępności przygotuj w formacie HTML (dowolnej jego wersji).

Umiejscowienia linku do deklaracji dostępności

Ułatw użytkownikom odnalezienia deklaracji dostępności i umieść link do niej na stronie głównej strony internetowej lub w miejscu zawsze wyświetlanym na wszystkich podstronach np. w stopce albo nagłówku.

Jeśli strona internetowa ma kilka wersji językowych, deklaracja także musi mieć wersje językowe, uwzględnij to, planując umieszczenie linku i podpinając do niego konkretną treść.

Link do deklaracji dostępności aplikacji mobilnej umieść na stronie internetowej podmiotu publicznego, najlepiej tej poświęconej aplikacji. Umieść go także w samej aplikacji mobilnej, na przykład w sekcji pomocy i w opisie tej aplikacji w sklepie. Jeżeli aplikacja mobilna nie jest przeznaczona do pracy online, to deklarację dostępności umieść w całości (a nie jedynie w formie linku) w tej aplikacji.

Obowiązkowe identyfikatory

W kodzie HTML deklaracji umieść koniecznie odpowiednie identyfikatory (id), połączone z treściami, do których się odnoszą. Dodaj je do znaczników, w których zawarte są informacje lub w dodatkowych znacznikach <div> lub <span>. Zobacz, jak te identyfikatory użyliśmy w kodzie przykładowej deklaracji dostępności.

• a11y-wstep: obowiązkowe oświadczenie o dostępności;
• a11y-podmiot: nazwa podmiotu publicznego;
• a11y-url: adres strony internetowej lub aplikacji mobilnej do pobrania;
• a11y-data-publikacja: data opublikowania strony internetowej lub wydania aplikacji;
• a11y-data-aktualizacja: data ostatniej aktualizacji strony internetowej lub aplikacji mobilnej;
• a11y-status: status pod względem zgodności z ustawą o dostępności cyfrowej;
• a11y-ocena: link do dokumentu z analizą o nadmiernym obciążeniu. Identyfikator jest opcjonalny;
• a11y-data-sporzadzenie: data sporządzenia deklaracji dostępności;
• a11y-audytor: nazwa podmiotu zewnętrznego, który przeprowadził badanie dostępności. Identyfikator jest opcjonalny;
• a11y-kontakt: sekcja z danymi kontaktowymi;
• a11y-osoba: imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za kontakt w sprawie niedostępności (osoba kontaktowa);
• a11y-email: adres poczty elektronicznej osoby kontaktowej — przykład: <a id=”a11y-email” href=”mailto: dostepnosc@podmiot-publiczny.pl”>dostepnosc@podmiot-publiczny.pl</a>;
• a11y-telefon: numer telefonu do osoby kontaktowej;
• a11y-procedura: opis procedury wnioskowo-skargowej;
• a11y-architektura: sekcja z informacjami o dostępności architektonicznej.
• a11y-aplikacje: sekcja z informacjami o aplikacjach.

Te identyfikatory są wymagane, o ile treść, do której się odnoszą, jest w deklaracji dostępności. Oprócz nich możesz używać również innych znaczników klas czy identyfikatorów — nie zakłóci to działania narzędzi wspomagających osoby z niepełnosprawnościami.

Struktura nagłówkowa deklaracji

Treść deklaracji dostępności podziel na logiczne części za pomocą HTML-owych nagłówków <h…> na odpowiednim poziomie.

W deklaracji dodaj minimum obowiązkowe 3 nagłówki, w odpowiedniej hierarchii nagłówkowej:

• Deklaracja dostępności — nagłówek tytułowy;
• Informacje zwrotne i dane kontaktowe — nagłówek sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności;
• Dostępność architektoniczna — nagłówek kolejnej sekcji, podrzędny do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności,

Opcjonalnie może pojawić się nagłówek jeszcze sekcji Aplikacje mobilne, także podrzędnej do nagłówka sekcji Deklaracja dostępności.

Nagłówki nie mają wskazanych wymaganych poziomów, ale musisz ułożyć je logicznie. Jeśli nagłówek tytularny będzie <h1> wówczas nagłówki podrzędnych sekcji powinny być <h2>. Jeśli nagłówek tytularny będzie <h2> wówczas nagłówki podrzędnych sekcji powinny być <h3>.

Wszystkie wymagania techniczne opisaliśmy w Warunkach technicznych publikacji oraz strukturze dokumentu elektronicznego „Deklaracji Dostępności”.