Edukacja Ekologiczna

Cel strategiczny:

Środowisko i edukacja. Rozwijanie kompetencji ekologicznych społeczeństwa.

Cele operacyjne:

1. Poprawa spójności polityk krajowych i lokalnych w obszarze edukacji ekologicznej;
2. Wskazanie priorytetowych obszarów tematycznych oraz kluczowych grup społecznych i zawodowych dla działań edukacyjnych;
3. Usystematyzowanie i skoordynowanie działań w obszarze edukacji ekologicznej;
4. Określenie długoterminowych celów, sposobu ich realizacji i pomiaru skuteczności działań;
5. Zaplanowanie efektywnego finansowania i koordynacja różnorodnych działań, z wykorzystaniem środków krajowych i europejskich.

Cele edukacji ekologicznej, zgodnie z Deklaracją z Tbilisi (1977) są następujące:

1. Uświadomienie - czyli pomoc różnym grupom społecznym w uświadomieniu sobie globalnego charakteru środowiska;
2. Dostarczenie wiadomości - pomoc w zdobywaniu wiadomości o środowisku i związanych z nim problemach;
3. Kształtowanie postaw - inspirowanie wyboru wartości i dostarczanie motywacji do zmiany postawy na przyjazną środowisku;
4. Nabycie kompetencji - kształcenie zdolności do określania i rozwiązywania problemów dotyczących środowiska;
5. Demokratyzacja - umożliwienie aktywnego uczestnictwa grupom społecznym i poszczególnym osobom w rozwiązywaniu problemów ekologicznych.

Jak osiągnąć te cele?

• Edukacja ekologiczna powinna być skierowana nie tylko do dzieci i młodzieży, ale także (a może nawet: przede wszystkim) do dorosłych, szczególnie tych decyzyjnych w kwestiach istotnych dla środowiska, społeczeństwa i gospodarki.
• Powinniśmy kłaść nacisk na zmiany praktyk społecznych, a istotnym wymiarem tych działań jest moderowanie społecznej dyskusji o możliwościach zmiany stylu życia ma bardziej zrównoważony (zwiększenie udziału mediów).
• Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna musi obejmować edukację formalną, nieformalną i pozaformalną. Każdy z komponentów edukacji ekologicznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in. z instytucjami naukowymi, organizacjami pozarządowymi oraz społeczeństwem obywatelskim.
• Edukacja ekologiczna musi być poparta dostępem do rzetelnych źródeł wiedzy o stanie środowiska, w szczególności poprzez prowadzenie badań, obserwacji i ocen stanu komponentów środowiska oraz kontynuację budowy i rozwijanie baz danych przestrzennych.
• Zmiana systemowa, wprowadzająca edukację ekologiczną i klimatyczną na wszystkich poziomach nauczania, powinna zostać dokonana w sposób interdyscyplinarny, z nastawieniem na długofalowe skutki. Za wzór może tu posłużyć proces informatyzacji i cyfryzacji szkoły. Edukacja informatyczna jest realizowana zarówno na wydzielonych zajęciach z informatyki, jak i podczas wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych na zajęciach innych przedmiotów. Wdrożenie edukacji informatycznej do szkół wpłynęło na rozwój tej dziedziny i dynamiczny rozrost związanej z nią gałęzi gospodarki, przyczyniając się do wyrównania różnic między stanem wiedzy i kompetencji w większych ośrodkach miejskich oraz poza nimi.
• Podobnie powinniśmy podejść do kształcenia „umiejętności ekologicznych i klimatycznych”, tak aby wraz z rozwojem i wdrażaniem zielonych technologii rozwijać również kompetencje społeczeństwa, w szczególności dzieci i młodzieży.
• Wsparciem dla realizacji działań w obszarze edukacji ekologicznej powinien być wykorzystanie zamówień publicznych - w szczególności podjęcie odpowiednich działań edukacyjnych, zwiększających świadomość zamawiających, przedstawicieli instytucji kontrolnych w zakresie istniejących problemów środowiskowych, ich znaczenia, a także potrzeby i sposobu uwzględniania tych kwestii w ramach prowadzonych postępowań.

Harmonogram działań i przebiegu procesu konsultacyjnego:

Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna wymaga równoległego prowadzenia działań w zakresie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej, we wszystkich obszarach tematycznych objętych strategią. Każdy z wyżej wspomnianych komponentów edukacji ekologicznej i klimatycznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in. organami administracji rządowej i samorządowej, instytucjami oświatowymi i naukowymi, instytucjami zarządzającymi obszarami cennymi przyrodniczo, mediami, organizacjami pozarządowymi oraz reprezentantami lokalnych społeczności. W związku z powyższym, Strategiczny plan działań w zakresie edukacji ekologicznej zostanie sporządzony modelu partycypacyjnym z udziałem istotnych, w kontekście jego realizacji i celów, instytucji, organizacji i osób.

 

2024 rok

• Opracowanie założeń dla planu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska we współpracy z innymi kluczowymi resortami -  punkt wyjścia do konsultacji;
• Przygotowanie i facylitacja dialogu z przedstawicielami kluczowych interesariuszy  - wypracowanie kluczowych rekomendacji do planu;
• Opracowanie wstępnej wersji Strategicznego planu.

2025 rok

• Przekazanie projektu dokumentu do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych;
• Wprowadzenie zmian zgodnie z wnioskami z uzgodnień i konsultacji – przygotowanie ostatecznej wersji dokumentu;
• Przyjęcie Planu przez Radę Ministrów.

Departament odpowiedzialny:

Departament Edukacji i Komunikacji, Wydział Edukacji Ekologicznej i Klimatycznej

Kontakt:

dek@klimat.gov.pl