Najważniejsze informacje

• Surowce krytyczne to surowce o dużym znaczeniu gospodarczym dla UE, których podaż może z dużym prawdopodobieństwem ulec zakłóceniom z powodu koncentracji źródeł oraz braku dobrych, przystępnych cenowo substytutów.
• Popyt UE na metale nieszlachetne, komponenty baterii, metale ziem rzadkich itd. ma rosnąć wykładniczo, ponieważ UE odchodzi od paliw kopalnych i skłania się ku systemom czysto energetycznym, wymagającym większej ilości minerałów.
• 11 kwietnia 2024 r. zostało podpisane tzw. rozporządzenie UE dot. surowców krytycznych. Wejście w życie jego zapisów zaplanowane zostało na połowę maja br.
• Akt przewiduje m.in. powstanie Europejskiej Rady ds. surowców krytycznych, która będzie doradzała Komisji Europejskiej np. w zakresie wyboru i realizacji projektów strategicznych, koordynowania monitorowania łańcucha dostaw/zapasów strategicznych czy koordynacji w zakresie partnerstw strategicznych.
• Komisja Europejska organizuje dzień informacyjny o projektach strategicznych, który przygotowany został z myślą o potencjalnych wnioskodawcach (webinar, 30 kwietnia 2024 r., godz. 14.00-16.00).
• KE uruchomiła również specjalne konsultacje dla przedsiębiorców, które mają na celu analizę zapotrzebowania na surowce krytyczne przez poszczególne przedsiębiorstwa (spółki) oraz interesariuszy w celu oceny możliwości zastosowania tzw. mechanizmu wspólnotowych zakupów surowców krytycznych (specjalna ankieta jest otwarta do 7 maja 2024 r.).

Dzień informacyjny dot. projektów strategicznych

Komisja Europejska organizuje dzień informacyjny o projektach strategicznych (dot. wydobycia, przetwarzania, rafinacji, recyklingu), który przygotowany został z myślą o potencjalnych wnioskodawcach. Wydarzenie odbędzie się 30 kwietnia 2024 r. o godz. 14.00-16.00 w formie 2-godzinnowego webinaru. Podczas wydarzenia zostaną przekazane kompleksowe i szczegółowe informacje dotyczące całego procesu składania wniosków, oceny i wyboru projektów strategicznych w ramach CRMA, w tym praktyczne informacje dotyczące sposobu aplikowania.

Link do wydarzenia.

Konsultacje dla przedsiębiorców

Komisja Europejska uruchomiła również specjalne konsultacje dla przedsiębiorców pn. Consultation on demand aggregation & matchmaking under the European Critical Raw Materials Act. Mają one na celu analizę zapotrzebowania na surowce krytyczne przez poszczególne przedsiębiorstwa (spółki) oraz interesariuszy w celu oceny możliwości zastosowania tzw. mechanizmu „joint purchasing” (wspólne/wspólnotowe zakupy) surowców krytycznych. Mechanizm „wspólnych zakupów” zakładałby docelowo analizę różnego rodzaju elementów w łańcuchu wartości surowców strategicznych obejmujących: wydobycie, przetwarzanie/rafinację oraz recykling.

Link do ankiety.

Ankieta otwarta jest do 7 maja 2024 r.

Czym są właściwie surowce krytyczne?

Surowce krytyczne to surowce o dużym znaczeniu gospodarczym dla UE, których podaż może z dużym prawdopodobieństwem ulec zakłóceniom z powodu koncentracji źródeł oraz braku dobrych, przystępnych cenowo substytutów.

Surowce krytyczne są nieodzowne dla funkcjonowania i integralności szeregu ekosystemów przemysłowych. Niektóre sektory są szczególnie strategiczne z uwagi na cele UE w dziedzinie energii odnawialnej, cyfryzacji, kosmosu i obronności.

Spośród 34 zidentyfikowanych surowców krytycznych 17 trafiło na listę surowców strategicznych (oznaczone poniżej na żółto). Popyt na nie ma rosnąć wykładniczo, a ich produkcja jest złożona, dlatego istnieje wyższe ryzyko wystąpienia problemów z podażą. Lista ta będzie regularnie weryfikowana.

Lista surowców krytycznych, w tym surowców strategicznych (Źródło)

Do czego służą surowce krytyczne?

Surowce krytyczne są stosowane praktycznie wszędzie. Bez nich niemożliwa byłaby większa część życia społecznego, ponieważ znajdują się one w wielu sprzętach codziennego użytku i w produktach niezbędnych dla gospodarki każdego z państw członkowskich.

Po co akt o surowcach krytycznych?

Popyt UE na metale nieszlachetne, komponenty baterii, metale ziem rzadkich itd. ma rosnąć wykładniczo, ponieważ UE odchodzi od paliw kopalnych i skłania się ku systemom czysto energetycznym, wymagającym większej ilości minerałów.

Unijna transformacja ekologiczna będzie wymagać rozbudowania lokalnej produkcji baterii, paneli słonecznych, magnesów trwałych oraz innych czystych technologii. Aby zaspokoić popyt, potrzebny będzie szeroki dostęp do wielu surowców.

Akt ma też wzmocnić wszystkie etapy europejskiego łańcucha wartości surowców krytycznych:

• zdywersyfikować unijny import i zmniejszyć zależności strategiczne;
• zwiększyć zdolność UE do monitorowania i łagodzenia ryzyka zakłóceń w podaży surowców krytycznych;
• ulepszyć obieg zamknięty i zrównoważony rozwój.

Większa samodzielność UE

Aby zmniejszyć zależność od państw trzecich w zakresie dostępu do surowców krytycznych, UE wyznaczyła następujące cele na 2030 r.:

• WYDOBYCIE W UE: co najmniej 10% rocznego zużycia w UE ma pochodzić z wydobycia w UE;
• PRZETWARZANIE W UE: co najmniej 40% rocznego zużycia w UE ma pochodzić z przetwarzania w UE;
• RECYKLING W UE: co najmniej 25% rocznego zużycia w UE ma pochodzić z wewnętrznego recyklingu;
• ŹRÓDŁA ZEWNĘTRZNE: z jednego państwa trzeciego ma pochodzić nie więcej niż 65% rocznego zużycia w Unii każdego z surowców strategicznych na odpowiednim etapie przetwarzania.

Europejska Rada ds. surowców krytycznych

Akt przewiduje powstanie Europejskiej Rady ds. surowców krytycznych, w której członkami będą przedstawiciele państw członkowskich. Rada będzie doradzała Komisji Europejskiej m.in w zakresie wyboru i realizacji projektów strategicznych, koordynowania monitorowania łańcucha dostaw/zapasów strategicznych czy koordynacji w zakresie partnerstw strategicznych.

Pełna treść rozporządzania