Wasze Ekscelencje,

Szanowni Państwo,

dziękuję Państwu za przybycie.

Korzystając z tej okazji chciałbym podziękować Państwu za współpracę w wielu kwestiach, które były związane z naszą aktywnością w Radzie Bezpieczeństwa w kadencji 2018-2019.

Ponad rok temu, w kwietniu 2018 roku zebraliśmy się tutaj aby porozmawiać o priorytetach oraz planach przed objęciem przez Polskę prezydencji w Radzie Bezpieczeństwa.

Dzisiaj, tuż przed naszym drugim przewodnictwem, chciałbym podzielić się z Państwem naszymi największymi osiągnięciami i przedstawić cele na sierpniową prezydencję.

Jako członek Rady Bezpieczeństwa Polska bierze współodpowiedzialność za rozwiązywanie najbardziej pilnych problemów na świecie.

Po ponad półtora roku polskiej obecności w Radzie Bezpieczeństwa możemy stwierdzić, że członkostwo w tej prestiżowej instytucji łączy się z podejmowaniem niezwykle ważnych ale i trudnych działań dyplomatycznych, które mają na celu poszukiwanie wspólnych rozwiązań bieżących kryzysów bezpieczeństwa oraz przedłużających się konfliktów.

Od samego początku swojego członkostwa Polska aktywnie angażowała się w dyskusje na temat wielu kwestii geograficznych i horyzontalnych.

Rozmawialiśmy na temat poważnych skutków dla bezpieczeństwa jakie niosą konflikty na Bliskim Wschodzie, możliwych rozwiązań problemów, z którymi boryka się Afryka, oraz konsekwencji potencjalnego i realnego wykorzystania broni masowego rażenia.

Staraliśmy się naświetlić sytuację w naszym regionie, mam tu na myśli Ukrainę i Gruzję.

Ponadto Polska, pełniąc funkcję przewodniczącego trzech komitetów sankcyjnych ds. Sudanu, Sudanu Południowego oraz Iraku podjęła działania na rzecz zwiększenia transparentności działania Komitetów.

Organizowaliśmy otwarte spotkania z udziałem krajów dotkniętych problemami a także ich sąsiadów, przedstawiliśmy sprawozdanie Przewodniczącego dla Rady Bezpieczeństwa w otwartym posiedzeniu.

W ciągu 18 miesięcy obecności w Radzie przełożyliśmy nasze horyzontalne priorytety na konkretne działania i inicjatywy w obszarach kluczowych z punktu widzenia polskich interesów.

Pozwolą Państwo, że pokrótce zaprezentuję naszą dotychczasową aktywność.

Po pierwsze jednym z naszych priorytetów jest promowanie przestrzegania prawa międzynarodowego.

W maju ubiegłego roku, w ramach pierwszego przewodnictwa, zorganizowaliśmy otwartą debatę wysokiego szczebla, której przewodniczył Prezydent RP pan Andrzej Duda.

Promowanie prawa międzynarodowego było także tematem spotkań poświęconych skuteczności zapobiegania najcięższym zbrodniom w grudniu 2018 roku oraz współpracy Rady Bezpieczeństwa z Międzynarodowym Trybunałem Karnym w lipcu ubiegłego roku, współorganizowanych przez Polskę.

Innym obszarem priorytetowym, który ściśle wiąże się z międzynarodowym prawem humanitarnym, jest ochrona ludności cywilnej dotkniętej konfliktami zbrojnymi.

W tym obszarze skupiamy się głównie na grupach, które są najbardziej narażone na skutki działań wojennych oraz dyskryminację – mam tu na myśli dzieci, kobiety, osoby z niepełnosprawnościami oraz mniejszości religijne.

Podejmowaliśmy szereg inicjatyw na forum Rady Bezpieczeństwa aby zwrócić uwagę na sytuację grup najbardziej narażonych.

Ochrona ludności cywilnej była tematem jednego z najważniejszych wydarzeń w ramach naszej prezydencji w maju ubiegłego roku – briefingu Rady Bezpieczeństwa, któremu miałem przyjemność przewodniczyć.

W ramach naszego członkostwa zorganizowaliśmy do tej pory szereg spotkań dotyczących sytuacji ludności cywilnej.

Wśród nich znalazły się:

• spotkanie w formule ‘Arria’ na temat dzieci w konfliktach zbrojnych w maju 2018 roku,
• wydarzenie towarzyszące na temat reintegracji dzieci związanych wcześniej z grupami zbrojnymi w czerwcu 2018 roku oraz
• spotkanie w formule ‘Arria’ poświęcone ochronie dzieci urodzonych w wyniku przemocy seksualnej w strefach konfliktów w październiku 2018 roku.

Było to pierwsze spotkanie Rady Bezpieczeństwa na ten temat.

W maju 2018 roku zorganizowaliśmy inne wydarzenie towarzyszące, na temat ochrony personelu medycznego w konfliktach zbrojnych.

W grudniu zeszłego roku Polska zorganizowała spotkanie w formule ‘Arria’ na temat osób z niepełnosprawnościami w konfliktach zbrojnych.

Konsekwentnie podkreślamy znaczenie poszanowania interesów najbardziej wrażliwych grup w wystąpieniach, które przedstawiciele Polski wygłaszają podczas spotkań Rady Bezpieczeństwa.

20 czerwca tego roku, z inicjatywy Polski, Rada Bezpieczeństwa jednogłośnie przyjęła pierwszą w historię rezolucję na temat sytuacji osób z niepełnosprawnościami w konfliktach zbrojnych.

Dokument ten podkreśla potrzebę zapewnienia im odpowiedniego wsparcia humanitarnego i psychologicznego, a także włączenia ich w proces reintegracji.

Rezolucja 2475 została bardzo dobrze przyjęta zarówno przez członków ONZ jak i organizacje pozarządowe.

Mam również przyjemność poinformować, że 28 maja tego roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z inicjatywy polskiej ustanowiło 22 sierpnia Międzynarodowym Dniem upamiętniającym ofiary aktów przemocy ze względu na religię lub wyznanie.

Projekt rezolucji na ten temat został przedstawiony przez Polskę. Miałem przyjemność zaprezentować go Zgromadzeniu Ogólnemu także w imieniu Brazylii, Kanady, Egiptu, Iraku, Jordanii, Nigerii, Pakistanu oraz Stanów Zjednoczonych.

Dziękujemy za Państwa wsparcie dla tej inicjatywy.

Ponadto, w kontekście nowych zagrożeń bezpieczeństwa, Polska, działając jako członek Rady Bezpieczeństwa oraz aktualny Przewodniczący Konferencji Klimatycznej, zwraca w tym roku szczególną uwagę na wpływ zmian klimatycznych na bezpieczeństwo.

W styczniu tego roku Przewodniczący COP24, pan Michał Kurtyka, wziął udział w debacie otwartej Rady Bezpieczeństwa na temat wpływu klęsk żywiołowych związanych ze zmianami klimatycznymi na pokój i bezpieczeństwo na świecie.

Natomiast w lutym tego roku Polska zorganizowała wydarzenie towarzyszące w siedzibie ONZ w Nowym Jorku poświęcone reagowaniu misji ONZ w Mali, Sudanie i Republice Środkowoafrykańskiej na wpływ zmian klimatu na bezpieczeństwo.

Jeżeli zaś chodzi o regionalny wymiar polskiej aktywności w Radzie Bezpieczeństwa, chciałbym skupić się na dwóch głównych obszarach.

Zwracamy szczególną uwagę na sytuację bezpieczeństwa w naszym bezpośrednim oraz bliskim sąsiedztwie.

Dlatego też, wraz z partnerami o podobnych poglądach, aktywnie działamy na rzecz poprawy sytuacji na Ukrainie.

Najlepszym tego dowodem jest liczba spotkań poświęconych Ukrainie, w sumie osiem, które odbyły się w Radzie odkąd polska dołączyła do tego gremium.

Odnośnie do Gruzji, 8 sierpnia zeszłego roku Polska wraz z partnerami z UE zainicjowała dyskusję w Radzie Bezpieczeństwa na temat sytuacji w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem Abchazji i Osetii Południowej.

Polska nie pozostaje również obojętna na kwestię pokoju i bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie.

Angażujemy się aktywnie w rozmowy dotyczące Syrii, Iraku, Jemenu, czy bliskowschodniego procesu pokojowego. 

Daliśmy dowód naszego zainteresowania tymi sprawami organizując w lutym tego roku w Warszawie konferencję ministerialną poświęconą budowaniu pokoju i bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie.

Ekscelencje,

chciałbym przedstawić Państwu główne inicjatywy, które Polska planuje podjąć podczas swojej prezydencji w Radzie Bezpieczeństwa w sierpniu.

Tematy spotkań Rady Bezpieczeństwa ONZ wysokiego szczebla będą odpowiadały długofalowym priorytetom członkostwa Polski w Radzie.

2 sierpnia organizujemy otwartą debatę na temat dzieci w konfliktach zbrojnych we współpracy ze Specjalnym Przedstawicielem Sekretarza Generalnego ONZ ds. dzieci w konfliktach zbrojnych, panią Virginią Gambą.

Zostanie wtedy przedstawiony coroczny raport Sekretarza Generalnego na temat dzieci w konfliktach zbrojnych.

Na podstawie informacji zawartych w raporcie, państwa członkowskie NZ spróbują określić jaki postęp został osiągnięty w działaniach ONZ mających na celu zapobieganie zabijaniu i okaleczaniu dzieci oraz zwalczanie przemocy seksualnej wymierzonej w dzieci w czasie konfliktów zbrojnych. Omówione również zostaną nowe wyzwania dla ONZ w tych obszarach.

Zastanowimy się również, w jaki sposób możemy skuteczniej chronić i wspierać dzieci niepełnosprawne w czasie konfliktu i po jego ustaniu, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczącą sytuacji osób z niepełnosprawnościami w konfliktach zbrojnych.

Kolejnym wydarzeniem będzie briefing wysokiego szczebla na temat międzynarodowego prawa humanitarnego, który organizujemy z okazji 70. rocznicy przyjęcia Konwencji Genewskich.

Rocznica ta przypada 12 sierpnia, jednak tego dnia obchodzone będzie święto ONZ Eid al-Adha, dlatego przesunęliśmy briefing na 13 sierpnia.

Pozwolę sobie przypomnieć Państwu, że Konwencje Genewskie z 1949 roku zostały stworzone z myślą o polepszeniu losu osób, które zostały ranne lub chore w wyniku konfliktów zbrojnych na lądzie i morzu. Gwarantowały one również humanitarne traktowanie jeńców wojennych
i ochronę ludności cywilnej podczas wojny.

Siedemdziesiąt lat po ich przyjęciu Konwencje Genewskie nadal są najpowszechniej stosowanymi traktatami dotyczącymi stosunków zagranicznych. Członkowie Rady Bezpieczeństwa mają obowiązek działać na rzecz lepszego wdrażania międzynarodowego prawa humanitarnego. Chcielibyśmy poruszyć w czasie briefingu kwestię użycia istniejących środków i mechanizmów dla zapewnienia poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego. Chcielibyśmy również rozważyć praktyczne działania, które należy podjąć aby odpowiedzieć na najbardziej palące wyzwania dla międzynarodowego prawa humanitarnego we współczesnych konfliktach.

Briefing poprowadzą: Peter Maurer, Przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża oraz przedstawiciele Sekretariatu ONZ i społeczeństwa obywatelskiego.

Głównym wydarzeniem będzie debata pod tytułem Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa: Wyzwania dla pokoju i bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie. Zaplanowaliśmy ją na 20 sierpnia.

Celem tej debaty jest omówienie, w jaki sposób należy reagować na wyzwania w regionie. Rozmówcy położą nacisk na znaczenie poszanowania prawa międzynarodowego i ryzyko destabilizacji regionu w następstwie konfliktów zbrojnych.  

Oczekujemy, że członkowie Rady Bezpieczeństwa i uczestnicy z regionu zastanowią się nad sposobami załagodzenia napięć, powstałych na skutek niedawnych wydarzeń w Zatoce Perskiej. Skupią się w szczególności na zagrożeniach wynikających z proliferacji broni, w tym broni masowego rażenia. Omówią również jak wzmocnić bezpieczeństwo morskie i lotnicze.

Ostatnim wydarzeniem będzie nieformalne spotkanie wszystkich członków ONZ, poświęcone zwiększaniu bezpieczeństwa osób należących do mniejszości religijnych. Odbędzie się ono 22 sierpnia, w dniu w którym po raz  pierwszy będziemy obchodzić Międzynarodowy Dzień upamiętniający ofiary aktów przemocy ze względu na religię lub wyznanie.

Celem spotkania będzie omówienie skali tego problemu oraz sposobów zapobiegania przemocy wymierzonej w osoby należące do mniejszości religijnych. Do sposobów tych należą wczesne ostrzeganie i mechanizmy prewencyjne.  

Głos zabierze między innymi Wysoka Komisarz NZ ds. Praw Człowieka, pani Michelle Bachelet.

Szanowni Państwo,

już w przyszłym tygodniu zaczynają się cztery sierpniowe spotkania wysokiego szczebla, którym będę osobiście przewodniczył jako minister spraw zagranicznych, co jest dla mnie szczególnie ważne.

Oprócz nich odbędą się cykliczne spotkania Rady Bezpieczeństwa i przegląd mandatów kilku misji ONZ.

W odniesieniu do Bliskiego Wschodu czekają nas trzy zwyczajowe spotkania na temat sytuacji w Syrii dotyczące kwestii politycznych i humanitarnych oraz użycia broni chemicznej. Przewidziane są również spotkania dotyczące Jemenu, briefing na temat bliskowschodniego procesu pokojowego oraz rozmowy o sytuacji w Iraku (dotyczące misji UNAMI).

Szczególnie ważne dla Polski będą konsultacje Rady Bezpieczeństwa na temat operacji pokojowej w Libanie, ponieważ jesienią 230 polskich żołnierzy dołączy do misji UNIFIL. Przewidziane są spotkania na temat kontynentu afrykańskiego, w tym sytuacji w Darfurze, Somalii i Regionalnego Biura ONZ do spraw Afryki Środkowej. Pod koniec sierpnia omówimy również reżim sankcji przeciwko KRLD.  

Szanowni Państwo, 

Polska kandyduje do Rady Praw Człowieka ONZ na lata  2020-2022. Uważamy, że jest to naturalną kontynuacją naszego niestałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa oraz naszej aktywności w ramach wszystkich trzech filarów systemu Narodów Zjednoczonych: pokoju i bezpieczeństwa, praw człowieka i rozwoju.

Do naszych priorytetowych obszarów należą podstawowe prawa i wolności grup marginalizowanych, w szczególności dzieci, osób z niepełnosprawnościami i osób należących do mniejszości religijnych oraz dobre rządzenie i umacnianie społeczeństwa obywatelskiego. 

Jeśli zostaniemy wybrani do Rady Praw Człowieka, będziemy promować prawa człowieka jako warunek pokoju, bezpieczeństwa i rozwoju.

Proszę Państwa o poparcie nas w jesiennych wyborach do  Rady Praw Człowieka.

Szanowni Państwo,

Pozwólcie że przytoczę słowa Johna Fitzgeralda Kennedy’ego:

“Działanie pociąga za sobą koszty i ryzyko, ale o wiele mniejsze niż te, które wiążą się z wygodną biernością.” 

Zbliża się początek naszego drugiego przewodnictwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Mocno wierzymy, że będziemy działać razem aby znaleźć wspólne rozwiązania, które pozwolą nam odpowiedzieć na wyzwania dla pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

Dziękuję za uwagę.