Polska na Węgrzech

​1. Ogólne informacje o Węgrzech

 

1.1 Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe

Położenie geograficzne:

Węgry (od 1 stycznia 2012 roku, zgodnie z nową konstytucją, przestała obowiązywać nazwa Republika Węgierska) leżą w Europie Środkowej, pomiędzy 45^o44' a 48^o35' szerokości północnej oraz 16^o07' i 22^o54' długości wschodniej. Obowiązuje czas środkowo-europejski: GMT +1 godz.

Czas letni: od ostatniej niedzieli marca do ostatniej niedzieli października.

Węgry są nieomal w całości położone w nizinnej i równinnej Kotlinie Panońskiej. Na północy kraju znajdują się Góry Wyszehradzkie, należące do Karpat Średniogórze Północne (pasma gór Börzsöny, Cserhát, Mátra, Bukowych, Tokajskich), na zachodzie Przedgórze Alp (Góry Szoprońskie i Kőszeg). Względne różnice wysokości dochodzą do 900-1000 metrów. Najwyższe wzniesienie: Kékes (1014 m n.p.m.), najniższy punkt: Galyarét (78 m n.p.m.). Największe rzeki to: Dunaj / Duna (długość na obszarze Węgier - 417 km), Cisa / Tisza (596 km) oraz Drawa / Dráva i Raba / Rába. Na Węgrzech leży największe jezioro Europy Środkowej – Balaton (powierzchnia 596 km²). Niedaleko miejscowości Hévíz znajduje się drugie największe na świecie jezioro termalne. Regiony geograficzne (7 regionów w systemie klasyfikacji NUTS): Zachodni Kraj Zadunajski, Środkowy Kraj Zadunajski, Południowy Kraj Zadunajski, Środkowe Węgry, Północne Węgry, Wielka Nizina Południowa, Wielka Nizina Północna.

Ludność: 9,797 mln obywateli. Gęstość zaludnienia ok. 105,3 osób/km²; ok. 68% ludności żyje w miastach. Struktura narodowościowa Węgrzy ok. 90%, (według ustawy LXXVII z 1993 r. o prawach mniejszości narodowych i etnicznych): Romowie (mniejszość etniczna) oraz mniejszości narodowe: Niemcy, Słowacy, Chorwaci, Rumuni, Ukraińcy, Serbowie, Słoweńcy, Polacy, Grecy, Bułgarzy, Rusini, Ormianie. Węgierska Polonia liczy obecnie szacunkowo ok. 7 tys. osób. Liczba wszystkich samorządów mniejszości polskiej wynosi 43, a innych organizacji polonijnych ponad 20.

Obszar: Powierzchnia Węgier wynosi 93 030 km², w tym wody śródlądowe o łącznej powierzchni 690 km² (0,74%).

Stolica: Budapeszt (obszar 525 km², ludność ok. 1,759 mln osób). 2/3 miasta położone jest na lewym brzegu Dunaju (Peszt), a 1/3 na prawym (Buda). Inne większe miasta (2016): Debreczyn / Debrecen (203 tys. mieszkańców), Segedyn / Szeged (163 tys.), Miszkolc / Miskolc (158 tys.), Pecz / Pécs (145 tys.), Győr (130 tys.), Nyíregyháza (118 tys.), Kecskemét (112 tys.).

Język urzędowy: węgierski. W kontaktach handlowych, w pierwszej kolejności język angielski, a następnie niemiecki.

 

1.2 Warunki klimatyczne

Na Węgrzech dominuje klimat kontynentalny z wilgotną zimą i upalnym latem. Kraj położony jest w niecce karpackiej. Wpływ frontów atmosferycznych jest złagodzony, co sprawia, że warunki klimatyczne są bardzo korzystne dla produkcji rolnej.

 

1.3 Główne bogactwa naturalne

Na Węgrzech występują stosunkowo różnorodne, choć mało zasobne złoża surowców mineralnych. Najważniejsze z nich: złoża boksytu, węgla, gazu ziemnego oraz gorące źródła wód leczniczych.

 

1.4 System walutowy, kurs i wymiana

Obowiązująca waluta miejscowa to forint (HUF, Ft). Dopuszczone są do obiegu monety o nominałach: 5, 10, 20, 50, 100, 200 Ft oraz banknoty: 500, 1000, 2000, 5000, 10 000 i 20 000 Ft (oficjalny kurs forinta: http://www.mnb.hu/en/arfolyamok). Wymiany można dokonać w bankach oraz punktach wymiany walut, prowadzonych przez różne firmy na podstawie odpowiednich zezwoleń. W większości sklepów honorowane są karty kredytowe Visa, Visa Electron, EuroCard-MasterCard, Maestro, Cirrus itp. Przy płatnościach gotówką dokonuje się zaokrąglenia sumy końcowej z dokładnością do 5 HUF według ogólnie przyjętych zasad.

 

1.5 Religia

Na Węgrzech istnieje różnorodność religijna. Ponad 50% stanowią katolicy, ok. 15% kalwini. Liczba wyznawców pozostałych religii (luteranie, unici, prawosławni, Żydzi, wolnomyśliciele) wyraża się wielkościami jednocyfrowymi lub poniżej 1%. Ok. 25% społeczeństwa to ateiści.

 

1.6 Wykaz świąt państwowych

Data	Rodzaj święta
1 stycznia	Nowy Rok
15 marca	Rocznica Wiosny Ludów i walki o niepodległość 1848/49; święto narodowe
święto ruchome	Wielki Piątek
święto ruchome	Poniedziałek Wielkanocny
1 maja	Święto Pracy
święto ruchome	Zielone Świątki (niedziela + poniedziałek)
20 sierpnia	Dzień św. Stefana, święto powstania państwa węgierskiego, święto narodowe
23 października	rocznica proklamowania republiki i wydarzeń rewolucji 1956, święto narodowe
1 listopada	Dzień Wszystkich Świętych
25-26 grudnia	Boże Narodzenie

 

1.7 Infrastruktura transportowa

Łączna długość granic wynosi 2242 km, z czego 1586 km to granice wewnętrzne w ramach UE, 656 km to granice zewnętrzne UE. Węgry graniczą z Austrią, Słowacją, Ukrainą, Rumunią, Serbią, Chorwacją i Słowenią.

 

Przejścia graniczne dla międzynarodowego ruchu osobowego i towarowego poza Schengen:

Granica węgiersko-ukraińska:

Barabás - Kosoń (drogowe: 7-19);

Beregsurány - Łużanka (drogowe: 24 h);

Eperjeske - Sołowka (kolejowe: 24 h);

Lónya - Horonhlab (drogowe: 8-16);

Tiszabecs - Wyłok (drogowe: 24 h);

Záhony - Czop (drogowe, kolejowe: 24 h).

Granica węgiersko-rumuńska:

Ártánd – Borş (drogowe: 24 h);

Battonya – Turnu (drogowe: 24 h);

Csanádpalota – Nădlac II (drogowe: 24 h);

Csengersima – Petea (drogowe: 24 h);

Gyula – Vărşand (drogowe: 24 h);

Kiszombor – Cenad (drogowe: 24 h);

Létavértes – Sacuieni (drogowe: 6-22);

Méhkerék – Salonta (drogowe: 24 h);

Nagylak – Nădlac (drogowe: 24 h);

Nyírábrány - Valea Lui Mihai (drogowe: 24 h);

Vállaj – Urziceni (drogowe: 24 h);

Granica węgiersko-serbska:

Hercegszántó - Bački Breg (drogowe: 24 h);

Tompa – Kelebija (drogowe: 24 h);

Kelebia - Subotica (kolejowe: 24 h);

Röszke - Horgoš (drogowe, kolejowe: 24 h);

Hercegszántó - Bački Breg (drogowe: 24 h);

Tiszasziget – Đala (drogowe: 7-19).

 

Komunikacja drogowa

Węgry dysponują autostradami o łącznej długości 882 km. Długość sieci dróg wynosi 31 628 km. Długość dróg krajowych to 8297 km, a dróg szybkiego ruchu (autostrad i dróg ekspresowych) - 1272 km.

 

Główne autostrady (www.autopalya.hu):

M0 – obwodnica Budapesztu,

M1 – Budapeszt-Győr-Hegyeshalom (w kierunku Austrii i Słowacji),
M3 – Budapeszt-Füzesabony-Nyiregyháza (w kierunku Rumunii i Ukrainy),
M5 – Budapeszt-Kecskemét-Szeged (w kierunku Serbii),
M6 – Budapeszt-Dunaujváros (w kierunku Chorwacji),
M7 – Budapeszt-Siófok-Nagykanizsa (w kierunku Chorwacji).

Informacja na temat opłat za autostrady i drogi ekspresowe w języku polskim:

http://nemzetiutdij.hu/files/document/document/165/hd_brosura_POL.pdf na http://www.nemzetiutdij.hu/Dijfizetes/

Samochody ciężarowe do 7,5 t oraz powyżej 7,5 t i powyżej 12 t objęte zostały opłatami nowego elektronicznego systemu opłat drogowych na Węgrzech HU-GO:

https://budapeszt.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/dla_podrozujacych/

https://www.hu-go.hu/articles/index/3196 (również w jęz. polskim).

Dopuszczalna prędkość wynosi: autostrady – 130 km/godz., drogi ekspresowe – 110 km/godz., inne drogi – 90 km/godz., obszar zabudowany – 50 km/godz.

Infrastruktura kolejowa

Węgry są gęsto pokryte szlakami kolejowymi. Długość linii kolejowych wynosi 8017 km (2014). Największą firmą zarządzającą jest MÁV Zrt. (Węgierskie Koleje Państwowe).

Infrastruktura lotnicza

Węgry posiadają połączenia lotnicze z prawie wszystkimi stolicami Europy. Po upadku linii lotniczych Malév sytuacja na rynku lotniczym mocno się skomplikowała. Wzrosła ilość połączeń realizowanych przez tanie linie lotnicze, w tym Wizzair, Ryanair i inne. Ważniejsze porty lotnicze prowadzące obsługę regularnego ruchu lotniczego: Budapest - Międzynarodowy Port Lotniczt im. Ferenca Liszta, nazwa zwyczajowa - Ferihegy (www.bud.hu) (obecnie funkcjonuje wyłącznie Terminal 2; Terminal 1 został zamknięty dla ruchu pasażerskiego), Debreczyn, Sármellék-Balaton (sezonowo). Pozostałe lotniska obsługujące loty cywilne (general aviation): Győr-Pér, Pécs-Pogány. Szczegółowe informacje: http://www.hungaryairport.hu.

 

Transport wodny

Długość dróg wodnych wynosi ok. 1600 km, z czego 85% wykorzystywane jest w systemie ciągłym, 15% - tymczasowo. 53% to drogi koryta Dunaju i jego odnóg, 47% - Cisy i jej odnóg. Połączenie szlakami wodnymi do Morza Czarnego, Morza Północnego.

 

1.8 Obowiązek wizowy

21 grudnia 2007 r. Węgry, wraz z ośmioma innymi nowymi członkami Unii Europejskiej, dołączyły do strefy Schengen – obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych, tworzonego przez 26 państwa. Kraje te przyjęły ujednolicone zasady wjazdu i krótkoterminowego pobytu na ich terytorium. Kontrole na lotniczych przejściach granicznych zostały zniesione z dniem 30 marca 2008 roku.

 

2. System administracyjny Węgier (Magyarország)

 

2.1 Ustrój polityczny

Republika parlamentarna. Konstytucja weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 roku.

 

2.2 Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu – Zgromadzenia Krajowego (od maja 2014 roku 199 posłów; wcześniej 386). Kadencja parlamentu trwa 4 lata. Ostatnie wybory do węgierskiego Parlamentu odbyły się 3 kwietnia 22 roku.

Ostateczna liczba głosów oddanych na listy krajowe podczas ostatnich wyborów parlamentarnych (ugrupowania, które otrzymały powyżej 1%), gdzie procent głosów oznacza głosy oddane na listę krajową danej partii lub koalicji: 

• • konserwatywna koalicja Fidesz - Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa (KDNP) – 3 060 706 głosów (54,13%);
  • koalicja partii opozycyjnych W Jedności Dla Węgier (Koalicja Demokratyczna [DK], Jobbik, Ruch Momentum [MM], Węgierska Partia Socjalistyczna [MSZP], Dialog, Polityka Może Być Inna (LMP) – 1 947 331 głosów (34,44%);
  • skrajnie prawicowa Nasza Ojczyzna (MH) – 332 487 głosów (5,88%);
  • satyryczna Węgierska Partia Psa o Dwóch Ogonach (MKKP) – 185 052 głosy (3,27%).

 

Podział 199 mandatów (106 z okręgów jednomandatowych, 93 z listy krajowej) (http://www.valasztas.hu/ogy2022) przedstawia się następująco: 

• • Fidesz-KDNP – 135 mandatów (87 w okręgach jednomandatowych, 48 z listy krajowej), 67,84%;
  • W Jedności Dla Węgier – 57 mandatów (19 w okręgach jednomandatowych, 38 z listy krajowej), 28,64%;
  • Nasza Ojczyzna - 6 mandatów (6 z listy krajowej), 3,02%;
  • mniejszości – 1 mandat (Krajowy Samorząd Węgierskich Niemców – MNOÖ), 0,5%.

 

2.3 Władza wykonawcza

Władza wykonawcza sprawowana jest przez prezydenta (pięcioletnia kadencja) i rząd.

Prezydentem Węgier jest Katalin Novák, która objęła urząd 10 maja 2022 roku (jej poprzednikiem był János Áder, który pełnił urząd prezydenta przez dwie kadencje w latach 2012-2022). 

Premierem Węgier jest Viktor Orbán (obecnie - od 10 maja 2018 roku - trwa jego czwarta kadencja z rzędu, a piąta w sumie).

Podział administracyjny

Obecny podział administracji samorządowej Węgier jest trójstopniowy. Obszar państwa jest podzielony na komitaty grodzkie (vármegye, województwa - obecnie 19), które dzielą się na powiaty (dawniej járás, obecnie kistérség – 168), a te – na gminy (települések – miejskie város, obecnie 214, oraz wiejskie község i nagyközség, obecnie 2898). Rangę równą powiatom mają miasta na prawach komitatu (megyei jogú város, obecnie 23). Szczególny status, równy komitatowi, ma stołeczny Budapeszt (főváros), który dzieli się na dzielnice (kerület).

1 stycznia 2013 roku zostały wprowadzone na Węgrzech nowe powiaty. W wyniku reformy państwo zostało podzielone na 175 jednostek powiatowych na terenie kraju oraz 23 jednostki w samym Budapeszcie. Węgierskie jednostki powiatowe nie pokrywają się funkcjonalnie z definicją polskich powiatów, gdyż powiaty w polskim systemie administracyjnym usytuowane są na szczeblu administracji samorządowej pomiędzy województwem a gminą i wpisują się w zakres samorządu terytorialnego, a powiaty węgierskie należą nie do administracji samorządowej, ale do administracji rządowej w terenie i stanowią najniższy szczebel tej administracji. Są również wyposażone w kompetencje przeznaczone dla administracji rządowej. W nomenklaturze EU dla celów statystycznych węgierski powiat plasuje się w kategorii LAU-1 (local administrative units).

 

Władza sądownicza

Sąd Najwyższy (Kúria), 5 sądów apelacyjnych (ítélőtábla; Budapeszt, Szeged, Pécs, Győr, Debreczyn), sądy komitackie (törvényszék), w tym w Budapeszcie Sąd Stołeczny i sądy powiatowe (járásbíróság), miejskie i dzielnicowe.

Trybunał Konstytucyjny został utworzony w 1989 roku, obecnie działalność TK reguluje nowa ustawa CLI z 2011 roku. TK składa się z 15 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Narodowe na dwunastoletnią kadencję.

 

2.4 Struktura administracji gospodarczej

Na Węgrzech historia ruchu izbowego sięga roku 1850 (dekret królewski). Pierwsza ustawa o izbach ukazała się w 1868 r. i obowiązywała do 1934 r. W swojej historii węgierski ruch izbowy przechodził różne fazy, łącznie z zawieszeniem działalności, upaństwowieniem majątku itp.  Przynależność do izb przemysłowo-handlowych jeszcze w niedawnej przeszłości była obligatoryjna, jednakże w 2000 roku obowiązek ten został zniesiony.

Od stycznia 2012 roku wprowadzono ustawowy obowiązek zgłaszania się podmiotów gospodarczych do ewidencji prowadzonej przez właściwą dla siedziby firmy izbę przemysłowo-handlową oraz uiszczania corocznie - do 31 marca danego roku - opłaty rejestracyjnej w wysokości 5000 HUF (nie dającej co prawda praw członkowskich, ale umożliwiającej korzystanie z bezpłatnych usług doradztwa prawnego, finansowego, podatkowego izby, poszukiwania partnerów biznesowych oraz monitoringu przetargów i konkursów). Trwają prace nad wprowadzeniem obligatoryjnego członkostwa podmiotów gospodarczych w izbie, tj. połączenie faktu corocznego uiszczenia dotychczas obowiązkowej opłaty rejestracyjnej z jednoczesnym nabyciem praw członkowskich w izbie.

Węgierska Izba Przemysłowo-Handlowa (Magyar Kereskedelmi és Iparkamara MKIK) jest izbą o charakterze ogólnokrajowym. Na Węgrzech nie ma tradycji izb branżowych; przedstawiciele poszczególnych branż skupieni są w stowarzyszeniach branżowych, bądź radach producentów. Nie istnieją na Węgrzech izby bi- lub multilateralne. Tego typu organizacje funkcjonują jako stowarzyszenia zarejestrowane w oparciu o ustawę o prawie do zrzeszania się, o statusie użytku publicznego oraz o działalności i wspieraniu organizacji nierządowych (ustawa nr. CLXXV z 2011 r.). Stowarzyszenia mogą używać w nazwie słowo „izba” w przypadku, jeśli wśród członków-założycieli znajduje się Węgierska Izba Przemysłowo-Handlowa (MKIK). Węgierska ustawa o izbach gospodarczych stwarza z kolei możliwość tworzenia mieszanych oddziałów izbowych w ramach MKIK. O powstaniu takiego oddziału decyduje uchwała Prezydium MKIK (jak na razie brak oddziału polsko-węgierskiego).

 

Izby przemysłowo-handlowe na Węgrzech

Węgierska Izba Przemysłowo-Handlowa (Magyar Kereskedelmi és Iparkamara) www.mkik.hu.

Izby regionalne:

• Bács-Kiskun megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.bkmkik.hu
• Békés megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.bmkik.hu
• Borsod-Abaúj-Zemplén megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.bokik.hu
• Budapesti Kereskedelmi és Iparkamara, www.bkik.hu
• Csongrád megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.csmkik.hu
• Dunaújváros megyei Jogú Város Kereskedelmi és Iparkamara, www.dkik.hu
• Fejér megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.fmkik.hu
• Győr-Moson-Sopron megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.gymskik.hu
• Hajdú-Bihar megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.hbkik.hu
• Heves megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.hkik.hu
• Jász-Nagykun-Szolnok megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.jnszmkik.hu
• Komárom-Esztergom megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.kemkik.hu
• Nagykanizsai Kereskedelmi és Iparkamara, www.nakkik.hu
• Nógrád megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.nkik.hu
• Pécs-Baranyai Kereskedelmi és Iparkamara, www.pbkik.hu
• Pest megyei és Érd Megyei Jogú Városi Kereskedelmi és Iparkamara, www.pmkik.hu
• Szabolcs-Szatmár-Bereg megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.szabkam.hu
• Somogyi Kereskedelmi és Iparkamara, www.skik.hu
• Soproni Kereskedelmi és Iparkamara, www.svkik.hu
• Tolna megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.tmkik.hu
• Vas megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.vmkik.hu
• Veszprém megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.veszpremikamara.hu
• Zala megyei Kereskedelmi és Iparkamara, www.zmkik.hu

Samorząd rolniczy:

• Narodowa Izba Gospodarki Rolnej (Nemzeti Agrárgazdasági Kamara) http://www.nak.hu/hu/

 

2.5 Sądownictwo gospodarcze

Przy Węgierskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej (MKIK) działa stały Sąd Arbitrażowy (szczegóły: www.mkik.hu). Sądownictwo arbitrażowe reguluje ustawa nr LXXI z 1994 roku.

Na podstawie zapisów ustawy o sądach arbitrażowych (LXXI z 1994 r.), o energii elektrycznej (LXXXVI z 2007 r.) oraz o zaopatrzeniu gazowym (XL z 2008 r.) Węgierski Urząd ds. Energii (MEH) 15 grudnia 2008 r. utworzył stały Sąd Arbitrażowy ds. Energetyki (EAVB), na którego stronie internetowej (http://www.eavb.hu/index.php?lang=en) zapoznać się można z angielsko- i niemieckojęzyczną wersją regulaminu arbitrażowego.

 

3. Gospodarka

 

3.1. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Węgierska gospodarka znajduje się w historycznym dołku, obserwujemy jej najdłuższą recesję od 1996 r., kiedy zaczęto zbierać dane w tym zakresie. Według najświeższych danych Centralnego Urzędu Statystycznego (KSH), opublikowanych w dn. 16 sierpnia, węgierska gospodarka kurczyła się czwarty kwartał z rzędu. W drugim kwartale br. PKB Węgier, wyrównane sezonowo i kalendarzowo, spadło o 2,3% r/r, a w porównaniu do pierwszego kwartału 2023 r. – o 0,3%.

Dane te są gorsze od oczekiwań, gdyż większość analityków spodziewała się końca technicznej recesji, licząc, że produkcja rolnicza – korzystająca z efektu niskiej bazy po ubiegłorocznej suszy – znacząco poprawi całościowe dane PKB. Podczas kryzysu finansowego 2008–2009 węgierska gospodarka odnotowała trzy kwartały ujemne, po których nastąpiły kolejne trzy kwartały stagnacji.

Z analizy KSH wynika, że do pogorszenia koniunktury gospodarczej w największym stopniu przyczynił się przemysł i usługi, w tym głównie transport, magazynowanie i handel. Spadek PKB był natomiast łagodzony dobrą sytuacją w rolnictwie. Osłabienie węgierskiej gospodarki spowodowane jest łącznym działaniem kilku czynników. Drastyczny wzrost cen energii spowodował wzrost kosztów, ograniczył wydajność wielu przedsiębiorstw produkcyjnych i doprowadził do drenażu dochodów z gospodarki. Restrykcyjne, powyborcze, budżetowe działania dostosowawcze ograniczyły inwestycje i uszczupliły popyt. Galopująca inflacja spaliła realną wartość dochodów, wstrzymanie dotacji UE doprowadziło do zaniku środków napędzających gospodarkę, a wysokie stopy procentowe dodatkowo ją schłodziły.

Prognozy wzrostu PKB Węgier w 2023 r. nadal charakteryzuje znaczna rozpiętość. Bez zaskoczenia, najbardziej optymistyczną prognozę – na poziomie 1,5% – niezmiennie podtrzymuje węgierskie Ministerstwo Finansów. Nie zmieniając klasyfikacji, ani perspektyw długu suwerennego Węgier, analitycy Fitch Ratings spodziewają się w br. stagnacji węgierskiej gospodarki, zaś eksperci Standard & Poors minimalnego wzrostu PKB na poziomie 0,1%. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) obniżył swoje prognozy dotyczące wzrostu węgierskiej gospodarki w 2023 r. i 2024 r. do poziomu odpowiednio -0,2% i 2,8%. Natomiast Międzynarodowy Fundusz Walutowy przewiduje spadek PKB Węgier w 2023 r. na poziomie 0,3%.

Wzrost PKB - dane surowe (%)  (analogiczny okres poprzedniego roku = 100)

	I kw.	II kw.	III kw.	IV kw.	I-II kw.	I-III kw.	I-IV kw.
2020	102,1	87,2	95,8	97,2	94,3	94,8	95,5
2021	97,7	117,9	106,3	107,6	107,5	107,1	107,2
2022	108,2	106,5	104,0	100,4	107,3	106,2	104,6
2023	99,1	97,6			98,3

 

Wzrost PKB - dane oczyszczone z czynników kalendarzowych i sezonowych (%) (analogiczny okres poprzedniego roku = 100)

	I kw.	II kw.	III kw.	IV kw.	I-II kw.	I-III kw.	I-IV kw.
2020	101,9	86,8	95,8	96,7	94,4	94,8	95,3
2021	98,2	117,7	106,7	107,6	107,2	107,0	107,2
2022	108,0	106,2	103,7	100,7	107,1	105,9	104,6
2023	98,8	97,7			98,3

 

Wzrost PKB - dane oczyszczone z czynników kalendarzowych i sezonowych (%)  (poprzedni kwartał = 100)

	I kw.	II kw.	III kw.	IV kw.
2020	99,6	85,5	111,8	101,6
2021	101,1	102,4	101,4	102,4
2022	101,5	100,8	99,0	99,4
2023	99,6	99,7

Źródło: KSH

 

Ceny artykułów konsumpcyjnych w październiku 2023 r. były wyższe w stosunku do cen z października 2022 r. o 9,9%. W stosunku do poprzedniego miesiąca, w październiku 2023 r. ceny artykułów konsumpcyjnych były niższe średnio o 0,1%, w tym ceny żywności również były niższe o 0,1%. W porównaniu z poprzednim rokiem ceny żywności były wyższe w październiku 2023 r. o 10,5%, przy czym najbardziej podrożał cukier (54,4%), czekolada i kakao (23,8%), napoje bezalkoholowe (23,8%), produkty garmażeryjne (22,0%), pieczywa (20,1%) oraz wędliny i kiełbasy (19,7%). W ramach produktów żywnościowych najmniej zdrożały jaja (16,9%), mąka (15,4%), sery (6,4%), margaryna (4,2%). Koszty energii dla gospodarstw domowych były niższe o 16,1%, w tym cena gazu sieciowego spadła o 33,5%, a prądu o 3,4%, natomiast cena gazu gazu w butlach odnotowała wzrost o 4,7%, a drewna na opał o 5,4%. Ceny paliw były wyższe o 30,2%. Ceny usług wzrosły o 13,2%, w tym opłaty za autostrady, wynajem samochodów i parkowanie o 21,3%, wczasy o 17,8%, usługi naprawy i konserwacji pojazdów o 16,3%, bilety na wydarzenia sportowe i do muzeów o 14,7%, przewozy osób do pracy i szkół były niższe o 21,7%. Alkohol i wyroby tytoniowe zdrożały przeciętnie o 11,6%, w tym napoje alkoholowe o 13,7%. Ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku były wyższe o 0,7%, w tym za meble kuchenne i inne trzeba było zapłacić o 10,4% więcej, za sprzęt grzewczy i kuchenny o 5,9%, za nowe samochody o 4,7%, a za meble pokojowe o 4,4% więcej, podczas gdy samochody używane kosztowały 9,1% mniej r/r. Cena karmy dla zwierząt domowych wzrosła o 29,3%, detergentów o 20,0%, artykułów higieny osobistej o 9,9%, artykułów naprawy i konserwacji domu o 4,3%.

Eksperci banku MBH spodziewają się gwałtownego spadku inflacji do końca 2023 r. ze względu na efekt bazy i coraz szerzej zakrojone promocyjne obniżki cen produktów spożywczych. Zgodnie z ich prognozami średnioroczna inflacja wyniesie 17,8%. Natomiast z jesiennego raportu World Economic Outlook wynika, że Międzynarodowy Fundusz Walutowy przewiduje inflację na poizomie 17,7% w skali roku. MFW podwyższył również prognozę na 2024 r. z oczekiwanych 5,2%, na 6,4%. Zdaniem analityków MFW poważnym ryzykiem może być uporczywość inflacji, a powrót do celu założonego przez bank centralny może nastąpić później, niż oczekiwano.

W okresie lipiec-wrzesień 2023 r. stopa bezrobocia na Węgrzech w grupie wiekowej 15-74 lat podwyższyła się do 4,1% r/r i była o 0,4 pp. wyższa r/r. W badanym okresie liczba bezrobotnych stanowiła 200,3 tys. osób i była o 22,1 tys. osób wyższa niż rok wcześniej. W grupie wiekowej 25-54 lat wskaźnik bezrobocia był wyższy o 0,4 pp. r/r i wynosił 3,6%, w grupie wiekowej 55-74 – wzrósł o 0,1 pp. i znajdował się na poziomie 3,1%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) wyniósł 12,4% (wzrost o 1,6 pp. r/r). Spośród ogółu bezrobotnych, 36,9% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wynosił 9,3 miesięcy. W skali 2022 r. bezrobocie obniżyło się do 3,6% (spadek o 0,4 pp. r/r) tj. do poziomu 176 tys. osób (mniej o 19 tys. osób r/r).

W okresie lipiec-wrzesień 2023 r. liczba zatrudnionych w wieku 15-74 lat wyniosła 4,7372 mln osób, co oznacza o 25,0 tys. osób więcej, niż rok wcześniej (wzrost o 0,5%). W badanym okresie na rynku pierwotnym zatrudnienie znalazło 13,3 tys. osób mniej r/r (w sumie pracuje na nim 4,5623 mln). W ramach programów prac publicznych odeszło z pracy 6,3 tys. osób r/r i w sumie zatrudnionych w nich jest 66,6 tys. Natomiast liczba Węgrów pracujących za granicą wzrosła o 18,0 tys. r/r, w sumie oficjalnie pracę za granicą świadczy 108,3 tys. osób. Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15-64 lat wzrósł do 75,0% (o 0,4 pp. r/r). Spośród wszystkich zatrudnionych 4,6177 mln należało do grupy wiekowej 15-64 lat (wzrost o 0,4 tys. r/r). Wzrost wskaźnika zatrudnienia odnotowano w grupie wiekowej 55-64 lat, gdzie wzrósł on o 4,4 pp. do 70,0% r/r, zaś w przedziale wiekowym 15-24 i 25-54 nastąpił spadek odpowiednio o 0,3 pp. do 28,4% oraz o 0,5 pp. do 87,8%.

W sierpniu 2023 r. średnia płaca brutto w gospodarce narodowej osób zatrudnionych na pełnym etacie wyniosła 555,9 tys. HUF (6,516 tys. PLN) – wzrost o 15,2% r/r, płaca netto bez ulg – 369,7 tys. HUF (4 333 PLN); wzrost o 15,1% r/r. Płace brutto w sierpniu, bez uwzględnienia osób zatrudnionych w ramach prac publicznych, wyniosły 565,1 tys. HUF, netto – 375,8 tys. HUF (odpowiednio 6 624/4 405 PLN). Mediana płac brutto osiągnęła w sierpniu 2023 r. poziom 450,0 tys. HUF (5 274 PLN) – wzrost o 15,6% r/r., a mediana płac netto z uwzględnieniem ulg – 312,3 tys. HUF (3 660 PLN). Płace realne w sierpniu, przy 15,6% inflacji, obniżyły się o 1,0%. W sektorze prywatnym średnia płaca brutto w sierpniu wzrosła o 15,3% r/r do 562,7 tys. HUF (6 595 PLN), a w sferze budżetowej – o 14,8% do 532,7 tys. HUF (6 344 PLN).

Zadłużenie brutto budżetu państwa na dzień 30 września 2023 r. wyniosło 49,961 bln HUF. Na koniec czerwca 2023 r. zadłużenie budżetu wg kryteriów z Maastricht wynosiło 75% PKB. (AKK) Wg danych ministerstwa finansów na koniec października 2023 r. centralny podsystem finansów publicznych odnotował skumulowany deficyt w wysokości 3,4876  bln HUF, co oznacza, że deficyt przekroczył już całoroczny cel deficytu założony na 2023 r. (deficyt w br. miał się zamknąć w granicach 3,4 bln HUF, tj. 3,9% PKB). W dn. 3 października br. rząd ogłosił, że podwyższy tegoroczny cel deficytu o 1,3 pp. do 5,2% PKB. Rada Monetarna Węgierskiego Banku Narodowego (MNB) obniżyła 25 października 2023 r. wysokość podstawowej stopy procentowej z 13% do 12,25%. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego wyniosły na koniec września 2023 r. 39,661 mld EUR.

 

Aktualne ratingi Węgier:

• Fitch Ratings – BBB perspektywa negatywna (podniesienie ratingu nastąpiło 22 lutego 2019 r., a obniżenie perspektywy 20 stycznia 2023 r.; rating zalecany dla inwestycji);
• Standard&Poor’s – BBBminus perspektywa stabilna (obniżenie ratingu i poprawienie perspektywy z poziomu negatywnego do stabilnego nastąpiło 27 stycznia 2023 r.; rating zalecany do inwestycji);
• Moody’s – Baa2 perspektywa stabilna (podniesienie ratingu oraz poprawienie perspektywy nastąpiło 24 września 2021 r.; rating zalecany do inwestycji).  

 

3.2 Główne sektory gospodarki

Wzrost wartości dodanej brutto (%)  (analogiczny kwartał roku poprzedniego = 100)

	2022		2023
	II.	III. kw	IV. kw	I. kw	II.kw
Rolnictwo, leśnictwo, rybołóstwo	64,9	60,8	68,2	120,2	167,9
Przemysł	104,2	110,0	102,8	96,8	94,3
- w tym: przemysł przetwórczy	105,1	110,7	103,4	98,5	96,0
Budownictwo	100,3	101,7	101,2	91,4	94,0
Usługi, w tym:	110,6	105,7	102,9	101,1	97,6
- handel,	108,2	104,7	99,3	93,9	87,4
-transport, magazynowanie	120,3	111,3	108,1	95,1	93,8
- usługi noclegowe, gastronomia	148,7	106,7	101,7	100,8	97,5
- IT, telekomunikacja	112,6	105,3	101,4	102,2	102,6
-działalność finansowa, ubezpieczeniowa	106,4	105,5	105,4	104,6	101,9
- nieruchomości	106,8	104,2	105,3	101,2	100,5
- działalność zawodowa, naukowa, techniczna i administracyjna	113,6	110,2	103,6	101,1	97,1
- administracja publiczna, obrona, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne	100,8	99,8	98,3	98,8	98,9
- edukacja,	105,7	105,2	103,4	103,4	96,0
- opieka zdrowotna, socjalna	112,7	107,6	107,6	116,9	110,2
- sztuka, rozrywka, rekreacja, usługi inne	121,1	104,5	102,9	99,8	98,6
PKB razem	106,5	104,0	100,4	99,1	97,6

Źródło: KSH  

 

Węgierski urząd statystyczny publikuje dane z zakresu rolnictwa raz do roku. W 2022 r. łączna wartość produkcji rolnictwa zbliżyła się do 4 bln HUF (48,27 mld PLN), co stanowiło wzrost o 15%. Do ekspansji przyczynił się wzrost cen o 42%. Wolumen produkcji obniżył się ogółem o 19%, w tym produkcji roślinnej o 28%, hodowli zwierząt o 6,1%, usług zaś wzrósł o 1%. Niewielkie opady deszczu i dotkliwa susza w miesiącach letnich utrudniały uprawę wszystkich zbóż i roślin przemysłowych. Znaczący wzrost kosztów środków produkcji i nakładów zahamował też hodowlę zwierząt.

W sierpniu 2023 r. wolumen produkcji przemysłowej był niższy o 5,3% r/r, (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych produkcja spadła o 6,1%). W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, wskaźnik produkcji był niższy w sierpniu o 2,4% m/m. Wolumen eksportu produktów przemysłowych był niższy w sierpniu o 8,1% r/r, a sprzedaży krajowej produktów przemysłowych był niższy o 17,6% r/r. W okresie I-VIII 2023 roku wolumen produkcji przemysłowej był niższy o 4,6% r/r, wolumen eksportu produktów przemysłowych był niższy o 1,4%, a sprzedaży krajowej produktów przemysłowych obniżył się o 16,5%  r/r.

Węgierski przemysł budowlany odnotował w sierpniu 2023 r. wg danych surowych spadek wolumenu produkcji o 0,5% w porównaniu z sierpniem 2022 r. W porównaniu z poprzednim miesiącem - po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych - odnotowano spadek o 0,5%. W sierpniu portfel nowych zamówień na roboty budowlane wzrósł o 31,9% r/r, a skumulowana liczba zamówień na koniec miesiąca skurczyła się o 23,9% r/r. Produkcja budynków obniżyła się o 7,6% r/r, a wykonania robót budowlanych innego typu wzrosła o 13,6% r/r. W okresie I-VIII 2023 r. produkcja budowlana obniżyła się o 4,7% r/r.

We wrześniu 2023 r. wolumen obrotów handlu detalicznego wg danych surowych był niższy o 7,8% r/r, a po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych obniżył się o 7,3% r/r ( zaś w okresie I-IX obniżył się o 9,3% r/r). W cenach bieżących krajowe obroty detaliczne osiągnęły 1,53 bln HUF (18,5 mld PLN). We wrześniu po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych wolumen sprzedaży detalicznej w sklepach spożywczych i wielobranżowych obniżył się o 2,3% r/r, w handlu nieżywnościowym o 7,5%, wolumen handlu paliwem o 19,9%, zaś w okresie I-IX odpowiednio o 6,1%, 7,3% oraz o 21,1%. We wrześniu wolumen sprzedaży wysyłkowej i internetowej, która obejmuje szeroki asortyment towarów i posiada 7,6% udziału w obrotach detalicznych, pozostawał bez zmian.

 

3.3 Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Wyszczególnienie	2018 rok	2019 rok	2020 rok	2021 rok	2022 rok
PKB (wartość po cenach bieżących w EUR (mld) /w mld HUF	136,1	146,6	137,9	154,1	170,2
PKB na jednego mieszkańca wg PPP w EUR/USD	21637/32254	22859/34445	22383/33320	24380/37443	b.d./42044
Tempo wzrostu PKB w procentach (ESA 2010)	5,4	4,9	-4,5	7,2	4,6
Relacja deficytu/nadwyżki finansów publicznych do PKB w procentach	-2,2	-2,0	-8,0	-6,8	6,2%
Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach	70,21	66,34	80,4	76,8	73,3
Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI) w procentach	2,8	3,4	3,3	5,1	14,5
Stopa bezrobocia w procentach	3,7	3,4	4,3	4,1	3,6
Wartość obrotów handlu zagranicznego (w mln Euro)	204 190	213 003	203 185	236 721	294 206
Wartość eksportu (w mln Euro)/ zmiana wolumenu r/r	104 855 +4,3%	108 929  +4,2%	104 490          -4,2%	119 309 +13,6%	142 536 +19,5
Wartość importu (w mln Euro)/zmiana wolumenu r/r	99 335 +6,4%	104 074  +5,7%	98 695            -5,8%	117 412 +18,2%	151 670 +29%
Relacja deficytu/nadwyżki na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego do PKB w procentach	3,16%	2,15%	10,26%	8,43%
Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich na Węgrzech (w Euro)	5565,8 mln	3089,7 mln	4 403,4 mln	5559 mln
Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich Węgier za granicą (w Euro)	2953,9 mln	2370,1 mln	2 214,3mln	2726,5 mln

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Źródło: MNB, KSH , ÁKK

3.4. Handel zagraniczny (globalne obroty handlowe Węgier)

Dane węgierskiego Centralnego Urzędu Statystycznego (KSH) za cały 2023 rok ukażą się dopiero w marcu 2024 r. W okresie styczeń-sierpień 2023 r. wartość węgierskiego eksportu wyniosła 100,0 mld EUR (wzrost wolumenu o 5,6% r/r), a importu 94,413 mld EUR (spadek o 1,1% r/r), co oznacza, że pozytywne dla Węgier saldo obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 5,586 mld EUR  (rok wcześniej saldo w tym okresie wynosiło -5,655 mld EUR), zatem saldo towarowe handlu zagranicznego poprawiło się o 11,241 mld EUR.

2022 rok

Wg danych KSH w 2022 roku obroty handlowe Węgier ze światem wyniosły 293 mld EUR (dla porównania: 236,721 mld EUR w 2021 r., 203,185 mld EUR w 2020 r., 213,003 mld EUR w 2019 r., 204,19 mld EUR w 2018 r.), a negatywne saldo uplasowało się na poziomie -8,592 mld EUR (+1,623 mld EUR w 2021r., 5,795 mld EUR w 2020r., 4,334 mld EUR w 2019 roku). Saldo obrotów towarowych handlu zagranicznego pogorszyło się o 10,215 mld EUR r/r. Wartość eksportu wyniosła 142,2 mld EUR (wzrost wolumenu o 5,9% r/r; 119,309 mld EUR w 2021r., 104,49 mld EUR w 2020 r., 108,929 mld EUR w 2019 r., 104,855 mld EUR w 2018 r.), a importu – 150,8 mld EUR (wzrost o 6,4% r/r; 117,412 mld EUR w 2021 r., 98,695 mld EUR w 2020 r., 104,074 mld EUR w 2019 r., 99,335 mld EUR w 2018 r.) Poziom cen obrotów towarowych handlu zagranicznego mierzony w HUF wzrósł o 23% w eksporcie i o 32% w imporcie w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. W 2022 r. kurs wymiany HUF w stosunku do EUR osłabił się o 9,2%, a do USD – o 23%.

Najważniejsi odbiorcy węgierskiego eksportu w 2022 r.: 1. Niemcy (35,836 mld EUR; wzrost wartości o 12,8%), 2. Włochy (8,087 mld EUR; wzrost o 16,1%), 3. Rumunia (7,577 mld EUR; wzrost o 20,1%), 4. Słowacja (7,301 mld EUR; wzrost o 18,1%), 5. Austria (6,423 mld EUR; wzrost o 18,5%), 6. Polska (6,1209 mld EUR; wzrost o 19,7%), 7. Francja (6,008 mld EUR; wzrost o 20,4%), Czechy (5,921 mld EUR; wzrost o 19,7%), Hollandia (5,158 mld EUR; wzrost o 30,5%), USA (5,063 mld EUR; wzrost o 45,0%), Wielka Brytania (4,532 mld EUR; wzrost o 21,7%), Hiszpania (3,765 mld EUR; wzrost o 20,6%), Serbia (3,381 mld EUR; wzrost o 51,9%), Belgia (3,125 mld EUR; wzrost o 26,2%), Chorwacja (3,081 mld EUR; wzrost o 41,6%), Ukraina (2,26 mld EUR; spadek o 18,1%), Chiny (2,178 mld EUR; wzrost o 4,5%), Słowenia (2,124 mld EUR; wzrost o 57,1%), Turcja (1,888 mld EUR; spadek o 9,1%), Szwecja (1,709 mld EUR; spadek o 4,3%), Rosja (1,316 mld EUR; spadek o 24,3%).

Najważniejsi partnerzy Węgier w imporcie w 2022 r.: 1. Niemcy (31,974 mld EUR; wzrost o 14,6%), 2. Austria (10,997 mld EUR; wzrost o 52,9%), 3. Chiny (10,227 mld EUR; wzrost o 23,5%), 4. Słowacja (10,075 mld EUR; wzrost o 45,4%), 5. Rosja (9,257 mld EUR; wzrost o 57,2%), 6. Polska (8,4437 mld EUR; wzrost o 25,6%), Holandia (7,39 mld EUR; wzrost o 26,3%), Czechy (7,173 mld EUR; wzrost o 26,2%), Włochy (6,183 mld EUR; wzrost o 18,5%), Korea Południowa (5,869 mld EUR; wzrost o 60,1%), Rumunia (4,898 mld EUR; wzrost o 46,6%), Francja (4,285 mld EUR; wzrost o 15,9%), Belgia (3,038 mld EUR; wzrost o 9,7%), USA (2,854 mld EUR; wzrost o 15,0%), Ukraina (2,512 mld EUR; wzrost o 38,2%), Serbia (2,41 mld EUR; wzrost o 55,3%), Hiszpania (2,095 mld EUR; wzrost o 17,9%), Hong Kong (1,848 mld EUR; wzrost o 36,9%), Słowenia (1,527 mld EUR; wzrost o 10,9%), Chorwacja (1,498 mld EUR; spadek o 6,7%), Turcja (1,484 mld EUR; wzrost o 24,2%), Japonia (1,401 mld EUR; wzrost o 0,5%), Wielka Brytania (1,302 mld EUR; wzrost o 15,5%).

Spośród głównych partnerów handlowych ujemne saldo w 2022 r. Węgry odnotowały z: Chinami (8,048 mld EUR), Rosją (7,941 mld EUR), Koreą Płd. (5,227 mld EUR), Austrią (4,573 mld EUR), Słowacją (2,773 mld EUR), Polską (2,322 mld EUR), Holandią (2,231 mld EUR), Hongkongiem (1,435 mld EUR), Czechami (1,251 mld EUR), Tajwanem (0,717 mld EUR), Japonią (0,478 mld EUR).

3.5. Inwestycje zagraniczne (w okresie styczeń – październik 2023 r.)

Ruszyła budowa fabryki Schneider Electric

Podczas uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod nową, neutralną dla klimatu, stosującą energię geotermalną i słoneczną, inteligentną fabrykę francuskiego przedsiębiorstwa Schneider Electric w Dunavecse, minister SZiH Péter Szijjártó poinformował, że inwestycję o wartości 16 mld HUF (0,18 mld PLN) państwo węgierskie wsparło kwotą 2,3 mld HUF (ok. 27,63 mln PLN). Będzie to piąty zakład tej firmy na Węgrzech i przyczyni się do powstania 500 nowych miejsc pracy. W fabryce Duna Smart Power Systems będą produkowane urządzenia średniego napięcia do elektroenergetycznej aparatury rozdzielczej, rozdzielnice pierwotne i wtórne, rozdzielnice elektryczne niskiego napięcia i ich komponenty. Produkcja ma ruszyć w 2024 r. Minister podkreślił, że węgierski sektor elektroniczny ustanowił w ub. r. rekord osiągając 36% wzrost, a wartość produkcji przekroczyła 10 bln HUF (118 mld PLN). W pierwszych dwóch miesiącach br. w sektorze, który zatrudnia 150 tys. pracowników i którego udział w eksporcie wynosi 94%, odnotowano 47% wzrost. Francja jest szóstym inwestorem na Węgrzech, a w ciągu ostatnich ośmiu lat wsparcie budżetowe otrzymały 34 duże francuskie inwestycje. W rezultacie wolumen handlu dwustronnego osiągnął w ubiegłym roku rekord, osiągając po raz pierwszy 10 mld EUR, z czego węgierski eksport stanowił ponad 6 mld EUR.

Szijjártó zapowiedział rozbudowę zakładu Nestlé Hungária Kft

Minister spraw zagranicznych i handlu Péter Szijjártó ogłosił, że dzięki inwestycji o wartości 140 mld HUF (1,69 mld PLN) Nestlé Hungária Kft. rozbuduje swój zakład produkcyjny w górach Bukowych na północy Węgier i utworzy 250 nowych miejsc pracy. Na Węgrzech znajduje się środkowo-wschodnio-europejskie centrum tej szwajcarskiej firmy, gdzie produkowana jest karma dla zwierząt domowych. Dzięki inwestycji, produkcja wzrośnie o 30%, a obecny wskaźnik eksportu wynoszący 90% zwiększy się do ponad 95%. Minister podkreślił, że Węgry zajmują 13. miejsce w światowym rankingu eksportu karmy dla psów. Zaznaczył również, że branża spożywcza, do której należy również produkcja karmy dla zwierząt, wykazała 46% wzrost do października ub. r. Na Węgrzech działa ok. 900 szwajcarskich firm, które zatrudniają ponad 31 tys. osób, a obroty w handlu dwustronnym wzrosły w 2022 r. o 15% i są rekordowo wysokie.

Niemiecka inwestycja na wschodzie Węgier

Minister SZiH Péter Szijjártó poinformował 30 stycznia, że inwestycja typu greenfield o wartości 60 mld HUF (726 mln PLN) grupy Boysen w Nyíregyházie, gdzie firma będzie produkować części do samochodów elektrycznych dla fabryki BMW w Debreczynie (osłony akumulatorów), przyczyni się do utworzenia 400 nowych miejsc pracy. Minister podkreślił, że będzie to pierwszy zakład firmy, w którym produkowane będą wyłącznie komponenty do samochodów elektrycznych. Oparta na najnowocześniejszej technologii fabryka będzie wykorzystywać energię odnawialną. Państwo wesprze tę inwestycję kwotą 5,6 mld HUF (67,7 mln PLN). Szijjártó zaznaczył, że w ciągu ostatnich ośmiu lat niemieckie firmy na Węgrzech podjęły się realizacji 183 dużych inwestycji. Bilateralna wymiana handlowa pomiędzy Węgrami a Niemcami odnotowała 13% wzrost w ub. r. – osiągając na koniec października poziom 56 mld EUR.

Bosch planuje budowę centrum logistycznego w Miszkolcu za 54 mld HUF

Niemiecka spółka Robert Bosch Power Tools ogłosiła, że zainwestuje 54 mld HUF (ok. 673,49 mln PLN) w budowę centrum logistycznego o powierzchni 100 tys. m2 oraz 16 mld HUF (ok. 199,55 mln PLN) w rozbudowę produkcji narzędzi i baterii w Miszkolcu. Minister SZiH Péter Szijjártó poinformował, że projekty otrzymają 10 mld HUF (ok. 124,72 mln PLN) dotacji państwowych, ponieważ służą celom rządu w zakresie reindustrializacji i przejścia od konceptu "Made in Hungary" do "Invented in Hungary". Centrum logistyczne ma się stać jednym z kluczowych magazynów dystrybucyjnych elektrycznych narzędzi ręcznych. Przeniesie się tam również regionalne centrum obsługi opakowań firmy Bosch. Firma Robert Bosch Power Tool została założona w Miszkolcu w listopadzie 2001 r. i obecnie zatrudnia ponad 3,8 tys. pracowników. W 2021 r. firma osiągnęła 306 mld HUF (ok. 3,82 mld PLN) przychodów.

Ruszyła budowa fabryki katod w Debreczynie

Południowokoreańska firma EcoPro położyła kamień węgielny pod wartą 280 mld HUF (ok. 3,44 mld PLN) fabrykę katod w Debreczynie – pierwszą fabrykę spółki położoną poza Koreą. Rząd przyznał 30 mld HUF (ok. 369 mln PLN) wsparcia na realizację inwestycji. Fabryka będzie przerabiać rocznie 108 tys. ton materiału katodowego do produkcji baterii do pojazdów elektrycznych i zapewni 630 miejsc pracy. Dzięki ostatnim inwestycjom Węgry stały się czwartym co do wielkości producentem i eksporterem baterii EV.

Mercedes zbuduje zakładu montażu baterii w Kecskemét

Mercedes-Benz poinformował o planach wybudowania w Kecskemét nowego zakładu montażu baterii w ramach swojej strategii "Electric Only". Nowy zakład będzie jednostką montującą baterie dla przyszłych modeli Mercedes EQ, a nie jednostką produkcyjną, a co za tym idzie ma nie stanowić obciążenia dla środowiska.

Chiński producent baterii EVE Energy wybuduje fabrykę w Debreczynie

Chiński producent baterii EVE Energy zbuduje w Debreczynie fabrykę baterii litowych do samochodów elektrycznych BMW, które będą produkowane w powstającym w tym mieście zakładzie. Minister spraw zagranicznych i handlu Péter Szijjártó poinformował, że będzie to inwestycja o wartości 400 mld HUF (ok. 4,9 mld PLN) i powstanie dzięki niej ponad 1000 miejsc pracy. Państwo węgierskie dofinansuje jej realizację kwotą 14 mld HUF (ok. 171,56 mln PLN).

Magna zbuduje fabrykę części samochodowych w Vecsés

Kanadyjski inwestor Magna wybuduje fabrykę części samochodowych w Vecsés, na płd.-wsch. obrzeżach Budapesztu. W ramach inwestycji o wartości 19 mld HUF (ok. 232,83 mln PLN) utworzonych zostanie 300 miejsc pracy. Magna będzie produkować części karoserii dla fabryki Mercedesa w Kecskemét i fabryki BMW w Debreczynie.

Chiński Jiecang przenosi się na Węgry

Chińska firma Jiecang, produkująca liniowe konstrukcje hydrauliczne, przenosi swoją największą europejską jednostkę produkcyjną do Kaposvár w płd.-zach. części kraju. W ramach inwestycji typu greenfield w wysokości ok. 25 mld HUF (304 mln PLN) w mieście powstanie 200 nowych miejsc pracy. Zgodnie z komunikatem MSZiH, budowa europejskiego centrum dystrybucyjnego firmy została wsparta przez państwo kwotą ok. 3,5 mld HUF (42,58 mln PLN).

Japoński Seiren otwiera fabrykę w Peczu

Japońska grupa Seiren otworzyła swój pierwszy europejski zakład produkcyjny w Peczu. W ramach inwestycji o wartości 15 mld HUF (ok. 183,53 mln PLN), przy wsparciu państwa w wysokości 4,5 mld HUF (ok. 55,06 mln PLN), utworzono 170 miejsc pracy. Fabryka będzie rocznie dostarczać europejskiemu przemysłowi motoryzacyjnemu prawie 2,5 mln m² pokrowców na siedzenia samochodowe ze skóry syntetycznej o odporności na zniszczenie czterokrotnie większej niż dotychczas produkowane.

Rozbudowa zakładu japońskiego Denso w Székesfehérvárze

Ogłoszono rozbudowę mocy produkcyjnych zakładu Denso w Székesfehérvárze, w ramach inwestycji w wysokości 25 mld HUF (302,4 mln PLN), która zostanie wsparta przez węgierskie państwo kwotą 3,6 mld HUF (43,55 mln PLN). Wytwarzający części samochodowe koncern Denso utworzy w Székesfehérvárze oddział specjalizujący się w produkcji części do pojazdów elektrycznych i hybrydowych. Inwestycja ta  przyczyni się do stworzenia 55 nowych miejsc pracy i przekwalifikowania 135 osób.

Inwestycja chińskiej EVE Energy w Debreczynie większa niż pierwotnie zapowiadano

Chińska spółka Eve Energy Co. Ltd. ogłosiła 8 czerwca, że zainwestuje do 9,97 miliarda juanów (5,78 mld PLN) w nową węgierską fabrykę baterii. Powstający w Debreczynie zakład będzie produkował nową generację cylindrycznych ogniw akumulatorowych.

Amerykańska inwestycja motoryzacyjna w Győr

W ramach inwestycji o wartości ok. 36 mld HUF (435,46 mln PLN) amerykańskiego producenta części samochodowych Dana w Győr powstanie 300 dodatkowych miejsc pracy. Amerykański inwestor rozpoczął dwa projekty mające na celu rozszerzenie jego działalności o produkcję elektrycznych jednostek napędowych i chłodnic energoelektronicznych. Węgierskie państwo wesprze tę inwestycję kwotą 6,6 mld HUF (79,83 mln PLN).

Inwestycja Rolls-Royce'a na Węgrzech

Rolls-Royce zapowiedział nową inwestycję B+R na Węgrzech. W swojej siedzibie w Budapeszcie będzie projektował urządzenia dla komunikacji przyszłości, w tym komponenty do samolotów hybrydowych i elektrycznych oraz systemy oparte na generatorach o wysokiej szybkości. Projekt o wartości 6,9 mld HUF (82,2 mln PLN) został dofinansowany przez państwo w wysokości 1,7 mld HUF (20,25 mln PLN). Utworzonych zostanie 20 dodatkowych miejsc pracy dla inżynierów.

Inwestycja chińskiego Huayou Cobalt

Chiński Huayou Cobalt zainwestuje ponad 500 mld HUF (5,98 mld PLN) w przemysł akumulatorowy na Węgrzech i stworzy 900 nowych miejsc pracy w Ács koło Komárom (na płn.-zach. od Budapesztu). W zakładzie o wydajności 100 tys. ton rocznie będą produkowane katody wysokoniklowe dla fabryk baterii CATL, Eve Power, LG Energy Solution oraz do samochodów elektrycznych BMW, Volksvagen i Neo. Budowany na 100 ha obszarze zakład będzie pierwszą jednostką produkcyjną Huayou Cobalt w Europie i jego europejską siedzibą. W pierwsza fazę budowy fabryki chiński producent zainwestuje 252 mln EUR. 

Chiński producent samochodów elektrycznych uruchomi fabrykę montażu akumulatorów w Fót

Chiński producent samochodów elektrycznych BYD planuje zwiększyć swoją obecność na Węgrzech budując fabrykę w Fót pod Budapesztem, która zajmie się montażem baterii elektrycznych. Dzięki inwestycji o wartości ok. 10 mld HUF (120,3 mln PLN) utworzonych zostanie początkowo 100 nowych miejsc pracy, a węgierski rząd zapewni wsparcie w wysokości ok. 1 mld HUF (12 mln PLN).

Kolejne chińskie inwestycje

27 czerwca w Tianjin w Chinach minister SZiH Péter Szijjártó ogłosił, że osiągnięto dwa nowe porozumienia w sprawie inwestycji chińskich firm o łącznej wartości 35 mld HUF (0,42 mld PLN). Celem węgierskiego rządu jest by Węgry pozostały dla chińskich firm celem inwestycyjnym nr 1 w regionie.

Jedna z firm, w ramach inwestycji o wartości 28 mld HUF (0,34 mld PLN), rozpocznie we wschodnich Węgrzech produkcje opakowań dla największych europejskich producentów napojów. Dzięki temu projektowi inwestycyjnemu powstanie ok. 300 nowych miejsc pracy. Jego realizacja otrzyma wsparcie węgierskiego państwa, ale wielkość dotacji zostanie podana dopiero po jej zatwierdzeniu przez Komisję Europejską.

Druga firma, w ramach inwestycji o wartości 7 mld HUF (84,2 mln PLN), założy w zachodnich Węgrzech fabrykę produkującą komponenty wewnętrzne do elektrycznych samochodów BMW, powstających w Debreczynie. Dzięki tej inwestycji powstanie ok. 200 nowych miejsc pracy.

W rejonie Tokaju powstaje chińska elektrownia słoneczna

W rejonie Tokaju chińska spółka Shanghai Electric Power rozpoczęła budowę elektrowni słonecznej o wartości 40 mld HUF (0,46 mld PLN). Jest to już trzecia inwestycja spółki na Węgrzech: w kwietniu br. zakupiła koło Inárcs pod Budapesztem jeden z największych projektów fotowoltaicznych w tym kraju, a na początku roku wzięła udział w akwizycji innego parku fotowoltaicznego o mocy ponad 200 MW. Pod koniec ubiegłego roku chińska firma ogłosiła, iż zakupi węgierskie aktywa/infrastrukturę energetyczną za 33,8 mln EUR, po czym na początku lutego poinformowała, że zakupi dodatkowe aktywa na kwotę 38 mln EUR.

Japońska inwestycja motoryzacyjna na Węgrzech

Suzuki realizuje na Węgrzech kolejną inwestycję o wartości 9,3 mld HUF (107 mln PLN), w wyniku której powiększy swoje moce produkcyjne, wdroży rozwiązania technologiczne w zakresie cyfryzacji i automatyzacji, a także będzie kontynuował swoje działania w kierunku neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla transformacji swojego zakładu w Ostrzyhomiu. Inwestycja obejmie zwiększenie mocy lakierni, spawalni i w zakresie produkcji zderzaków, zakup zaawansowanych technologicznie maszyn oraz budowę elektrowni słonecznej. Węgierskie państwo wesprze inwestycję kwotą 1,9 mld HUF (22 mln PLN). Liczba pracowników Suzuki na Węgrzech wzrośnie do 3 tys. osób.

Chińska fabryka akumulatorów w Nyíregyháza

W ramach inwestycji o wartości 580 mld HUF (6,77 mld PLN) chińskie przedsiębiorstwo Sunwoda Electronics wybuduje fabrykę w północno-wschodnich Węgrzech. Uruchomienie produkcji akumulatorów samochodowych z certyfikatem Tier 1 planowane jest na koniec 2025 r. Sunwoda jest dostawcą dla Volkswagena, Renault, Nissana i koncernu Dongfeng.

Słoweńska Andrada zbuduje zakład przetwarzania akumulatorów

Na terenie parku przemysłowego w mieście Alsózsolca (aglomeracja Miszkolca), w ramach inwestycji o wartości 15 mld HUF (174,84 mln PLN) powstanie nowy zakład przetwarzania akumulatorów. Projekt zostanie zrealizowany przez słoweńską grupę Andrada. W nowym zakładzie prowadzona będzie zbiórka, wstępna obróbka i utylizacja bloków akumulatorowych pochodzących z fabryk produkujących akumulatory litowo-jonowe na Węgrzech (Samsung SDI, SK Battery). Zakład o powierzchni ok. 60 tys. m² i wydajności 10 tys. ton rocznie będzie zatrudniał ok. 70 pracowników na trzy zmiany. W związku ze swoją działalnością przedsiębiorstwo będzie składować na swoim terenie 40 ton odpadów niebezpiecznych, a w zakładzie odzyskiwany będzie nikiel, kobalt, mangan i lit.

Produkcja szybko ładujących się akumulatorów w fabryce CATL w Debreczynie

Chińska firma CATL zapowiedziała produkcję szybko ładujących się akumulatorów Shenxing m.in. w swoim zakładzie na Węgrzech. Akumulator litowo-żelazowo-fosforanowy Shenxing jest zdolny do zapewnienia 400 km zasięgu jazdy już po 10 minutach ładowania. Oczekuje się, że wejdzie do masowej produkcji pod koniec 2023 r. i będzie dostępny na rynku na początku 2024 r. Akumulator został zaprojektowany do pracy w temperaturach sięgających -10°C  i w takich warunkach pogodowych osiąga 80% naładowania w ciągu 30 minut.

Inwestycja brytyjska w Felsőzsolca

Brytyjska firma GKN, jeden z największych na świecie dostawców w branży motoryzacyjnej, w ramach inwestycji typu greenfield o wartości około 52 mld HUF (0,62 mld PLN), zbuduje zakład w Felsőzsolca pod Miszkolcem, na północno-wschodnich Węgrzech. W zakładzie będą produkowane części samochodowe dla BMW, Mercedes-Benza, Suzuki i Volkswagena. Jeszcze w tym roku ma powstać 200 nowych miejsc pracy, a w drugiej fazie projektu, która ma zostać ukończona do końca 2026 r., stworzonych zostanie 1500 dodatkowych etatów.

Nowa inwestycja w branży motoryzacyjnej na Węgrzech

Stellantis, jeden z największych na świecie koncernów motoryzacyjnych, zainwestuje około 20 mld HUF (232,5 mln PLN) w zakupiony w zeszłym roku węgierski start-up aiMotive Informatikai Kft., zajmujący się technologią autonomicznego prowadzenia pojazdów. Rząd węgierski wesprze inwestycję kwotą 5 mld HUF (58,13 mln PLN) – zapowiedział 30 października na konferencji prasowej w Budapeszcie sekretarz stanu ds. parlamentarnych w MSZiH. Levente Magyar oświadczył: „Stellantis, do którego należy czternaście marek samochodów (m.in. Opel, Fiat, Peugeot) wybrał Węgry na swoje centrum technologii autonomicznej jazdy i pojazdów elektrycznych”. Według niego dzięki tej inwestycji rząd jeszcze bardziej wzmocni globalną pozycję Węgier w produkcji samochodów.

 

3.6. Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze ekonomicznym

Węgry są członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych od 1955 roku i jej instytucji stowarzyszonych (ILO, UNESCO, FAO, WHO itp.). W 1982 roku zostały członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF), Banku Światowego oraz IFC (Międzynarodowej Korporacji Finansowej). Ponadto są sygnatariuszami GATT, członkiem WTO, OECD, Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBRD), Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). W 1999 roku Węgry przystąpiły do NATO, a od 2004 roku są członkiem Unii Europejskiej.

Członkostwo Węgier w organizacjach międzynarodowych w kolejności alfabetycznej: ACCT (obserwator), Grupa Australijska (Australia Group), BIS, CE, CEI, CERN, EAPC, EBRD, EIB, ESA (pełnoprawny członek od 25.11.2015), UE, FAO, G-9, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICCt, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITU, MIGA, MINURSO, NAM (gość), NATO, NEA, NSG, OAS (obserwator), OECD, OIF (obserwator), OPCW, OSCE, PCA, SECI, UN, UNCTAD, UNESCO, UNFICIP, UNHCR, UNIDO, UNOMIG, UPU, WCL, WCO, WEU (stowarzyszony), WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTO, ZC i wiele innych.

 

3.7. Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Obroty handlowe Węgier z 26 krajami Unii Europejskiej stanowiły w 2022 roku 81% (115,673 mld EUR) całości eksportu (w 2021 r. – 74%) i 70% (106,451 mld EUR) całości importu (w 2021 r. – 71%).

 

4. Dwustronna współpraca gospodarcza

4.1. Gospodarcze umowy dwustronne

Mając na uwadze międzynarodowe zobowiązania prawne zarówno Polski, jak i Węgier zawarte w Traktacie Akcesyjnym do Unii Europejskiej, dokonano przeglądu umów dwustronnych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Węgierską, po czym 17 czerwca 2005 roku został podpisany protokół, w myśl którego część dotychczasowych umów utraciła moc obowiązującą. 

Obowiązujące umowy o charakterze gospodarczym:

• Traktat koncyliacyjno-arbitrażowy między Polską a Węgrami. (Data podpisania: 1928-11-30;  Data wejścia w życie: 1930-02-28); Publikacja: 1930/13/93 Dz. U.;
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Węgierskiej Republiki Ludowej o międzynarodowej komunikacji samochodowej. (Data podpisania: 1965-07-18;  Data wejścia w życie: 1965-11-19); Publikacja: 2003/4/36 MP;
• Porozumienie między Rządem RP a Rządem Republiki Węgierskiej o zmianie art. 22 Umowy między Rządem PRL a Rządem Węgierskiej Republiki Ludowej o międzynarodowej komunikacji samochodowej sporządzonej w Budapeszcie dnia 18 lipca 1965 r. (Data podpisania: 2003-08-21; Data wejścia w życie: 2003-09-22); Publikacja: 2003/48/734 MP;
• Umowa między Rządem PRL i Rządem Węgierskiej Republiki Ludowej o komunikacji lotniczej.  (Data podpisania: 1976-02-12;  Data wejścia w życie: 1976-10-23); dotychczas nie opublikowano;
• Układ między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Węgierską o przyjacielskiej i dobrosąsiedzkiej współpracy.  (Data podpisania: 1991-10-06; Data wejścia w życie: 1992-06-15); Publikacja: 1992/59/298 Dz. U.;
• Umowa między Rzeczypospolitą Polską i Republiką Węgierską w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji. (Data podpisania: 1992-09-23;  Data wejścia w życie: 1995-06-16); Publikacja: 1995/113/542 Dz. U.;
• Konwencja między RP i Republiką Węgierską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.  (Data podpisania: 1992-09-23;  Data wejścia w życie: 1995-09-10); Publikacja: 1995/125/602 Dz. U.;
• Protokół do Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Budapeszcie dnia 23 września 1992 r.  (Data podpisania: 2000-06-27; Data wejścia w życie: 2002-05-01); Publikacja: 2002/108/946 Dz. U.;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Węgierskiej o współpracy w dziedzinie usług transportowych. (Data podpisania: 1993-01-05;  Data wejścia w życie: 1993-09-23); dotychczas nie opublikowano;
• Umowa o współpracy w dziedzinie nauki i techniki między Rządem RP a Rządem Republiki Węgierskiej. (Data podpisania: 1996-11-19;   Data wejścia w życie: 1997-04-25); dotychczas nie opublikowano;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Węgierskiej o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych.   (Data podpisania: 1997-04-03;   Data wejścia w życie: 1997-10-21); dotychczas nie opublikowano;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Węgierskiej w sprawie międzynarodowych towarowych przewozów kombinowanych. (Data podpisania: 1998-04-15;  Data wejścia w życie: 1999-10-08); dotychczas nie opublikowano;

 

4.2. Polsko-węgierska wymiana handlowa

Tradycyjnie dane węgierskie różnią się od polskich. Według danych węgierskiego Centralnego Urzędu Statystycznego (KSH) polsko-węgierskie obroty handlowe w okresie I-VIII 2023 r. wyniosły w zakresie węgierskiego eksportu do Polski 4,3803 mld EUR (wzrost wartości o 9,0% r/r), a węgierskiego importu z Polski 5,5421 mld EUR (-0,6% r/r), negatywne dla Węgier saldo wyniosło 1,1617 mld EUR.

W 2022 r. obroty towarowe handlu zagranicznego wyniosły w zakresie węgierskiego eksportu do Polski 6,1209 mld EUR (wzrost wartości o 19,7% r/r), a węgierskiego importu z Polski 8,4437 mld EUR (+25,6%r/r), a negatywne dla Węgier saldo osiągnęło -2,3228 mld EUR.

W 2022 r. Polska stała się 6. eksporterem na Węgry (po Niemczech, Austrii, Chinach, Słowacji i Rosji), nie utrzymując 5. miejsca, na którym była w 2021 r. Powodem tego był znaczący wzrost cen energii, który wywindował obroty z Rosją. W latach 2019-2020 Polska zajmowała 4. pozycję pod względem wielkości eksportu na Węgry, a w latach 2016-2018 – trzecią.

Pod względem wielkości importu z Węgier Polska od 2021 r. zajmuje 6. miejsce (po Niemczech, Włoszech, Rumunii, Słowacji i Austrii).

 

4.3 Wzajemne inwestycje (wg danych NBP za 2022 rok)

Węgierskie inwestycje bezpośrednie w Polsce:

W 2022 roku ze strony inwestorów węgierskich napłynęły do Polski inwestycje o wartości ogółem 687,2,3 mln EUR, przy czym akcje i inne formy udziałów kapitałowych wyniosły 689,1 mln EUR, kwota reinwestowanych zysków -5,8 mln EUR (wycofanie kapitału).

Zobowiązania Polski z tytułu węgierskich inwestycji bezpośrednich wyniosły w 2022 r. 1,4471 mld EUR, przy czym na zobowiązania te złożyły się: akcje i inne formy udziałów kapitałowych na poziomie 810,5 mln EUR oraz instrumenty dłużne netto na poziomie 636,6 mln EUR.

W 2022 r. dochody węgierskich inwestorów z tytułu zaangażowanego w Polsce kapitału wyniosły 61,7 mln EUR w następującym rozbiciu: dywidendy 28,4 mln EUR, reinwestowane zyski -5,8 mln EUR, odsetki 39,1 mln EUR.

Polskie inwestycje bezpośrednie na Węgrzech:

Odpływ kapitału z tytułu polskich inwestycji na Węgrzech w 2022 r. wyniósł ogółem 374,6 mln EUR, przy czym akcje i inne formy udziałów kapitałowych wyniosły 141,4 mln EUR, kwota reinwestowanych zysków 83,6 mln EUR.

Stan należności Polski z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich na Węgrzech na koniec 2022 r. wynosił ogółem 1,3176 mld EUR, przy czym na należności te złożyły się: akcje i inne formy udziałów kapitałowych na poziomie 1,1396 mld EUR oraz instrumenty dłużne netto na poziomie 178,1 mln EUR.

Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich na Węgrzech wyniosły w 2022 r. 183,9 mln EUR, w następującym rozbiciu: dywidendy 96,8 mln EUR, reinwestowane zyski 83,6 mln EUR, odsetki 3,4 mln EUR.

 

4.4. Współpraca regionalna

Na płaszczyźnie dwustronnej współpracują ze sobą samorządy lokalne.

Zarejestrowane porozumienia i umowy o współpracy województw:

• Porozumienie między Województwem Lubelskim a Komitatem Hajdu-Bihar (podpisane 18 kwietnia 2000 r. w Lublinie);
• Porozumienie między Województwem Świętokrzyskim a Komitatem Zala;
• Porozumienie między Województwem Śląskim a Komitatem Borsod-Abauj-Zemplen (podpisane 9 kwietnia 2001 r. w Katowicach);
• Porozumienie między Województwem Opolskim a Komitatem Fejer (podpisane 21 sierpnia 2000 r.);
• Porozumienie między Województwem Mazowieckim a Komitatem Peszt (podpisane 27 maja 2002 r.);
• Umowa o współpracy między Województwem Łódzkim a Komitatem Csongrad (podpisane 3 września 2004 roku w Łodzi);
• List Intencyjny o współpracy pomiędzy Województwem Świętokrzyskim a Komitatem Komarom-Esztergom;
• List Intencyjny (czterostronny) między Województwem Zachodniopomorskim a Parkiem natury Albufera (Hiszpania), Związkiem Zlewni Jeziora Grand-Lieu (departament Loary Atlantyckiej, Francja), Związkiem Zlewni Jeziora Tisza (Region Tisza, Węgry) na rzecz stworzenia projektu „Europejska Sieć Jezior Nizinnych” (Reseau de lacs de plaine), 2007.

Współpraca na poziomie miast i gmin partnerskich (ponad 100) jest także bardzo ożywiona, czego wyrazem było powołanie kilka lat temu, Forum Miast Partnerskich Polski i Węgier, które służy jako płaszczyzna wymiany poglądów i doświadczeń, oraz jest przykładem dla kolejnych inicjatyw. Gospodarzem I Forum w 2006 r. było miasto Győr. Następne fora miały miejsce kolejno: w 2007 r. w Przemyślu, w 2008 r. w Debreczynie, w 2009 r. w Krośnie, w 2010 r. w Budapeszcie (III dzielnica), a w 2011 roku w Poznaniu. W marcu 2012 roku gospodarzem Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej było województwo Csongrád, w roku 2013 - Tarnów, w 2014 - Eger, w 2015 - Katowice, w 2016 - Budapeszt, w 2017 - Piotrków Trybunalski, w 2018 – Veszprém, w 2019 – Kielce.

W związku z pandemią COVID-19 i rosyjską agresją na Ukrainę od 2020 r. nie było oficjanych obchodów Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.

 

 4.5. Współpraca samorządów gospodarczych

Na poziomie krajowym pomiędzy Węgierską Izbą Handlowo-Przemysłową a Krajową Izbą Gospodarczą istnieje formalne porozumienie o współpracy z 1991 r. Obie izby są członkami EUROCHAMBRES, ICC i współpracują na roboczo w różnych zakresach – wspólne programy, szkolenia, wymiana informacji. Izby na poziomie regionalnym i lokalnym najczęściej współpracują ad hoc przy okazji różnych wydarzeń (targi, wystawy, spotkania biznesowe itp). Od czasu przystąpienia do UE izby współpracują na poziomie instytucji unijnych, jak również przy realizacji wspólnych projektów.

5. Dostęp do rynku

 

5.1 Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Formy prawne i zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na Węgrzech reguluje kodeks cywilny (ustawa V z 2013 roku), który obowiązuje od 15 marca 2014 roku. Węgierskie regulacje dot. firm i spółek są podobne do tych, jakie obowiązują w innych krajach UE. Natomiast kwestie dot. ewidencji działalności gospodarczej oraz procedur związanych z zakończeniem działalności reguluje ustawa V z 2006 r.

Firmy zagraniczne mogą rejestrować swoje oddziały i przedstawicielstwa w Węgierskim Sądzie Rejestrowym (Cégbíróság).

Podstawowe formy prowadzenia działalności gospodarczej na Węgrzech to:

• spółka jawna Kkt. (Közkereseti Társaság, Unlimited Partnership),
• spółka komandytowa Bt. (Betéti Társaság, Limited Partnership),
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Kft. (Korlátolt Felelősségű Társaság, Limited Liability Company),
• spółka akcyjna  Rt. (Részvénytársaság, Company Limited by Shares).

Rozróżnia się dwa rodzaje spółek akcyjnych:

• spółki o zamkniętym akcjonariacie Zrt. (Zártkörűen működő részvénytársaság, Closed Company Limited by Shares)
• spółki o akcjonariacie publicznym Nyrt. (Nyilvánosan működő részvénytársaság, Public Company Limited by Shares).

Firmy zagraniczne wybierają zazwyczaj formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Kft.) lub spółki akcyjnej (Rt.).

Z dniem 1 lipca 2009 roku dotychczasowe spółki użyteczności publicznej (węg. Kht. - tworzone przez samorządy i państwo ze środków publicznych) zostały wyprowadzone z systemu prawnego, przez ich wcześniejszą likwidację lub przekształcenie i wcielenie do organu budżetowego.

Nie odnotowano żadnych przeszkód/barier dla polskich firm w handlu i prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie Węgier.

 

5.2 Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnianie obywateli RP

Na Węgrzech obywatele RP mogą swobodnie podejmować zatrudnienie. Obywatele krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie muszą posiadać zezwolenia na pracę. Od 1 stycznia 2008 roku rejestracja cudzoziemców podejmujących pracę na Węgrzech odbywa się na podstawie zgłoszenia przez pracodawcę do terenowego urzędu pracy (bez personalizacji – podaje się wyłącznie liczbę osób).

Podstawowe regulacje dot. zatrudnienia zawarte są w nowym węgierskim kodeksie pracy, obowiązującym od 1 lipca 2012 roku. Stosunek pracy nawiązuje się poprzez umowę o pracę, którą należy sporządzić na piśmie. Na nieważność umowy pracy z powodu nie sporządzenia pisemnej umowy może powoływać się tylko pracownik w ciągu 30 dni od przystąpienia do pracy. Umowa o pracę powinna zawierać co najmniej wynagrodzenie podstawowe określone tylko i wyłącznie w walucie krajowej oraz określać stanowisko pracy. Strony mogą zastrzec okres próbny na maksymalny okres 3 miesięcy. Pracodawca zobowiązany jest powiadomić pracownika w ciągu 15 dni od podjęcia pracy o godzinach pracy, dodatkowych składnikach wynagrodzenia (premie, system kafeterii itp.), terminie wypłaty wynagrodzenia, o zakresie zadań przypisanych do stanowiska, wymiarze urlopu i porządku jego udzielania, o regułach dotyczących obliczania okresu wypowiedzenia umowy przez pracownika i pracodawcę, o osobie wykonującej obowiązki pracodawcy oraz czy pracownik jest objęty mocą układu zbiorowego pracy.

Minimalna płaca pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze (40 godzin tygodniowo) jest określona przepisami (rozporządzenia rządu nr 703/2021 z 15.XI. 2021 r.). Rozporządzenie rządu określa wysokość płacy minimalnej i świadczeń gwarantowanych pracowników wykwalifikowanych  na 2022 rok. Płaca minimalna wynosi od 1 stycznia 2022 roku 200 000 HUF brutto. W przypadku innej formuły czasowej zatrudnienia minimalna stawka godzinowa wynosi 1150 HUF, minimalna stawka dzienna 9200 HUF, a stawka tygodniowa 45 980 HUF. Odrębnie określono stawkę gwarantowanej płacy minimalnej pracowników wykwalifikowanych, którzy od 1 stycznia 2022 roku otrzymują co najmniej 260 000 HUF miesięcznego wynagrodzenia brutto (stawka godzinowa 1495 HUF, stawka dzienna 11 960 HUF, a stawka tygodniowa 59 780 HUF).

 

5.3 Nabywanie i wynajem nieruchomości

Do 1989 r. większość nieruchomości znajdowała się w rękach państwa, a tylko niewielka część była w rękach prywatnych. Firmy mogły jedynie dzierżawić ziemię od państwa. W latach 90. procent inwestorów zagranicznych i liczba posiadanych przez nich nieruchomości wzrosły w szybkim tempie, szczególnie w Budapeszcie i niektórych miastach zachodnich Węgier. W szybkim tempie wzrastały także ceny. Na Węgrzech prowadzony jest publiczny rejestr nieruchomości.

Nabywanie nieruchomości przez nie-rezydentów: nie-rezydenci, osoby prywatne oraz podmioty prawne mogą nabywać nieruchomości za wyjątkiem ziemi uprawnej, pod warunkiem, że posiadają zezwolenie władz miejscowych. Pozwolenie może być wydane, jeśli nie narusza interesów lokalnych i społecznych. Pozwolenie musi być zaopiniowane przez radę lokalnego samorządu. Zezwolenie nie jest wymagane w przypadku dziedziczenia, jak również w odniesieniu do obywateli krajów UE i EOG (poza specyficznymi wyjątkami).

Ograniczenia w kwestii nabywania określonych gruntów (rolnych i leśnych)

21 czerwca 2013 r. węgierski parlament uchwalił ustawę CXXII o obrocie gruntów rolnych i leśnych, wchodzącą w życie w czterech fazach, począwszy od 15 grudnia 2013 roku (ostatecznie z początkiem maja 2014). Ustawa ta reguluje jedynie zasady obrotu ziemią, w odrębnym akcie zostały umieszczone normy o działalności rolniczej, prowadzeniu gospodarstw i zakładów rolnych, pozostają też w mocy odrębne przepisy ustawy regulującej zasady gospodarki leśnej. Prolongata Komisji Europejskiej w kwestii obowiązywania moratorium na zakup ziemi przez cudzoziemców na Węgrzech wygasła wiosną 2014 roku.

Regulacja maksymalnego obszaru gruntów rolnych i leśnych posiadanych na własność pozostała bez zmian, wynosi 300 ha.

W wyniku ww. ustawy dotychczasowy maksymalny obszar gruntów użytkowanych (np. dzierżawa) przez jeden podmiot (2500 ha) ograniczony został do 1200 ha, a w przypadku hodowli zwierząt i producentów materiału siewnego do 1800 ha. Umowy dzierżawy można zawierać na maksymalny okres 20 lat.

Podmioty uprawnione do nabycia własności ziemi (w art.6-16):

• krajowe osoby fizyczne,
• obywatele UE,
• kościoły,
• instytucje finansowe podlegające mocy ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych – na czas określony w ustawie,
• samorządy lokalne,
• państwo (Narodowy Fundusz Ziemi).

Zarówno krajowe osoby fizyczne, jak i obywatele UE mogą nabyć maksymalnie 1 ha ziemi na terenie Węgier jeżeli:

• nie są w stanie się wykazać wykształceniem rolniczym lub z zakresu gospodarki leśnej; lub
• nie prowadzą od trzech lat (w sposób udokumentowany), we własnym imieniu i na własne ryzyko działalności rolniczej lub leśnej na terenie Węgier, z której czerpią dochody albo brak dochodów pochodzących z tej działalności wynika z tego, że przedsięwzięta inwestycja rolno-leśna jeszcze się nie zwróciła; lub
• nie są członkami rolno-leśnej spółdzielni produkcyjnej zarejestrowanej na Węgrzech (posiadającymi co najmniej 25% jej udziałów i wnoszącymi osobisty wkład pracy).

 Nie są uprawnione do nabycia własności ziemi na Węgrzech:

• zagraniczne osoby fizyczne spoza UE;
• inne państwa lub ich prowincje, obce samorządy i ich jakikolwiek organ; 
• osoby prawne, które uzyskałyby w czasie lub przed obowiązywaniem nowej ustawy ziemie od swojego poprzednika prawnego w wyniku przekształcenia organizacyjnego (fuzja, podział, przyłączenie, wyodrębnienie), z wyjątkiem gdy mowa o uznanym przez państwo kościele.

Dla ważności aktu sprzedaży ziemi, jak i zawarcia umów o przeniesienie praw dzierżawy konieczne jest - oprócz wymogu adwokata przy kupnie-sprzedaży ziemi i rygoru notarialnego dla dzierżawy - uzyskanie zezwolenia odpowiedniego urzędu (departament rolny centralnej administracji w terenie, szczebla wojewódzkiego). W postępowaniu o uzyskanie zezwolenia urząd ten zobowiązany jest zwrócić się o wydanie opinii w poszczególnych sprawach zakupu ziemi do nowo powstałych „lokalnych komitetów ziemskich” (ciała przedstawicielskie rolników i spółdzielni, powstałe w obrębie granic administracyjnych danego samorządu lokalnego, w którym grunty miały być nabyte). Wydana przez komitety opinia w sprawie zakupu ziemi nie jest wiążąca dla postępującego w sprawie urzędu wydającego ostateczne pozwolenie. Umowy o kupnie-sprzedaży można zawierać tylko na formularzach o numerach porządkowych ściśle księgowanych przez państwo.

Generalna stawka VAT wynosi 27% od sprzedaży i wynajmu nieruchomości. W związku z nieruchomościami mogą być pobierane następujące podatki: podatek od budynków, podatek od gruntów, lokalny podatek od prowadzenia działalności gospodarczej, podatek komunalny.

 

5.4 System zamówień publicznych

System zamówień publicznych reguluje obowiązująca od 1 listopada 2015 roku ustawa nr CXLIII z 2015 r. z późniejszymi nowelizacjami, której zapisy są zgodne z dyrektywami unijnymi w tym zakresie.

Tłumaczenie na angielski pierwotnej wersji ustawy przeczytać można na stronie Urzędu ds. Zamówień Publicznych - Közbeszerzési Hatóság https://www.kozbeszerzes.hu/english/ - pod poniższym linkiem: https://www.kozbeszerzes.hu/torveny/act-cxliii-of-2015-on-public-procurement/

Ze wszystkimi wersjami dalszych nowelizacji aktu prawnego zapoznać się można w wersji angielskiej pod:  https://www.kozbeszerzes.hu/cikkek/hungarian-public-procurement-rules

 

6. Przydatne kontakty i linki

Ambasada RP w Budapeszcie

www.budapeszt.msz.gov.pl

Uwaga!

W związku z likwidacją Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Budapeszcie z dniem 31 marca 2017 roku dotychczasowe zadania WPHI Budapeszt w zakresie wsparcia informacyjnego przedsiębiorstw przejęło Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH S.A. Zagraniczne Biura Handlowe (ZBH) Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu S.A. to sieć przedstawicielstw, których zadaniem jest wspieranie eksportu oraz inwestycji polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, jak również przyciąganie inwestorów do Polski.

Przedsiębiorstwa zainteresowane pozyskaniem informacji na temat węgierskiego rynku proszone są o przesyłanie zapytań na adres e-mail: budapest@paih.gov.pl. Więcej informacji na www.hungary.trade.gov.pl oraz www.paih.gov.pl.

 

6.1 Administracja rządowa

Rząd węgierski
www.kormany.hu

Kancelaria Premiera Węgier (jako ministerstwo konstytucyjne)
MINISZTERELNÖKSÉG
Premier Węgier: Viktor ORBÁN

Szef Kancelarii Premiera: Gergely GULYÁS
http://www.kormany.hu/hu/miniszterelnokseg

Gabinet Premiera Węgier (jako ministerstwo konstytucyjne)
MINISZTERELNÖKI KABINETIRODA
Szef Gabinetu Premiera: Antal ROGÁN
http://www.kormany.hu/hu/miniszterelnoki-kabinetiroda

Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu
KÜLGAZDASÁGI ÉS KÜLÜGYMINISZTÉRIUM
Minister: Péter SZIJJÁRTÓ
http://www.kormany.hu/hu/kulgazdasagi-es-kulugyminiszterium

Ministerstwo Budownictwa i Komunikacji
ÉPITÉSI ÉS KÖZLEKEDÉSI MINISZTÉRIUM
Minister: János LÁZÁR
https://kormany.hu/epitesi-es-kozlekedesi-miniszterium

Ministerstwo ds. Energii
ENERGIAÜGYI MINISZTÉRIUM
Minister: Csaba LANTOS
https://kormany.hu/energiaugyi-miniszterium

Ministerstwo Finansów
PÉNZÜGYMINISZTÉRIUM
Minister: Mihály VARGA
https://kormany.hu/penzugyminiszterium

Ministerstwo Rolnictwa
AGRÁRMINISZTÉRIUM
Minister: István NAGY
https://kormany.hu/agrarminiszterium

Ministerstwo Sprawiedliwości
IGAZSÁGÜGYI MINISZTÉRIUM
Minister: Judit VARGA
http://www.kormany.hu/hu/igazsagugyi-miniszterium

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
BELÜGYMINISZTÉRIUM
Minister: Sándor PINTÉR
http://www.kormany.hu/hu/belugyminiszterium

Ministerstwo Obrony Narodowej
HONVÉDELMI MINISZTÉRIUM
Minister: Kristóf SZALAY-BOBROVNICZKY
http://www.kormany.hu/hu/honvedelmi-miniszterium

Ministerstwo Kultury i Innowacji
KULTURÁLIS ÉS INNOVÁCIÓS MINISZTÉRIUM
Minister: János CSÁK
https://kormany.hu/kulturalis-es-innovacios-miniszterium

 

6.2 Samorządy gospodarcze

• Węgierska Izba Handlowo-Przemysłowa www.mkik.hu
• Węgierska Izba Rolna www.nak.hu/hu/
• Węgierski Związek Kółek i Spółdzielni Rolniczych www.gazdakorok.hu
• Krajowy Związek Pracodawców i Przemysłowców www.mgyosz.hu
• Krajowy Związek Przedsiębiorców i Pracodawców www.vosz.hu

 

6.3 Prasa ekonomiczna

• portal finansowo-gospodarczy Portfolio www.portfolio.hu
• Világgazdaság (Gospodarka Światowa) www.vg.hu
• HVG (Heti Világgazdaság) (Tydzień Gospodarki na Świecie) www.hvg.hu
• Piac&Profit (Rynek&Zysk) www.piacesprofit.hu
• Magyar Üzleti Világ (Węgierski Świat Biznesu) www.uzleti-vilag.hu

6.4 Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

• Centralny Urząd Statystyczny (Központi Statisztikai Hivatal) www.ksh.hu
• Węgierski Bank Narodowy (Magyar Nemzeti Bank) www.mnb.hu
• Węgierska Agencja ds. Promocji Inwestycji (Hungarian Investment Promotion Agency - HIPA) www.hipa.hu
• KRS przy Sądzie Stołecznym (Fővárosi Bíróság Cégbírósága) www.fovarositorvenyszek.hu
• Najwyższa Izba Kontroli (Állami Számvevőszék) www.asz.hu
• Narodowy Urząd ds. Podatków i Ceł (Nemzeti Adó és Vám Hivatal) www.nav.gov.hu  
• Budapeszteńska Giełda Papierów Wartościowych S.A. (Budapesti Értéktőzsde ZRt.) www.bet.hu
• b. państwowy Nadzór Instytucji Finansowych (Pénzügyi Szervezetek Állami Felügyelete) (wcielony w 2013 roku w struktury banku centralnego MNB) https://www.mnb.hu/en/supervision
• Urząd Zamówień Publicznych (Közbeszerzési Hivatal) https://www.kozbeszerzes.hu/english/
• Urząd Ochrony Konkurencji (Gazdasági Versenyhivatal) www.gvh.hu
• Narodowy Urząd Ochrony Konsumenta (Nemzeti Fogyasztóvédelmi Hatóság) www.nfh.hu
• Węgierski Urząd ds. Energii i Regulacji Mediów (Magyar Energetikai és Közmű-szabályozási Hivatal) www.mekh.hu
• Krajowy Urząd Energii Atomowej (Országos Atomenergia Hivatal) www.haea.gov.hu
• Narodowy Urząd Własności Intelektualnej (Szellemi Tulajdon Nemzeti Hivatala) www.sztnh.gov.hu
• GKI - Badania nad Gospodarką S.A. (GKI Gazdaságkutató ZRt.) www.gki.hu
• Instytut Badań Finansowych S.A. (Pénzügykutató ZRt.) www.penzugykutato.hu
• Instytut Badań nad Gospodarką Światową Węgierskiej Akademii Nauk (MTA Világgazdasági Kutatóintézet) www.vki.hu
• Węgierski Związek Banków (Magyar Bankszövetség)  www.bankszovetseg.hu
• Narodowa Służba ds. Zatrudnienia (Nemzeti Foglalkoztatási Szolgálat) www.afsz.hu
• Węgierski Komitet Normalizacyjny (Magyar Szabványügyi Testület) www.mszt.hu
• dawna Krajowa Kasa Ubezpieczeń Zdrowotnych (Országos Egészségbiztosítási Pénztár OEP) funkcjonuje obecnie pod nazwą: Krajowy Fundusz Ubezpieczeń Zdorowotnych (Nemzeti Egészségbiztosítási Alapkezelő) www.oep.hu