W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Informator ekonomiczny

Informacje ogólne

 

1.1 Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy.

Iran jest położony na Bliskim Wschodzie, nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską. Liczba ludności wynosi 81,6 mln, powierzchnia to 1 648 195 km2, a językiem urzędowym jest perski. Stolicą Iranu jest Teheran.

 

1.2 Warunki klimatyczne

Iran znajduje się pod wpływem klimatu kontynentalnego, który kształtowany jest przez otaczające pasma górskie. Kraj dzieli się na dwie strefy klimatyczne. Podzwrotnikową, która obejmuje większą część terytorium państwa i zwrotnikową, obejmującą nadbrzeżną strefę Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego, na południu kraju. Iran należy do bardzo suchych krajów, gdzie opady są niewielkie, lub w niektórych miejscach, jak Wielka Pustynia Słona, zdarzają się raz na kilka lat. Jedynie obszary górskie, a zwłaszcza wysokie partie Elbursu charakteryzują się znaczną ilością opadów.

Największa wilgotność powietrza jest w okresie zimowym, a najniższa latem, gdzie w wielu miejscach obniża się do 20%. W Iranie występuje podział na porę suchą i deszczową. Okres suchy trwa 6 do 8 miesięcy i zaczyna się w maju. Wyjątek stanowi wybrzeże Morza Kaspijskiego, gdzie występują opady całoroczne.

Temperatury są bardzo skrajne, nie tylko pomiędzy latem i zimą, ale skrajność ta dotyczy także przebiegu dobowego. Najchłodniej jest w styczniu, gdzie ujemne temperatury są notowane na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią wybrzeża Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego. Średnie zimowe wartości termiczne wahają się od –4 °C na północy kraju do 10 °C na południu. W górach występuje piętrowość klimatyczna co wiąże się ze spadkiem temperatur wraz ze wzrostem wysokości. Wraz z nastaniem wiosny, temperatury szybko wzrastają, latem wartości te są wysokie, lub bardzo wysokie. Na Wyżynie Irańskiej średnia dobowa temp. wynosi od 35 do 40 °C. Najgorętszy region to fragment Niziny Mezopotamskiej gdzie maksymalne temperatury dochodzą nawet do 50 °C. Także w górach latem jest stosunkowo ciepło.  W górach średnie termiczne wartości wynoszą od 16 do 20 °C.

 

1.3 Główne bogactwa naturalne

Szacuje się, że Iran posiada drugie największe złoża gazu i czwarte pod względem wielkości złoża ropy na świecie. Do pozostałych bogactw naturalnych zalicza się węgiel kamienny, rudę miedzi, rudę żelaza, cynk, ołów i siarkę.

 

1.4 System walutowy, kurs i wymiana

Oficjalną walutą w Iranie jest rial (IRR), dzielący się na 100 dinarów. W handlu używana jest również nieoficjalna jednostka toman, która jest równa 10 rialom (lub 100 000 w zależności od wartości produktu). Kurs oficjalny (dla transakcji międzybankowych dotyczący jedynie wybranej grupy produktów i dostępny wybranym podmiotom) 1 EUR - 46 000 IRR; 1 USD - 42 000 IRR. Irańska waluta w ciągu ostatnich 4 lat uległa znacznemu osłabieniu i podlegała istotnym wahaniom kursu. Aktualny kurs wolnorynkowy (w kantorach) należy sprawdzać na bieżąco. Walutę można swobodnie wymienić w kantorach od soboty do czwartku w godz. 11:00 – 16:00 (w czwartek do 13:00). Przy wymianie należy okazać dowód tożsamości (obcokrajowcy paszport).

W Iranie nie działają zachodnie karty kredytowe i płatnicze. Oznacza to, że planując pobyt w Iranie należy przywieźć ze sobą odpowiednią ilość gotówki. W ostatnim okresie pojawiła się także możliwość doładowania pre-paidowych kart bankomatowych (usługa świadczona jest przez wybranych operatorów turystycznych). 

 

1.5 Religia

Dominującą i zrazem państwową religią jest islam (szyizm). Wśród mniejszości znajdują się sunnici, wyznawcy chrześcijaństwa, zoroastryzmu i judaizmu.

 

1.6 Wybrane dni świąteczne i wolne od pracy

11 lutego – Rocznica Rewolucji Islamskiej
20 marca – Rocznica Nacjonalizacji Przemysłu Naftowego
21-23 marca – Irański Nowy Rok
1 kwietnia – Dzień Republiki Islamskiej
(Ponadto szereg ruchomych świąt religijnych – m.in. zakończenie Ramadanu czy Ashura).

 

1.7 Infrastruktura transportowa

Lotniskiem obsługującym większość lotów międzynarodowych jest Teheran Imam Khomeini International Airport (IKA). Część lotów międzynarodowych jest także obsługiwanych lotniska w dużych irańskich miastach: Isfahan, Shiraz, Mashhad. Iran posiada gęstą sieć połączeń krajowych, obsługiwanych przez kilkanaście irańskich linii – lotniska obsługujące loty krajowe znajdują się praktycznie w każdym dużym irańskim mieście.

Najważniejsze ośrodki miejskie w kraju są ze sobą połączone również siecią dróg ekspresowych. Iran posiada drogowe przejścia graniczne z Turcją (Bazargan, Sero), Azerbejdżanem (Astara), Armenią (Nour Dooz), Turkmenistanem (Bajgiran, Sarkhas), Irakiem (Marivan, Mehran), Afganistanem (Taybad)  oraz Pakistanem (Mirjaveh). Należy na bieżąco aktualizować informacje dot. zasad przekraczania ww. przejść granicznych związane z ryzykiem COVID-19. 

Główne porty morskie Iranu to: leżący nad Zatoką Perską Bandar Abbas, leżący nad Zatoką Omańską Chabahar oraz leżący nad Morzem Kaspijskim Bandar Anzali.

 

1.8 Obowiązek wizowy

Obywatele RP objęci są obowiązkiem wizowym podczas podróży do Iranu. O wizę należy ubiegać się w Ambasadzie Iranu w Warszawie. Posiadacze paszportów dyplomatycznych mogą przebywać w Iranie w terminie nie dłuższym niż 30 dni bez obowiązku wizowego.

System administracyjny

2.1 Ustrój polityczny

Republika Islamska

 

2.2 Władza ustawodawcza

Islamskie Zgromadzenie Konsultacyjne

 

2.3 Władza wykonawcza

Prezydent Ebrahim Raisi / rząd Ebrahima Raisiego

 

2.4 Struktura administracji gospodarczej

Brak danych

 

2.5 Sądownictwo gospodarcze

Brak danych

Gospodarka

3.1 Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

 

Irańska gospodarka opiera się przede wszystkim na węglowodorach oraz na rolnictwie i usługach. Szacuje się, że Iran posiada drugie pod względem wielkości złoża gazu na świecie i zajmuje czwarte miejsce w rankingu zasobów ropy naftowej. Wpływy do budżetu w głównej mierze uzależnione były od zysków ze sprzedaży ropy oraz wyrobów petrochemicznych i sięgały od 30% do 40% (w zależności od źródła). Aktualnie trwa proces uniezależnienia się od ww. źródeł na rzecz powiększenia wpływów fiskalnych, wzmocnienia produkcji wewnętrznej i eksportu tzw. „non-oil goods”.

 

Model gospodarczy Iranu można określić jako połączenie sektora prywatnego z bardzo dużymi wpływami administracji państwowej (zwłaszcza w zakresie surowców mineralnych). Oznacza to upaństwowienie głównych podmiotów gospodarczych oraz niebezpośrednie zarządzanie spółkami chcącymi kooperować z podmiotami państwowymi (np. via struktury bezpieczeństwa). Aktualny rozwój sytuacji gospodarczej IRI należy postrzegać przez pryzmat decyzji USA dot. wycofana się z porozumienia JCPOA oraz wprowadzenia przez administrację prezydenta D. Trumpa sankcji gospodarczych na Iran w 2018 r. W ich wyniku wszystkie wskaźniki makroekonomiczne zanotowały wyraźny spadek. Gospodarka Iranu stale pozostaje pod ogromną presją wynikającą z funkcjonowania sankcji.

Aktualnie jednym z najpoważniejszych problemów irańskiej gospodarki jest inflacja, która utrzymuje się na wysokim poziomie (w zależności od źródła od 36% do 55-60%), powodując stały wzrost cen wielu dóbr konsumpcyjnych oraz cen czynszów, nieruchomości czy samochodów. Dodatkowo, ograniczenie dochodów z eksportu ropy oraz szeroki wachlarz działań osłonowych i socjalnych bezpośrednio przełożyły się na znaczny wzrost deficytu budżetowego. Ze względu na dominację amerykańskiego systemu finansowego w rozliczeniach międzynarodowych, stale nierozwiązaną przeszkodą pozostaje brak funkcjonujących międzynarodowych kanałów bankowych.  Jednocześnie, pod koniec lutego 2020 r. Międzynarodowa Grupa Specjalna do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) umieściła Iran na tzw. czarnej liście „high risk jurisdictions” i wezwała swoich członków do zastosowania wzmożonych środków kontroli działalności instytucji finansowych oraz transakcji mających związek z Iranem. W praktyce ogranicza to kooperację międzybankową również z podmiotami z Azji czy Bliskiego Wschodu, które w znacznym stopniu były wykorzystywane w obrocie dobrami nie podlegającymi sankcjom gospodarczym. Co więcej, czynniki wewnętrzne takie jak szeroko rozpowszechniona korupcja, przemyt czy brak przejrzystości przepisów dotyczących importu utrudniają Iranowi wykorzystanie własnego potencjału w rozwoju handlu zagranicznego.

 

Pomimo posiadania przez Iran znacznych złóż węglowodorów i innych zasobów naturalnych, przemysł boryka się z problemem wolnych funduszy na serwis i nowe inwestycje. Błędne jest zatem założenie – często popularne wśród przedsiębiorców – iż irańskie przedsiębiorstwa posiadają nadwyżki środków, których dotychczas nie mogły wydatkować ze względu na sankcje. W istocie irańskie firmy, zarówno państwowe, jak i prywatne, częstokroć uzależniają zawarcie kontraktu od zapewnienia przez swojego kontrahenta finansowania projektu. W tym kontekście irański rynek może okazać się trudny dla przedsiębiorstw zainteresowanych transakcjami ad-hoc.

 

Głównymi gałęziami przemysłu są produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego, przemysł górniczy, wydobywczy, petrochemiczny, samochodowy oraz rolnictwo. Obecnie gospodarka Iranu w znacznej mierze opiera się na usługach, a także na eksporcie gazu ziemnego oraz produktów rolnych. Większość dużych zakładów przemysłowych w Iranie jest kontrolowana przez władze prowincji. Rozbudowany system biurokratyczno-decyzyjny blokuje jednak aktywność gospodarczą. Sektor prywatny obejmuje głównie drobny handel, gospodarstwa rolne i usługi. M.in. dlatego, pomimo wielu bogactw naturalnych, Iran nie wykorzystuje swojego potencjału ekonomicznego. Kontrowersyjne założenia polityki zagranicznej, nieuzasadnione wydatki i słabe zarządzanie oraz izolacja Iranu na arenie światowej sprawiają, że w kraju jest bardzo mała liczba inwestycji zagranicznych. W irańskim sektorze handlu detalicznego ważną rolę odgrywają tradycyjne, niezorganizowane formy handlu, jak bazary, kioski i małe sklepy, co wiąże się po części z poziomem dochodów społeczeństwa. Co ciekawe, mali i średni kupcy stanowią wpływowe lobby polityczne. W przemyśle dominuje sektor państwowy, natomiast w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw własność prywatna i spółdzielcza.

3.2 Główne sektory gospodarki

Sektor naftowy:

Sektor oil & gas jest kluczowy dla irańskiego przemysłu. Irańska administracja jako priorytet traktuje pozyskanie inwestycji zagranicznych w obszarze naftowym, w celu zwiększenia poziomu wydobycia ropy i gazu, a w perspektywie zniesienia sankcji – zwiększenia możliwości eksportowych Iranu w tym obszarze. Priorytetem jest pozyskanie partnerów na eksploatację dzielonych z Irakiem złóż ropy naftowej oraz dzielonego z Katarem złoża gazu South Pars znajdującego się w Zatoce Perskiej. Jednocześnie przemysł naftowy produkuje, z przeznaczeniem eksportowym, bardzo duże ilości polimerów (PP, PE, PCV). Sektor wydobywczy, w tym wiertnictwo naftowe oraz sektor petrochemiczny jako element irańskiego sektora naftowego, objęte są sankcjami gospodarczymi nałożonymi przez USA.

 

 

Przemysł górniczy:

Sektor wydobywczy w Iranie, w tym rynek górniczy jest uznawany za kluczową i strategiczną gałąź przemysłu. W chwili obecnej, ze względu na embargo sankcyjne, występują znaczne problemy z utrzymaniem produkcji, dostępem do sprzętu wiertniczego, brakiem specjalistów czy serwisu górniczego. Obecnie Iran posiada przestarzałą infrastrukturę w przemyśle wydobywczym, jednakże w związku z planowanym wzrostem wydobycia, zamierza przeprowadzić stosowne inwestycje w tym obszarze (przy czym, podobnie jak w sektorze naftowym, Iran nie ma środków na zakup nowych technologii i zainteresowany jest przede wszystkim inwestycjami joint venture). Złoża kopalin znajdują się w centralnym Iranie w prowincjach Kerman, Yazd oraz Południowym Khorasanie (w okolicy miasta Tabas) oraz przy pograniczu północno-wschodnim. Sektor górniczy w całości objęty jest sankcjami gospodarczymi.

 

 

Sektor rolnictwa:

W Iranie uprawia się przede wszystkim pszenicę, jęczmień, ryż, kukurydzę, ziemniaki oraz buraki cukrowe, bawełnę, herbatę, tytoń, warzywa, palmę daktylową, drzewa cytrusowe, oliwki, winorośl, figi, migdały i pistacje. W górach i na półpustyniach hodowane są owce, kozy i bydło. W wodach przybrzeżnych prowadzone są połowy ryb, krewetek oraz pereł. Duże dochody przynosi też produkcja kawioru. Ze względu na uwarunkowania klimatyczne jedynie około 9% procent gruntów jest zdatna do uprawy. W znacznej mierze leżą one w północno-zachodnim Iranie u wybrzeży Morza Kaspijskiej (prowincje Gilan oraz Mazandaran). Iran jest importerem netto żywności, jednakże osiągnął wysoki poziom samowystarczalności w produkcji pewnych  produktów (pszenica, mleko, ryby, mięso). Rolnictwo opiera się przede wszystkim na średniej wielkości gospodarstwach rolnych (10-50 ha). Iran jest światowym potentatem w produkcji szafranu, pistacji, miodu, berberysu pospolitego oraz owoców jagodowych, a także daktyli. Ponadto wśród największych upraw znajdują się: ryż, jęczmień, kukurydza, buraki cukrowe i owoce (m.in. jabłka i cytrusy) oraz rośliny strączkowe.

Ogólnie rzecz ujmując, sektor charakteryzuje się prymitywnymi metodami upraw, jałową glebą oraz niedoborem wody. Pomimo to, realizowane są projekty mające na celu zwiększenie produkcji rolnej, m.in. budowane są wielofunkcyjne zapory i zbiorniki wodne wzdłuż rzek w górach Zagros i Alborz.  Ponadto trwają procesy modernizacji i mechanizacji upraw i hodowli zwierząt, a także programy redystrybucji ziemi. W związku z ograniczoną ilością opadów, wysokim wskaźnikiem parowania oraz destrukcyjną gospodarką rolną i wodną, Iran jest zaliczany do grupy państw podatnych na degradację gleby, erozję wietrzną i pustynnienie. Wg organizacji Forests, Range and Watershed Management Organization,  procesem tym zagrożone jest ok 100 mln ha powierzchni kraju.

 

 

Przemysł samochodowy:

Rynek motoryzacyjny w Iranie, po sektorze węglowodorów i wydobywczym, jest jednym z kluczowych dla Islamskiej Republiki Iranu. Niektóre źródła wskazują, że wraz z branżami pokrewnymi stanowi trzecią największą gałąź irańskiej gospodarki. Wg oficjalnych danych w Iranie zarejestrowanych jest ok. 1200 podmiotów produkujących części i podzespoły wykorzystywane w produkcji pojazdów. Do największych graczy na rynku zalicza się Iran Khodro Company i Saipa Motor Corporation (te dwa podmioty mają ok 65% udziału w rynku), a także Pars Khodro, Renault Pars, Peugeot, Zamyad i Nissan. Należy jednak zaznaczyć, że po przywróceniu sankcji gospodarczych, ten sektor gospodarki zanotował znaczne spadki w produkcji, przede wszystkim ze względu na przerwanie łańcucha dostaw podzespołów i części zamiennych. Obecnie irański przemysł samochodowy nie ma dostępu do nowoczesnych i sprawdzonych podzespołów stosowanych w przemyśle motoryzacyjnym, w związku z czym występuje duży popyt na produkty odpowiedniej jakości od poddostawców renomowanych firm motoryzacyjnych.

Dane szacunkowe wskazują, ze w Iranie zarejestrowanych jest ponad 10,9 mln. pojazdów. Są to głównie samochody rodzimej produkcji, głównie oparte na licencjach koreańskich i francuskich, gdzie przeważają technologie lat ‘90, o nieco podwyższonych standardach technicznych i bezpieczeństwa. Większość aut spełnia normy Euro 4, co w połączeniu z niską jakością paliwa wytwarzanego w IRI powoduje, że znaczna część produkcji skierowana jest tylko na rynek wewnętrzny oraz dla krajów ościennych. Sektor samochodowy objęty jest amerykańskimi sankcjami gospodarczymi.

 

 

 

3.3 Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

 

 

Wyszczególnienie

Rok bieżący lub rok z aktualnie dostępnymi danymi

rok poprzedni

PKB

482,87 mld $ (2022) 469,95 mld $ (2021)

PKB na jednego mieszkańca

5 453 $ (2022) 5,345 $ (2021)

Tempo wzrostu PKB w procentach

2,7% (2022)

-4,9% (2019)

Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach

34%

(2022)

 

Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI) w procentach

46,7 %

(2022)

56,3 %

(2021)

Stopa bezrobocia w procentach (za Iran Statistics Centre)

7,9% (2023)

10,96% (2022)

Wartość obrotów handlu zagranicznego bez wpływów z eksportu ropy

60,9 mld $

(2023;  IV-VIII mies.)

b/d

Wartość eksportu bez ropy

28 mld $ (2022)

14 mld $

(2021)

Wartość importu 

32,9 mld $ (2022)

28,7 mld $

(2021)

Relacja deficytu/nadwyżki na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego do PKB w procentach

b/d

b/d

Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w kraju urzędowania (w Euro lub USD)

b/d

b/d

Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich kraju urzędowania za granicą (w Euro lub USD)

b/d

b/d

 

 

3.4 Handel zagraniczny

Handel zagraniczny Iranu, od czasu przywrócenia sankcji ekonomicznych przechodzi proces transformacji i ukierunkowania na rozwój współpracy z Chinami, krajami azjatyckimi i krajami regionu BW, kosztem spadku wymiany handlowej z państwami UE. Główni odbiorcy irańskiego eksportu to: Chiny, Irak, ZEA, Turcja, Indie. Eksporterzy to: ZEA, Chiny, Brazylia, Turcja, Niemcy, Indie. Głowni partnerzy handlowi w regionie pozostają to: Irak,  Turcja, ZEA i Afganistan.

 

3.5 Inwestycje zagraniczne

Brak danych

 

3.6 Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Iran jest członkiem w Organizacji Współpracy Gospodarczej (ECO), OPEC, Gas Exporting Countries Forum (GECF). W Światowej Organizacji Handlu (WTO). W 2021 r. został także przyjęty do Szanghajskiej Organizacji Współpracy. Od 1 stycznia 2024 ma uzyskać członkostwo w BRICS.

 

3.7 Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Przed przywróceniem sankcji gospodarczych w 2018 r., UE wspólnie z Chinami była głównym partnerem handlowym IRI. Po wyjściu USA z umowy JCPOA wymiana handlowa UE-Iran gwałtownie spadła. W 2022 r. Iran zajmował 64. lokatę na liście partnerów handlowych UE; Unia wygenerowała 12,3% wymiany handlowej Iranu. Całkowity bilans handlowy pomiędzy UE a Iranem w wyniósł 5,2 mld euro, z czego eksport do IRI stanowił 4,2 mld euro, a import 1 mld euro. Głównym partnerem handlowym stale pozostają Niemcy oraz Włochy.

Dwustronna współpraca gospodarcza

4.1 Gospodarcze umowy dwustronne

Umowa między Rządem RP a Rządem Islamskiej Republiki Iranu w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu;

Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Islamskiej Republiki Iranu;

Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Islamskiej Republiki Iranu o współpracy gospodarczej.

Teksty obowiązujących umów dostępne są m.in. na portalu http://www.traktaty.msz.gov.pl/.

 

4.2 Dwustronna wymiana handlowa

Wymiana handlowa PL z IRI po 2018 r. (czyli od wystąpienia USA z porozumienia JCPOA) zanotowała gwałtowny spadek, choć w 2022 zanotowano niewielkie wzrosty. W 2020 r. Iran zajmował 111. pozycję wśród partnerów handlowych Polski – 108. pozycję mierzoną wysokością eksportu i 97. pozycję mierzoną wysokością importu. W wartościach bezwzględnych, w 2022, Polska wyeksportowała towary o wartości 34,67 mln EUR i zakupiła dobra o wartości 60,77 mln EUR.

 

Poniżej podstawowe dane statystyczne:

EKSPORT

Wartość w mln EUR

Udział w rynku

Pozycja Iranu jako partnera handlowego mierzona wysokością obrotów

 

2017

121,6

0,06%

67

2018

66,2

0,03%

82

2019

39,2

0,02%

100

2020

27,5

0,01%

108

 2021

34,4

0,02%

96

 

IMPORT

Wartość w mln EUR

Udział w rynku

Pozycja Iranu jako partnera handlowego mierzona wysokością obrotów

 

2017

83

0,04%

78

2018

152,1

0,07%

71

2019

21,6

0,01%

110

2020

30,3

0,01%

108

2021

53,4

0,01%

94

 

4.3 Wzajemne inwestycje

Brak danych

 

4.4 Współpraca regionalna*

Brak danych

 

4.5 Współpraca samorządów gospodarczych

Brak danych

Dostęp do rynku

5.1 Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

 

Dostęp do rynku w Iranie jest utrudniony przez duży stopień biurokratyzacji oraz scentralizowania gospodarki, a także fakt, że od połowy 2018 roku rynek irański jest objęty sektorowymi sankcjami gospodarczymi, które w znacznym stopniu utrudniają nawiązanie relacji handlowych. W Iranie otrzymanie pełnej informacji o barierach w handlu i inwestycjach jest trudne. Prowadzi to do sprzecznych często wniosków, kiedy to nie jest jasne czy istnieją restrykcje czy nie, względnie czy są w mocy na określony czas. Eksporter napotyka na brak przejrzystości i jednoznaczności informacji w tym zakresie.  Do podstawowych problemów należy także zaliczyć problemy z transferami bankowymi – polskie banki obecnie odmawiają przyjęcia zleceń realizacji transakcji do/z Iranu. Wynika to wprost z tzw. sankcji drugorzędnych, gdzie banki z aktywami i relacjami z USA nie mogą współpracować z Iranem. Ponadto w Iranie od końca 2018 roku funkcjonuje lista towarów, których nie wolno importować i eksportować.

 

Osoby fizyczne oraz prawne mające zamiar prowadzić bezpośrednią aktywność ekonomiczną na terytorium Iranu muszą zarejestrować swoje działania w Ministerstwie Handlu oraz Irańskiej Izbie Handlowej. Rejestracja skutkuje wydaniem swego rodzaju „dowodu tożsamości” handlowej, który należy przedkładać przy zawieraniu wszelkich umów handlowych. Z kolei, rejestracja w Ministerstwie Gospodarki i Finansów IRI jest wymagana przy sprawach związanych z kwestiami celnymi oraz podatkowymi.

Aktualnie najprostszym sposobem na nawiązanie relacji handlowych z Iranem wydaje się skorzystanie z usług oficjalnego pośrednika (podmiot taki jest oficjalnie zgłoszony i zarejestrowany w Irańskiej Izbie Handlu, Przemysłu, Górnictwa i Rolnictwa – ICCIMA).

Pewnym zagrożeniem dla potencjału współpracy gospodarczej jest forsowana przez władze polityka tzw. gospodarki oporu, sprowadzająca się do wzmacniania własnych możliwości produkcyjnych i stosowania mechanizmów protekcjonistycznych, kosztem importu. Ważnym elementem jest także w tym kontekście dostosowanie oferty polskich przedsiębiorstw do rzeczywistych potrzeb irańskiego rynku oraz upodobań irańskich klientów, nieraz różniących się od preferencji klientów polskich.

 

5.2 Dostęp do rynku pracy

Irańskie prawo pracy dopuszcza możliwość zatrudnienia obcokrajowców pod warunkiem uzyskania wizy pracowniczej lub zgody na pracę. Sugerujemy kontakt z odpowiednią kancelarią prawną w celu uzyskania dalszych szczegółowych informacji.

 

5.3 Nabywanie i wynajem nieruchomości

Sprzedaż ziemi lub innych nieruchomości obcokrajowcom w Iranie jest zasadniczo zabronione, z wyłączeniem szczególnych przypadków obejmujących m.in. prowadzenie inwestycji w Iranie lub posiadanie statusu rezydenta. Łagodniejsze wymagania dotyczą wynajmu nieruchomości, a także ziemi w strefach wolnego handlu. Sugerujemy kontakt z odpowiednią kancelarią prawną w celu uzyskania dalszych szczegółowych informacji.

 

5.4 System zamówień publicznych

Sugerujemy kontakt z odpowiednią firmą doradczą lub kancelarią prawną w celu uzyskania informacji.

Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych

Tradycyjnie w Iranie dominuje kultura spotkań osobistych, które są elementem budowania zaufania między partnerami. Spotkania organizowane są często nawet wówczas, gdy wiadome jest, iż nie przyniosą wiążących ustaleń – istotne jest podtrzymanie kontaktu z partnerem. Często praktykowane jest używanie w komunikacji służbowej maili prywatnych z adresów na gmail czy yahoo, a także wykorzystywanie w tym celu komunikatorów takich jak WhatsApp, Telegram, Facebook itp., dotyczy to także osób pełniących funkcje oficjalne.

Jednym z kroków mogących pomóc w budowie wizerunku jest zaproszenie irańskiego kontrahenta do Polski w celu pokazania zakładu czy miejsc związanych z danym przedsiębiorstwem, pod warunkiem faktycznego zaawansowania rozmów.

Kobiety przyjeżdzające z zagranicy traktowane są z szacunkiem. Są częstymi uczestniczkami polskich i europejskich delegacji biznesowych do Iranu. Należy jednak pamiętać o przestrzeganiu zasad islamskiego stroju – obowiązuje strój zakrywający sylwetkę, a na głowie należy mieć chustę. W praktyce można zastosować dłuższą marynarkę lub tunikę ze spodniami oraz chustę. Należy pamiętać, że podczas spotkań z przedstawicielami administracji publicznej podczas przywitania nie podaje się kobietom ręki, a jedynie skłania się głowę. Zasada ta zwykle nie obowiązuje podczas spotkań prywatnych.

W większości wypadków irańscy przedsiębiorcy posługują się w stopniu co najmniej dobrym j. angielskim. W niewielu przypadkach konieczne jest korzystanie z usług tłumacza. Jeśli kierownictwo firmy nie zna języka w wystarczającym stopniu, zwykle zaprasza na rozmowę jednego z pracowników, który tłumaczy spotkanie.

Podczas spotkań przyjęte jest wręczanie drobnych upominków np. gadżetów firmowych. Należy pamiętać, że podczas spotkań oficjalnych nie należy wręczać alkoholu, który jest w Iranie zakazany. Ze względu na obowiązujący w Iranie dress code nie jest także praktykowane ofiarowywanie krawatów.

Generalnie irańscy przedsiębiorcy postępują w sposób uczciwy. Problematyczna – z europejskiego punktu widzenia – może okazać się niechęć do odmawiania wprost. W irańskiej kulturze bezpośrednia odmowa jest uważana za obrazę, dlatego chcąc odmówić rozmówca zacznie kluczyć, sugerować inne rozwiązania lub nie będzie chciał wskazać terminu. Przeciąganie podejmowania decyzji nie musi jednak oznaczać decyzji negatywnej, a wynika z długotrwałego procesu budowania zaufania i  odmiennych od europejskich uwarunkować podejmowania decyzji.

Zdarzają się przypadki prób wyłudzenia zaproszeń od polskich firm w celu otrzymania wiz Schengen. Oszustwo polega na wysłaniu przez nieznaną osobę e-maila z prośbą o wystawienie zaproszenia wizowego na wskazany termin w celu przeprowadzenia pilnych rozmów biznesowych. Wiadomości te są zwykle pisane bardzo słabym j. angielskim i są łatwe do „przejrzenia”.

Przydatne kontakty i linki

www.en.iccima.ir à Izba Handlowa, podmiot podległy Ministerstwu Przemysłu i Handlu Iranu -

http://eng.tpo.ir à Irańska Organizacja Promocji Handlu 
http://isztar.mf.gov.pl  à System informacji taryfowej ISZTAR, – pozwala dokonać sprawdzeń, czy eksport danego towaru do Iranu objęty jest ograniczeniami lub zakazem. Sprawdzeń dokonuje się za pomocą kodu taryfy celnej produktu.

http://www.investiniran.ir/en/home --> Organization for Investment, Economic and Technical Assistance of Iran – Invest in Iran. Na stronie m.in. informacje o trybie rejestracji spółki w Iranie oraz informacje na temat projektów inwestycyjnych.

http://en.iranfair.com/ àIran International Exhibitions Co. Publiczna firma organizującą najważniejsze imprezy targowe w Iranie. Na stronie dostępny jest kalendarz targów. Najważniejsze irańskie targi odbywają się zwykle na terenie Międzynarodowych Targów Teherańskich.

http://iranandpoland.com/en/ à Irańsko – Polska Izba Handlowy

https://sanctions-helpdesk.eu/ à unijny helpdesk ds. współpracy z Iranem (tymczasowo nie świadczy bezpłatnych usług, strona jednak zawiera wartościowe informacje dot. unijnego reżimu sankcyjnego)


Data aktualizacji: 29.12.2021

{"register":{"columns":[]}}