Cały rynek turystyczny szykuje się na przyjęcie nowych przepisów wynikających z prawa unijnego. Mowa o nowej dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniającej rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającej dyrektywę Rady 90/314/EWG. Polska, tak jak inne kraje unijne, ma czas na wdrożenie dyrektywy do 1 stycznia 2018. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać najpóźniej od 1 lipca 2018 r.

Co nowego?

Co zakłada wdrażający dyrektywę projekt ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych? Najważniejsza zmiana to objęcie regulacją podmiotów, których dotąd nie obowiązywała ustawa o usługach turystycznych. Od wejścia w życie nowej ustawy przepisami objęci będą wszyscy, którzy organizują imprezy turystyczne lub ułatwiają nabycie powiązanych usług turystycznych, w tym także na zasadach niekomercyjnych. Wyjątek będą stanowiły tylko imprezy turystyczne i powiązane usługi turystyczne, które będą oferowane:

1. jednocześnie na zasadach niekomercyjnych, okazjonalnie i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych lub

2. na podstawie umowy generalnej (tj. przewidującej długotrwałe zlecenie na realizację wielu podróży służbowych w określonym czasie).

Prace nad dyrektywą

Prace nad nową dyrektywą rozpoczęły się już w 2007 r. Ze strony polskiej Rząd reprezentowało Ministerstwo Sportu i Turystyki, zaś branżę turystyczną (poprzez ECTAA) – Polska Izba Turystyki. Dyrektywa została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L 326 w grudniu 2015 r.  

Pierwszy krok – Biała księga ustawy o usługach turystycznych

W 2015 r. (jeszcze przed publikacją dyrektywy) Ministerstwo Sportu i Turystyki opracowało tzw. Białą księgę ustawy o usługach turystycznych, będącą analizą aktualnego stanu usług turystycznych. Identyfikowała ona problemy branży turystycznej powstałe na gruncie ustawy o usługach turystycznych oraz proponowała rozwiązania tych problemów. Cały dokument był konsultowany z branżą turystyczną i stanowił jedną z podstaw do wypracowania rozwiązań, które znalazły się w projekcie ustawy.

Etapy prac nad projektem

Po opublikowaniu dyrektywy można było rozpocząć prace nad jej wdrożeniem. W lipcu 2016 r. na podstawie opracowanego w MSiT testu regulacyjnego i wniosku, uzyskano wpis projektu ustawy do wykazu prac Rady Ministrów, co pozwoliło na rozpoczęcie przygotowywania właściwego projektu ustawy.

Od lipca do października 2016 r. w resorcie turystyki powstawał obszerny projekt ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, wraz z uzasadnieniem i Oceną Skutków Regulacji. Zanim dokumenty ujrzały światło dzienne, konsultowano kluczowe aspekty wdrożenia z profesorami prawa turystycznego.

W listopadzie 2016 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki zaprosiło przedstawicieli branży turystycznej, ubezpieczeniowej, konsumenckiej i urzędów marszałkowskich na spotkanie prekonsultacyjne. Trzy dni wspólnych obrad na wyjazdowym posiedzeniu w Falentach zaowocowało uzgodnieniami proponowanych przepisów i nowych rozwiązań.

Następnie projekt został przekazany do konsultacji publicznych aż do 163 partnerów. W prace włączono nowe podmioty, takie jak m.in. związki sportowe, kościoły czy sektor MICE. Podmioty, które zgłosiły uwagi do projektu, zostały przez resort turystyki zaproszone na konferencję uzgodnieniową. W konferencji uzgodnieniowej, w dniu 13 marca 2017 r., której przewodniczył Pan Dawid Lasek, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, wzięło udział 29 przedstawicieli branży turystycznej, ubezpieczeniowej, bankowej, organizacji pozarządowych, Kościoła Katolickiego, marszałków województw oraz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Partnerzy społeczni oraz przedstawiciele Ministerstwa Sportu i Turystyki wypracowali wspólne stanowisko w wielu kwestiach, przyjęli wzajemne wyjaśnienia oraz określili tzw. punkty sporne, których treść będzie wymagała dodatkowych uzgodnień. Konferencja przebiegała w atmosferze wzajemnego szacunku i otwartości na współpracę. Zarówno Partnerzy Społeczni jak i Pan Minister Dawid Lasek, wielokrotnie podkreślali chęć współpracy i wspólnego przygotowania „dobrej jakości produktu” jakim ma być projekt ustawy o imprezach turystycznych.

W wyniku konsultacji uwzględniono zdecydowaną większość uwag, które nie wychodziły poza dopuszczalny zakres dyrektywy, dotyczących m.in.:

• wydłużenia z 2 lat do 3 lat okresu przedawnienia roszczeń,

• doprecyzowania przepisów dotyczących rachunku powierniczego,

• doprecyzowania zapisów dotyczących godziny wylotu/wyjazdu o wskazanie, iż chodzi o przybliżony czas,

• ograniczenia odpowiedzialności agenta turystycznego wyłącznie za własne błędy,

• doprecyzowania przepisów odnośnie wydawania decyzji w przypadku niewniesienia składek na TFG w wymaganym terminie,

• terminu 30 dni na złożenie reklamacji,

• braku możliwości odstąpienia w ciągu 14 dni od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa,

• wskazania w umowie liczby noclegów objętych daną usługą,

• doprecyzowania przepisów dotyczących wnoszenia opłaty skarbowej,

• doprecyzowania treści oświadczenia o niewypłacalności,

• usunięcia zapisu o 10%-owej wpłacie dla zaistnienia obowiązku informacyjnego etc.

Trzeba podkreślić, że dyrektywa 2015/2302 jest aktem maksymalnej harmonizacji, co oznacza, że państwa członkowskie nie mogą wprowadzić przepisów ani bardziej, ani mniej restrykcyjnych, ani w żaden inny sposób odstępujących od jej postanowień. Państwom członkowskim pozostawiono dowolność tylko w bardzo wąskim zakresie, wyraźnie określonym w dyrektywie – i w tych obszarach MSiT przychyliło się do postulatów branży.