Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Lublinie

Do obrotu w rozumieniu przepisów prawa celnego mogą być dopuszczone artykuły rolno-spożywcze przywożone z państw niebędących członkami Unii Europejskiej, z wyłączeniem państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, pod warunkiem przeprowadzenia kontroli jakości handlowej przez organ Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (art. 10 ust. 1 ustawy z 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych zwanej ustawą o jhars).
Na etapie importu, kontroli Inspekcji JHARS podlegają towary, wyszczególnione w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 stycznia 2013 roku w sprawie wykazu artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy oraz ich minimalnych ilości podlegających kontroli jakości handlowej.
Zatem minimalna ilość produktu o określonym kodzie CN wskazana w przedmiotowym rozporządzeniu odnosi się do określonej wielkości partii produkcyjnej. 
Partia produkcyjna – jest to określona ilość artykułu rolno-spożywczego  wyprodukowanego, przetworzonego lub zapakowanego w praktycznie takich samych warunkach (art. 3 pkt 7 ustawy o jhars).
Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z kraju trzeciego może być dokonywana na przejściach granicznych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 8 kwietnia 2015 roku w sprawie wykazu przejść granicznych, na których jest dokonywana kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych sprowadzanych z zagranicy oraz w oddziałach lub miejscach wyznaczonych na terenie działania Wojewódzkiego Inspektora.

Kto przeprowadza kontrolę

Kontrolę produktów importowanych przeprowadza pracownik wojewódzkiego inspektoratu jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych po okazaniu legitymacji służbowej oraz imiennego okresowego upoważnienia.

Zgłoszenie do kontroli granicznej

Czynnością inicjującą proces jest przesłanie do wojewódzkiego inspektoratu przez dysponenta towaru wypełnionego „zgłoszenia do kontroli granicznej”.
W „zgłoszeniu do kontroli granicznej” należy wyodrębnić  tylko te partie produkcyjne poszczególnych artykułów rolno-spożywczego o określonym kodzie CN, dla których zostało spełnione kryterium minimalnej ilości podlegającej kontroli. Kryterium minimalnej ilości należy odnieść do konkretnej wielkości partii produkcyjnej danego produktu o szczegółowym kodzie CN, a nie do wielkości „przesyłki” czyli produktów o tym samym kodzie CN zgrupowanych w jednej pozycji, której całkowita wielkość wynika z sumowania różnych partii produkcyjnych.
Przesyłka – oznacza pewną liczbę zwierząt lub ilość towarów objętych tym samym świadectwem urzędowym, poświadczeniem urzędowym lub innym dokumentem, przewożoną tym samym środkiem transportu i pochodzącą z tego samego terytorium lub państwa trzeciego oraz należącą do tego samego rodzaju, tej samej klasy lub mającą taki sam opis (art. 3 pkt 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 625/2017 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin (…).
W przypadku braku miejsca na wymienienie wszystkich partii w „zgłoszeniu do kontroli granicznej” należy wypełnić dodatkowo „załącznik do zgłoszenia do kontroli (pkt 7) jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy / dopuszczenia do swobodnego obrotu na terytorium WE przesyłki produktów rolnictwa ekologicznego przywożonych z kraju trzeciego”.
Dokumenty do wypełnienia znajdują się tutaj - w sekcji kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy.

Zakres kontroli

Czynności kontrolne mają na celu ustalenie zgodności towaru z przepisami o jakości handlowej oraz deklaracją jakościową, przedłożoną przez importera. Deklaracją jakościową jest np. specyfikacja produktu, atest jakościowy, informacje wynikające z oznakowania produktu.
Kontrola jakości handlowej towarów przywożonych z zagranicy obejmuje co najmniej jedną z następujących czynności:

• sprawdzenie dokumentów umożliwiających identyfikację artykułu rolno-spożywczego, atestów jakościowych, wyników badań laboratoryjnych oraz innych dokumentów świadczących o jego jakości handlowej,
• sprawdzenie opakowania, oznakowania, prezentacji artykułu oraz warunków jego przechowywania i transportu,
• oględziny artykułu rolno-spożywczego (oględziny mogą obejmować sprawdzenie cech organoleptycznych),
• pobranie próbek oraz ich ocenę lub badanie laboratoryjne,
• ustalenie klasy jakości artykułu rolno-spożywczego.

O zakresie i trybie kontroli artykułów rolno-spożywczych decyduje inspektor biorąc pod uwagę specyficzne cechy badanego produktu, warunki techniczne do przeprowadzenia kontroli oraz dokumentację przedłożoną przez zainteresowany podmiot. Niezbędne czynności, wykonywane są w miejscu przeprowadzenia kontroli, po otwarciu środka transportu zawierającego produkty przewożone luzem lub na podstawie opakowań jednostkowych produktów zapakowanych.
Próbki towarów pobierane są zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 7 marca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych i dokumentami normalizacyjnymi, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w oznakowaniu towaru oraz, jeżeli inspektor uzna za niezbędne, na potrzeby przeprowadzenia oceny organoleptycznej lub wykonania badań laboratoryjnych.
Po przeprowadzeniu kontroli, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej, sporządzany jest w trzech egzemplarzach protokół kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy. Dokument ten stanowi podstawę do objęcia towaru procedurą dopuszczenia do obrotu w rozumieniu przepisów prawa celnego. 

Opłaty za kontrole

Z dniem 1 stycznia 2021 r. wprowadzone zostały opłaty za graniczne kontrole jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. 
Aktualnie przedsiębiorcy są obowiązani wnieść opłaty za czynności przeprowadzane w ramach granicznej kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych niezależnie od wyniku tej kontroli (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o jhars).
Koszty kontroli są wyliczane na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 października 2016 roku w sprawie stawek opłat za czynności przeprowadzone w ramach kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Obejmują one: kontrolę dokumentacji, dojazd do miejsca kontroli, pobranie próbek do badań, wysyłkę próbki, badania laboratoryjne oraz inne czynności związane z dokonaniem kontroli artykułu rolno-spożywczego. 

Sankcje

W przypadku, gdy towar nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej określonych w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanych przez producenta, wojewódzki inspektor w drodze decyzji administracyjnej zakazuje wprowadzenia tego produktu do obrotu (art. 30 ust. 1 ustawy o jhars). Niniejsza decyzja podlega rygorowi natychmiastowej wykonalności.

Artykuł rolno-spożywczy, na który wydano decyzję zakazującą wprowadzenia do obrotu, po doprowadzeniu do zgodności np. przez zmianę oznakowania, może być ponownie zgłoszony do kontroli.