Przyjęcie projektu nowelizacji ustawy regulującego kwestie obrotu paliwami stałymi to niezwykle ważny krok na drodze do realizacji rządowego programu Czyste Powietrze przyjętego przez Radę Ministrów w pierwszej połowie 2017 r. Program ten stanowi pierwsze zintegrowane podejście administracji rządowej do postawienia sprawy czystego powietrza w Polsce na tak wysokim poziomie politycznym.

Rozporządzenie w sprawie jakości paliw stałych jest najważniejszym aktem prawnym ponieważ jednoznacznie określa parametry jakościowe paliw stałych.

O tym jak wielka była potrzeba uruchomienia tego programu świadczyć może chociażby wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 lutego 2018r., który stwierdził, że Polska w latach 2007-2015 nie ustanowiła skutecznego systemu ochrony swoich obywateli przed zanieczyszczonym powietrzem. Rząd Zjednoczonej Prawicy konsekwentnie realizuje poszczególne postulaty programu Czyste Powietrze nadrabiając w ten sposób wieloletnie zaległości wskazywane już od 2000 r. w kolejnych raportach Najwyższej Izby Kontroli poświęconych jakości powietrza w Polsce.

Projektu ustawy dotyczącej norm jakości paliw stałych, który zostanie skierowany do Sejmu, to element realizacji programu Czyste Powietrze. Należą do nich także przyjęcie standardów emisyjnych dla kotłów węglowych małej mocy wykorzystywanych w gospodarstwach domowych (punkt ten został zrealizowany już w ubiegłym roku poprzez wydanie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów) oraz ustanowienie programu osłonowego dla mniej zamożnych Polaków. Zostało to przyjęte do realizacji poprzez uruchomienie programu termomodernizacji skierowanego na początek do 23 polskich miast.

Przyjęcie projektu ustawy przez rząd to efekt prawie rocznej pracy Ministerstwa Energii oraz resortów odpowiedzialnych za realizację programu Czyste powietrze, nad stworzeniem rozsądnego i wyważonego porozumienia w sprawie regulacji norm jakości węgla w Polsce. Było to zagadnienie bardzo złożone mając na względzie fakt wytwarzania ponad 80% energii cieplnej w Polsce z węgla, który jest podstawowym polskim surowcem energetycznym. Rząd pracując nad ustawą stanął przed koniecznością pogodzenia różnych interesów środowiskowych oraz gospodarczych.

W efekcie tych prac uzgodnione zostały wypracowane regulacje usuwające z domowych palenisk najbardziej szkodliwe paliwa w postaci mułów i flotokoncentratów. Ustawa zakłada także wyeliminowanie z rynku tzw. węgla niesortowanego, który w całości pochodzi z importu. Co równie ważne ustawa wprowadza nieistniejące do tej pory narzędzie dla konsumenta - świadectwo jakości węgla, które  klienci otrzymywać będą od sprzedawców węgla dostając w ten sposób informacje na temat wartości opałowej kupowanych paliw.

Szczegółowe wymagania jakościowe dotyczące paliw wprowadzanych na rynek, w tym również wymagania dotyczące maksymalnego poziomu zasiarczenia węgla sprzedawanego do gospodarstw domowych, określone zostaną w rozporządzeniu Ministra Energii, które wydane zostanie po uchwaleniu ustawy przez Sejm.

Wydłużenie prac nad projektem nowelizacji spowodowane było koniecznością bardzo precyzyjnego uregulowania kwestii świadectw jakości węgla, które stanowić będą narzędzie budowania świadomości klienta oraz dawać mu realną szansę otrzymywania produktu spełniającego wymagania jakościowe. Wprowadzenie tych świadectw jest zgodne z interesem branży górniczej. Przepisy te nie nakładają żadnych nowych obowiązków na przedsiębiorstwa górnicze, które już dzisiaj poddają cały wydobywany przez siebie węgiel badaniom laboratoryjnym. Eliminują natomiast z rynku węgiel mieszany sprzedawany przez nieuczciwych pośredników, do którego nieraz trafiają najgorsze gatunki czy wręcz odpady. Kontrolą zgodności jakości paliw z normami, a także prawidłowością stosowania świadectw jakości, zajmować będzie się Inspekcja Handlowa.