Polska w Indiach

• System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Urzędami centralnymi nadzorującym kwestie ekonomiczne są:

Ministerstwo Handlu,

Ministerstwo Przemysłu,

Rada Rozwoju Eksportu Sri Lanki,

Ministerstwo Rolnictwa,

https://www.gov.lk/services?service=tbni&

Do najważniejszych izb handlowych należą: The Ceylon Chamber of Commerce, The National Chamber of Commerce of Sri Lanka.

Sri Lanka jest członkiem The International Centre for the Settlement of Investment Disputes. Jest także stroną konwencji nowojorskiej z 1958 r. (the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards). Sri Lanka zajmuje jednak dalekie miejsce w rankingu Banku Światowego w zakresie egzekucji wykonania postanowień umów i w związku z tym większość inwestorów preferuje korzystać z sytemu arbitrażowego. Arbitraż odbywa się na podstawie przepisów Sri Lanka Arbitration Act 11/1995.

Obecnie na Sri Lance są realizowane 2 podstawowe plany gospodarcze:

-Sustainable Sri Lanka - 2030 Vision and Strategic Path. 

Plan zakłada, że do 2030 r. Sri Lanka ma stać się krajem o wyższych średnich dochodach o rejonie Oceanu Indyjskiego, z konkurencyjną i zaawansowaną gospodarką oparta na zrównoważonym rozwoju.

-Provinces Development Plans 2021-2030.

Plany rozwojowe dla wszystkich 8 prowincji nadzorowane przez Sri Lanka Urban Development Autrority.

• Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

Największy udział w lankijskim PKB ma sektor usług – 59,2%, produkcja przemysłowa – 26,2%, rolnictwo – 14,6%. W produkcji przemysłowej dominuje wytwarzanie i przetwarzanie kauczuku, herbaty, tytoniu, kokosa oraz tekstyliów. Głównymi towarami eksportowymi są kauczuk, tekstylia i herbata.

W związku z pandemią COVID-19, kraj został szczególnie narażony na duże straty finansowe, ze względu na zahamowanie przemysłu turystycznego i hotelarskiego, który odgrywa istotną rolę w dochodach państwa (10,1% PKB w 2024 r.). Ilość przylotów na Sri Lankę zmalała z 1,9 mln w 2019 r. do 507 tyś. w 2020 r. i 194 tys. W 2021 r., co przełożyło się na znaczny spadek wartości przychodu z turystyki. Po tym okresie liczba turystów zaczęła systematycznie wzrastać: 2022 – 1,49 mln, 2023 – 1,49 mln, 2024 – 2,05 mln (w tym 44.165 turystów z Polski).

Jedną z charakterystycznych cech gospodarki Sri Lanki jest znaczny eksport siły roboczej za granicę i związany z nim udział przelewów zagranicznych w gospodarce. W 2024 r. do pracy za granicą z Nepalu wyjechało 312,8 tys. osób. Szacuje się, że za granicą pracuje ok. 1,2 mln obywateli Sri Lanki. Przekazy pieniężne z tym związane w 2024 r. wyniosły 6,46 mld USD.

• Polityka kursowa

Oficjalną jednostką płatniczą Sri Lanki jest rupia lankijska, która dzieli się na 100 centów. Wyłączne prawo do emitowania znaków pieniężnych należy do Centralnego Banku Sri Lanki.

Kursy wymiany walut ustalane są przez Centralny Bank Sri Lanki i ogłaszane w tabelach w trybie dziennym. https://www.cbsl.gov.lk/

Walutę zagraniczną można wymieniać w każdym banku lub w oznaczonych kantorach wymiany walut.

Kurs rupii lankijskiej na dzień 17.01.2025 r.

USD/LKR: 292,22

GBP/LKR: 355,90

EUR/LKR: 299,35

• Surowce i technologie krytyczne

Sri Lanka nie posiada znaczącej bazy surowców mineralnych. Te, które występują nie są intensywnie wydobywane. Głównymi minerałami wydobywanymi na Sri Lance są: kamienie szlachetne i perły, grafit oraz piaskowiec.

Sri Lanka nie posiada technologii krytycznych. Najszybciej rozwijającym sektorem technologicznym jest sektor IT/ICT zatrudniający ponad 175 tys. wysoko wykwalifikowanych pracowników w ponad 300 firmach i przynoszący ok. 1,5 mld USD dochodów z eksportu.

• Stan infrastruktury

Infrastruktura lotnicza

Sri Lanka dysponuje 18 lotniskami (jedynie 3 lotniska posiadają status lotniska międzynarodowego). Bandaranaike International Airport Colombo znajduje się w miejscowości Katunayake w odległości 35 km na północ od Kolombo. Lotnisko im. Rajapaksy (MRIA) w okolicach miejscowości Hambantota na południu wyspy oraz lotnisko w północnej części Sri Lanki, w miejscowości Jaffna (JAF).

Infrastruktura drogowa

Łączna długość dróg na Sri Lance wynosi 114,093 km. Na drogach krajowych i prowincjonalnych znajduje się ok 5300 mostów. Zarząd nad drogami publicznymi i mostami sprawuje Urząd ds. Rozwoju Dróg (Road Development Authority). Łączna długość dróg asfaltowych i autostrad wynosi 12.538 km.

Infrastruktura kolejowa

Łączna długość linii kolejowej w Sri Lance wynosi 1,607 km. Transport kolejowy pozostaje w zarządzie Państwowych Linii Kolejowych Sri Lanki (Sri Lanka Railways), które podlegają Ministerstwu Transportu.

Infrastruktura morska

Sri Lanka posiada porty morskie w Kolombo, Galle, Kankasanturai, Trincomalee i Point Pedru. Porty morskie pozostają w zarządzie Urzędu ds. Portów, który podlega Ministerstwu Portów, Lotnictwa, Irygacji i Zasobów Wodnych. Port morski w Kolombo położony u ujścia rzeki Kelani, który jest jednym z największych sztucznych portów na świecie, obsługuje większość handlu zagranicznego kraju i odgrywa ważną rolę w ruchu towarowym i pasażerskim na Oceanie Indyjskim.

• Kalendarz dni wolnych od pracy

13 Stycznia         Duruthu Full Moon Poya Day

14 Stycznia         Tamil Thai Pongal Day

04 Lutego           National Day

12 Lutego           Navam Full Moon Poya Day

26 Lutego           Mahasivarathri Day

13 Marca             Madin Full Moon Poya Day

31 Marca             Id Ul-Fitr

12 Kwietnia        Bak Full Moon Poya Day

13 Kwietnia        Day prior to Sinhala & Tamil New Year Day

14 Kwietnia        Sinhala & Tamil New Year Day

18 Kwietnia        Good Friday

01 Maja               May Day

12 Maja               Vesak Full Moon Poya Day

13 Maja               Day following Vesak Full Moon Poya Day

07 Czerwca        Id Ul-Alha

10 Czerwca        Poson Full Moon Poya Day

10 Lipca               Esala Full Moon Poya Day

08 Sierpnia         Nikini Full Moon Poya Day

05 Września       Milad un-Nabi

07 Września       Binara Full Moon Poya Day

06 Października Vap Full Moon Poya Day

20 Października Deepavali

05 Listopada      Ill Full Moon Poya Day

04 Grudnia         Unduvap Full Moon Poya Day

25 Grudnia         Christmas Day

Sri Lanka posiada łącznie 25 dni oficjalnych świąt państwowych, z czego jedynie Święto Narodowe (4 lutego), Święto Pracy (1 maja) oraz Boże Narodzenie (25 grudnia) to święta stałe. Pozostałe dni świąteczne są zależne od kalendarza księżycowego.

• Najważniejsi partnerzy handlowi

W 2023 roku eksport Sri Lanki wyniósł 45,9 mld USD.  Największymi odbiorcami eksportu Sri Lanki były: USA (25,1% całości eksportu), Wielka Brytania (7,6%), Indie (6,7%), Niemcy (6,2%) oraz Włochy (4,7%).

W tym samym okresie import Sri Lanki wyniósł: 11,9 mld mln USD. Import pochodził głównie z: Chin (23,7% całości importu), Indii (22,1%), ZEA (6,6%), Malezji (3,8%) oraz Singapuru (3,6%).

• Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe

Głównymi produktami eksportowymi są: gotowe ubrania (45,9% całości eksportu), kawa, herbata i przyprawy (12,3%), kauczuk i wyroby z kauczuku (8,0%) oraz kamienie szlachetne, perły i metale szlachetne (3,1%).

Sri Lanka importuje głównie produkty petrochemiczne (22,4% całego importu), maszyny i urządzenia mechaniczne (6,1%), maszyny i urządzenia elektryczne (5,7%), tkaniny (5,1%), bawełnę (4,0%), wyroby z plastiku (4,2%) oraz papier i wyroby z papieru i tektury (2,6%).

• Główni inwestorzy

Zapisy o inwestycjach zagranicznych uregulowane są w the Foreign Exchange Act No. 12 of 2017 and Foreign Exchange (Classes of Capital Transactions Undertaken in Sri Lanka by a Person Resident Outside Sri Lanka) Regulations No. 2 of 2021 (the FEA and the Regulations).

BIZ na Sri Lance były lokowane głównie w nieruchomości, projekty rozwojowe, sektor telekomunikacyjny oraz w przemyśle turystycznym. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) na Sri Lance utrzymują się na niskim poziomie, przeciętnie 800 mln USD rocznie. Napływ BIZ w 2023 r. wyniósł 930 mln USD. Wg analityków finansowych głównym powodem tak niskiego poziomu FDI na Sri Lance jest niestabilność polityczna, korupcja oraz nie zawsze jasne i spójne przepisy inwestycyjne. Skumulowane bezpośrednie inwestycje zagraniczne na Sri Lance na koniec 2023 roku wynosiły 17,9 mld USD. Najważniejszymi inwestorami pozostają: Singapur (23,2% wartości wszystkich BIZ), Chiny (12,6%), Indie (12,4%), Holandia (7,6%) i Hongkong  (6,7%).

• Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Skumulowane BIZ Sri Lanki na koniec 2023 r. wyniosły 1,5 mld USD. Główne kierunki inwestycji: Singapur (20,3% całości BIZ Sri Lanki), Indie (13,5%), Malezja (9,2%), Bangladesz (8,3%) oraz Malediwy (6,6%).

Sri Lanka jest inicjatorem Porozumienia Południowoazjatyckiego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej (SAARC) w sprawie południowoazjatyckiej strefy wolnego handlu (SAFTA). Pomysł liberalizacji handlu między krajami SAARC został po raz pierwszy podjęty przez Sri Lankę podczas szóstego szczytu Południowoazjatyckiego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej (SAARC), który odbył się w Kolombo w grudniu 1991 r. W ramach umowy SAFTA (1995 r.) osiem krajów SAARC (Nepal, Bhutan, Indie, Bangladesz, Pakistan, Sri Lanka, Malediwy i Afganistan) zobowiązało się do obniżenia stawek celnych w odniesieniu do określonych produktów, a ponad 5.000 produktów jest uprawnionych do preferencyjnych stawek celnych w krajach sygnatariuszach porozumienia. Długa „negatywna lista” towarów wyłączonych z preferencyjnego traktowania celnego w ramach SAFTA nadal ogranicza wpływ umowy na handel regionalny.

Sri Lanka jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) od 1 stycznia 1995 r.

Od 6 czerwca 1997 Sri Lanka jest członkiem-założycielem Inicjatywy Zatoki Bengalskiej na rzecz wielosektorowej współpracy technicznej i gospodarczej (BIMSTEC).  Pozostali członkowie porozumienia to Bangladesz, Bhutan, Indie, Mjanma, Sri Lanka i Tajlandia.  BIMSTEC za cel stawia sobie ustanowienie bardziej wszechstronnej strefy wolnego handlu poprzez głębszy i bardziej znaczący zasięg sektorowy usług oraz otwarty i konkurencyjny system inwestycyjny.  Grupa regionalna stanowi pomost pomiędzy Azją Południową i Południowo-Wschodnią i jest ważnym elementem wzmocnienia stosunków między tymi krajami. BIMSTEC stworzył także platformę do współpracy wewnątrzregionalnej pomiędzy członkami SAARC i ASEAN.

Sri Lanka jest członkiem GSTP. Globalny System Preferencji Handlowych (GSTP) został zainicjowany przez UNCTAD w celu rozwoju handlu pomiędzy krajami rozwijającymi się. W ramach GSTP jego uczestnicy dążą do promowania wzrostu i rozwoju gospodarczego poprzez czerpanie korzyści z handlu Południe-Południe. Porozumienie zostało podpisane w kwietniu 1988 r.

Umowa handlowa Azji i Pacyfiku (APTA), wcześniej nazywana Porozumieniem z Bangkoku, została podpisana w 1975 r. z inicjatywy Komisji Gospodarczo-Społecznej ONZ ds. Azji i Pacyfiku (UN-ESCAP). Jest to najstarsza preferencyjna umowa handlowa pomiędzy krajami rozwijającymi się regionu Azji i Pacyfiku. APTA ma na celu promocję rozwoju gospodarczego poprzez przyjęcie wzajemnie korzystnych środków liberalizacji handlu, które przyczynią się do wewnątrzregionalnej ekspansji handlu i zapewnią integrację gospodarczą. Sri Lanka jest jednym z członków założycieli Porozumienia z Bangkoku i APTA.

Sri Lanka jest także członkiem ONZ i szeregu wyspecjalizowanych organizacji systemów Narodów Zjednoczonych.

• Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

Obroty towarowe w 2023 r. wyniosły 215,5 mln EUR. Eksport – 21,1 mln EUR,  import 194,3 mln EUR. Za 10 miesięcy 2024 r. obroty handlowe wyniosły 250,2 mln EUR, eksport – 3,9 mln EUR, import – 211,5 mln EUR. W kontaktach handlowych Polski  ze Sri Lanką utrzymuje się praktycznie niezmiennie wysokie saldo ujemne (-172,8 mln EUR w 2024 r.).

Ze Sri Lanki importowane są głównie: odzież i dodatki odzieżowe dziane i niedziane (61,0% całości importu), kawa, herbata i przyprawy (13,4%), kauczuk i wyroby z kauczuku (6,6%), tytoń (4,9%), maszyny i urządzenia elektryczne (3,4%) oraz zabawki, gry i artykuły sportowe (1,7%).

W eksporcie największe pozycje stanowiły: papier i tektura (21,85% całości eksportu), kakao i przetwory z kakao (10,93%), dzianiny (10,25%), maszyny i urządzenia mechaniczne (7,83%), kauczuk i artykuły z kauczuku (5,91%) oraz chemikalia nieorganiczne (5,05%).

*dane GUS za 10 miesięcy 2024 r.

Według danych Narodowego Banku Polskiego lankijskie firmy posiadały 1,1 mln USD pasywów oraz 1,6 mln USD aktywów w Polsce. NBP nie odnotował polskich inwestycji bezpośrednich w Sri Lance.

• Relacje z UE

Unia Europejska nawiązała stosunki ze Sri Lanką w 1975 r. Wzajemne relacje gospodarcze reguluje Porozumienie o partnerstwie i rozwoju z kwietnia 1995 r. (Co-operation Agreement on Partnership and Development) oraz system jednostronnych preferencji taryfowych (GSP+) przyznany Sri Lance w maju 2017 r. Preferencje handlowe polegają na usunięciu ceł na większość linii taryfowych, w tym tekstylia i rybołówstwo.  UE jest drugim co do wielkości partnerem handlowym Sri Lanki po Chinach i drugim głównym kierunkiem eksportu Sri Lanki (22,4 % całości eksportu ze Sri Lanki w 2020 r.). W eksporcie Sri Lanki do UE dominują tekstylia i odzież, które stanowią 52,3% całkowitego eksportu Sri Lanki do UE.

Od 2017 r. Sri Lanka korzysta ze zwiększonego dostępu do rynku UE w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych Plus (GSP+). Te jednokierunkowe preferencje handlowe znoszą całkowicie cła na 66% pozycji taryfowych na różne produkty. Warunkowane to jest zobowiązaniem kraju do ratyfikacji i wdrożenia szeregu międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka, warunków pracy, środowiska i dobrego zarządzania.

• Baza traktatowa (między Sri Lanką a Polską i UE).

Pomiędzy Sri Lanką a Polską obowiązują następujące umowy:

1. Traktat handlowy i nawigacyjny między RP a Zjednoczonym Królestwem z 26.11.1923 r.;
2. Umowa o współpracy gospodarczej między Rządem PRL a Rządem Cejlonu z 25.04.1963 r.;
3. Umowa między Rządem PRL a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o komunikacji lotniczej między oraz poza ich odnośne terytoria z 26.01.1982 r.;
4. Umowa między Rządem PRL a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki w sprawie współpracy w dziedzinie transportu morskiego z 24.03.1986 r.;
5. Protokół Wykonawczy pomiędzy Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki do Umowy między Wspólnota Europejską a Demokratyczno-Socjalistyczną Republiką Sri Lanki o readmisji osób przebywających nielegalnie z 4.06.2004 r.;
6. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o współpracy w dziedzinie turystyki z 6.10.2015 r.;
7. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z 6.10.2015 r.;
8. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o transporcie lotniczym z 15.02.2018 r..

Pomiędzy Sri Lanką a UE obowiązuje umowa z 1995 r. „Co-operation Agreement on Partnership and Development”.