Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

1. Sprawdzić na stronie Inspekcji (tutaj >>) czy gatunek rośliny posiada zatwierdzoną przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa metodykę IP.
2. Przeanalizować metodykę dla wybranego/ych gatunku/ów pod kątem możliwości spełnienia wymogów IP (np. płodozmian, badania składników pokarmowych, występowanie agrofagów szkodliwych).
3. Ukończyć szkolenie z IP potwierdzone zaświadczeniem
4. Zgłosić się nie później niż 30 dni przed siewem albo sadzeniem roślin, a w przypadku roślin wieloletnich do dnia 1 marca każdego roku do jednostki certyfikujacej.

W przypadku plantacja truskawki która zostanie założona latem, i w tym samym roku zostanie zebrany plon, możliwe jest zgłoszenie zamiaru stosowania integrowanej produkcji roślin w tej uprawie, w terminie 30 dni przed posadzeniem roślin. Pozwoli to producentowi roślin na uzyskanie certyfikatu potwierdzającego stosowanie integrowanej produkcji roślin od pierwszego roku, w którym został uzyskany plon.
W przypadku roślin wieloletnich, których uprawy istniały już w roku ubiegłym, ma zastosowanie termin zgłoszenia zamiaru stosowania integrowanej produkcji do dnia 1 marca każdego roku, określony w art. 55 ust. 2 ustawy o środkach ochrony roślin.

Zgodnie z art. 55 ust. 2 ustawy o środkach ochrony roślin podmiot prowadzący produkcję roślin (producent roślin) powinien zgłosić zamiar prowadzenia tej produkcji do pomiotu certyfikującego. W załączeniu do zgłoszenia należy złożyć kopię zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin albo kopie innych dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań określonych w art. 64 ust. 4 lub 7 tej ustawy.

Pojęcie podmiotu prowadzącego produkcję roślin obejmuje zarówno osoby fizyczne jak i jednostki organizacyjne (np. Sp. z o. o. ). W tej sytuacji należy uznać, że szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin powinien ukończyć producent roślin lub osoba przez niego zatrudniona odpowiedzialna za prace związane z planowaniem i prowadzeniem produkcji roślinnej.

Taka zasada dotyczy również gospodarstwa prowadzonego przez małżeństwo nieposiadające rozdzielności majątkowej. Dla spełnienia wymagań integrowanej produkcji roślin wystarczające będzie, jeśli jeden z małżonków będzie uczestniczył w szkoleniu i otrzyma zaświadczenie o jego ukończeniu. Osoba ta powinna odpowiadać za prowadzenie produkcji w gospodarstwie.

W 2 załączniku rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie szkoleń w zakresie środków ochrony roślin zostały określone programy szkoleń w zakresie IP. Programy zostały określone dla szkoleń podstawowych i szkoleń uzupełniających w podziale na grupy roślin sadownicze, warzywne i rolnicze.

Zgodnie z art. 55 ust. 2 ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin producent rolny, który ma zamiar prowadzić produkcję w systemie integrowanej produkcji jest zobowiązany do zgłoszenia tego faktu corocznie podmiotowi certyfikującemu, nie później niż 30 dni przed siewem albo sadzeniem roślin, albo - w przypadku roślin wieloletnich do dnia 1 marca każdego roku.

Do zgłoszenia należy dołączyć m. in. kopię zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin albo kopie innych dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań określonych w art. 64 ust. 4 lub 7 tej ustawy.

Uwzględniając opisany stan prawny należy uznać, że producent rolny, aby móc spełnić warunek dołączenia kopi zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin powinien ukończyć szkolenie dedykowane dowolnej grupie roślin określonej w rozporządzeniu.

W przypadku zamiaru prowadzenia produkcji rolniczej w systemie IP obejmującej 2 lub 3 grupy roślin, nie jest wymagane ukończenie odrębnych szkoleń dla każdej z tych grup. Wystarczy ukończyć jeden z programów szkoleń wymienionych w rozporządzeniu.

Najwłaściwsza, dla producenta, będzie sytuacja, kiedy ukończy szkolenie dla grupy roślin, która jest kluczowa w jego działalności objętej produkcją w systemie IP.

Podobnie należy podejść do wyboru programu szkolenia uzupełniającego.

Wykaz upoważnionych podmiotów do wykonywania działalności w zakresie certyfikacji integrowanej produkcji roślin publikowany jest na dole strony pod adresem http://www.gov.pl/piorin/integrowana-produkcja-roslin

Metodyki Integrowanej Produkcji Roślin (IP) są dostępne na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, pod adresem www.gov.pl/piorin/metodyki-ip

Produkcja i ochrona roślin ozimin wysiewanych w 2023 r. powinna być prowadzona według szczegółowych metodyk zatwierdzonych przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa i udostępnionych na stronie internetowej administrowanej przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa https://www.gov.pl/web/piorin/metodyki-ip, w zakładce „Metodyki Integrowanej Produkcji Roślin obowiązujące obligatoryjnie od 2024 r.”

Obecnie dostępna jest metodyka integrowanej produkcji jęczmienia browarnego odmian jarych, która obowiązuje do 2023 r. Metodyka zostanie uzupełniona o specyficzne wymagania dla integrowanej produkcji odmian ozimych jęczmienia browarnego.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zleciło opracowanie metodyki integrowanej produkcji dla pozostałych odmian jęczmienia.

Opracowane metodyki, po ich notyfikowaniu do Komisji Europejskiej i zatwierdzeniu przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa zostaną umieszczone na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa https://www.gov.pl/piorin/metodyki-ip

W przypadku nieprzekroczenia progu ekonomicznej szkodliwości dla szkodników w danej uprawie nie ma obowiązku przeprowadzania zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem metod biologicznych. Należy przyjąć zasadę, że jeżeli nie ma uzasadnienia dla przeprowadzenia zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem chemicznej ochrony roślin, to nie jesteśmy zobowiązani również do ochrony z wykorzystaniem metod biologicznych. Natomiast jeśli spodziewamy się, że na dalszym etapie uprawy konieczne będzie zastosowanie zabiegu ochrony roślin, w pierwszej kolejności należy zastosować metodę biologiczną jeśli jest ona dostępna. Zastosowanie metody biologicznej może zapobiec konieczności przeprowadzenia zabiegu z wykorzystaniem chemicznych środków ochrony roślin, co jest jednym z celów integrowanej produkcji roślin.

Wymóg stosowania metody biologicznej ochrony roślin w integrowanej produkcji roślin (preparatu biologicznego zawierającego makroorganizmy lub mikrobiologicznego środka ochrony roślin) należy traktować jako obowiązkowy, w przypadku gdy: 1) wynika to z metodyki, 2) są zarejestrowane mikrobiologiczne środki ochrony roślin dla danej kombinacji roślina-agrofag – w przypadku określenia wymogu zastosowania takich preparatów, 3) agrofag podlegający zwalczaniu z wykorzystaniem metody biologicznej ochrony roślin faktycznie wystąpił w danej uprawie (konieczne było prowadzenie ochrony przeciwko takiemu agrofagowi). W przypadku gdy metodyka przewiduje zastosowanie metody biologicznej ochrony roślin, a nie są dostępne biologiczne środki ochrony roślin lub w danej uprawie nie ma potrzeby zastosowania ochrony przeciwko danemu agrofagowi (np. agrofag nie wystąpił lub nie został przekroczony próg ekonomicznej szkodliwości danego agrofaga), dla którego jest dostępna metoda biologiczna ochrony roślin, nie ma obowiązku stosowania takiej ochrony. W liście obligatoryjnych czynności i zabiegów w integrowanej produkcji należy dokonać wówczas odpowiednich wpisów w komentarzach, wskazując dlaczego nie zastosowano ochrony biologicznej.

Rozdział 8 metodyki integrowanej produkcji roślin (a za nimi Ekoschemat: Integrowana Produkcja Roślin) nie precyzuje, czy realizując obowiązek stosowania ochrony biologicznej należy zastosować środek mikrobiologiczny (należy pamiętać, że takie preparaty wymagają rejestracji jako środki ochrony roślin), czy też można zastosować makroorganizmy. Obecnie brak jest zarejestrowanych mikrobiologicznych środków ochrony roślin dedykowanych dla upraw buraka cukrowego. Nie ma również przesłanek do rekomendowania zastosowania jakichkolwiek makroorganizmów w ochronie upraw tego gatunku. W tej sytuacji należy przyjąć, że producent rolny nie miał możliwości wykonania zabiegu z wykorzystaniem metody biologicznej. W przypadku konieczności wykonania zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem chemicznych środków ochrony roślin, producent rolny wskaże, że metody biologiczne nie są dostępne.

Należy pamiętać, że sytuacja w zakresie dostępności środków ochrony roślin się zmienia i w kolejnych latach mogą być dostępne biologiczne środki ochrony roślin dedykowane dla upraw buraka cukrowego. Wówczas producent rolny, zgodnie z metodyką, będzie zobowiązany do jego zastosowania w przypadku wystąpienia organizmu szkodliwego  podlegającego zwalczaniu za pomocą tego środka.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o Planie Strategicznym dla WPR1 „płatności do biologicznej ochrony upraw są przyznawane do powierzchni gruntów […] posiadanych przez rolnika, na których ten rolnik przeprowadził, w celu eliminacji danego agrofaga, zabieg ochrony upraw wyłącznie przy użyciu środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne dopuszczonego do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia […], lub pozwolenia na handel równoległy […], zgodnie z zawartymi w etykiecie wymaganiami […]”. W przypadku zapraw nasiennych jako stosowanie środka ochrony roślin rozumie się moment zaprawiania nasion, a nie wysiewu zaprawionych nasion. Jako zabieg ochrony upraw należy natomiast rozumieć wszelkie zabiegi zmierzające do ochrony roślin, w tym w szczególności zastosowanie środka ochrony roślin, a także wysianie/wysadzenie zaprawionego materiału siewnego na danej powierzchni gruntów rolnych. Wysianie materiału siewnego zaprawionego zaprawa biologiczną zawierającą mikroorganizmy należy uznać za spełnienie wymogu przeprowadzenia zabiegu ochrony upraw zgonie z ekoschematem: Biologiczna ochrona upraw.

Metodyki integrowanej produkcji roślin dla wybranych upraw (jak również metodyki integrowanej ochrony roślin), określają wymagania w zakresie stosowania właściwego płodozmianu. Producent przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin musi przy tym prowadzić notatnik integrowanej produkcji (aktualny wzór notatnika znajduje się w rozporządzeniu w sprawie dokumentowania działań związanych z integrowaną produkcją roślin, a w nim dokumentować informacje o płodozmianie, w tym ewentualnie o przedplonie, dla okresu (liczby lat), który określono we właściwej metodyce. Należy przy tym zaznaczyć, że również jednym z istotnych elementów integrowanej ochrony roślin jest stosowanie prawidłowego płodozmianu. Rolnicy przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin muszą zatem spełniać wymogi odnośnie płodozmianu, wynikające z metodyki danej uprawy. Należy więc uznać, że jeśli producent rolny nie jest w stanie potwierdzić stosowania prawidłowego płodozmianu, zgodnie z wymaganiami określonymi w metodyce, to nie powinien zgłaszać danej uprawy do certyfikacji w integrowanej produkcji roślin.

Jednym z elementów wykorzystywanych w integrowanej ochronie roślin jest stosowanie prawidłowego płodozmianu. Nie można mówić o „biegu rozpoczęcia płodozmianu w systemie IP”, a o płodozmianie jako formie uprawy roślin, co powinno być stosowane przez producentów niezależnie od uczestnictwa w systemie integrowanej produkcji roślin. Metodyka integrowanej produkcji roślin dla wybranej uprawy, określa wymagania w zakresie stosowania właściwego płodozmianu. Producent przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin musi prowadzić notatnik integrowanej produkcji, a w nim dokumentować informacje o płodozmianie, w tym ewentualnie o przedplonie, dla okresu (liczby lat), który określono we właściwej metodyce. Rolnicy przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin muszą zatem spełniać wymogi odnośnie płodozmianu, wynikające z metodyki danej uprawy.

Przykładowo, stosowanie 3-letniej przerwy w uprawie danej rośliny oznacza, że jeżeli w pierwszym roku uprawiamy na danej działce roślin określonego gatunku, to kolejną plantację tej rośliny  na tym samym stanowisku zakładamy w piątym roku (3 lata kalendarzowe bez uprawy tej rośliny).

Międzyplon lub poplon ścierniskowy roślin o właściwościach allelopatycznych potencjalnie ogranicza zachwaszczenie. Jednak uprawa międzyplonów nie jest czynnością pozwalającą na skrócenie zmianowania, ponieważ nie gwarantuje uzyskania efektów wynikających z pełnej rotacji upraw.

Zgodnie z przepisami ustawy (11 art. 34 ust 1 ustawy z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 412)) Płatności do biologicznej ochrony upraw są przyznawane do powierzchni gruntów położonych na obszarze zatwierdzonym do podstawowego wsparcia dochodów, posiadanych przez rolnika, na których ten rolnik przeprowadził, w celu eliminacji danego agrofaga, zabieg ochrony upraw wyłącznie przy użyciu środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne dopuszczonego do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia, o którym mowa w art. 28 ust. 1, art. 30 ust. 1, art. 41, art. 51 lub art. 53 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 1, z późn. zm.), lub pozwolenia na handel równoległy, o którym mowa w art. 52 tego rozporządzenia, zgodnie z zawartymi w etykiecie wymaganiami, o których mowa w art. 31 ust. 1–3, ust. 4 lit. a–d lub lit. f–h tego rozporządzenia. W związku z powyższym aby preparat Fungilitic mógł być stosowany na potrzeby realizacji Ekoschematu „biologiczna ochrona upraw”, powinien uzyskać zezwolenie ministra właściwego do spraw rolnictwa do wprowadzenia do obrotu jako środek ochrony roślin.

Zgodnie z metodykami integrowanej produkcji do założenia uprawy powinien być stosowany kwalifikowany materiał siewny odmiany dostosowanej do danego rejonu uprawy (o odpowiedniej wczesności, dostosowanej od warunków klimatyczno-glebowych, o dużej odporności na czynniki abiotyczne i biotyczne). Odmiany powinny być wybierane z Krajowego Rejestru Odmian prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU)  lub wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), zawierającego odmiany wpisane do rejestrów wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. COBORU wpisuje odmiany do krajowego rejestru odmian na podstawie badań prowadzonych w naszym kraju. Dodatkowo, COBORU prowadzi badania w ramach systemu porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO), gdzie badane są również niektóre odmiany kukurydzy znajdujące się w CCA. Na podstawie badań PDO prowadzonych w różnych rejonach Polski, COBORU przygotowuje listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa. Najlepszym sposobem na dobór właściwej odmiany jest korzystanie z tych list (prawidłowy dobór odmian dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych oraz presji organizmów szkodliwych) lub wybór odmiany wpisanej do krajowego rejestru (odmiany badane w kraju).

 Listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa powstają na podstawie wyników badań prowadzonych w punktach doświadczalnych Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Na listy w poszczególnych województwach trafiają odmiany, które były badane w tych województwach w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO) i wykazały się wysokim plonowaniem w porównaniu z odmianami wzorcowymi. Plon uzyskiwany przez daną odmianę jest wypadkową potencjału plonotwórczego odmiany, dopasowania odmiany do warunków klimatyczno-glebowych w danym rejonie, a także odporności odmiany na najważniejsze patogeny. Dobór odmiany z listy odmian rekomendowanych sprzyja osiąganiu celów integrowanej produkcji roślin, w tym w szczególności zmniejszenia zużycia chemicznych środków ochrony roślin przy zachowaniu wysokiego plonowania upraw. Zapis: „Dobór odmian rekomendowanych w ramach PDO (patrz rozdz. 4)” znajdujący się w pkt. 3 tabeli określającej wymagania obligatoryjne w metodyce rzepaku ozimego obowiązującej od 2024 r. zobowiązuje do stosowania odmian rekomendowanych w ramach PDO. Rekomendacja ma charakter wojewódzki ze względów organizacyjnych (zgłoszenia odmian do badania w ramach PDO w danym województwie oraz umiejscowienie punktów doświadczalnych na obszarze województwa, łatwość określania zakresu przestrzennego rekomendacji). Na potrzeby osiągania celów integrowanej produkcji roślin, można natomiast przyjąć, że ze względu na zbliżone warunki klimatyczne i glebowe oraz podobną presję patogenów, warunek doboru odmian rekomendowanych w ramach PDO zostanie spełniony również w przypadku zastosowania odmiany rekomendowanej w województwach sąsiednich (w województwie małopolskim ze względu na małe zainteresowanie uprawą rzepaku nie prowadzono badań PDO i nie sporządzono listy odmian rekomendowanych, natomiast odmiany rekomendowane w sąsiednich województwach będą bardziej dopasowane do warunków uprawy w tym województwie niż odmiany rekomendowane w odleglejszych rejonach kraju). Wyjaśniamy, że informacja znajdująca się na stornie internetowej COBORU https://www.coboru.gov.pl/pdo/rekomendacja_gat odnosząca się do odmian zalecanych do uprawy na rok 2023 oznacza, że lista została zaktualizowana na podstawie wyników badań dostępnych przed sezonem wegetacyjnym 2022/2023. Jednocześnie przy poszczególnych odmianach znajduje się rok w którym odmiana została wpisana na listę. Obecna rekomendacja na rok 2023 dotycząca odmian ozimych będzie więc aktualna w 2024 r.

Zgodnie z art. 57 ww. ustawy o środkach ochrony roślin, poświadczeniem stosowania integrowanej produkcji roślin jest certyfikat wydawany na wniosek producenta roślin przez podmiot certyfikujący. Przy czym certyfikat poświadczający stosowanie integrowanej produkcji roślin wydaje się, jeżeli producent roślin spełnia określone wymagania, tj. m.in. ukończył szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin i posiada zaświadczenie o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust. 4, 5, 7 i 8 tej ustawy. Mając na uwadze powyższe, przedmiotowe szkolenie musi ukończyć bezpośrednio producent roślin lub osoba przez niego zatrudniona (np. w przypadku spółki lub dużego gospodarstwa zatrudniającego pracowników), odpowiedzialna w całości za prace związane z planowaniem i prowadzeniem produkcji. Nie jest zatem możliwe spełnienie ww. wymogu przez zawarcie umowy o świadczenie usług z osobą, która takie szkolenie ukończyła i nie odpowiada za prowadzenie produkcji w gospodarstwie, a która jedynie prowadzi doradztwo.

Od 2023 r. obowiązują nowe przepisy unijne, które wprowadziły zmiany w rodzajach dostępnego wsparcia oraz w zasadach przyznawania wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Wykaz dostępnych w Polsce ekoschematów w latach 2023-2027 opisano w Planie Strategicznym WPR, a krajową podstawę prawną stanowi m.in. ustawa z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (Dz.U. poz. 412 i 1530) oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2023r w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności w ramach schematów na rzecz klimatu i środowiska w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (Dz.U. poz. 493). Wskazane w Planie Strategicznym wysokości płatności w ramach ekoschematów są wartościami szacowanymi, ponieważ: „(…) ostateczna wysokość stawki będzie wynikiem założonej kwoty na ekoschemat oraz łącznej powierzchni wnioskowanej przez rolników do objęcia wsparciem w danym roku (…) W zależności od zainteresowania ekoschematem, faktyczna stawka może być niższa lub wyższa (w granicach stawki minimalnej i maksymalnej) (…)”. Płatności przyznawane są rolnikowi aktywnemu zawodowo, który:  spełnił minimalne wymagania; jest posiadaczem gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej i prowadzi działalność rolniczą; zadeklarował do wsparcia działkę, o minimalnej powierzchni 0,1 ha, położoną na gruntach będących kwalifikującymi się hektarami. Oprócz spełniania wymagań w zakresie tzw. warunkowości, określonych w przepisach Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2023 r. w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania (Dz. U. poz.478) oraz w obwieszczeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2023 r. w sprawie wykazu wymogów podstawowych z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających przepisy Unii Europejskiej, w których określono te wymogi podstawowe (M. P. poz. 274), warunkiem uzyskania płatności w ramach ekoschematów jest również realizacja wymogów określonych dla danego ekoschematu w przepisach rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 13 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności w ramach schematów na rzecz klimatu i środowiska w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 493) Płatność w ramach ekoschematu IP jest przyznawana do powierzchni upraw prowadzonych w danym roku, zgodnie z metodykami IP pod nadzorem podmiotu certyfikującego oraz do powierzchni trwałych użytków zielonych (z wyłączeniem TUZ określonych w ramach normy GAEC 9) odpowiadającej powierzchni upraw prowadzonych w systemie IP. Płatności w ramach ekoschematu IP przyznawane będą tylko producentom umieszczonym w wykazie przekazywanym przez podmioty certyfikujące prezesowi Agencji, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 2a ustawy o środkach ochrony roślin. Informacje na temat płatności bezpośrednich, w tym w ramach ekoschematów obszarowych i wspomnianego ekoschematu IP oraz obowiązkowej warunkowości są dostępne są na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pod linkami:

ekoschematy - https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ekoschematy3 

warunkowość - https://www.gov.pl/web/rolnictwo/warunkowosc2

płatności bezpośrednie - Płatności bezpośrednie - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl (www.gov.pl)