Nowy algorytm subwencji

W zaproponowanym algorytmie podziału subwencji dla instytutów PAN uwzględniane są stała przeniesienia oraz trzy składniki, z których każdy odzwierciedla określoną część działalności instytutu:

• Składnik badawczy uwzględnia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową w dyscyplinie nauk, która jest skategoryzowana w danej jednostce. W składniku uwzględniane są także współczynniki kosztochłonności prowadzenia działalności naukowej w danej dyscyplinie.
• Składnik kadrowy uwzględnia wszystkich pracowników instytutu prowadzących badania naukowe, także tych którzy prowadzą badania w dyscyplinach, w których jednostka nie jest skategoryzowana. Składnik ten pozwala na zapewnienie finansowania dla pracowników z innych dyscyplin, którzy są niezbędni do prawidłowej, rozwojowej działalności naukowej jednostki.
• Składnik doktorancki, poprzez uwzględnianie liczby doktorantów w szkole doktorskiej, ma za zadanie zapewnić środki na funkcjonowanie szkół doktorskich dla instytutów PAN, które je prowadzą.

Zaproponowany podział subwencji odzwierciedla jakość prowadzonych badań

Suma wagowego udziału powyższych składników oraz stałej przeniesienia daje finalny wynik subwencji dla instytutu PAN. Zdaniem MNiSW taki sposób podziału subwencji umożliwia odzwierciedlanie jakości badań prowadzonych przez instytuty PAN. Wysokość środków przyznawanych poszczególnym instytutom PAN będzie uzależniona w głównej mierze od kategorii naukowej, jaką będą posiadać w dyscyplinach naukowych – ponieważ w składniku badawczym oraz kadrowym zaproponowano uwzględnienie kategorii dyscypliny naukowej. Instytuty PAN posiadające w określonych dyscyplinach kategorię A+ bądź A otrzymałyby subwencję w kwocie wyższej niż jednostki o kategoriach niższych. Stabilizatorem wysokości subwencji byłaby stała przeniesienia, która odpowiadałaby za podział 50% środków z tytułu subwencji.

Tym samym obawy instytutów PAN posiadających kategorie A+ i A należy uznać za nieuzasadnione. Co więcej, zmiana (poprawa) kategorii będzie szybciej odzwierciedlana w poziomie finansowania danego instytutu PAN.

Dotychczasowy system podziału dotacji na utrzymanie potencjału badawczego, zapewniający utrzymanie 100% środków na pracownika przeliczeniowego, nie gwarantował bezpośredniego przełożenia na odpowiedni poziom prowadzonych badań naukowych. Obowiązujący do tej pory system finansowania instytutów PAN spowodował także bardzo duże rozwarstwienie dotacji przydającej na jednego pracownika w poszczególnych instytutach. Przykładowo w roku 2018 dotacja na jednego pracownika w instytutach posiadających kategorię A+ kształtuje się od 50.038 zł do 114.990 zł, natomiast w jednostkach posiadających kategorię A - od 33.359 zł do 85.858 zł.

Wady dotychczasowego systemu

Co ważne, dotychczasowy system mógł być niekorzystny dla jednostek, które w wyniku ewaluacji działalności naukowej poprawiały kategorię naukową. Wynika to z faktu, że system gwarancji wysokości dotacji jednostkowej obligował przyznanie określonej kwoty środków na pokrycie tych gwarancji, co ograniczało kwotę środków dla innych jednostek (w tym jednostek, które poprawiły kategorię naukową).

Trwają konsultacje rozporządzeń

Dyskusja ze stroną społeczną jest stałym elementem prac nad zreformowaniem systemu szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce. Od czerwca trwają konsultacje rozporządzeń do ustawy. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego aktualnie rozpatruje uwagi do projektu rozporządzenia określającego sposób ustalania podziału subwencji, które zostały zgłoszone w ramach konsultacji, w tym uwag dotyczących sposobu podziału subwencji dla Instytutów PAN. Uwagi będą rozpatrywane przy współpracy Zespołu do spraw analizy rozwiązań w zakresie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz badawczego. Na posiedzenie tego Zespołu zostaną zaproszeni przedstawiciele Rady Dyrektorów Jednostek Naukowych PAN.

 

Katarzyna Zawada

Rzecznik prasowy MNiSW