Polska w Niemczech

 System gospodarczy 

Od połowy XX wieku niemiecka polityka gospodarcza opiera się na koncepcji społecznej gospodarki rynkowej. Model ten do dziś kształtuje Niemcy, a obecnie jest dalej rozwijany w kierunku społeczno-ekologicznej gospodarki rynkowej.

Główną ideą społecznej gospodarki rynkowej jest ochrona wolności gospodarczej w ramach funkcjonującej konkurencji i wykorzystanie jej jako podstawy szerokiego dobrobytu i postępu społecznego. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat model społecznej gospodarki rynkowej znacznie się rozwinął. Obecnie przed społeczno-ekologiczną gospodarką rynkową stoją następujące wyzwania: ochrona globalnych zasobów środowiska, ochrona granic ekologicznych, zmiany klimatyczne, ale także oczekiwania dotyczące równowagi społecznej. Istnieją również wyzwania makroekonomiczne, zwłaszcza wynikające z rozwoju sytuacji geopolitycznej, cyfryzacji i starzenia się społeczeństwa.

 Charakterystyka niemieckiej gospodarki (wyzwania, zagrożenia) 

Obecne wyzwania to dla Niemiec to transformacja gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej wymagająca fundamentalnych zmian strukturalnych. Zmiany demograficzne zwiększają potrzebę działań w zakresie rekrutacji wykwalifikowanych pracowników i nakładają wymagania na systemy zabezpieczenia społecznego. Zwrot geopolityczny wymaga także nowego kierunku niemieckiej polityki przemysłowej. Konieczna jest też poprawa istotnych czynników lokalizacyjnych: szczególnie potrzebna jest nowoczesna infrastruktura, mniej biurokracji oraz niezawodne i niedrogie dostawy energii odnawialnej. Aby można było sprostać tym wyzwaniom, należy podjąć zdecydowane działania, dodatkowe inwestycje i stworzyć przestrzeń dla innowacji.

Pod względem PKB gospodarka Niemiec jest największa w Europie i trzecia na świecie. W strukturze gospodarczej istotną rolę odgrywa przemysł oraz sektor MŚP. Niemiecki przemysł jest podstawą wzrostu, dobrobytu i miejsc pracy w tym kraju i to w znacznie większym stopniu niż w innych porównywalnych krajach. Niemiecki przemysł od dziesięcioleci zyskał doskonałą reputację dzięki wysokiej jakości i innowacyjnym produktom - dzięki wysoko wykwalifikowanym specjalistom oraz doskonałym badaniom przemysłowym i rozwojowi.

Pomimo imponującej wielkości, obecna ocena jakościowa niemieckiej gospodarki jest niejednoznaczna. DE wypadają korzystnie w takich kategoriach jak innowacyjność, poziom inwestycji w badania i rozwój, poziom bezrobocia i inflacji czy bilans handlu zagranicznego. Zdecydowanie gorzej przedstawia się sytuacja niemieckiej konkurencyjności, cyfryzacji, a także produktywności. Aktualnie niemiecka gospodarka znajduje się w stanie stagnacji – przewiduje się, że PKB Niemiec spadnie w 2024 r. o 0,2%^[1]. Niemniej PKB per capita w DE osiąga (co najmniej od 2019 r.) wartość wyższą niż średnia dla całej UE. W 2023 r. DE zostały w tym zakresie wyprzedzone przez DK, LU, IE, NL, AT i BE^[2].

Niemcy borykają się z problemem starzejącego się społeczeństwa, co prowadzi do zmniejszenia liczby pracowników i rosnących kosztów związanych z opieką zdrowotną oraz emeryturami. Przemiany demograficzne skłaniają do przyjmowania imigrantów, co stwarza wyzwania związane z ich integracją na rynku pracy oraz w społeczeństwie. Niemiecka gospodarka jest silnie uzależniona od eksportu, zwłaszcza w sektorze motoryzacyjnym i maszynowym. Wahania na rynkach światowych oraz protekcjonistyczne tendencje wpływają na stabilność gospodarczą. DE dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2045 r., co wiąże się z koniecznością przekształcenia sektora energetycznego oraz przemysłowego. Wiele niemieckich samorządów terytorialnych boryka się z przestarzałą infrastrukturą transportową i technologiczną, co hamuje rozwój gospodarczy i innowacyjność. Pomimo silnej gospodarki, nierówności społeczne i stagnacja płac stały się problemami, które wpływają na konsumpcję wewnętrzną. DE stają przed wyzwaniem utrzymania konkurencyjności w obliczu rosnącej rywalizacji ze strony krajów takich jak CN i USA, szczególnie w sektorze technologicznym. Popyt krajowy nadal się nie odbudował – niemal 5 lat po wybuchu pandemii COVID-19. Inwestycje przedsiębiorstw nadal kształtują się poniżej poziomu z 2019 r. W obliczu utrzymującej się niepewności oraz wysokich kosztów energii, pracy i kapitału przedsiębiorstwa zwlekają z decyzjami inwestycyjnymi. Wbrew nadziejom ME Euro 2024 nie przyniosły poprawy w przypadku konsumpcji prywatnej. W niepewnych czasach gospodarstwa domowe gromadzą oszczędności, a wydatki pozostają o ponad 2% niższe od poziomu sprzed kryzysu. W przemyśle popyt krajowy w 05.2024 r. był najniższy od 2010 r. Małe nadzieje dają także zamówienia zagraniczne, gdzie w ostatnim czasie popyt szczególnie gwałtownie spadł. Na słabym poziomie utrzymuje się także wymiana handlowa, a od końca 2022 r. niemiecki eksport znajduje się w stagnacji. Dzieje się tak zwłaszcza w obliczu postępującej deglobalizacji i obecnych konfliktów geopolitycznych. Nic nie wskazuje na to, że wkrótce coś może się zmienić.

Kondycja niemieckiej gospodarki stanowi aktualnie jeden z najważniejszych tematów debaty publicznej w DE. O ile większość klasy politycznej i ekonomicznych ekspertów jest zgodna w definiowaniu gospodarczych problemów, a także palącej konieczności, aby im przeciwdziałać, to różnią się oni w określeniu jakie konkretnie środki zaradcze powinny być w tym zakresie podjęte. Niemiej przeważa pogląd, że stan niemieckiej gospodarki wymaga szeregu reform o głębokim, strukturalnym charakterze.

Wraz ze zmianą Ustawy Zasadniczej w marcu 2025 r. parlament federalny i Bundesrat zdecydowały o utworzeniu specjalnego funduszu „specjalny fundusz na Infrastruktur oraz neutralność klimatyczna” o wartości ponad 500 mld EUR. Fundusz obejmuje: 100 mld EUR dla landów i gmin, 100 mld EUR na Fundusz Klimatu i Transformacji (KTF) oraz 300 mld EUR na inwestycje federalne. Na 2025 r. zaplanowano łącznie ok. 37 mld EUR inwestycji (m.in. ponad 9 mld EUR na kolej i ponad 4 mld EUR na cyfryzację).

Raport Instytutu Badań Makroekonomii i Cyklu Koniunkturalnego (IMK) - NWI2025 – Ukazuje wzrost krajowego wskaźnika dobrobytu z powodu rosnących wydatków konsumenckich w sektorze prywatnym i rządowym – grudzień 2025 r.

Krajowy Wskaźnik Dobrobytu (NWI) dostarcza wglądu w to, jak rozwijała się opieka w Niemczech w ostatnich dekadach oraz jak mogłyby wyglądać trwałe sposoby jej zwiększania. Krajowy Wskaźnik Dobrobytu (NWI) dąży do zmiany perspektywy PKB poprzez poszerzenie jej perspektywy o aspekty ekonomiczne, ekologiczne i społeczne istotne dla opieki społecznej. Raport ten pokazuje wzrost NWI o 2,5 punktu w 2024 r., zaś PKB spadł o 0,6 punktu. Głównym powodem tego wzrostu jest rosnące wydatki konsumpcyjne, zarówno ze strony gospodarstw prywatnych, jak i rządu. Na dalsze korzyści wpłynęły także spadające koszty środowiskowe oraz niewielkie zmniejszenie nierówności dochodowych. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że aktywność produkcyjna nadal podlega stagnacji lub w wielu przypadkach maleje, a także istniejące zaległości inwestycyjne, trwałość gospodarcza tego wzrostu dobrobytu budzi wątpliwości. Raport szczegółowo ukazuje kontekst rozwoju inwestycji i ich roli w środku socjalnym, takim jak NWI. Pokazuje on również, że zmiany NWI i PKB znacznie się różniły w ciągu ostatnich 30 lat: podczas gdy PKB rosło stosunkowo nieprzerwanie o około 50%, dobrobyt wzrastał znacznie mniej i podlegał większym wahaniom według NWI. Dobrobyt mógłby zostać zrównoważony – co ilustrują obliczenia scenariuszy – poprzez zmniejszenie kosztów środowiskowych i nierówności dochodowych.

S. Dullien, dyrektor naukowy IMK podkreśla zauważalny wzrost zamówień dla przemysłu o  11,9% (w październiku wzrósł o 1,5%). Główne zamówienia dotyczą sektora zbrojeniowego. Dowodzi on, że są to "prawdopodobnie pierwsze impulsy wynikające z coraz bardziej ekspansywnej polityki fiskalnej rządu federalnego".

 Główne sektory gospodarki 

Niemcy odpowiadają za ok. ¼ całego PKB UE^[6]. Branża motoryzacyjna, elektrotechniczna, maszynowa i chemiczna są uważane za najbardziej konkurencyjne gałęzie niemieckiej gospodarki na świecie. Największy udział w PKB Niemiec ma sektor usług (ok. 69%), a następnie produkcja przemysłowa (ok. 24%), budownictwo (ok. 5%) oraz rolnictwo (poniżej 1%)^[7]. Największe znaczenie w sektorze usług odgrywa branża finansowa i ubezpieczeniowa, branża technologii informacyjnych oraz turystyka i handel. Z kolei główne gałęzie przemysłu obejmują przemysł motoryzacyjny, maszynowy, chemiczny i farmaceutyczny oraz elektrotechniczny.

 System walutowy i polityka kursowa 

Walutą w Niemczech jest euro. Kurs jest płynny, a za politykę pieniężną odpowiada Europejski Bank Centralny (EBC).

Euro jest wyłącznym środkiem płatniczym w Niemczech od 1 stycznia 2002 r. Zastąpiło ono markę niemiecką, używaną od 1948 r. EBC ma siedzibę w niemieckiej metropolii finansowej, Frankfurcie nad Menem.

 Surowce i technologie krytyczne 

• Surowce krytyczne

Spośród surowców sklasyfikowanych przez UE jako krytyczne w Niemczech wydobywa się jedynie minerały przemysłowe: fluoryt i baryt, skaleń, grafit i gruboziarnisty kwarc lub żwir kwarcowy jako możliwe prekursory do produkcji krzemu. Obecnie prowadzone są prace poszukiwawcze przede wszystkim w zakresie metali litu i miedzi. Obydwa surowce mają kluczowe znaczenie dla transformacji energetyki i transportu. Z analizy przeprowadzonej przez firmę konsultingową Roland Berger dla Federacji Przemysłu Niemieckiego (BDI) wynika, że niemiecki przemysł staje się coraz bardziej zależny od importu surowców, zwłaszcza z Chin. Niemcy importują 85% najważniejszych surowców potrzebnych do osiągnięcia strategicznych celów w zakresie polityki energetycznej i przemysłowej, przy czym w aktualnym badaniu zależność DE od importu została oceniona jako wysoka lub bardzo wysoka w przypadku 23 z 48 badanych surowców, a w przypadku 10 surowców wzrosła. O ile w 2014 r. udział chińskiego eksportu metali ziem rzadkich wynosił 32%, o tyle w 2023 r. wynosił już 69%. W tym samym okresie wzrósł także udział CN w niemieckim imporcie innych surowców – germanu z 23 do 40%, magnezu z 56 do 66%, a bizmutu nawet z 24 do 95%.

• Technologie krytyczne

W Niemczech kwestie technologii krytycznych są rozdzielone pomiędzy kilka podmiotów rządowych. Nie istnieje żadna międzyresortowa lista technologii krytycznych, nawet jeśli istnieje duża zgodność między zainteresowaniami BMBF i BMWK. Obszary będące w zakresie szczególnego zainteresowania to: elektronika nowej generacji, technologie informacyjne i komunikacyjne, oprogramowanie i sztuczna inteligencja, technologie danych, obliczenia kwantowe, technologie produkcyjne, technologie recyklingu (gospodarka o obiegu zamkniętym), innowacje materiałowe, badania nad rozwojem baterii, zielony wodór, badania i rozwój szczepionek, technologie fotoniczne i technologie kwantowe, biotechnologia, technologie środowiskowe, technologie analityczne i technologie pomiarowe; badania nad bezpieczeństwem IT; obliczenia o wysokiej wydajności, badania na rzecz bezpieczeństwa cywilnego.

 Stan infrastruktury 

Zgodnie z informacjami podanymi w 05.2024 r. przez BMDV do remontu kwalifikuje się 7112 km autostrad, ok. 8 tys. mostów autostradowych, ok. 2 tys. mostów na drogach fed., 17 636 km linii kolejowych, 1160 mostów kolejowych i 38,5 tys. mostów zarządzanych przez gminy. Przez dziesięciolecia zbyt mało inwestowano w remonty infrastruktury, pochodzącej, zwłaszcza na Zachodzie, w znacznej mierze z lat 60. XX w. Przeprowadzane remonty natomiast przeciągały się, ponieważ ich planowanie i uzyskiwanie stosownych zezwoleń często trwało latami. Sytuacja jest skomplikowana także dlatego, że w Niemczech kolejowy ruch pasażerski i towarowy przebiegają po tych samych torach. W rezultacie infrastruktura jest często tak bardzo zużyta, że obecnie niemożliwe są już jej naprawy pod ruchem. Do końca 2020 r. to kraje związkowe odpowiadały za budowę i utrzymanie autostrad i głównych dróg fed. Doprowadziło to do braku koordynacji remontów, słabej organizacji oraz niewystarczającego finansowania. Dopiero od 2021 r. ich uprawnienia przejęła podległa BMDV spółka Autobahn GmbH.

 Modernizacja infrastruktury 

Z wydanego w maju 2024 r. wspólnego raportu^[8] Institut der deutschen Wirtschaft (IW) i Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung (IMK) wynika, że Niemcy powinny wydać ok. 600 mld EUR w najbliższych dziesięciu latach na inwestycje w szeroko pojętą infrastrukturę (przede wszystkim transportową, edukacyjną, mieszkaniową i energetyczną):

1. 1. 177 mld EUR na renowację budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej; ok. 13 mld EUR na ochronę przed skutkami ekstremalnych warunków pogodowych;
   2. 200 mld EUR na inwestycje w ochronę klimatu (termomodernizację budynków, rozbudowę sieci elektroenergetycznej, wodorowej i cieplnej, wytwarzanie i magazynowanie energii odnawialnej oraz promowanie efektywności energetycznej i innowacyjności);
   3. 127 mld EUR na szlaki komunikacyjne i transport publiczny, w tym 60 mld EUR na modernizację, rozbudowę sieci kolejowej, 28 mld na pozostały transport publiczny oraz 39 mld EUR na remonty autostrad;
   4. 42 mld EUR na infrastrukturę edukacyjną, z czego ok. 7 mld EUR  na rozbudowę szkół powszechnych i 35 mld EUR na remonty szkół wyższych;
   5. 37 mld EUR na budownictwo socjalne i walkę z kryzysem mieszkaniowym w wielkich miastach.

W celu sfinansowania tych wydatków postuluje się powołanie specjalnego funduszu infrastrukturalnego, zwolnionego z wymogu hamulca zadłużenia albo też sformułowanie zasad go uzupełniających, jednocześnie pozwalających państwu na łatwiejsze zaciąganie pożyczek inwestycyjnych. W marcu 2024 r. BMDV opowiedziało się za modelem funduszowym, który ma zapewnić „długoterminowe bezpieczeństwo niezbędnych inwestycji”. Propozycja ta spotkała się z akceptacją stowarzyszeń transportowych. Rząd federalny nie poczynił jednak jeszcze żadnych konkretnych planów w tym zakresie.

Zgodnie z rozpoczętym latem 2024 r programem remontowym o wstępnej wart. 45 mld EUR Deutsche Bahn chce do 2030 r. gruntownie odnowić łącznie 40 odcinków tras, obejmujących ok. 4 tys. km, a kolejne 4 tys. km ma zostać doprowadzonych do oczekiwanego stanu przy użyciu mniejszych środków.

Źródło: rząd federalny; Instytut Gospodarki Światowej w Kilonii; niemiecki bank centralny; Federalny Urząd Statystyczny; Eurostat; IMF.

Źródło: Federalny Urząd Statystyczny; Eurostat; Instytut Gospodarki Niemieckiej (IW); UNDP.

• Najważniejsi partnerzy handlowi

Bilans handlu zagranicznego Niemiec w I poł. 2025 r. wyniósł +104,0 mld EUR.

Eksport towarów do USA - 77,6 mld EUR (spadek o 3,9% w porównaniu z I poł. 2024 r.), Francji - 59,2 mld EUR (-2,1%), Holandii - 55,7 mld EUR (0,0%), Polska - 49,4 mld EUR (+5,6%).

Większość towarów importowanych do Niemiec w I poł. 2025 r. pochodziła z ChRL (81,3 mld EUR - +10,7%). Na drugim i trzecim miejscu znalazły się Holandia (49,3 mld EUR - +3,0%) oraz USA (47,4 mld EUR - +2,7%).

• Podstawowe produkty eksportowe i importowe

Najważniejszymi towarami eksportowymi Niemiec w I poł. 2025 r. były pojazdy mechaniczne i części o wartości 131,8 mld EUR. W porównaniu z I poł. 2024 r. eksport pojazdów mechanicznych spadł o 3,4%. Na drugim miejscu znalazły się maszyny o wartości 106,9 mld EUR (spadek o -3,4% w porównaniu z I poł. 2024 r.).

Najważniejszymi importami Niemiec w 2025 r. były pojazdy mechaniczne i naczepy (73,7 mld EUR, -0,3%) oraz sprzęt do przetwarzania danych (68,0 mld EUR, +4,6%).

Źródło: WTO

• Główni inwestorzy

Od stycznia do lipca 2025 r. do Niemiec trafiło 334 mld EUR zagranicznego kapitału. Na przełomie 2024/2025 r. odnotowano spadek bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Niemczech (liczba projektów inwestycyjnych ogłoszonych przez zagraniczne firmy w Niemczech spadła o 17% (od rekordowego 2017 r. liczba projektów inwestycyjnych w Niemczech nieustannie spada – łącznie o 46%). W 2025 r. liczba projektów amerykańskich w Niemczech (90) spadła o 27%. Liczba projektów inwestycyjnych z Chin spadła z 99 do 96 (Chiny są największym inwestorem w Niemczech, za nimi są Hiszpania - 30 projektów, Francja -27 i UK - 22). Większość projektów dotyczy cyfryzacji (17%), energii i zasobów (16%), elektroniki oraz automatyzacji (15%). Nowy rząd federalny postawił sobie za cel wzmocnienie Niemiec jako centrum biznesowego poprzez wart 500 mld EUR pakiet inwestycyjny oraz ograniczenie biurokracji, niższe podatki oraz przyspieszenie procedur zatwierdzania.

• Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Na koniec 2022 r. wartość niemieckich inwestycji bezpośrednich za granicą wzrosła o prawie 3% do 1634 mld EUR w porównaniu z końcem 2021 r. Największą pozycją bezpośrednich niemieckich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2022 r. był kapitał własny w wysokości 1808 mld EUR. W porównaniu do roku poprzedniego wzrost wyniósł prawie 2%. Niemieckie inwestycje bezpośrednie za granicą wykazały znacznie słabszą aktywność niż w roku poprzednim - w 2023 r. odnotowały łączny wzrost o 75 mld EUR (2022: 170 mld EUR).

W Europie głównym krajem docelowym niemieckich inwestycji pozostaje Luksemburg (119 mld EUR), przede wszystkim w sektorze gospodarczym świadczącym usługi finansowe i ubezpieczeniowe (104 mld EUR). Najważniejszym krajem inwestycyjnym dla niemieckich inwestycji bezpośrednich w Ameryce są Stany Zjednoczone. Przy łącznym portfelu inwestycyjnym wynoszącym 424 mld EUR, zainteresowanie inwestycjami koncentrowało się również w sektorze usług finansowych i ubezpieczeniowych (126 mld EUR). W Azji, głównym kraju docelowym niemieckich inwestycji były Chiny, gdzie inwestycje koncentrowały się w sektorze produkcyjnym (wartości 86 mld EUR z łącznej kwoty inwestycji 122 mld EUR).

Raport DIHK (niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa) dotyczący inwestycji zagranicznych w przemyśle w 2025 r. pokazuje niepokojący trend: 40% niemieckich przedsiębiorstw planuje inwestować za granicą, a głównym powodem są: nadmierne obciążenia podatkowe, wysokie koszty pracy, droga energia, a jednocześnie paraliżująca biurokracja. Inwestycje zagraniczne niemieckich firm gwałtownie wzrosły z 52 mld EUR w I poł. 2024 r. do 76 mld EUR w tym samym okresie 2025 r. W 2025 r. liczba projektów inwestycyjnych niemieckich firm wzrosła o 2% w Europie Wschodniej z 214 projektami (wzrost o 22% w porównaniu z 2023 r., DE pozostają drugim po USA najważniejszym inwestorem w Europie).  Głównym celem inwestycji dla niemieckich firm pozostaje Francja z 136 projektami inwestycyjnymi - jednak zainteresowanie niemieckich firm inwestowaniem we Francji w 2025 r. spadło o 26%. Podczas gdy strefa euro pozostaje najważniejszym regionem dla niemieckich inwestycji, Ameryka Północna staje się coraz ważniejsza – 48% firm planuje inwestycje w USA i Kanadzie, zwłaszcza w sektorach inżynierii mechanicznej i motoryzacyjnej.

• Niemcy są członkiem WTO od 1 stycznia 1995 r. i członkiem GATT od 1 października 1951 r.
• Dawna Republika Federalna już od 1951 r. należała do grona inicjatorów procesu integracji europejskiej, jest współzałożycielem Unii Europejskiej (UE) i członkiem strefy euro.
• Niemcom przyznano status Partnera Rozwoju ASEAN podczas 49. Spotkania Ministrów Spraw Zagranicznych ASEAN w dniu 24 lipca 2016 r. w Vientiane w Laosie.
• Niemcy stały się pierwszym krajem w Europie, który utworzył ministerstwo rozwoju w 1961 r. Obecnie Niemcy są czwartym co do wielkości udziałowcem Banku Światowego (WB) . Do IBRD przystąpiły w 1952 r., a do IDA w 1960 r.
• Niemcy przystąpiły do MFW (IMF) w 1952 r. Prawa i obowiązki finansowe wynikające z członkostwa w MFW realizuje Bundesbank. Z udziałem kwotowym wynoszącym 5,6% Niemcy są obecnie czwartym co do wielkości udziałowcem Funduszu.
• Niemcy są członkiem-założycielem EBOR i ważnym uczestnikiem prac Banku. Niemcy są zaangażowanym darczyńcą EBOR od 1992 r. Niemcy przekazały około 233 mln EUR w postaci środków darczyńców na różne rodzaje działań, w tym 50 mln euro niefinansowanej gwarancji, aby umożliwić, wraz z innymi darczyńcami, udzielenie pożyczek EBOR Naftogazowi w 2022 r. Niemcy są jednym z najsilniejszych źródeł bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach działalności EBOR. Wartość wspólnych inwestycji wyniosła 40,20 mld euro w grudniu 2023 r. Finansowanie EBOR stanowiło 22,48 mld EUR, a inwestycje niemieckie stanowiły 17,72 mld EUR.
• Europejski Bank Inwestycyjny (EIB) działa w Niemczech od 1960 r. i finansuje projekty infrastrukturalne, innowacje i energooszczędne i niedrogie mieszkania
• Niemcy są członkiem założycielem Azjatyckiego Banku Rozwoju (ADB). Zapewniły ADB 6,16 mld USD w postaci wpłat kapitału. Od momentu zastania członkiem przyczyniły się i zobowiązały się do wpłacenia 2,1 mld USD na specjalne fundusze ADB.
• Niemcy są największym nieazjatyckim udziałowcem w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB). Celem członkostwa Niemiec jest promowanie dobrego zarządzania, wysokich standardów środowiskowych i społecznych oraz celów zrównoważonego rozwoju w działalności pożyczkowej pierwszego wielostronnego banku rozwoju pod chińskim przewodnictwem.
• G7 i G20​​​​​​ - w 2022 r. Niemcy przewodniczyły grupie G7 (siedmiu wiodących gospodarek świata). G20 tworzą: 19 państw (m.in. Niemcy, Francja, Włochy, Wielka Brytania, USA, Kanada, Japonia, Indie, Chiny, Brazylia, Australia, RPA, Arabia Saudyjska, Korea Południowa, Turcja, Meksyk, Indonezja, Argentyna) oraz Unia Europejska i Unia Afrykańska. Polska nie jest stałym członkiem G20; może uczestniczyć w wybranych szczytach jako gość.

• Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne Polska-Niemcy

W I poł. 2025 r. polsko‑niemieckie obroty handlowe przekroczyły 90 mld EUR. Eksport Niemiec do Polski wzrósł do 49,4 mld EUR (+5,7% r/r), a import z Polski do 40,6 mld EUR (+5,2% r/r). Polska utrzymuje pozycję jednego z kluczowych partnerów handlowych Niemiec. Należy zauważyć, że prezentowane niżej dane pochodzące z Fed. Urzędu Celnego, różnią się od danych prezentowanych przez GUS, ze względu na różnice w metodologii.

Źródło: Statistisches Bundesamt

Według Narodowego Banku Polskiego, spółki z Niemiec były w 2022 r. drugimi co do wielkości inwestorami bezpośrednimi w Polsce z portfelem o wartości 42,6 mld EUR. Niemieckie firmy są jednymi z najważniejszych inwestorów, a tym samym największymi zagranicznymi pracodawcami w Polsce. Według danych AHK Polska, niemieckie firmy zainwestowały do tej pory w Polsce ponad 36 mld EUR i zatrudniają około 430 tys. osób. Firmy z Niemiec zakładają przede wszystkim oddziały produkcyjne, a rzadziej wyłącznie lokalizacje sprzedażowe. Około 50% wszystkich fabryk w Polsce posiadających niemieckich właścicieli należy do przemysłu motoryzacyjnego, metalowego, budowy maszyn i przemysłu elektrycznego.

Do największych inwestorów niemieckich w Polsce zaliczają się:

Polska odnotowała w 2025 r. znaczący wzrost udziału projektów inwestycji zagranicznych w wysokości 13%. Niemieckie koła biznesowe biorą pod uwagę w planowaniu strategii firm fakt, iż Polska oferuje tanią i wykwalifikowaną siłę roboczą, dlatego jest atrakcyjna dla firm produkcyjnych i outsourcingu IT. Ceny nieruchomości mieszkalnych i komercyjnych pozostają niższe niż w innych krajach UE, co stwarza możliwości inwestycyjne. Wrocław, Warszawa i Kraków stają się centrami rozwoju oprogramowania i startupów IT. Co do ryzyka inwestowania w RP zauważa się: stosunkową niestabilność polityczną, która może wpływać na otoczenie gospodarcze, infrastrukturę, która w niektórych regionach może wymagać modernizacji oraz perspektywiczne zmiany w przepisach potencjalnie utrudniające proces zatrudnienia cudzoziemców.

- Volkswagen AG - Volkswagen Bank Polska, S.A. Warszawa; Volkswagen Serwis Ubezpieczeniowy Sp. z o.o. Warszawa; SEBNorth Netze Polska Sp. z o.o. Gorzów Wielkopolski; Volkswagen Leasing Polska Sp. z o. o. Warszawa; Volkswagen Motor Polska Sp. z o. o. Polkowice; Volkswagen Poznań Sp. z o. o. Poznań; Sitech Sp. Z o. o. Polkowice,

- Daimler – inwestycja Mercedesa w Jaworze,

- ThyssenKrupp AG - ThyssenKrupp Krause Sp. z o.o. Gdańsk; ThyssenKrupp Energostal F.A Toruń; Thyssen Krupp Presta Steertec Poland Sp. z o. o. Międzyrzecz; THYSSENKRUPP SOFEDIT POLSKA Sp. Z o.o. Wrocław,

- Siemens AG - Fujitsu Siemens Computers Sp. z o.o. Warszawa; OSRAM Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Fabryka Izolatorow Polska Sp. z o.o. Jedlina-Zdrój; Siemens Finance Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Finance Sp.z o.o. Warszawa; Siemens Sp. Z o. o. Warszawa; Westinghouse Modelpol Sp. z o. o. Warszawa; Alarmcom Bielski Sp.z o.o. Warszawa,

- Metro Group AG - METRO Group Warszawa; MGA METRO Group Advertising Polska Warszawa; MGB METRO Group Buying Polska Sp. Z o.o. i Spółka Sp.k. Warszawa; MGI Metro Group Information Technology Polska Sp. Z o.o. Warszawa; MGL Metro Group Logistics Polska Sp. z o.o. Sp.k. Warszawa; - Makro Cash & Carry Polska S.A. Warszawa; Media Markt Polska Sp. z o. o. Warszawa;

- Deutsche Telekom AG – PTC S.A.,

- Commerzbank AG -  BRE Bank S.A. Warszawa,

- E.ON AG -  E.ON Polska S.A.,

- MAN Nutzfahrzeuge AG - MAN - Star Trucks Sp. z o. o. - Wolica; Man Star Truck & Busses Sp. z o. o. - Tarnowo Podgórne; MAN STAR TRUCKS Sp. z o.o. Czeladź,

- MTU Aero Engines - MTU Aero Engines Jasionka,

- Deutsche Bank AG -  DWS Polska TFI S.A. Warszawa; DIL Polska Baumanagement Sp. z o. o. Warszawa; Deutsche Bank Polska S.A. Warszawa; Deutsche Bank PBC S.A. Warszawa; DB Securities S.A. Warszawa; DB Real Estate Investment GmbH Sp. z o.o. Oddział w Polsce Warszawa; ARX Equity Partners Sp. z.o.o Warszawa,

- ALBA International GmbH - Alba Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej Sp. Z o.o. Zduńska Wola; ALBA Dolny Śląsk Sp. z o.o. Wałbrzych; ALBA Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Czeladź Sp. z o. o. Czeladź,

- Allianz AG - TU Allianz Polska S.A. Warszawa; Towarzystwo Ubezpieczeniowe Allianz Życie Polska S.A. Warszawa,

- BSH Bosch und Siemens - BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o. o. Warszawa; BSH Sp. z o. o. Łódź, Zelmer Rzeszów;

- Sudzucker AG - Sudzucker Polska Group Warszawa; Südzucker Polska – Cukrownia Strzyżów Strzyżów; Cukrownia Ropczyce S.A. Ropczyce; Cukier Małopolski S.A. Kazimierza Wielka; Sudzücker Polska Polska Cerekiew; Cukrownia Przeworsk S.A. Przeworsk,

- Steinhoff Europe AG - KPM-Meble Kłodzko Sp. Z o. o. Kłodzko; ICM Meble
Sp. z o. o. Wołów; Fabryka Mebli Prudnik Sp. z o. o. Prudnik; Steinpol Polska Sp.zo.o. Rzepin,

- REMONDIS International GmbH - Remondis Sp. z o. o. Warszawa; REMONDIS BYDGOSZCZ SP. Z O.O. Bydgoszcz,

- Pfleiderer AG - Pfleiderer Service Sp. z o. o. Grajewo; Pfleiderer Prospan S.A. Wieruszów; Pfleiderer Grajewo S. A. Grajewo.

Ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo Polski, Niemcy są szczególnie interesującym celem ekspansji polskich firm. Choć wartość zainwestowanego kapitału zainwestowanego przez polskie firmy na rynku niemieckim to tylko mały ułamek zaangażowania inwestycyjnego niemieckich firm w Polsce, to jednak wciąż przybywa polskich firm z własnym oddziałem w Niemczech. Według danych GTAI jest ich obecnie 2 300 i zatrudniają 16 958 osób w Niemczech. Firmy przemysłowe zazwyczaj interesują się najbogatszymi regionami, jak: Nadrenią Północną-Westfalią, Badenią Wirtembergią oraz Bawarią, z kolei firmy technologiczne i startupy najbardziej przyciąga Berlin. Spektrum branż, w które polskie firmy inwestują w Niemczech, jest szerokie i sięga od przemysłu paliwowego, chemicznego, IT, odzieżowego, budowlanego i montażowego do handlu i usług. Przykłady polskich firm w Niemczech: PKN Orlen, Grupa Azoty, TZMO, LPP, Oknoplast, Synthos, Wielton, Asseco Solutions, Boryszew, Soft Garden, Comarch, Grupa Ergis, Track Tec, Qemetica (dawniej Ciech), Nowy Styl, Pekabex, Docplanner Group.

W listopadzie 2025 r. wręczono nagrody gospodarcze Ambasady RP w Berlinie trzem polskim firmom (start-upom) współpracującymi z niemieckimi podmiotami i ESA w branży kosmicznej (CloudFerro - Najlepsza Polska Firma w Niemczech w 2025 r., Creotech i Scanway - Wyróżnienie „Lider Współpracy Polsko-Niemieckiej 2025”).

• Relacje z UE

Dawna Republika Federalna już od 1951 r. należała do grona inicjatorów procesu integracji europejskiej, jest współzałożycielem Unii Europejskiej i członkiem strefy euro i sojusznikiem NATO była jeszcze przed zjednoczeniem. W tym kontekście Niemcy są dziś mocno zakorzenieni w sojuszu zachodnim i jego systemie wartości. Niemcy są największą gospodarką w UE, najbardziej zaludnionym krajem Wspólnoty oraz największym płatnikiem netto UE. Z tego powodu przez lata Niemcy wraz z Francją pozostają gospodarczymi i politycznymi liderami w Europie, mając znaczny wpływ na kształtowanie unijnego prawa, polityk i ogólny rozwój integracji.

• Gospodarcze umowy dwustronne

Ramy polsko-niemieckiej dwustronnej współpracy gospodarczej stworzone zostały przede wszystkim przez Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy podpisany w dniu 17 czerwca 1991 r.

 Szereg kwestii regulują też bilateralne umowy międzyrządowe. Są to m. in.:

• Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r., opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2005 r., nr 12, poz. 90;

Umowa w sprawie  popierania i wzajemnej ochrony inwestycji została w dniu 18 października 2018 r. wypowiedziana przez Rzeczpospolitą Polską (Dz. Ust. z 2019 r., poz. 774).

[1] https://www.bmwk.de/Redaktion/DE/Pressemitteilungen/2024/10/20241009-herbstprojektion.html

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=GDP_per_capita,_consumption_per_capita_and_price_level_indices

[3] Ustawa o możliwościach wzrostu została uchwalona w lutym 2024 r. Przewiduje szereg środków (m.in. ulgi podatkowe na inwestycje klimatyczne, zwiększenie wsparcia podatkowego dla projektów badawczo-rozwojowych, uproszczenie systemu podatkowego w postaci np. obowiązku e-fakturowania, możliwość przyspieszonej amortyzacji ruchomych aktywów) mających na celu pobudzenie wzrostu gospodarczego. Szacuje się, że do 2028 r. ma przynieść niemieckiej gospodarce rocznie ok. 7 mld EUR ulgi.

[4] Ustawa o imigracji wykwalifikowanych pracowników została uchwalona w 2023 r. Na jej mocy od marca 2024 r. zostało wprowadzonych szereg uproszczeń dla imigrantów zarobkowych spoza UE (m.in. brak konieczności uzyskiwania pełnego uznania kwalifikacji zawodowych przed przyjazdem do DE; możliwość imigracji do DE na podstawie doświadczenia zawodowego trwającego co najmniej 2 lata; możliwość rocznego pobytu w DE w celu poszukiwania pracy na podstawie tzw. karty szans).

[5] Ustawa o finansowaniu przyszłości została uchwalona w 2023 r. Wprowadziła szereg regulacji mających wspierać dostęp niemieckich firm do rynku kapitałowego (m.in. zmniejszenie minimalnego kapitału wymaganego do wejścia na giełdę z 1,25 mln EUR do 1,00 mln EUR; podniesienie kwoty wolnej od podatku dla pracowniczych programów udziałowych – co ma pomóc firmom zatrzymać pracowników; możliwość emisji akcji za pomocą technologii blockchain).

[6] https://ec.europa.eu/eurostat/documents/15216629/19559843/KS-EI-24-001-EN-N.pdf/4aa75d55-c529-414b-5dc2-e4be3df1b199?version=4.0&t=1728046162253

[7] https://statista.com/statistics/295519/germany-share-of-economic-sectors-in-gross-domestic-product/

[8] https://www.iwkoeln.de/studien/simon-gerards-iglesias-michael-huether-investitionsbedarfe-in-der-infrastruktur-und-fuer-die-transformation.html

• rząd federalny: jesienna projekcja 2025 (08.10.2025).

• rząd federalny: specjalny fundusz na Infrastruktur oraz neutralność klimatyczna (19.03.2025).

• Federalny Urząd Statystyczny: zagrożenie ubóstwem 2024 – 15,5% (28.01.2025).

• Eurostat / DNS-Indikatoren: Gini (2024) – 0,295.

• UNDP Human Development Report 2025: HDI Niemiec (2023) – 0,959.

• Transparency International: CPI 2024 – Niemcy 75/100, miejsce 15/180.

• WIPO: Global Innovation Index 2025 – Niemcy 11 miejsce.

• Heritage Foundation: Index of Economic Freedom 2025 – Niemcy 71,6 pkt, 22/184.

• GTAI: Eksport Niemiec do Polski w 2024 r. – 93,8 mld EUR.

• IW w Kolonii (na podstawie niemiecki bank centralny): napływ kapitału do Niemiec I–VII 2025 – 334 mld EUR.