Grupa robocza do spraw relacji z osobami świadczącymi pracę koncentruje swoje działania wokół dwóch zagadnień: pracy przymusowej, w tym ryzyka wystąpienia zjawiska pracy przymusowej w działalności przedsiębiorstw oraz promowania bezpiecznych i zrównoważonych środowisk pracy.

 

Koordynatorem grupy roboczej jest Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu (odpowiedzialny za opisane poniżej zadania 1 i 2), Ministerstwo Sprawiedliwości (zadanie 1) oraz Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (zadanie 3).

 

 

1. Opracowaliśmy projekt definicji pracy przymusowej

Przy zaangażowaniu szerokiego grona ekspertów – m.in. teoretyków i praktyków prawa,  przedstawicieli organów ścigania, jak i organizacji na co dzień pomagających ofiarom handlu ludźmi opracowaliśmy projekt definicji pracy przymusowej.

Pracą lub usługami o charakterze przymusowym jest świadczenie pracy lub usług w warunkach wykorzystania, wykonywane pod wpływem przymusu wynikającego z przemocy, groźby, pozbawienia wolności, żądania odpracowania długu, zatrzymania dokumentu tożsamości, dokumentu podróży lub dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium RP, niewypłacenia wynagrodzenia, a także z innego rażącego naruszenia praw pracownika.

Proponowane brzmienie zostało rekomendowane Ministerstwu Sprawiedliwości do rozpatrzenia jako uzupełnienie definicji handlu ludźmi z art. 115 § 22 Kodeksu Karnego.  

 

2. Opracowaliśmy poradnik dla przedsiębiorców i innych podmiotów pt. „Praca przymusowa. Poradnik: jak ją rozpoznać i jej przeciwdziałać”

Publikacja zawiera zestaw narzędzi i rekomendacji dla przedsiębiorstw oraz innych organizacji korzystających ze świadczonej pracy w sposób bezpośredni (poprzez zatrudnianie osób) lub pośredni. Celem poradnika jest zapewnienie wsparcia w identyfikowaniu przypadków pracy przymusowej, zapobieganiu i minimalizowaniu ryzyka wystąpienia pracy przymusowej we własnej działalności oraz w łańcuchu dostaw, a także wskazanie, co należy zrobić, jeśli do takiej sytuacji jednak dojdzie.

Praca przymusowa. Poradnik: jak ją rozpoznać i jej przeciwdziałać

 

2a) Narzędzia do eliminacji ryzyka pracy przymusowej oraz ulotki informacyjne

Poradnik zawiera praktyczne i uniwersalne narzędzia, z których może skorzystać każde przedsiębiorstwo, aby zminimalizować ryzyko pracy przymusowej.  Narzędzia zawarte w aneksach do poradnika udostępnione są również jako odrębne pliki, które dzięki ich edytowalnemu formatowi z łatwością można dostosować do własnych potrzeb. Pliki z narzędziami zostały zamieszczone w części „Materiały” poniżej. Znajdą tam Państwo m.in. przykładową politykę przeciwdziałania pracy przymusowej, formularz wstępnej oceny ryzyka, listy kontrolne, przykładowe klauzule umowne, wzór planu naprawczego, wskazówki dotyczące audytów oraz ankiety dla pracowników. Tytuły plików zawierają odwołanie do odpowiednich numerów aneksów w głównej publikacji. 

Ponadto, ulotki informacyjne na temat pracy przymusowej są dostępne w języku polskim, ukraińskim, rosyjskim oraz angielskim. Ulotki służą do uświadomienia ryzyka i są pomocne w zgłaszaniu przypadków pracy przymusowej. Ulotki dwustronne zawierają interaktywne pole do wpisania informacji, w jaki sposób można w firmie zgłosić podejrzenie pracy przymusowej. Każda z ulotek występuje w dwóch wersjach graficznych.

Ulotki dla pracowników na temat pracy przymusowej:

Ulotka jednostronna w języku polskim

Ulotka jednostronna w języku polskim, kolorowa

Ulotka dwustronna w języku polskim

Ulotka dwustronna w języku polskim, kolorowa

 

Ulotka jednostronna w języku ukraińskim

Ulotka jednostronna w języku ukraińskim, kolorowa

Ulotka dwustronna w języku ukraińskim

Ulotka dwustronna w języku ukraińskim, kolorowa

 

Ulotka jednostronna w języku rosyjskim

Ulotka jednostronna w języku rosyjskim, kolorowa

Ulotka dwustronna w języku rosyjskim

Ulotka dwustronna w języku rosyjskim, kolorowa

 

Ulotka jednostronna w  języku angielskim

Ulotka jednostronna w  języku angielskim, kolorowa

Ulotka dwustronna w  języku angielskim

Ulotka dwustronna w  języku angielskim, kolorowa

 

2b) Warsztat „Identyfikacja I zapobieganie pracy przymusowej – narzędzia dla firm”

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej we współpracy z Polskim Instytutem Praw Człowieka i Biznesu oraz członkami Grupy Roboczej zorganizowało w dniu 28 października 2020 r. 3,5 godzinny warsztat online, w czasie którego swoim doświadczeniem i wskazówkami podzielili się eksperci, praktycy z firm oraz przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za monitorowanie i ściganie pracy przymusowej. Zaprezentowali poszczególne narzędzia zawarte w poradniku oraz udzielili szeregu praktycznych wskazówek, jak wdrożyć narzędzia w sposób najbardziej efektywny i wykorzystujący ich pełen potencjał.

Nagranie z warsztatu można obejrzeć na kanale YouTube Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz poniżej, w sekcji Video. W programie warsztatu zawarto informacje, w których minutach nagrania omawiane są poszczególne zagadnienia.

 

3. Wydana została publikacja „Przewodnik CSR po bezpiecznym i zrównoważonym środowisku pracy”

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa ma szczególne znaczenie dla jego interesariuszy wewnętrznych – pracowników. „Przewodnik CSR po bezpiecznym i zrównoważonym środowisku pracy” to źródło wielu praktycznych wskazówek, jak rozwijać odpowiedzialne praktyki pracownicze oraz działać na rzecz poprawy psychospołecznych warunków pracy.

Jako inspiracja do działań wspierających dobrostan, zdrowie i bezpieczeństwo pracowników może posłużyć uniwersalna baza dobrych praktyk. Dotyczą one takich zagadnień jak: poprawa psychospołecznego środowiska pracy, poprawa równowagi praca – życie osobiste,  rozwiązania na rzecz wspierania grup szczególnie wrażliwych, promocja zdrowia wśród pracowników oraz identyfikacja, ograniczanie i eliminacja ryzyk dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

Praktycznymi narzędziami są zawarte w załączniku: zestawienie przykładów odpowiedzialnych praktyk w obszarze pracowniczym (tabela A) oraz lista pytań kontrolnych (tabela B), która będzie przydatna do samooceny procesów w przedsiębiorstwie.

Do lektury podręcznika zachęcamy przedsiębiorców, przedstawicieli kierownictwa firm, inspektorów BHP, społecznych inspektorów pracy, jak i pracowników.

"Przewodnik CSR po bezpiecznym i zrównoważonym środowisku pracy"