Archiwalna strona Ministerstwa Gospodarki Morskiej
i Żeglugi Śródlądowej

Polska ma możliwość prowadzenia połowów w ramach umów rybackich Unii Europejskiej
z krajami trzecimi. Warunkiem uwzględnienia Polski w takich umowach jest wykazanie bazy historycznej połowów na danym obszarze. Polska otrzymuje kwoty połowowe w ramach umów bilateralnych z trzema krajami:

• UE – Maroko

Polska flota poławia w tym rejonie ryby gatunków pelagicznych: makrelę, ostroboka, sardelę i sardynelę (kategoria 6 umowy rybackiej UE-Maroko).

Aktualnie obowiązujący Protokół został przyjęty decyzją Rady w dniu 16 listopada 2018 r. i obejmuje okres od 04/03/2019 r. do 03/03/2023 r. Zgodnie z alokacją kwot połowowych gatunków pelagicznych dla UE, udział Polski w połowach, w 2020 r. wynosi 5 090,6 ton.

• UE- Mauretania

Polska flota poławia w tym rejonie ryby gatunków pelagicznych: makrelę, ostroboka, sardelę i sardynelę (kategoria 6 umowy rybackiej UE-Mauretania).

Aktualnie obowiązujący Protokół został przyjęty decyzją Rady w dniu 16 listopada 2015 r. i obejmuje okres od 15/11/2015 r. do 14/11/2020 r.  (w trakcie trwania został przedłużony o 1 rok). Polska kwota połowowa w ramach Protokołu wynosi 26 112 ton ryb gatunków pelagicznych.

Obecnie trwają negocjacje z Islamską Republiką Mauretanii, dotyczące zawarcia nowego Protokołu do umowy rybackiej. Ze względu na epidemię COVID-19 zostały one jednak zawieszone. W związku z tym, Komisja planuje przedłużenie obecnego protokołu o kolejny rok.

• UE- Gwinea-Bissau.

W dniu 15 czerwca 2019 r. został podpisany protokół do Umowy o partnerstwie w sprawie połowów pomiędzy Unią Europejską a Republiką Gwinei Bissau na lata 2019 – 2024. W ramach nowego protokołu, dodano możliwość połowu małych gatunków pelagicznych na wodach Gwinei Bissau. Polska uzyskała możliwość połowu małych gatunków pelagicznych.

Możliwości połowowe dla państw członkowskich, w pierwszym i drugim roku stosowania protokołu, podzielone zostały w oparciu o system nakładu połowowego. Dla Polski określono, że nakład połowowy na wodach Gwinei Bissau, nie może przekroczyć 1000 GRT.

Od trzeciego roku obowiązywania protokołu, zastosowanie będzie miał system kwotowy. Polska uprawniona jest do odłowienia kwoty połowowej ryb pelagicznych
w wysokości 1400 ton rocznie.

Korzystając z możliwości wymian kwot połowowych polska flota dalekomorska, rokrocznie poławia również w ramach umowy rybackiej:

• UE-Norwegia

Umowa UE-Norwegia w sprawie rybołówstwa dotyczy zarządzania siedmioma gatunkami ryb w Morzu Północnym. Są to: dorsz, plamiak, flądra, witlinek, śledź, makrela oraz czarniak (północny szelf). Pozostałych gatunków takich jak: dobijak, okowiel, żabnica, ostrobok nie obejmuje wspólne zarządzanie. Roczny całkowity dopuszczalny połów (TAC) ustalany jest wspólnie przez UE i Norwegię w odniesieniu do zasobów podlegających wspólnemu zarządzaniu. Ponadto, umowa UE-Norwegia zawiera zasady dotyczące długoterminowego planu dla gładzicy i przewiduje długoterminowe plany zarządzania dla dorsza, plamiaka, śledzia, czarniaka oraz makreli i tymczasowy plan dla witlinka.

Umowa UE-Norwegia jest najbardziej znaczącym porozumieniem w sprawie połowów, jakie UE nawiązała z państwem trzecim.

Nowe umowy bilateralne będące w zainteresowaniu Polski:

• UE-Zjednoczone Królestwo

Ze względu na wyjście Zjednoczonego Królestwa z UE trwają prace nad negocjacjami nowej umowy.

• Nowe umowy UE z krajami trzecimi, gdzie Polska posiada bazy historyczne połowów (np. Angola, Namibia, Gabon)

Polska posiada bazę historyczna połowów w wielu regionach świata, które obecnie znajdują się
w wyłącznych strefach ekonomicznych krajów trzecich. Wynika to z faktu, iż w latach 70- i 80-tych XX. wieku polska flota dalekomorska była bardzo liczna (w szczytowym okresie ok. 200 statków rybackich) i poławiała w odległych rejonach świata, przed ustanowieniem 200-milowych stref ekonomicznych. W przypadku negocjacji nowych umów rybackich Unii z takimi krajami ważne jest uczestnictwo Polski i uwzględnienie naszej bazy historycznej w tych umowach,
a następnie odpowiednia alokacja kwot połowowych dla Polski. W szczególnym zainteresowaniu Polski leży podpisanie umów rybackich Unii z krajami Afryki Zachodniej (Angola, Namibia, RPA), czy też włączenie komponentu ryb pelagicznych do umowy z Gabonem (obecnie nie ma w niej możliwości połowowych, z których mogłaby skorzystać polska flota dalekomorska).

Powyższe wiąże się z procesem włączania takich zasobów do regulacji unijnych. KE przyjmuje
w nim podział na rybołówstwo nowe oraz rybołówstwo rozwijające się, definiując je
w następujący sposób:

- nowe rybołówstwo powstaje, gdy istnieje zamiar wykorzystania zasobów, które do tej pory nie był przedmiotem połowów komercyjnych. Obejmuje gatunki, które nie były wcześniej przedmiotem połowów ukierunkowanych, ze względu na zbyt małe występowanie na danym obszarze lub nieopłacalność ich połowu;

- rybołówstwo rozwijające się występuje w odniesieniu do zasobów istniejących, dla których możliwości połowowe nie zostały dotąd ustalone na poziomie Unii. W świetle zmian w sektorze rybołówstwa, należy ustalić dla nich uprawnienia do połowów, uwzględniając sytuację biologiczną stad, w szczególności w celu ograniczenia połowów lub nakładu połowowego, co doprowadzi do prawidłowego poziomu eksploatacji, zgodnie z zasadami zrównoważonego rybołówstwa.