Polska w Finlandii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Położenie geograficzne:

Finlandia jest jednym z najbardziej wysuniętych na północ państw Europy. Graniczy z Rosją (granica 1313 km), Norwegią (granica 729 km), Szwecją (586 km) i Estonią (ok 330 km poprzez wody terytorialne oddzielone pasem wód międzynarodowych). Blisko jedna czwarta powierzchni kraju obejmuje tereny położone na północ od koła podbiegunowego. Skrajne punkty: północny 70°06'N, południowy 59°30'N, zachodni 19°07'E, wschodni 31°35'E. Rozciągłość południkowa wynosi 1140 km, a równoleżnikowa 530 km.

Ludność: 5 528 442 (Finland’s Statistics, luty 2020 r.)

Obszar: 337 030 km2

Stolica: Helsinki

Języki urzędowe: fiński i szwedzki

Warunki klimatyczne

Południowa część Finlandii leży w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego przejściowego. Natomiast północ, w tym Laponia w strefie klimatu okołobiegunowego subpolarnego.

Fiński klimat charakteryzuje się zimnymi, suchymi zimami i stosunkowo ciepłym latem; temperatury charakteryzują się znacznymi sezonowymi amplitudami.

Główne bogactwa naturalne: drewno, miedź, rudy żelaza

System walutowy, kurs i wymiana

Waluta: Euro od 2002 r.

Aktualny kurs: 4,50 PLN (marzec 2020 r.)

Religia

• Fiński Kościół Ewangelicko-Luterański: 73%
• Fiński Kościół Zielonoświątkowy: 1.8%
• Fiński Kościół Prawosławny: 1.07%
• Islam: 1%
• Fiński Kościół Katolicki: 0.24%

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Dni świąteczne:

• 1 stycznia
• 6 stycznia (Trzech Króli)
• Wielki Piątek
• Poniedziałek Wielkanocny
• 1 maja
• Wniebowstąpienie (czwartek 40 dni po Wielkanocy)
• Św. Jana (piątek między 19 a 25 czerwca)
• 6 grudnia (Dzień Niepodległości)
• 24–26 grudnia (Wigilia i Boże Narodzenie)

Infrastruktura transportowa

Finlandia posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę transportową, zapewniającą strategiczny dostęp do rozwiniętych rynków Europy Północnej, Rosji i Azji. Stanowi ona o sile fińskiej gospodarki i przyczynia się do ożywionej wymiany handlowej z krajami nordyckimi, bałtyckimi, Unią Europejską, Rosją i Azją.

Kolej w Finlandii ma rosyjski rozstaw torów, co ułatwia prowadzenie wymiany handlowej ze wschodnim sąsiadem bez konieczności zmiany wagonów bądź przeładunku towarów.

Finlandia posiada 28 portów lotniczych, obsługujących ruch pasażerski i towarowy, w tym lotnisko Helsinki Vantaa które w 2019 r. obsłużyło 21,8 mln pasażerów, w tym 18,9 mln międzynarodowych (85% całego ruchu lotniczego w Finlandii). Lotnisko w Helsinkach odgrywa szczególnie istotną role w ruchu lotniczym z Azją z uwagi na dogodne i najkrótsze połączenia lotnicze pomiędzy Europą a Azją.

Nowoczesne porty morskie są wysoko wyspecjalizowane w przeładunkach towarów oraz przewozach pasażerskich i plasują się w czołówce najbezpieczniejszych i najszybszych portów w świecie.

Sieć drogowa odgrywa pierwszoplanową rolę w krajowym przewozie osób i towarów w Finlandii, w związku z dużą powierzchnią kraju i niską gęstością zaludnienia, szczególnie w regionach północnych.

Obowiązek wizowy

Brak. Przy pobycie powyżej 90 dni konieczność rejestracji pobytu jako obywatel UE.

Ustrój polityczny

Finlandia jest demokracją parlamentarną z systemem gabinetowo-parlamentarnym. Na czele państwa stoi prezydent wybierany na 6-letnią kadencję w wyborach powszechnych (z prawem jednokrotnej reelekcji). Prezydent jest najwyższym dowódcą sił zbrojnych, a także we współpracy z rządem kieruje polityką zagraniczną państwa.

Rząd ma swoją siedzibę w Helsinkach. Finlandia dzieli się na 19 regionów i 70 podregionów i 311 gmin. Szwedzkojęzyczne Wyspy Alandzkie posiadają szeroką autonomię.

Władza ustawodawcza

Parlament (Eduskunta) jest jednoizbowy i liczy 200 deputowanych wybieranych na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych, bezpośrednich, równych, w głosowaniu tajnym według systemu proporcjonalnego.

Władza wykonawcza

Władza wykonawcza należy do rządu (Rada Państwa), który składa się z premiera i ministrów. Premier wybierany jest przez parlament. Również prezydent posiada uprawnienia wykonawcze, jednak realizowane w porozumieniu z rządem, za wyjątkiem spraw dot. Wysp Alandzkich.

Struktura administracji gospodarczej

Członkostwo w organizacjach pracodawców w Finlandii jest dobrowolne. Pomimo to zrzeszają one zdecydowaną większość krajowych przedsiębiorstw i prowadzą rozbudowaną działalność, reprezentując swoich członków w kontaktach z władzami państwowymi i na forum UE. Lista najważniejszych organizacji dostępna jest w dziale "Przydatne kontakty i linki". 

Sądownictwo gospodarcze

W Finlandii funkcjonują sądy wyspecjalizowane dla następujących spraw gospodarczych.

• Sąd Gospodarczy: sprawy w zakresie zamówień publicznych, prawa konkurencji, własności intelektualnej, wymiany gospodarczej
• Sąd Pracy: sprawy w zakresie prawa pracy
• Sąd ds. Ubezpieczeń: sprawy w zakresie ubezpieczeń społecznych

Pozostałe kategorie spraw gospodarczych objęte są jurysdykcją sądów powszechnych.

W Finlandii większą niż w Polsce popularnością cieszy się też procedura arbitrażowa. Strony mogą zawrzeć klauzulę o arbitrażu w zawieranej umowie. Orzeczenie sądu arbitrażowego jest ostateczne i podlega egzekucji tak jak orzeczenie sądu powszechnego. W Finlandii organem przeprowadzającym arbitraż jest Fiński Instytut Arbitrażu (Keskuskauppakamarin välimieslautakunta, The Finland Arbitration Institute) przy Fińskiej Izby Gospodarczej (link w dziale "Przydatne kontakty i linki" poniżej).

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Dzięki konkurencyjnej gospodarce wysokim poziomie innowacyjności Finlandia, pod względem PKB na mieszkańca, należy do najbogatszych państwa świata. U źródeł tego sukcesu leżą wysoki poziom innowacyjności sektorów informatycznego i telekomunikacyjnego, system edukacji dobrze przygotowujący do wyzwań współczesnego rynku pracy, skuteczny model współpracy pomiędzy biznesem, a uczelniami wyższymi, przekładający się na wysoki poziom prywatnego finansowania działalności badawczo-rozwojowej, dobrze rozwinięta infrastruktura, a także umiędzynarodowienie fińskiej gospodarki.

Główne sektory gospodarki

Najważniejsze gałęzie fińskiej gospodarki to przemysł technologiczny (elektroniczny, mechaniczny i branża metalowa), przemysł drzewny i przemysł chemiczny i petrochemiczny. Finlandia jest zaliczana do liderów technologii ICT i green-tech.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Państwa europejskie zdecydowanie dominują w wymianie handlowej Finlandii odpowiadając odpowiednio za 76,8% importu i 73% eksportu, z czego UE odpowiednio 58,5% i 57%, a strefa euro 38% i 39%. Największymi partnerami handlowy FI są Niemcy (12,9% importu, 11,7% w eksportu), Szwecja (12,6% importu, 10,7% eksportu), Chiny (9,2% importu, 4,3% eksportu) i Stany Zjednoczone (4,5% importu, 9,5% eksportu).

Do 2022 r. istotnym rynkiem zbytu i importu dla Finlandii była Rosja. Sprzedawane tam były głównie maszyny oraz produkty metalowe i chemiczne, a kupowane przede wszystkim surowce energetyczne. W 2021 r. fiński eksport do Rosji wzrósł wynosił do 3,7 mld euro, a import 8,6 mld euro.

Eksport Finlandii w 2022 r. w podziale na kategorie

Produkty przemysłu chemicznego 21,4%, produkty przemysłu drzewnego 17,7%, metale i produkty metalowe 17,5%, maszyny 12%, elektronika 11% pozostałe 20%

Import Finlandii w 2022 r. w podziale na kategorie

Produkty przemysłu chemicznego 19,2%, rudy i kruszywa 14,2%, elektronika 13%, metale i produkty metolowe 10,8%, środki transportu 9%, pozostałe 33,5%

Inwestycje zagraniczne

W 2022 r. wartość nowych BIZ, wyniosła 3,8 mld euro. Największymi inwestorami zagranicznymi w Finlandii są Szwecja, Luksemburg, USA, Szwecja i Dania. Skumulowana wartość BIZ w Finlandii wynosi 80 mld euro z czego ponad 75% pochodzi z państw UE.

Dla porównania wartość nowych inwestycji zagranicznych fińskich przedsiębiorstw poza granicami Finlandii jest 1,5-razy większa. W 2021 r. wzrosła ona o ok. 5 mld do 130 mld euro, z czego 40% w państwach strefy euro, a 75% w UE.

Instytucją odpowiedzialną za pozyskiwania i obsługę inwestorów zagranicznych w Finlandii jest Business Finland (więcej informacji na https://www.businessfinland.fi/en/do-business-with-finland/invest-in-finland/business--opportunities/business-opportunities/).

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Afrykański Bank Rozwoju, Azjatycki Bank Rozwoju, Bank Rozrachunków Międzynarodowych, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejskich Bank Inwestycyjny, Unia Europejska, Między-amerykański Bank Rozwoju, Grupa Banku Światowego, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa, Nordycki Bank Inwestycyjny, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju , Klub Paryski, UNCTAD, UNIDO, Światowa Organizacja Celna, Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, Światowa Organizacja Handlu

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Finlandia została członkiem Unii Europejskiej 1 stycznia 1995 r. razem z Austrią i Szwecją. Aktualnie wymiana handlowa z państwami UE odpowiada za 57% całości fińskich obrotów zagranicznych.

Gospodarcze umowy dwustronne

Polsko-fińskie stosunki gospodarcze regulują postanowienia dorobku prawnego Unii Europejskiej. Ponadto obowiązują umowy dwustronne w zakresie nieobjętym uregulowaniami UE, wśród których najważniejsze to: 

• Umowa w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu z 26 października 1977r. obowiązująca od 4 kwietnia 1979 r. (Dz.U. 1979 nr 12 poz. 85), zmieniona protokołem z 28 kwietnia 1994 r. obowiązującym od 21 stycznia 1995 r. (Dz.U. 1995 nr 106 poz. 517). 
• Konwencja z dnia 8 czerwca 2009 r. między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Finlandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (weszła w życie  11 marca 2010 r., obowiązuje od 2011 r.).

Dwustronna wymiana handlowa

Polsko-fińska wymiana handlowa rośnie w szybkim tempie od 2004 r. Według danych Fińskiego Urzędu Celnego w 2022 r. eksport do Polski wyniósł 2,8 mld euro, a import z Polski 4,1 mld euro. Polska jest 9. największym partnerem handlowym Finlandii w imporcie i 10. w eksporcie, co oznacza, że odpowiada za 3,3% fińskiego importu i 3% eksportu. Bilans wymiany handlowej jest dodatni dla Polski i wynosi ok. 1,3 mld euro.

W polskim eksporcie do Finlandii dominują wyroby przemysłu elektromaszynowego, metalurgicznego oraz artykuły rolno-spożywcze. Znaczącą pozycję w eksporcie stanowią także wyroby przemysłu lekkiego oraz drzewno-papierniczego.

W imporcie główną rolę odgrywają wyroby przemysłu drzewno-papierniczego oraz elektromaszynowego, a także metale nieszlachetne i wyroby z nich.

Wzajemne inwestycje

Polska jest postrzegana przez Finlandię jako jeden z najbardziej obiecujących rynków w Europie. Największym zainteresowaniem wśród fińskich inwestorów w Polsce cieszy się branża budowlana, energetyczna oraz metalowa. Znaczącą rolę odgrywa również sektor celulozowo-papierniczy oraz usługi, w tym outsourcing. Do najbardziej znanych firm fińskich inwestujących w Polsce należą: Fortum (energia), Cargotec (maszyny i urządzenia), Kemira (produkty chemiczne), Outokumpu (metale), Wartsilä (energetyka, maszyny), Stora Enso (koncern papierniczy), Teknos oraz Tikkurila (producenci farb, lakierów), Konecranes (dźwigi, suwnice), Metsa Tissue (papiery higieniczne), Ramirent (wynajem maszyn).

Polskie inwestycje w Finlandii są niewielkie i nie oddają potencjału ekonomicznego polskich inwestorów. 

Współpraca regionalna

Z uwagi na podobieństwa geograficzne i kulturowe (np. tradycje morskie) najlepiej rozwinięta jest współpraca regionalna pomiędzy północnymi województwami polskimi, a jednostkami samorządowymi południowej-zachodniej Finlandii.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Brak formalnych barier w dostępnie do rynku towarów i usług dla polskich przedsiębiorstw.

Dostęp do rynku pracy

Od 1 maja 2006 r. polscy obywatele mogą podejmować w Finlandii pracę bez żadnych ograniczeń formalnych. Barierą utrudniającą bezpośrednie podejmowanie pracy pozostaje popularny wymóg znajomości języka fińskiego.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Obywatele UE, w tym Polski, mogą nabywać i wynajmować nieruchomości na ogólnych zasadach.

System zamówień publicznych

Wartość zamówień publicznych w Finlandii szacowana jest na 35 mld euro, co stanowi 17% PKB tego państwa. Z tej kwoty rząd centralny wydatkuje 25%, a samorządy 75%.

Zamówienia publiczne o wartości powyżej 60 tys. euro (dla towarów i usług) oraz 120 tys. euro dla robót budowlanych muszą być publikowane w systemie HILMA zarządzanym przez Ministerstwo Zatrudnienia i Gospodarki. Więcej informacji odnośnie zamówień publicznych w Finlandii dostępne jest na stronie: https://tem.fi/en/public-procurement.

Brak znaczących różnic kulturowych w kontaktach biznesowych, jednak należy zwrócić uwagę na:

• preferowanie struktur horyzontalnych, a nie hierarchicznych oraz bezpośredniego kontaktu pomiędzy zainteresowanymi osobami;
• daleko posunięte dążenie do ograniczania biurokracji (np. po przez prowadzenie korespondencji wyłącznie drogą elektroniczną);
• unikanie wręczania podarków (poza symbolicznymi i kurtuazyjnymi).

Instytucje administracji publicznej:

• Kancelaria Premiera
• Ministerstwo Transportu i Komunikacji
• Ministerstwo Rolnictwa i Leśnictwa 
• Ministerstwo Zatrudnienia i Gospodarki
• Ministerstwo Finansów 
• Zarząd Żeglugi Morskiej 
• Zarząd Leśnictwa
• Instytut Rybołówstwa i Zwierząt Leśnych 
• Główny Urząd Statystyczny 
• Główny Urząd Ceł 
• Urząd Patentów i Rejestracji (rejestr handlowy) 
• Urząd Podatkowy 
• Agencja Inwestycji Zagranicznych 
• Agencja Business Finland 
• Fiński System Informacji Biznesowej 
• Portal przedsiębiorczości 
• Wirtualna Finlandia 
• Facto about Finland, Finnfacts

Podmioty otoczenia biznesu:

• Fińska Izba Gospodarcza 
• Konfederacja Fińskich Przemysłów 
• Federacja Przemysłu Technologicznego (branże: elektroniczna i elektrotechniczna, metalowa, ICT) 
• Federacja Producentów Rolnych i Leśnych 
• Federacja Fińskich Instytucji Finansowych (banki, spółki ubezpieczeniowe i inwestycyjne, pracodawcy sektora finansowego) 
• Portal sektora ubezpieczeń
• Federacja Przemysłu Chemicznego 
• Federacja Przemysłu Chemii Gospodarczej 
• Federacja Przemysłu Energetycznego 
• Federacja Przemysłu Spożywczego 
• Federacja Przemysłu Farmaceutycznego 
• Federacja Przemysłu Budowlanego 
• Federacja Przemysłu Drzewno-Papierniczego 
• Stowarzyszenie Handlu Detalicznego 
• Zrzeszenie Kupców Dóbr Przemysłowych i Inwestycyjnych