Temat kontroli:

Gospodarka złożami strategicznych surowców kopalnych.

Podmiot realizujący kontrolę

Najwyższa Izba Kontroli

Ocena kontrolowanej działalności

NIK kontrolując obszar strategicznych surowców kopalnych stwierdziła, że dotychczas nie został stworzony system gospodarowania złożami kopalin, obejmujący plan zagospodarowania najistotniejszych dla gospodarki złóż kopalin, a także zasady ich eksploatacji i ochrony. Spowodowane to było nie¬rzetelną realizacją założeń Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, niewykonaniem zadań określonych w innych strategicznych dokumen¬tach rządowych, a także nierzetelnym wykonywaniem przez jednostki samo¬rządu gminnego obowiązków uwzględniania w planowaniu przestrzennym złóż kopalin.
W wyniku wieloletnich zaniechań i przewlekłości prac prowadzonych przez organy administracji rządowej, nie zostały wykonane istotne zadania doty¬czące racjonalnego i efektywnego gospodarowania zasobami kopalin, które zostały wyznaczone w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku (do wykona¬nia w 2010 r.) oraz ujęte w KPZK 2030 i Strategii BEiŚ (do realizacji od 2014 r.). Przede wszystkim nie stworzono wykazu strategicznych złóż kopalin, w tym energetycznych. Nie opracowywano planów eksploatacji tych złóż, a także wytycznych dotyczących ich ochrony przed zabudową powierzchni nad zło¬żem, uniemożliwiającą jego późniejszą eksploatację. Za realizację tych zadań odpowiedzialni byli - Minister Gospodarki (od 2015 r. Minister Energii oraz Minister Rozwoju), a także Minister Środowiska.

Wnioski pokontrolne

Nie sformułowano wniosków pokontrolnych skierowanych do Ministra Przedsiębiorczości i Technologii.

Uwagi

NIK zauważa podjęte w 2016 r. działania, zmierzające do przyjęcia przez Radę Ministrów polityki surowcowej państwa i na podstawie wyników kontroli wskazuje potrzebę, poza kontynuacją i sfinalizowaniem tych prac, podjęcia ponadto działań zmierzających do powiązania założeń polityki surowcowej państwa z przygotowywaną równocześnie polityką energetyczną Polski oraz innymi dokumentami strategicznymi, określającymi perspektywy rozwoju polskiej gospodarki. Taka koordynacja powinna zapewnić spójność programowanych działań, w tym określenie wykazu strategicznych złóż, w powiązaniu z szacowaną prognozą zapotrzebowania na surowce energetyczne oraz planami rozwoju polskiego przemysłu. Wymaga to spójnych działań organów administracji rządowej, w tym w szczególności ministra do spraw środowiska (odpowiedzialnego za opracowanie polityki surowcowej), ministra do spraw energii (odpowiedzialnego za politykę energetyczną) oraz Ministra Przedsiębiorczości i Technologii jako ministra właściwego do spraw gospodarki.
Kluczową kwestią - w opinii NIK - jest wskazanie, które złoża kopalin są strategiczne dla polskiej gospodarki oraz określenie sposobu zabezpieczenia na potrzeby ich eksploatacji.

Załączniki: