Polska w Austrii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

​​​​Położenie geograficzne: Austria jest krajem położonym w południowej części Europy Środkowej, o górzystym w przewadze ukształtowaniu terenu. Przebiegające z zachodu na wschód łańcuchy górskie poprzecinane są głęboko wciętymi dolinami rzecznymi. Zajmujące ok. 75% powierzchni kraju Alpy Wschodnie i Masyw Czeski zlokalizowane są w zachodniej części, wschodnią część Austrii stanowią natomiast niziny.

Obszar: Austria zajmuje powierzchnię 83,87 tys. km² i graniczy z Niemcami, Czechami, Słowacją, Węgrami, Słowenią, Włochami, Szwajcarią i Liechtensteinem.

Główne rzeki to Dunaj, Mura, Inn, Aniza i Drawa. Kraj ten nie posiada dostępu do morza.

Stolica: Stolicą Austrii jest Wiedeń, który jest jednocześnie największym miastem tego państwa (ok. 1,89 mln mieszkańców). Kolejne miasta - zdecydowanie jednak mniejsze od Wiednia - to Graz (ok. 250 tys.), Linz (ok. 190 tys.), Salzburg (ok. 150 tys.).

Ludność: Austrię zamieszkuje ok. 8,8 mln mieszkańców, z czego 85% stanowią Austriacy. Gęstość zaludnienia kraju – z uwagi na specyfikę ukształtowania powierzchni - jest bardzo nierównomierna (średnio 97 osób/km²); najwyższe wskaźniki notowane są w Wiedniu
i Dolnej Austrii, a najniższe w Tyrolu.

Ok. 19,2% społeczeństwa austriackiego stanowią osoby urodzone poza granicami kraju. Do najliczniejszych grup obcokrajowców w Austrii należą osoby wywodzące się z byłej Jugosławii (niemal 400 tys. osób), Niemiec (ok. 186 tys.) i Turcji (ok. 117 tys.).

Obecnie w Austrii żyje ponad 60 tys. osób polskiego pochodzenia. Większość (ok.40 tys.) zamieszkuje Wiedeń i jego okolice. Istnieją jednak także duże ośrodki polonijne w Linzu, Grazu, Wiener Neustadt, Salzburgu, Innsbrucku, Klagenfurcie czy Bregenz.

Język urzędowy: 98% ludności Austrii posługuje się językiem niemieckim, który jest jednocześnie językiem urzędowym tego państwa. W regionach zamieszkanych przez mniejszości narodowe używa się dodatkowo języka słoweńskiego, chorwackiego, węgierskiego, czeskiego, słowackiego a także języka romskiego.

Warunki klimatyczne

Austria położona jest w strefie umiarkowanego klimatu przejściowego, znajdującego się pod wpływem atlantyckich mas powietrza. Klimat w Austrii jest zróżnicowany ze względu na niejednorodne ukształtowanie powierzchni. W Alpach występuje wyraźna piętrowość klimatyczno-roślinna, natomiast na pozostałym obszarze dominuje klimat umiarkowany wilgotny, przechodzący w kierunku południowego wschodu w kontynentalny.

Różnice temperatur, zarówno między dniem a nocą, jak i między latem a zimą, są o wiele mniejsze w zachodniej, niż we wschodniej części kraju. Średnia miesięczna temperatura
w lipcu w okolicy Wiednia wynosi 20°C, a w styczniu -1°C. Roczna suma opadów atmosferycznych wynosi w wyższych piętrach Alp ok. 2 tys. mm, obniżając się stopniowo do ok. 1 tys. mm na nizinach. W Austrii można wydzielić trzy regiony klimatyczne: region klimatu panońskiego na wschodzie kraju, region klimatu alpejskiego oraz - na pozostałym terenie - środkowoeuropejski klimat przejściowy.

Główne bogactwa naturalne

Austria jako kraj o stosunkowo małej powierzchni, nie posiada zbyt wielu bogactw naturalnych. Do najistotniejszych zaliczyć jednak można: magnezyt (jedne z największych złóż na świecie; wykorzystywane w przemyśle chemicznym), rudy żelaza, ropę naftową, gaz ziemny, sól kamienną, węgiel brunatny, skały budowlane (głównie wapienie), grafit oraz lit.

Ponadto 39% powierzchni kraju zajmują lasy, które dostarczają surowca dla przemysłu drzewnego i papierniczego. Stosunkowo duże są w Austrii zasoby wodne, których wykorzystanie w górzystym terenie kraju sprawia, że aż 70% energii elektrycznej w Austrii dostarczana jest przez elektrownie wodne.

System walutowy, kurs i wymiana

W 1998 r. Austria została członkiem europejskiej unii monetarnej, a od 1 stycznia 2002 r. szyling zastąpiony został przez euro. Średni kurs: 1 EUR = ok. 4,2 PLN.

Religia

Najwięcej mieszkańców Austrii jest wyznania rzymsko-katolickiego (ok. 73,64%). Prawie 11,99% ludności to ateiści, ok. 4,68% społeczeństwa stanowią ewangelicy, a 4,22% wyznawcy islamu. Ludność wyznania starokatolickiego stanowi 0,18%, wyznania mojżeszowego natomiast ok. 0,10% społeczeństwa. Ok. 3,18% Austriaków przyznaje się do innych religii, natomiast 2% nie udziela informacji na temat swojego wyznania.

W szkołach austriackich, obok nauki religii rzymsko-katolickiej, odbywają się lekcje religii innych wyznań. Finansowanie szkolnictwa religijnego leży w gestii państwa.

Infrastruktura transportowa (przejścia graniczne, lotniska, porty).

Spośród granic Austrii tylko granica z Liechtensteinem jest granicą zewnętrzną strefy Schengen. Na granicach z Niemcami, Republiką Czeską, Słowacją, Węgrami, Słowenią, Włochami i Szwajcarią nie odbywają się już kontrole paszportowe i celne, ich przekraczanie jest dozwolone w każdym miejscu i o każdym czasie.

Austria dysponuje portami lotniczymi w następujących miastach: Wien-Schwechat, Linz, Salzburg, Innsbruck, Graz, Klagenfurt, obsługiwanych między innymi przez spółki: Austrian Airlines (AUA), Eurowings Europe.

Przez terytorium Austrii przechodzą tranzytowe linie kolejowe (o długości ok. 7 tys. km) z licznymi tunelami oraz trasy drogowe. Gęsta sieć autostrad o długości 1,7 tys. km jest jedną z najdłuższych w Europie. Trakty biegną głównie ze środkowej i wschodniej Europy do Włoch oraz na Półwysep Bałkański. W 2007 r. oddano do użytku odcinek autostrady A6, łączący Wiedeń z Bratysławą. Dodatkowo obie stolice – w ramach projektu Twin City - połączono w 2008 r. drogą wodną na Dunaju. W 2010r. oddano do użytku 23,5-kilometrowy odcinek autostrady A5, kolejny odcinek oddano do użytku pod koniec 2017r.  Od 2019r. autostrada A5 łączy Wiedeń z Drasenhofen, wsią położoną na granicy austriacko-czeskiej.

Dużą rolę w transporcie odgrywa w Austrii żegluga śródlądowa, w tym wiedeński port rzeczny na Dunaju, osiągając rokrocznie rekordy obrotów w przewozach, gł. kontenerowych ładunków, a bieżące inwestycje ukierunkowane są na modernizację infrastruktury tego portu.

Obowiązek wizowy

Polacy jako obywatele Unii Europejskiej mogą korzystać z możliwości swobodnego poruszania się po terytorium UE i nie obejmuje ich w tym obszarze obowiązek wizowy.

Wykaz świąt

• 1 stycznia - Nowy Rok
• 6 stycznia - Trzech Króli
• 1 maja - Święto Pracy
• 15 sierpnia -  Wniebowzięcie NMP
• 26 października - Święto Narodowe (rocznica odzyskania niepodległości)
• 1 listopada - Wszystkich Świętych
• 8 grudnia - Niepokalane Poczęcie NMP
• 25-26 grudnia - Boże Narodzenie

Święta ruchome: Wielkanoc, Wniebowstąpienie, Święto Zesłania Ducha Św., Boże Ciało.

Ustrój polityczny

Austria jest związkową republiką parlamentarną o systemie kanclerskim.

Ustrój określa Konstytucja z 1920 r. Państwo podzielone jest na 9 krajów związkowych (Bundesland), a te z kolei dzielą się na powiaty (Bezirk) i gminy (Gemeinde).

Podział administracyjny Austrii

Na czele państwa stoi prezydent, wybierany na 6-letnią kadencję w powszechnych
i bezpośrednich wyborach. Prezydent Austrii pełni głównie funkcje reprezentacyjne.

Od stycznia 2017 r. prezydentem Austrii jest Alexander Van der Bellen.

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą federacji sprawuje izba niższa parlamentu zwana Radą Narodową (Nationalrat) wspólnie z izbą wyższą zwaną Radą Federalną (Bundesrat). Parlament liczy 183 członków wybieranych w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję. Rada Federalna składa się z 61 członków reprezentujących poszczególne kraje związkowe.

Władza wykonawcza

Władza wykonawczą sprawuje rząd federalny, pod przewodnictwem kanclerza federalnego. Od 7 stycznia 2020 r. urząd kanclerza Austrii (w ramach XXVII kadencji parlamentu) sprawuje Sebastian Kurz (ÖVP). Siedzibą rządu jest Wiedeń

Struktura administracji gospodarczej

Publiczną administrację gospodarczą w Austrii tworzą następujące główne instytucje centralne: Federalne Ministerstwo ds. Cyfryzacji i Lokalizacji Inwestycji Gospodarczych, Federalne Ministerstwo ds. Rolnictwa, Regionów i Turystyki, Federalne Ministerstwo Finansów, Federalne Ministerstwo Ochrony Klimatu, Środowiska, Energii, Mobilności,  Innowacji i Technologii  oraz Federalne Ministerstwo ds. Pracy, Rodziny i Młodzieży. Inne ważne jednostki administracji centralnej to: Urząd Patentowy, Urząd Statystyczny, jak również podlegające organizacyjnie pod resort gospodarki: Austriacka Agencja Handlu, Urząd ds. Regulacji Energii, Austriacki Fundusz Odbudowy i Rozwoju, Austriacka Agencja Wspierania Działalności Badawczej, Austriacki Serwis Gospodarczy, Urząd Inspekcji Pracy, Federalny Urząd Zamówień Publicznych, Urząd ds. Konkurencji oraz podlegający pod resort pracy  Urząd ds. Zatrudnienia. Równie ważnymi organami administracji, podlegającymi pod resort finansów jest Federalna Agencja Finansów i Urząd Nadzoru Finansowego.

W Austrii istotną rolę w życiu gospodarczym odgrywają organizacje gospodarcze. Izby gospodarcze, mają w tym kraju wieloletnią tradycję (sięgającą 1849 r.). Wiodącą i nadrzędną organizacją w stosunku do regionalnych izb gospodarczych (do których w Austrii przynależność jest obowiązkowa) od 1994 r. jest Austriacka Izba Gospodarcza (WKÖ), której organy wybierane są i działają federacyjnie. WKÖ grupuje ok. 1 tys. podmiotów prawa publicznego (zrzeszeń, stowarzyszeń, grup branżowych) oraz ok. 370 tys. podmiotów indywidualnych (od jednoosobowych przedsiębiorstw po duże koncerny).

Istotne znaczenie w Austrii ma również polityka wzajemnej niezinstytucjonalizowanej współpracy pomiędzy organizacjami reprezentującymi interesy pracodawców i pracowników oraz rządem: tzw. partnerstwo socjalne. Ta, oparta na zasadach dobrowolności, forma dialogu społecznego funkcjonuje w Austrii od 1946 r. i nie ogranicza się tylko do regulacji stosunków pracy, ale obejmuje praktycznie wszystkie obszary polityki gospodarczej i społecznej, z czynnym udziałem w życiu gospodarczym kraju.

Partnerstwo socjalne tworzą w Austrii cztery zrzeszenia:

• po stronie pracodawców: Austriacka Izba Gospodarcza WKÖ (zrzeszająca samodzielnych przedsiębiorców) oraz Konferencja Prezydentów Izb Rolniczych PRÄKO-LWK (zrzeszająca samodzielnych przedsiębiorców w rolnictwie),
• po stronie pracowników: Federalna Izba Pracownicza AK oraz Austriacka Federacja Związków Zawodowych  ÖGB (zrzeszająca pracowników najemnych).

Sądownictwo gospodarcze

Wymiar sprawiedliwości leży w Austrii w gestii państwa. Sądownictwo jest - zgodnie z konstytucją - niezawisłe. Sądy obowiązuje zasada bezwzględnego legalizmu. Oprócz sądów cywilnych i karnych istnieją w Austrii Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Administracyjny. Charakterystyczny dla austriackiego wymiaru sprawiedliwości jest udział osób prywatnych w niektórych jego instytucjach. W skład zespołów sędziowskich w sądach handlowych, sądach pracy i ds. socjalnych wchodzą z reguły także sędziowie niezawodowi. Dużą rolę odgrywają tu członkowie WKÖ.

Austria jest sygnatariuszem nowojorskiego porozumienia o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń zagranicznych sądów arbitrażowych, które ratyfikowane zostało przez ponad 100 państw. W myśl tego porozumienia państwa - sygnatariusze, zobowiązują się do uznawania orzeczeń sądów arbitrażowych wydanych na terytorium państw suwerennych i do ich wykonywania. W związku z tym, austriackie firmy preferują rozstrzyganie sporów za pośrednictwem sądu arbitrażowego umieszczonego przy WKÖ (od 2006 r. działającego na podstawie znowelizowanych przepisów regulujących w Austrii postępowanie arbitrażowe); już prawie 90% wszystkich międzynarodowych umów gospodarczych zawieranych w Austrii posiada klauzule dotyczące rozstrzygania sporów poprzez arbitraż.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Tendencje zmian PKB

W 2020 r. wpływ na kondycję gospodarczą Austrii będzie wywierać sytuacja kształtowana zmianami generowanymi przez pandemię COVID-19, co w dużym stopniu będzie odzwierciedlać uwarunkowania dyktowane przez diametralnie zmienioną koniunkturę ogólnoświatową.

Według aktualnych, zrewidowanych prognoz Austriackiego Instytutu Badań nad Gospodarką (WIFO) w 2020r. austriacki PKB odnotuje 5,2% spadek. Na nachodzący 2021r. instytut oczekuje wzrostu PKB do poziomu 3,5%. Analitycy Instytutu Studiów Wyższych (IHS) pod koniec marca br. zakładali na 2020r. spadek PKB do -2,0%, należy jednak przyjąć, że prognozy te zostaną rewidowane.   

Inflacja

W 2019r. wskaźnik inflacji w Austrii osiągnął poziom 1,5%. Według aktualnych prognoz w 2020r. roczna inflacja wyniesie 0,9%, a w 2021r. wzrośnie do 1,3 %.  

Bezrobocie

W 2019r. według Eurostatu wskaźnik stopy bezrobocia w Austrii wynosił 4,5%. Na 2020r. przewidywany jest wzrost stopy bezrobocia do poziomu 5,5%. Zakłada się, że w 2021r. wskaźnik ten utrzyma się na poziomie 5,0%.

Austriacki instytut WIFO podaje, że na koniec 2019r. wskaźnik bezrobocia (obliczany wg metody krajowej) kształtował się na poziomie 7,4%, a w 2020 roku osiągnie poziom 8,7%. Wg prognoz instytutu w 2021r. stopa bezrobocia w Austrii utrzyma się na poziomie 7,9%.

Główne sektory gospodarki

Największy udział w PKB w 2019r. miał sektor usług produkcji towarów. Pozostałe sektory gospodarki miały jednak równie ważny wpływ na kształtowanie austriackiego PKB.

Struktura PKB w Austrii w 2019r. kształtowała się następująco:

•   produkcja towarów - 19%
•   sektor medyczno-socjalny, szkolnictwo -12%
•   handel - 11%
•   nieruchomości - 10%
•   inne usługi gospodarcze - 10%
•   budownictwo - 6%
•   transport - 6%
•   hotelarstwo i gastronomia - 5%
•   administracja publiczna - 5%
•   pośrednictwo finansowe i ubezpieczenia - 4%
•   informatyka, komunikacja - 4%
•   inne usługi - 3%
•   zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę - 3%
•   rolnictwo i leśnictwo - 1%

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Austria, która w 2009r. dotkliwie odczuła skutki kryzysu finansowego (eksport zmalał o 20,2%, import o 18,4%) w kolejnych latach zdołała odrobić straty ponownie odnotowując dodatnie wyniki. W kolejnych latach dynamika zarówno eksportu jak i importu  oscylowała w granicach kilkunastu procent. W 2012r. nastąpiło znaczne zahamowanie w wymianie handlowej z zagranicą, kiedy poziom eksportu wzrósł o 1,5%, importu o 0,7%, taki poziom utrzymany został w latach 2013-2014. Stabilizację sytuacji w połączeniu z  nieznaczną poprawą wyników osiągnięto w okresie 2015 -2018 r. Handel zagraniczny

 Wg wstępnych danych za 2019r. po stronie eksportu Austria odnotowała 2,5% wzrost, natomiast import wzrósł o 1,2%. W okresie od stycznia do grudnia 2019r. Austria sprowadziła towary o łącznej wartości 157,97 mld euro, eksportując w tym czasie produkty o łącznej wartości 153,78 mld euro. Deficyt bilansu handlu wyniósł 4,2 mld euro.

W 2019r. przedmiotem transakcji w ramach handlu zagranicznego była najczęściej grupa towarów obejmująca ´maszyny i pojazdy´ (import: 56,78 mld euro; eksport: 60,23 mld euro,). Kolejne, dominujące grupy towarów stanowiły ´towary przetworzone´, ´produkty chemiczne´ oraz ´inne towary´.

W handlu zagranicznym Austrii, zarówno w eksporcie jak i w imporcie dominują rynki EU-28 (ok.70%), natomiast najważniejszym partnerem handlowym od lat są Niemcy (w 2019r. Austria wyeksportowała do Niemiec towary o łącznej wartości 45,14 mld euro, importując w tym czasie towary na sumę 55,30 mld euro). W eksporcie czołowe pozycje obok Niemiec zajmują: USA, Włochy, Francja, Szwajcaria, Republika Czeska, Węgry, Polska, Wielka Brytania oraz Chiny, a w imporcie: Włochy, Chiny, Szwajcaria, Republika Czeska, USA, Holandia, Węgry, Francja oraz Polska. Od prawie 10 lat odnotowuje się stały wzrost wymiany handlowej z państwami trzecimi. W 2007r. jedynie 25% austriackiego importu i eksportu pochodziło z państw trzecich, natomiast w 2019r. po stronie importu handel z państwami trzecimi generował 29,9% obrotów, eksport z Austrii do państw trzecich stanowił 30,3% ogółu.

Wg wstępnych danych za okres I-XII.2019r. Austria wyeksportowała do państw członkowskich UE towary o łącznej wartości 107,21 mld euro (69,7% ogółu eksportu), importując z państw UE towary warte 110,77 mld euro (70,1% ogółu importu). Wymiana handlowa z państwami członkowskimi UE w okresie od stycznia do grudnia 2019 r. odnotowała 0,4% wzrost importu  oraz  2,2% wzrost eksportu.

Eksperci zakładają, że w 2020r. austriacki handel zagraniczny odnotuje znaczny spadek zarówno po stronie importu jak i eksportu. 

Inwestycje zagraniczne

Z aktualnych szacunkowych danych Austriackiego Banku Narodowego wynika, że w 2019 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne Austrii osiągnęły wartość 9,5 mld euro. W 2019 r. austriackie przedsiębiorstwa realizowały głównie inwestycje w Niemczech oraz państwach azjatyckich. Największe dezinwestycje odnotowano na Węgrzech oraz w Kanadzie. 

Inwestycje zagranicznych inwestorów w Austrii w 2019 r. osiągnęły wartość 4,15mld euro. W 2019r. w Austrii inwestowały przede wszystkim państwa strefy euro. Największą aktywność inwestycyjną odnotowano ze strony Niemiec, Holandii i Luksemburga. Największych dezinwestycji dokonali inwestorzy w Wielkiej Brytanii.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Austria jest członkiem wielu międzynarodowych organizacji, tj.:

• Unii Europejskiej od 1995r.,
• Organizacji Narodów Zjednoczonych ONZ (United Nations), od 1955r. (Wiedeń jest obok Nowego Jorku i Genewy trzecią siedzibą Sekretariatu Generalnego ONZ),
• Grupy Banku Światowego (World Bank Group),
• Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD (Organisation for Economic Co-Operation and Development), od 1961r.,
• Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie OBWE (Organization for Security and Co-operation in Europe), od 1973r.,
• Światowej Organizacji Handlu WTO (World Trade Organization),
• Międzynarodowym Funduszu Walutowym IMF (International Monetary Fund),
• Światowej Organizacji Zdrowia WHO (World Health Organisation).

Ponadto w Wiedniu swoje główne siedziby ulokowały takie organizacje jak:

• Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (International Atomic Energy Agency),

• Komisja Przygotowawcza ds. Organizacji Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych CTBTO (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization),
• Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego UNIDO (UN Industrial Development Organisation),
• Program Narodów Zjednoczonych w zakresie Kontroli Narkotyków UNDCP (United Nations Drug Control Programme),
• Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową OPEC (Organisation of the Petroleum Exporting Countries).

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Od 1 stycznia 1995r. Austria jest członkiem UE, co ma znaczący wpływ na rozwój gospodarki tego kraju. Zniesienie kontroli celnych oraz swoboda przepływu towarów i usług w obrębie UE wpłynęły na wzrost eksportu. Zminimalizowane zostały również koszty budowy magazynów eksportowych (ok. 2-5% wartości sprzedawanych za granicą towarów). W podobnej skali wzrosła jednocześnie konkurencyjność austriackich eksporterów na rynku europejskim. Wraz z wprowadzeniem w 2002r. waluty euro zneutralizowane zostało istniejące dotychczas ryzyko kursowe.

Dla towarów rolnych, których podaż w Austrii przewyższa od lat popyt wewnętrzny, systematycznie - poprzez rozszerzenie EU - zwiększeniu uległ rynek zbytu, jak również otworzyła się możliwość subwencjonowania austriackiego rolnictwa ze środków unijnych.

Jako członek UE Austria wykorzystuje swoje dogodne położenie geograficzne, które sprzyja przede wszystkim w pozyskiwaniu i obsłudze rynków wschodnich.

Po załamaniu się w 2009r. wymiany handlowej z głównymi unijnymi partnerami eksportowymi Austrii, do których należą Niemicy i Włochy, a także kraje Europy Wschodniej, w kolejnych latach odnotowano stopniową poprawę aktywności eksportowej. W 2014r. odnotowano nieznaczny spadek wymiany handlowej z UE28, jednak już w 2015r. i kolejnych latach nastąpiła poprawa dynamiki. Wg wstępnych danych za okres I-XII.2019r. import z UE wzrósł o 0,4% osiągając poziom 110,77 mld euro, natomiast eksport do UE wzrósł w tym czasie o 2,2% do poziomu 107,21 mld euro. Grupa państw członkowskich UE28 jest odbiorcą 69,7% austriackiego eksportu oraz dostawcą 70,1% austriackiego importu. 

Austria podkreśla, że wprowadzenie wspólnej waluty oraz rozszerzenie UE na Wschód przyniosło gospodarce narodowej impuls wzrostu 0,9% PKB rocznie. Natomiast samo rozszerzenie UE w 2004 r. pozwoliło na utworzenie w Austrii 13 tys. nowych miejsc pracy w skali każdego roku. Wg analiz opublikowanych z okazji 25-lecia członkostwa Austrii w UE, kraj po przystąpieniu do UE skorzystał m.in. poprzez o średnio 0,4%/rok wyższy poziom PKB.

Jako jedno z bogatszych państw UE Austria zasila budżet unijny znacznie większą sumą środków, niż te, które dostaje w zamian w postaci dotacji (płatnik netto). Z najnowszych danych KE wynika, że w 2018r. Austria uiściła składkę netto w wysokości 1,35 mld euro.

Gospodarcze umowy dwustronne

Z dniem przystąpienia Polski do UE stosunki gospodarcze między Polską a Austrią wpisują się w ramy prawa wspólnotowego, głównie traktatu akcesyjnego, podpisanego prze Polskę ze Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi 16 kwietnia 2003r. w Atenach. W okresie przedakcesyjnym zawarto m.in. następujące umowy gospodarcze: 

• umowa z października 1995r. między Rządem RP a Rządem Republiki Austrii o współpracy gospodarczej, technicznej i technologicznej,
• umowa o wspieraniu i ochronie inwestycji z listopada 1988 r.,
• umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, znowelizowana w styczniu 2004 r.
  i lutym 2008 r.,

W październiku 2008 r. wszedł w życie Protokół o zmianie Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku. Przyjęte postanowienia mają zastosowanie w odniesieniu do dochodów uzyskanych przez obywateli polskich w Austrii po 31 grudnia 2008 r.

Dwustronna wymiana handlowa

Przystąpienie w 2004 r. Polski do struktur UE miało pozytywny wpływ na dynamikę i strukturę towarową wymiany handlowej pomiędzy Polską a Austrią. Jednak kryzys finansowy oraz związana z nim stagnacja w 2009r. zachwiały notowany od kilku lat pozytywny trend, tj. rosnącą dynamikę obrotów dwustronnej wymiany (-25,9proc.). Znaczna poprawa w handlu zagranicznym nastąpiła w 2010r., kiedy odnotowany został 15,5procetnowy wzrost obrotów handlu zagranicznego pomiędzy Polską a Austrią. Pozytywny trend kontynuowany był również w 2011r., natomiast w 2012r. wolumen obrotów handlowych odnotował jedynie niewielki wzrost. W latach 2013-2014 polski eksport do Austrii utrzymywał negatywną dynamikę, która jednak odnotowała znaczną poprawę w 2015r. i kolejnych latach.  Po stronie importu z Austrii od 2013r. odnotowywano umiarkowany wzrost (ok. 10 proc.)

Z wstępnych danych za 2019r. wynika, że wolumen polskiego eksportu do Austrii wyniósł 4,66 mld euro. W porównaniu do 2018r. (4,19 mld euro) oznacza to wzrost o 11,2proc.  Wg wstępnych danych Polski import z Austrii w 2019r. osiągnął wartość 5,18 mld euro, co w porównaniu z 2018r. (4,78 mld euro) oznacza wzrost 8,4proc.

Najważniejsze towary/grupy towarów eksportowanych i importowanych przez Polskę:

Wartość wymiany handlowej pomiędzy Polską a Austrią:

Wzajemne inwestycje

W Polsce reprezentowanych jest ok. 800 austriackich firm. Z danych Austriackiego Banku Narodowego wynika, że skumulowana wartość inwestycji bezpośrednich Austrii w Polsce na koniec 2018 roku wyniosła ok. 5.740 mln euro. Wynik ten plasuje Austrię wśród czołowych zagranicznych inwestorów w Polsce.

Rzeczywista wartość austriackich inwestycji w Polsce może się różnić od w/w wartości, ponieważ w polskich statystykach ujęte zostają tylko inwestycje przekraczające 1 mln USD. W Polsce działalność inwestycyjną prowadzi 40 austriackich firm, które zainwestowały minimum 1 mln USD. Do największych inwestorów austriackich należą: Europolis (nieruchomości), Bau Holding Strabag AG (hotele, obiekty biurowe); Raiffeisen Bank International; Rigips Austria GmbH i Leier (materiały budowlane); Wienerberger (ceramika budowlana), Porr International (hotele); Warimpex (hotele, biurowce); Henkel CEE (chemikalia); Kronospan (producent płyt wiórowych) oraz kilka towarzystw ubezpieczeniowych: Uniqa, Generali, Wüstenrot i Vienna Insurance Group.

Przykładem inwestycji austriackich jest centrum handlowe – Złote Tarasy w centrum Warszawy, które otwarto w 2007 roku. Autorami tej spektakularnej budowli wykonanej ze stali i szkła są austriackie firmy Waagner-Biro Stahlbau i  Zeman & Co.

Na tle innych państw regionu Polska staję się atrakcyjnym i perspektywicznym miejscem inwestycji również dla małych i średnich przedsiębiorstw z Austrii. Chodzi tutaj głównie o branże: energetyczną, technologii środowiskowych, automotive, infrastruktury oraz budownictwa jak również artykułów konsumpcyjnych.

Na początku 2011r. austriacki bank Raiffeisen Bank International (RBI) został właścicielem większościowego pakietu udziałów w Polbanku. Cztery lata później, na początku 2015r. RBI ogłosił zamiar sprzedaży Polbanku, który w 2011r. przejął od greckiego EFG Eurobank Ergasias. Próba sprzedaży Polbanku zakończyła się niepowodzeniem, obligując RBI do wprowadzenia Polbanku na giełdę. W 2016 r. nie doszła do skutku przygotowywana transakcja sprzedaży Raiffeisen Polbank Alior Bankowi. W 2018r. Bank BGŻ BNP Paribas odkupił  Raiffeisen Bank Polska od Raiffeisen Bank International AG. W 2019 r. nastąpiła fuzja operacyjna BNP Paribas z Raiffeisen Bank Polska.

Austriackie firmy (Strabag, Porr) zaangażowane były w prace w zakresie budowy dróg oraz budowy i modernizacji stadionów piłkarskich w związku z przygotowaniami do Mistrzostw Europy w piłce nożnej, które rozgrywane były w 2012r.w Polsce i na Ukrainie

W 2012 r. austriacka poczta Österreichische Post AG przejęła spółkę Kolportaż Rzetelny, lidera w sektorze druków bezadresowych.

Oto niektóre przykłady małych i średnich austriackich inwestorów w Polsce z uwzględnieniem kraju związkowego, z którego pochodzą:

• Austrian Wind Power GmbH – Burgenland (Burgenland);
• Bene Büromöbel AG – Dolna Austria (Niederösterreich);
• Voest - Alpine Industrieanlagenbau GmbH & Co. – Górna Austria (Oberösterreich);
• Semmelrock Baustoffindustrie GmbH – Karyntia (Kärnten);
• Motiondata Software GmbH – Styria (Steiermark);
• D. Swarovski & Co. – Tyrol (Tirol);
• Zumtobel Licht GmbH –  Przedarulania (Vorarlberg);
• Warimpex Finanz- und Beteiligungs AG – Wiedeń (Wien)
• Porr – Wiedeń (Wien).

Z danych Polskiego Banku Narodowego wynika, że na koniec 2018r. stan polskich inwestycji bezpośrednich w Austrii wynosił 3 mln euro.

Współpraca regionalna

W Austrii kraje związkowe dysponują dużą samodzielnością w zakresie kontaktów zagranicznych, a współpraca z partnerami zagranicznymi cieszy się również popularnością wśród austriackich gmin i miast. Dominują kontakty z krajami zachodnioeuropejskimi, jednak duże zainteresowanie społeczności lokalnych notuje się także w kontaktach z partnerami z państw, które w 2004 r. przystąpiły do UE.

Stale rozwija się również współpraca regionalna między Polską a Austrią. Przybiera ona formę umów o współpracy i partnerstwie zawieranych przez kraje związkowe z polskimi województwami, a także przez polskie i austriackie miasta i gminy.

Najaktywniejszym w Austrii krajem związkowym współpracującym z Polską jest Styria, która podpisała umowy o współpracy z województwami: podkarpackim, śląskim, opolskim, dolnośląskim, łódzkim, lubelskim, kujawsko-pomorskim oraz utrzymuje aktywne kontakty z województwem małopolskim. Sformalizowane są także partnerskie kontakty między miastami oraz okręgami i gminami: Graz - Lublin, Okręg Graz - Częstochowa i Piotrków Trybunalski, Okręg Bruck an der Mur (Mariazell) - Częstochowa, Okręg Murau - Krapkowice, Pischelsdorf - Babice, Ramsau - Zagórz, Voitsberg - Leśnica, Weiz - Grodzisk Mazowiecki, Weiz – Chrzanów, St. Lamprecht - Gogolin, Steierisches Vulkanland (Feldbach, Bad Radkersburg) - Żywiec. Styria prowadzi także ożywioną współpracę z miastem Przemyśl (pomimo braku konkretnego partnera po stronie styryjskiej).

Także Dolna Austria angażuje się we współpracę z Polską: kontakty utrzymują gminy Atzenbrugg i Jeżowe, gminy Lassee i Strzyżów oraz miasta Raabs an der Thaya i Reszel. Intensywny charakter ma współpraca miast Groß-Siegharts i Poniatowej oraz Ebreichsdorfu z Ziębicami, gmin regionu Melker Alpenvorland z Rudą Śląską. W Mank (Melker Alpenvorland) powołano Stowarzyszenie Wspierania Kontaktów Europejskich, którego celem jest m.in. współpraca na mocy podpisanego porozumienia z Rudą Śląską. W Ebreichsdorfie powołano podobne stowarzyszenie promujące kontakty gminne z Polską oraz z krajami sąsiadującymi (Czechami, Węgrami). Od 2005 r. St.Pölten i Leszno wraz z innymi 30 miastami europejskimi uczestniczą w projekcie "Sieć współpracy miast średniej wielkości".

Stolica Karyntii Klagenfurt współpracuje z Rzeszowem.

W Górnej Austrii miasto Alkoven współpracuje z Uniejowem, podobnie Bad Ischl z Niepołomicami. Salzburg i Innsbruck współpracują z Krakowem, natomiast Wiedeń posiada zinstytucjonalizowane kontakty z Warszawą i Krakowem.

W marcu 2011r. Województwo Kujawsko-Pomorskie podpisało Umowę o współpracy regionalnej z krajem związkowym Styria. Współpraca obejmuje takie dziedziny jak gospodarka, infrastruktura, ochrona środowiska, energia odnawialna, turystyka i sport, badania i rozwój technologiczny, pomoc społeczna oraz działalność na rzecz osób niepełnosprawnych.

Współpraca samorządów gospodarczych

W warunkach gospodarki wolnorynkowej istnienie silnego samorządu gospodarczego nabiera szczególnego znaczenia. Historia izb gospodarczych w Austrii sięga 1849 r., co oznacza tradycję i bagaż doświadczeń, podczas gdy odrodzenie ruchu samorządowego w Polsce nastąpiło dopiero w 1989 r.

W bilateralnych kontaktach polskich samorządów gospodarczych z austriackimi, trudno jest znaleźć sformalizowane poprzez umowy przykłady współpracy. Znana jest jedynie umowa
o współpracy Krajowej Izby Gospodarczej z WKÖ, podobna do wielu umów podpisanych przez austriacką izbę z większością narodowych izb gospodarczych na świecie. Austriackie Stowarzyszenie Przemysłowców IV współpracuje z Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych Lewiatan w ramach europejskiej organizacji zrzeszającej narodowe stowarzyszenia pracodawców BusinessEurope.

Natomiast – w celu realizacji zadań w ramach różnego rodzaju mniej lub bardziej sformalizowanych form współpracy regionów, miast czy gmin – występują powiązania lokalnych samorządów gospodarczych w obu krajach. Aspekty współpracy gospodarczej stanowią bowiem z reguły jeden z wiodących punktów umów kooperacyjnych; w Austrii są to najczęściej oddziały regionalne WKÖ, czy IV, a w Polsce wszelkiego rodzaju stowarzyszenia, izby, cechy, agencje przedsiębiorczości, itp.

Ciekawą inicjatywą na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej jest jednostkowy projekt rządu kraju związkowego Dolna Austria, który w Warszawie i w Krakowie otworzył biura specjalnej agencji promocyjnej Ecoplus. Agencja promuje w Polsce Dolną Austrię, przede wszystkim jednak jej przedsiębiorców. Jednym z głównych zadań agencji jest nawiązywanie kontaktów gospodarczych między polskimi i austriackimi firmami. Agencja ta wspiera aktywnie przede wszystkim współpracę jednostek B+R i biznesu, prowadzi monitoring projektów B+R, szczególnie tych, które opierają działalność na najnowszych technologiach. Wspiera także kooperację w zakresie tworzenia sieci i klastrów, pomaga firmom (szczególnie rozpoczynającym w Polsce działalność) w pozyskiwaniu korzystnych lokalizacji biznesowych. Projekt finansowany jest z budżetu kraju związkowego.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Od czasu akcesji w 1995 r. Austrii do UE konsumenci tego kraju czerpią duże korzyści wynikające z usunięcia barier handlowych. Bogata oferta towarowa prowadzi do intensywnej konkurencji na tym niewielkim i trudnym ze względu na wysokie standardy techniczne i wymagania jakościowe rynku, tym bardziej, że Austria lokuje się w czołówce krajów UE o najwyższym poziomie życia.

Mimo, że wejście Polski do struktur UE zlikwidowało ostatnie bariery o charakterze taryfowym i fizycznym, to jednak polscy eksporterzy nadal konfrontowani są z problemami wynikającymi z wysokiego zorganizowania austriackiego rynku. W tym kraju bowiem od lat istnieją liczne przepisy i zwyczaje handlowe wprowadzające szereg utrudnień, których przestrzeganie ściśle kontrolowane jest przez sprawne struktury samorządu gospodarczego.

Przepisy importowe UE są zasadniczo liberalne, poza pewnymi wyjątkami i restrykcjami (kwoty importowe, cła antydumpingowe, embarga). Specjalne regulacje występują dla niektórych produktów, jak: tekstylia, żelazo i stal (wschodnia Europa), produkty rolnicze, towary o przeznaczeniu wojskowym, czy tak zwane towary „dual-use”.  Przy imporcie niektórych produktów rolnych wymagane są licencje i inne świadectwa (świadectwo zdrowia roślin, zaświadczenia weterynaryjne). Należy przestrzegać również odrębnych przepisów dotyczących opakowania i etykietowania. Nie wolno importować gatunków zwierząt zagrożonych wymarciem. Również transport zwierząt żywych podlega osobnym regulacjom.

Należy pamiętać także o znaku CE potwierdzającym zgodność z podstawowymi normami bezpieczeństwa UE dla takich towarów, jak: maszyny, materiały budowlane, urządzenia telekomunikacyjne, sprzęt medyczny, artykuły sportowe, zabawki, materiały wybuchowe.

Dodatkowo przedsiębiorstwa eksportujące towary do Austrii powinny zapoznać się
z regulacjami w zakresie obowiązujących w Austrii norm dotyczących ich towarów (ÖNORMEN), ze szczególnym naciskiem na normy ekologiczne.

Znaczne ułatwienia w dostępie do rynku usług dla polskich firm eksportujących towary wymagające montażu związane były z otwarciem austriackiego rynku pracy dla obywateli z nowych państw członkowskich UE z dn.01.05.2011r. Zniesienie ograniczeń w zakresie delegowania pracowników w celu świadczenia usług stworzyło realne możliwości dla polskich przedsiębiorstw zamierzających realizować kontrakty z partnerami austriackimi, które wykorzystało także wiele podmiotów z Polski.

Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnienie obywateli RP

  Z dniem 1 maja 2011 roku zniesione zostały ostatecznie obowiązujące ograniczenia w dostępie do rynku pracy, co obywatelom Polski i innych państw członkowskich UE-8 umożliwiło swobodnie przemieszczanie się na terytorium Austrii w celu podejmowania zatrudnienia a także korzystanie z regulacji dot. rynku pracy na równi z obywatelami austriackimi. Zniesione zostały obowiązujące zezwolenia na pracę oraz wszelkie ograniczenia ilościowe (kontyngenty zatrudnienia cudzoziemców). Obywatele nowych państw członkowskich mogą w pełni korzystać z usług austriackich urzędów pracy (AMS) obejmujących m.in. pośrednictwo w zatrudnieniu i poradnictwo zawodowe. Są także objęci przepisami dotyczącymi bezrobocia łącznie z transferem uprawnień do zasiłków i otrzymywaniem świadczeń społecznych.

W zakresie zabezpieczenia społecznego należy zwrócić uwagę na przepisy wspólnotowe dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego, obowiązujące od dnia 1 maja 2010r., tj. rozporządzenia 883/2004 oraz 987/2009. Generalną zasadą znowelizowanych przepisów pozostaje, iż dla nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych liczy się państwo ostatniego miejsca pracy. Stamtąd powinien być dokonywany jego transfer (formularz U2 tzw. Portable Document), jeżeli osoba uprawniona wyjedzie do innego państwa członkowskiego w celu poszukiwania pracy. Natomiast według zmienionych przepisów zasiłki dla bezrobotnych wypłacane będą bezpośrednio przez instytucję zagraniczną do rąk uprawnionego. W praktyce osoba, która pracowała w Austrii i z tego tytułu uprawniona jest do zasiłku dla bezrobotnych, będzie go otrzymywać z austriackiego AMS. Zasiłek może być transferowany np. do Polski nie dłużej niż przez trzy miesiące. Nowelizacja przepisów przewiduje możliwość przedłużenia tego okresu o kolejne trzy miesiące, o ile instytucja właściwa państwa, z którego przekazywany jest zasiłek podejmie taką decyzję. Zainteresowana tym osoba powinna złożyć wniosek w tej sprawie przed upływem pierwszych trzech miesięcy. Jeżeli tego nie zrobi, będzie musiała powrócić do państwa, z którego transferowany jest zasiłek np. do Austrii – inaczej go utraci. Nadal obowiązywać będzie zasada, że osoba, która wyjeżdża z państwa, w którym ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych (np. z Austrii), musi się zarejestrować jako poszukująca pracy w urzędzie zatrudnienia państwa, do którego przyjeżdża ( np. w Polsce) i w ciągu 7 dni od wyjazdu przedłożyć stosowny formularz U2. Okresy zatrudnienia w państwach członkowskich będą nadal sumowane. Nowością będzie możliwość doliczenia okresów pracy na własny rachunek.

W zakresie świadczeń socjalnych należy odnotować następujące istotne zmiany.

Od 1.09.2009 r. pomoc socjalna przyznawana jest w formie  tzw. nowego zabezpieczenia minimalnego (Mindestsicherung). Regulacja była wprowadzana sukcesywnie w całej federacji (na początku stosowana tylko przez trzy kraje związkowe: Wiedeń, Dolną Austrię  oraz Salzburg; jako ostatni kraj związkowy przedmiotowe przepisy wprowadziła Górna Austria z dn. 7.07.2011r.); od 01.01.2017r. nie obwiązuje ogólnokrajowe porozumienie krajów związkowych dot. zabezpieczenia minimalnego, co w praktyce oznacza zróżnicowanie stawek wypłacanych przez poszczególne kraje związkowe.

Poprzez zabezpieczenie minimalne państwo zapewnia potrzebującym pomoc w pokrywaniu bieżących potrzeb (wydatki na żywność, odzież, środki higieny, ogrzewanie i energię elektryczną oraz czynsz mieszkaniowy). Świadczenia w postaci zabezpieczenia minimalnego są w świetle przepisów prawnych przyznawane osobom, które nie dysponują odpowiednimi środkami koniecznymi do pokrycia podstawowych potrzeb własnych wzgl. członków najbliższej rodziny. Osoby zdolne do pracy muszą jednak wykazać gotowość do jej podjęcia. W przypadku, kiedy osoba pobierająca ww. świadczenia nie zamierza podjąć proponowanej jej pracy, kwota pomocy socjalnej może zostać zmniejszona o połowę. W poszczególnych przypadkach przewidziana jest możliwość całkowitej utraty prawa do świadczeń.
Analogicznie do swobodnego przepływu pracowników, Austria i Niemcy jako jedyne państwa członkowskie UE-15 w 2004r. wprowadziły ograniczenia dla nowych państw członkowskich UE-8 w zakresie delegowania pracowników w ramach transgranicznego świadczenia usług. Szeroki zakres wprowadzonych na 7 lat ograniczeń spowodował marginalizację aktywności firm z nowych państw członkowskich w Austrii i przeniesienie swojej działalności do innych państw członkowskich względnie realizację kontraktów w sektorach zliberalizowanych lub w ramach samozatrudnienia.

Od 1 maja 2011 r. zniesione zostały regulacje przejściowe dotyczące delegowania pracowników z nowych państw członkowskich i wprowadzona została pełna swoboda świadczenia usług. Przestały obowiązywać procedury zezwoleń dla pracowników delegowanych, kontyngenty, czy procedury dopuszczenia kontraktów usługowych.

W zakresie zabezpieczenia społecznego pracowników delegowanych dotyczą zmiany jakie zostały dokonane w prawie wspólnotowym z dniem 1 maja 2010. Prawo wspólnotowe pozwala na pozostanie pracownika przejściowo delegowanego na terytorium innego państwa członkowskiego w systemie ubezpieczeń społecznych państwa wysyłającego. Po zmianie przepisów okres podlegania ubezpieczeniu w państwie wysyłającym został przedłużony do 24 miesięcy. Istotne pozostaje to, aby pracownik delegowany był zatrudniony u pracodawcy państwa wysyłającego oraz aby firma prowadziła w państwie, w którym opłaca składki za delegowanego, znaczącą część działalności. Oddelegowanym może być zarówno pracownik, jak też osoba prowadząca działalność na własny rachunek. Pracodawca może ponownie delegować tę samą osobę do tej samej pracy po przerwie wynoszącej co najmniej dwa miesiące.

Dla firm i pracowników z Polski rozważających możliwość podjęcia działalności wzgl.  pracy w austriackiej branży budowlanej istotne są informacje nt. obowiązku uiszczania składek do austriackiej kasy urlopowej pracowników budowlanych BUAK (Bauarbeiter-Urlaubs- und Abfertigungskasse), która zajmuje się  prowadzeniem rejestru pracowników budowlanych w zakresie nabywania praw do urlopu, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop oraz odszkodowań za niepogodę. Obowiązek składkowy wynika z przepisów ustawy Bauarbeiter Urlaubs- und Abfertigungsgesetz. Każda firma zatrudniająca, wzgl. delegująca pracowników do wykonywania prac w branży budowlanej jest zobowiązana do zgłaszania pracowników do kasy BUAK i odprowadzania ww. składek.

Austriacka ustawa o zwalczaniu dumpingu płacowego i socjalnego (Lohn- und Sozialdumping-Bekämpfungsgesetz, LSDB-G), od 1 maja 2011 r., wprowadziła istotne obostrzenie warunków zatrudniania w Austrii pracowników z nowych krajów członkowskich UE. Zakłada ona całkowite zrównanie stawek płacowych i obowiązkowych stawek ubezpieczenia społecznego pracowników z wyżej wymienionych krajów ze stawkami obowiązującymi rodzimych austriackich pracowników. Wysokość stawek płacowych austriackich pracowników jest określana przez stosowne ustawy, rozporządzenia lub płacowe umowy taryfowe zawierane w ramach poszczególnych branż (tzw. Kollektivverträge). Dla pracodawców zarówno austriackich jak i pracodawców nie zarejestrowanych i nie mających własnej siedziby na terenie Austrii, nieprzestrzegających zapisów wymienionej wyżej ustawy są przewidziane różnorodne kary, włącznie z zakazem prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Austrii co najmniej przez jeden rok.

1 stycznia 2017 r. w AT weszła w życie nowa ustawa o zwalczaniu dumpingu płacowego i socjalnego (LSD-BG), która zbiera w jednym miejscu zapisy dot. pracowników delegowanych, dotychczas rozproszone w różnych aktach prawnych. Ustawa wprowadza jasne rozgraniczenie przejazdów w transporcie międzynarodowym na objęte przepisami o delegowaniu i nie objęte - zapisy LSD‑BG stosuje się do wszystkich pracowników mobilnych w międzynarodowym transporcie towarów i osób z wyłączeniem przewozów tranzytowych. Zatem jako przejazd wykonywany przez pracownika delegowanego kwalifikowane są przewozy kabotaże, jak również wszystkie przejazdy rozpoczynające i kończące się na terytorium AT. Każdy taki przejazd musi zostać z odpowiednim wyprzedzeniem zgłoszony przez elektroniczny formularz ZKO3. Zmiany wynikające z LSD-BG nie dotyczą minimalnej wysokości wypłacanego wynagrodzenia - tak jak dotychczas musi ono odpowiadać wynagrodzeniu wypłacanemu pracownikom austriackim na podobnym stanowisku zgodnie z stawką ustaloną w układach zbiorowych

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Podstawowym aktem prawnym regulującym w Austrii nabywanie własności, jak również innych praw rzeczowych, jak służebności (Servituten), prawa wzniesienia i użytkowania budynku na cudzym gruncie (Baurecht, Superädifikate) i prawa zabezpieczania wierzytelności (Pfandrechte, Hypotheken) jest austriacki Kodeks Cywilny (ABGB, Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch), pochodzący z 1811 r. i obowiązujący do dziś.

Istotne są również przepisy prawne obowiązujące w poszczególnych krajach związkowych, regulujące m.in. możliwość nabywania nieruchomości przez cudzoziemców (Landesgrundverkehrgesetze).

Nabywanie nieruchomości w Austrii przez obywateli EU podlega zasadniczo takim samym procedurom, jak w przypadku obywatela austriackiego. Obywatel EU czy EOG musi jedynie uzyskać z właściwego urzędu dzielnicowego, względnie magistratu urzędu stosowne zaświadczenie o możliwości nabycia nieruchomości bez zezwolenia (Negativbestätigung). Nabycie nieruchomości wymaga formy pisemnej, a podpisy stron umowy muszą być potwierdzone przez notariusza lub sąd. Tytuł do nieruchomości przechodzi na nowego właściciela tylko wtedy, gdy dana transakcja została zgłoszona do ewidencji gruntów. Transakcje kupna-sprzedaży gruntów podlegają opodatkowaniu w wysokości 3,5%.

W Austrii istnieje dobrze rozwinięty system ewidencji gruntów. Elektroniczne księgi wieczyste prowadzone są przez Sądy Rejonowe (Bezirksgerichte) i stanowią tak zwane dokumenty publiczne (tj. z pełnym prawem wglądu).

Prawo własności to prawo do dysponowania rzeczą i do czerpania z tego tytułu korzyści
z wyłączeniem osób trzecich. Prawo austriackie rozróżnia współwłasność (Miteigentum) oraz własność mieszkaniową (Wohnungseigentum). Austriacka ustawa najmu (Mietrechtsgesetz, BGBl 520/1981, nowelizacja: BGBl 124/2006) znacznie ogranicza swobodę kształtowania warunków najmu na korzyść najemcy. Wynajmujący nie może dowolnie dyktować wysokości czynszu, ograniczeniom podlegają również kwestie dotyczące warunków rozwiązania umowy. Od przepisów wspomnianej ustawy strony nie mogą odstąpić, jeżeli wywołałoby to niekorzystne dla najemcy skutki.

System zamówień publicznych

Kompleksowa regulacja tematyki zamówień publicznych nastąpiła w Austrii z dniem
1 stycznia 1995 r., tj. z dniem przystąpienia tego kraju do EOG. Do tego czasu formalnie obowiązywało tak zwane zarządzenie C-K Ministra ds. Ogólnych z 1909 r. o ogłaszaniu przetargów publicznych. Przystąpienie Austrii do UE oraz konieczność dalszych dostosowań prawa zamówień publicznych do dyrektyw UE (w tym 2001/78/WE) spowodowały, że w 2002r. uchwalono nową ustawę, która weszła w życie 1 września 2002r. (Bundesvergabegesetz - BGBl 99/2002). Ustawa ta regulowała jednak tylko zamówienia udzielane na szczeblu federalnym, gdyż kraje związkowe dysponują własnymi przepisami. Ustawa z 2002 r. wprowadziła generalną zasadę równości oferentów, a zamawiający ma prawo do wyboru między przetargiem nieograniczonym a ograniczonym według własnego uznania. Uwzględniała ponadto - przyjęte we wcześniejszych nowelizacjach ustawy z 1994r., a istotne z punktu widzenia małych i średnich przedsiębiorstw – zasady: przejrzystości postępowania, konkurencyjności i stosowania środków odwoławczych, jak również zasadę minimalnej liczby oferentów w przetargach ograniczonych oraz w negocjacjach z zachowaniem konkurencji. W ustawie zniesiono również dotychczasowy przepis warunkujący złożenie protestu w Urzędzie ds. Zamówień (Bundesvergabeamt BVA) wcześniejszym postępowaniem pojednawczym przed tak zwaną Federalną Komisją Kontrolną Zamówień Publicznych BVKK. Komisja jest instytucją polubownego załatwiania kwestii spornych oraz wyjaśniania wątpliwości, ale tylko do momentu wyznaczonego terminem składania ofert. Protest w kwestiach rozstrzygnięcia składa się natomiast już tylko do BVA. W skład BVKK wchodzą m.in. przedstawiciele samorządu gospodarczego, pracobiorców oraz zleceniodawców. Rozwiązanie to jest niewątpliwie specyfiką austriacką.

Ponadto dużym ułatwieniem dla przedsiębiorstw stał się w Austrii system Centralnego Rejestru Dostawców i Wykonawców ANKÖ (Auftragnehmerkataster Österreich) z internetowym dostępem dla zamawiających. Rejestracja w ANKÖ i poddanie się obwiązującej tam procedurze weryfikacji jest swoistą przepustką do postępowań przetargowych i dowodem na kompetencję i solidność danego przedsiębiorstwa. Dla zarejestrowanych firm oznacza to także oszczędność kosztów ponoszonych przy każdorazowym potwierdzaniu w postępowaniu przetargowym warunków spełnienia minimalnych wymogów ustawowych.

Z dn. 01.02.2006r. powyższą ustawę zastąpiła  nowa ustawa o zamówieniach publicznych (Bundesvergabegesetz – BVergG 2006; BGBl I Nr. 17/2006,), która wdrożyła przepisy dyrektyw 2004/17/WE oraz 2004/18/WE.

Ustawa o zamówieniach publicznych z 2006r. przechodzi dwuetapową nowelizację. Pierwszy etap, w ramach tzw. małej nowelizacji  wszedł w życie 1. marca 2016 r. Drugi etap nowelizacji jest aktualnie procedowany. Od marca 2016 r. obowiązuje w Austrii znowelizowana ustawa o zamówieniach publicznych, która odchodzi od zasady najniższej ceny i ustanawia zasadę najlepszych oferentów. Znowelizowana ustawa liczy 351 paragrafów i zawiera 20 załączników. Z uwagi na jej objętość w tym gąszczu przepisów nie jest trudno pogubić się. W całej ustawie nie ma mowy o „najlepszym oferencie”, a użytym dla niego określeniem jest „technicznie i gospodarczo najkorzystniejsza oferta”. Zamawiający zasadniczo mają swobodę przy określaniu swoich kryteriów wyboru oferenta. Federalna ustawa o zamówieniach publicznych reguluje jedynie, że oferenci ci nie mogą być dyskryminowani. Przypadkiem takim byłoby przykładowo ustalenie dostawcy z Austrii. Dyskryminacją nie byłaby jednak pozytywna ocena usług, które w wyniku krótkich dróg dostaw stanowiłyby lepszy bilans ekologiczny.

W Austrii od 2001 r. istnieje ponadto Federalna Agencja Zakupów Publicznych, BBG Bundesbeschaffung GmbH (spółka skarbu państwa), która dokonuje centralnych zakupów dla ministerstw i urzędów centralnych (poza resortem obrony).

Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej

W Austrii ochronę własności intelektualnej i przemysłowej regulują przepisy:

•   Prawo własności (Urheberrecht, UrhG):

stanowi istotny wyjątek wśród innych praw ochrony własności intelektualnej, gdyż nie wymaga meldowania, rejestracji przedmiotu ochrony. W przeciwieństwie do patentu nie chroni pomysłu, lecz konkretną formę produktu. Prawo własności nie wygasa przez okres ok. 70 lat po śmierci ostatniego właściciela.

•   Prawo do marki (Markenrecht, MSchG):

marka to znak charakterystyczny przedsiębiorstwa, który pozwala odróżnić jego produkty od produktów innych przedsiębiorstw. Prawo do marki przyznawane jest na okres 10 lat, może jednak być nieskończenie wiele razy przedłużane o kolejne 10 lat. Marki mogą przyjmować różne formy, np. czysty tekst, grafika, grafika z tekstem, dźwięk, formy trójwymiarowe.

•   Prawo patentowe (Patentrecht, PatG):

aby opatentować wynalazek, musi on spełniać 4 warunki: produkt musi być nowy, musi być stworzony w wyniku działalności innowacyjnej, winien być użyteczny oraz pomysł i tajniki produkcji muszą zostać całkowicie ujawnione. Przyznanie patentu na dany produkt nie jest jednoznaczne z udzieleniem wyłączności na używanie tego produktu. Prawo patentowe obowiązuje tylko wewnątrz kraju, tj. ochrona nie rozciąga się poza granicę państwa.

•   Prawo użytkowe (Gebrauchsmusterrecht, GMG, tzw. "kleines Patent"):

to „mały patent“, dla którego udzielenia nie jest konieczne osiągnięcie tak wysokiego poziomu innowacyjności, jak w przypadku zwykłego patentu.

•   Prawo ochrony typografii  mikrochipów (Halbleiterschutz, HlSchG):

ten szczególny przepis chroni trójwymiarową strukturę mikroelektronicznych półprzewodników (topografię chipów). Chroniona jest wyłącznie konkretna forma/kształt półprzewodnika. Poza ochroną pozostaje natomiast koncept, metody i systemy produkcji, zastosowana technologia i zapisane informacje. Aby zapewnić ochronę informacji tajnych, dostęp może zostać częściowo ograniczony poprzez zaopatrzenie niektórych elementów opisem „poufne”. Ochrona trwa maksymalnie 10 lat, a formalną kontrolą przed jej rozpoczęciem zajmuje się Urząd Patentowy.

•   Prawo ochrony gatunków (Sortenschutz, SortSchG):

szczególne prawo ochrony gatunków roślin, dla których nie obowiązuje prawo patentowe. Chronione są: produkcja, sprzedaż, wywóz, import, magazynowanie. Okres ochrony wynosi 25 lat (dla ziemniaków i chmielu 30 lat). Zameldowanie odbywa się w Urzędzie Federalnym Bezpieczeństwa Żywienia (Bundesamt für Ernährungssicherheit).

•   Certyfikaty ochronne (Schutzzertifikate, SchZG - Arzneimittelpatente):

patenty na leki oraz środki ochrony roślin, które przyznawane są na okres 5 lat.

•   Prawo ochrony pierwowzoru (Geschmacksmusterrecht, MuSchG):

chroniony jest wygląd produktu (design). Prawo to chroni produkt maksymalnie przez 25 lat (przydzielane jest na 5 lat i może być pięciokrotnie przedłużane).

Administracja gospodarcza

• Federalne Ministerstwo ds. Cyfryzacji i Lokalizacji Inwestycji Gospodarczych: www.bmdw.gv.at,
• Federalne Ministerstwo Finansów: www.bmf.gv.at,
• Federalne Ministerstwo ds. Spraw Socjalnych, Zdrowia, Opieki i Ochrony Konsumentów: www.sozialministerium.at ,
• Federalne Ministerstwo ds. Ochrony Klimatu, Środowiska, Energii, Mobilności,  Innowacji i Technologii: www.bmk.gv.at ,
• Federalne Ministerstwo ds. Rolnictwa, Regionów i Turystyki: www.bmlrt.gv.at .

Samorządy gospodarcze

•   Austriacka Izba Gospodarcza WKÖ (Wirtschaftskammer Österreich): www.wko.at,  
•   Austriackie Stowarzyszenie Przemysłowców IV (Industriellenvereinigung): www.iv-net.at,
•   Federalna Izba Rolna LK (Landwirtschaftskammer): www.lko.at.

Oficjalna prasa ekonomiczna

•   tygodnik gospodarczy Format: www.format.at,
•   wkładka ekonomiczna dziennika Der Standard: www.derstandard.at,
•   wkładka ekonomiczna dziennika Kurier: www.kurier.at,
•   wkładka ekonomiczna dziennika Die Presse: www.diepresse.com.

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

• system informacji prawnej (Rechtinformationssystem): www.ris.bka.gv.at,
• portal informacyjny dla obywateli (Help): www.help.gv.at,
• Federalny Urząd ds. Zatrudnienia (Abeitsmarktservice Österreich): www.ams.at,
• Urząd Statystyczny (Statistik Austria): www.statistik.at,
• Narodowy Bank Austrii (Oesterreichsiche Nationalbank): www.oenb.at,
• Austriacki Instytut Badań Gospodarczych WIFO (Österreichisches Institut für Wirtschaftsforschung): www.wifo.ac.at,
• Wiedeński Instytut Międzynarodowych Porównań Gospodarczych WIIW (Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche): www.wiiw.ac.at,
• Instytut Studiów Wyższych IHS (Institut für Höhere Studien): www.ihs.ac.at,
• Austriacki Instytut ds. Polityki Międzynarodowej OIPP: (Österreichisches Institut für Internationale Politik): www.oiip.at,
• Organizacja ds. Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych OIER (Organisation für Internationale Wirtschaftsbeziehungen): www.oier.eu,
• Austriacki Instytut ds. Planowania Przestrzeni ÖIR (Österreichisches Institut für Raumplanung): www.oir.at,
• Federalna Agencja ds. Wspierania Przedsiębiorczości ABA (Austrian Business Agency): www.aba.gv.at,
• Federalna Agencja ds. Wspierania Rozwoju i Innowacyjności AWS (Austria Wirtschaftservice): www.awsg.at,
• Federalna Agencja Energii (Österreichische Energieagentur): www.energyagency.at,
• Austriackie Forum Ekologiczne (Ökosoziales Forum Österreich): www.oesfo.at,
• Izba Pracownicza (Arbeiterkammer): www.arbeiterkammer.at.