Realizacja Umowy z Kanadą o zabezpieczeniu społecznym w zakresie emerytur i rent ustalanych przez KRUS

Od dnia 1 października 2009 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego realizuje Umowę o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą, podpisaną w Warszawie w dniu 2 kwietnia 2008r., zwaną dalej Umową oraz Porozumienie w sprawie stosowania Umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą podpisane w dniu 2 kwietnia 2008 r. w Warszawie, zwane dalej Porozumieniem.

Umowa i Porozumienie zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw nr 133 z dnia 21 sierpnia 2009 r. odpowiednio pod pozycją 1095 i 1097. Umowa reguluje stosunki polsko-kanadyjskie w zakresie zabezpieczeń społecznych.

Postanowienia Umowy dają podstawy do:

unikania podwójnego opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu tej samej pracy, wykonywanej na terytorium drugiego państwa,
równego traktowania polskich i kanadyjskich ubezpieczonych w zakresie przyznawania prawa do świadczeń i ich wypłaty, w każdym z państw,
sumowania polskich i kanadyjskich okresów ubezpieczenia w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty, gdy w jednym z państw lub w obu zbyt krótkie okresy nie pozwalają na przyznanie prawa do tych świadczeń zgodnie z prawem krajowym,
sumowania okresów ubezpieczenia w Polsce, Kanadzie i w państwie trzecim, z którym Polska i Kanada związane są umową o zabezpieczeniu społecznym, jeżeli nie zostaną spełnione warunki do przyznania świadczenia emerytalno-rentowego po zsumowaniu okresów ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie,
transferu świadczeń emerytalno-rentowych dla osób zamieszkałych na terytorium drugiego państwa.

Porozumienie zawiera przepisy konieczne dla sprawnej realizacji Umowy przez polskie i kanadyjskie instytucje ubezpieczeniowe, wskazuje polskie i kanadyjskie instytucje łącznikowe, które odpowiadają za zapewnienie koordynacji i wymianę informacji między instytucjami obu państw, a także uczestniczą w informowaniu osób zainteresowanych o prawach i obowiązkach wynikających z Umowy. Porozumienie to wskazuje również instytucje właściwe, które bezpośrednio uczestniczą w realizacji Umowy (np. rozpatrują prawo do świadczeń pieniężnych, wydają stosowne decyzje, wypłacają świadczenia, kierują wnioski o świadczenia pieniężne do instytucji właściwej drugiej Strony Umowy).

Umowa polsko-kanadyjska nie ma zastosowania do osób objętych wyłącznie Planem Emerytalno-Rentowym Prowincji Quebec, który obowiązuje w tej prowincji w miejsce Planu Emerytalno-Rentowego Kanady.

Umowa ma zastosowanie do ustalania świadczeń emerytalno-rentowych zarówno w Polsce, jak i w Kanadzie:

Po Stronie Polskiej Umowa dotyczy świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych ustalanych w ramach następujących systemów:

systemu ubezpieczenia społecznego rolników, administrowanego przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS),
powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, administrowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Zakresem przedmiotowym Umowy objęte są świadczenia pieniężne z ubezpieczenia emerytalno-rentowego realizowane przez KRUS, a mianowicie:

emerytury rolnicze,
renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy,
renty rodzinne,
zasiłki pogrzebowe,

oraz

jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy rolniczej lub rolniczych chorób zawodowych, realizowane z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego macierzyńskiego.

Po Stronie Kanadyjskiej Umowa dotyczy świadczeń przysługujących z Ustawy Zabezpieczenia Emerytalnego i ustanowionych zgodnie z nią przepisów prawnych (system oparty na zamieszkaniu, z którego przysługuje prawo do emerytury Old Age Security) oraz Planu Emerytalno-Rentowego i ustanowionych zgodnie z nim przepisów prawnych (system oparty na ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia i opłacania składek).

Z systemu kanadyjskiego przysługują następujące świadczenia:

emerytura przysługująca z tytułu okresów zamieszkania w Kanadzie (Old Age Security),
emerytura przysługująca z tytułu zakończenia zatrudnienia (Retirement pension),
świadczenia dla osób pozostałych przy życiu (Survivorsâ benefit),
świadczenia z tytułu śmierci (Death benefit)
renta z tytułu niezdolności do pracy (Disability benefit),
świadczenia dla dzieci zmarłego bądź dla dzieci inwalidy (Surviving Child or Disabled Contributorâs Child benefit).

Osoby objęte postanowieniami Umowy

Umowa dotyczy uprawnień osób, które podlegają lub podlegały ubezpieczeniom społecznym w jednym lub obu państwach (Polsce i Kanadzie), jak również osób wywodzących od nich swoje prawa, np. członków rodziny.

W zakresie dotyczącym świadczeń emerytalno-rentowych Umowa obejmuje swymi postanowieniami:

osoby, które są lub były ubezpieczone z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek w obu państwach (Polsce i Kanadzie), bez względu na miejsce zamieszkania takich osób (osoby zamieszkałe w Polsce, w Kanadzie albo poza terytorium tych państw, np. w Wenezueli),
osoby, które są lub były ubezpieczone (pracowały) w jednym z tych państw, a zamieszkują w drugim (np. osoba, która pracowała w Polsce, a obecnie mieszka w Kanadzie),
osoby wywodzące swoje prawa pochodne od ww. ubezpieczonych (m.in. członkowie rodziny ubiegający się o rentę rodzinną po osobie, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom społecznym w Polsce i w Kanadzie).

Umowa ma zastosowanie do powyższych osób, bez względu na ich obywatelstwo. Stosuje się ją zatem zarówno do obywateli polskich, obywateli kanadyjskich, jak również osób nie posiadających obywatelstwa żadnego z tych państw (obywatele państw "trzecich" , bezpaństwowcy), o ile osoby te podlegają lub podlegały przepisom prawnym polskim i/lub kanadyjskim.

Umową objęte są zatem zarówno osoby, które podlegały ubezpieczeniom społecznym w Polsce i/lub w Kanadzie z tytułu zatrudnienia (pracy najemnej) bądź z tytułu pracy na własny rachunek (rolnicy, domownicy).

Niewątpliwie ułatwieniem w uzyskaniu prawa od świadczeń pieniężnych i ich wypłaty jest korzystanie przez osoby objęte zakresem podmiotowym Umowy z zasad koordynacji, na których Umowa ta się opiera, a mianowicie:

Zasady równego traktowania i zasady zrównania zdarzeń

Umowa stoi na gruncie zasady równego traktowania. Zgodnie z tą zasadą, osoba objęta zakresem podmiotowym Umowy, a więc jedna z wcześniej wymienionych grup osób, będąca obywatelem jednego państwa, mająca miejsce zamieszkania na terytorium drugiego państwa będącego Stroną Umowy, przy stosowaniu przepisów prawa dotyczących nabywania prawa do świadczeń lub ich wypłaty jest traktowana na równi z obywatelami tego drugiego państwa.

Oznacza to m.in., że obywatele polscy zamieszkali w Polsce albo w Kanadzie, ubiegający się o kanadyjską emeryturę lub rentę z tytułu okresów ubezpieczenia w Kanadzie muszą być traktowani przez instytucję kanadyjską rozpatrującą wniosek o świadczenie emerytalno-rentowe, tak samo jak obywatele Kanady.

Zasada zrównania zdarzeń oznacza, że zdarzenia mające wpływ na prawo, zmniejszenie, zawieszenie lub wysokość świadczeń, które miały miejsce na terytorium jednej Strony, są uwzględniane tak, jakby miały miejsce na terytorium drugiej Strony np. zgon ubezpieczonego lub emeryta-rencisty niezdolność do pracy, jak również wypadki przy pracy lub choroby zawodowe zaistniałe na terytorium Kanady traktowane są tak, jakby zaszły na terytorium Polski i odwrotnie.

Zasady zachowania praw nabytych i transferu świadczeń

W myśl tej zasady przyznanie świadczenia w jednym kraju Strony Umowy nie spowoduje jego utraty po przeniesieniu się osoby objętej zakresem podmiotowym Umowy do drugiego kraju Strony Umowy. Oznacza to, że świadczenia pieniężne nie mogą ulec zmniejszeniu, zmianie, zawieszeniu lub wstrzymaniu z tego tylko powodu, że osoba do nich uprawniona mieszka na terytorium innego państwa niż państwo, które jest zobowiązane do wypłaty świadczeń.

Zasada ta umożliwia Kasie przekazywanie świadczeń emerytalno-rentowych bezpośrednio świadczeniobiorcom zamieszkałym na terytorium Kanady na indywidualne konto bankowe w Kanadzie. Trasferu świadczeń dokonuje się na wniosek świadczeniobiorcy.

Omawiana zasada nie ma zastosowania do polskich świadczeń przyznawanych w szczególnym trybie lub w drodze wyjątku, których udzielanie lub wypłata mogą podlegać ograniczeniu do terytorium Polski. Świadczenia te wypłacane są tylko na terytorium Polski.

Zasady sumowania okresów ubezpieczenia

Zgodnie z Umową przy ustalaniu prawa do emerytur i rent zastosowanie znajduje sumowanie okresów ubezpieczenia przebytych w obu państwach Stron Umowy. Oznacza to, że jeżeli ustawodawstwo polskie lub kanadyjskie uzależnia nabycie prawa do emerytury lub renty od posiadania okresów ubezpieczenia, uwzględnieniu podlegają, o ile to konieczne, okresy ubezpieczenia przebyte w obu państwach Stron Umowy, pod warunkiem, że okresy te nie pokrywają się w czasie.

Jeżeli zatem posiadane przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę z KRUS okresy ubezpieczenia w Polsce są niewystarczające do nabycia prawa do tego świadczenia, wówczas KRUS, jako polska instytucja właściwa w odniesieniu do rolników (domowników) uwzględni również uznane przez instytucję kanadyjską przebyte w Kanadzie okresy ubezpieczenia (zamieszkania).

Natomiast jeżeli osoba zainteresowana nie uzyska uprawnienia do świadczenia emerytalno-rentowego na podstawie zsumowanych okresów ubezpieczenia w Polsce i okresów ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie, a posiada ona okresy ubezpieczenia w państwie trzecim, z którym zarówno Polska, jak i Kanada są związane umowami o zabezpieczeniu społecznym, przewidującymi sumowanie okresów, KRUS ustali prawo tej osoby do świadczenia poprzez zsumowanie okresów polskich i kanadyjskich oraz okresów ubezpieczenia przebytych w tym państwie trzecim.

Składanie wniosku o emeryturę lub rentę

Postępowanie o przyznanie emerytury/renty wszczyna się na wniosek zgłoszony przez osobę zainteresowaną. Wniosek o przyznanie świadczeń może być zgłoszony w każdej jednostce organizacyjnej KRUS. Zgłoszenie wniosku o świadczenia do instytucji ubezpieczeniowej jednego państwa uruchamia postępowanie o przyznanie również odpowiednich świadczeń w instytucji ubezpieczeniowej drugiego państwa. W takich przypadkach nie ma potrzeby składania dwóch odrębnych wniosków - do instytucji polskiej i kanadyjskiej. Data zgłoszenia wniosku jest w takim przypadku wiążąca także dla instytucji drugiego państwa - Strony Umowy.

W świetle postanowień Umowy osoba zainteresowana posiadająca okresy ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie może uzyskać prawo do emerytury lub renty z obydwu tych państw, o ile spełni warunki wymagane do nabycia uprawnień do świadczeń przewidziane w ustawodawstwie krajowym każdego z ww. państw.

Umowa gwarantuje, że wniosek lub dokument nie może być odrzucony wyłącznie z tego powodu, że został sporządzony w języku drugiej Strony Umowy.

Wnioski kierowane do instytucji polskiej i kanadyjskiej mogą być sporządzane w języku polskim i języku angielskim oraz w języku francuskim.

Informacje na temat warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej można uzyskać na stronie internetowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego www.gov.pl/web/krus w zakładce Świadczenia

Wniosek o emeryturę/rentę przysługującą z obu państw

osoba zamieszkała w Polsce może złożyć:
- do polskiej instytucji właściwej, tj. odpowiednio do Placówki Terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Nowym Sączu, jeżeli ostatnio w Polsce była ubezpieczona w KRUS, albo do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli ostatnio w Polsce była ubezpieczona w ZUS;
- do kanadyjskiej instytucji właściwej, tj. do International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada (Sekcja Działalności Międzynarodowej, Serwis Kanada, Departament Zasobów Ludzkich i Rozwoju Umiejętności), 355 North River Road Ottawa, Ontario, Canada K1A 0L4
osoba zamieszkała w Kanadzie może złożyć:
- do kanadyjskiej instytucji właściwej, tj. do International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada (Sekcja Działalności Międzynarodowej, Serwis Kanada, Departament Zasobów Ludzkich i Rozwoju Umiejętności), 355 North River Road Ottawa, Ontario, Canada K1A 0L4;
- do polskiej instytucji właściwej, tj. odpowiednio do Placówki Terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Nowym Sączu, jeżeli ostatnio w Polsce była ubezpieczona w KRUS, albo do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli ostatnio w Polsce była ubezpieczona w ZUS
osoba zamieszkała w państwie trzecim (poza Polską i Kanadą) wniosek może złożyć:
- do polskiej albo kanadyjskiej instytucji właściwej.

Zgłoszenie do KRUS wniosku o świadczenia z Polski i Kanady

W Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego funkcję instytucji właściwej do rozpatrywania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z zastosowaniem Umowy - we współpracy z kanadyjską instytucją ubezpieczeniową International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada - pełni:

Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego
Oddział Regionalny w Krakowie -
Placówka Terenowa w Nowym Sączu
ul. Młyńska 8
33-300 Nowy Sącz
telefony:
+48 (18) 440-73-03
+48 (18) 440-73-05
+48 (18) 440-73-06
+48 (18) 440-73-07
fax.:+48 (18) 440 72 98
e-mail: nowysacz@krus.gov.pl

Wymieniona jednostka KRUS ustala uprawnienia do świadczeń emerytalno-rentowych na podstawie polskiego ustawodawstwa oraz dokonuje transferu świadczeń osobom zamieszkałym w Kanadzie.

Osoba zamieszkała w Polsce wniosek o emeryturę lub rentę z KRUS na podstawie Umowy może zgłosić do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu - również za pośrednictwem jednostki organizacyjnej KRUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania (położenie gospodarstwa rolnego).

W takiej sytuacji jednostka organizacyjna KRUS właściwa dla miejsca zamieszkania, po skompletowaniu wniosku, przekazuje go do wyznaczonej jednostki KRUS, tj. do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu w celu rozpatrzenia uprawnień do świadczeń.

Osoba posiadająca okresy ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce oraz ubezpieczenia (zamieszkania) Kanadzie, ubiegająca się o polskie rolnicze świadczenia emerytalno-rentowe, wniosek o te świadczenia powinna zgłosić do KRUS przy użyciu odpowiednich formularzy krajowych stosowanych przez Kasę:

W przypadku osób zamieszkałych w Polsce są to

Do wniosku zainteresowany powinien dołączyć - w zależności od rodzaju żądanych świadczeń - odpowiednie dokumenty stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie prawa do danego świadczenia, a mianowicie:

w przypadku ubiegania się o emeryturę lub rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną dokumenty stwierdzające:
- datę urodzenia,
- polskie okresy ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia, (jeżeli takie posiada),
- okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim po ukończeniu 16 roku życia, zwłaszcza przed dniem 1 stycznia 1983 r., a także po tej dacie, gdy wyjazd z Polski nastąpił przed rozpoczęciem funkcjonowania KRUS (w takim przypadku środkiem dowodowym są np. zaświadczenia urzędu gminy, książeczki sprzedaży produktów rolnych, dokumenty potwierdzające fakt posiadania gospodarstwa rolnego, zeznania świadków),
- zagraniczne okresy ubezpieczenia lub zamieszkania,
- ewentualnie zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej (akt notarialny, umowa dzierżawy),
- zaświadczenie o stanie zdrowia (druk N-14) w przypadku ubiegania się o ustalenie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy,
- datę zawarcia związku małżeńskiego, a w przypadku zgonu małżonka datę jego zgonu,
- zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły dzieci w wieku powyżej 16 lat (do renty rodzinnej).

Do wniosku o emeryturę lub rentę z ubezpieczenia społecznego rolników osoba zainteresowana, ubiegająca się jednocześnie o świadczenia kanadyjskie, powinna dołączyć wypełniony przez siebie odpowiedni formularz wniosku o świadczenia kanadyjskie

Ww. formularze dostępne są w każdej jednostce organizacyjnej KRUS, jak również na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w zakładce Formularze i wnioski

Po rozpatrzeniu wniosku o emeryturę lub rentę rolniczą - Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu wyda stosowną decyzję w sprawie emerytury lub renty rolniczej. Decyzję dotyczącą emerytury lub renty z kanadyjskiego systemu ubezpieczenia społecznego osoba zainteresowana otrzyma z kanadyjskiej instytucji właściwej.

Zgłoszenie wniosku o świadczenia z Polski i Kanady do instytucji kanadyjskiej

Osoby zamieszkałe na terytorium Kanady wniosek o świadczenia polskie lub kanadyjskie ustalane z zastosowaniem Umowy zgłaszają do kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada.

Osoby takie powinny wniosek o emeryturę lub rentę oraz zasiłek pogrzebowy na podstawie polskich przepisów (z KRUS albo z ZUS) zgłosić do instytucji kanadyjskiej przy użyciu odpowiedniego formularza

Do wniosku o polską rentę z tytułu niezdolności do pracy wnioskodawca powinien dołączyć wszelką posiadaną dokumentację lekarską oraz formularz ZUS N-11C/KANADA (ang.) lub ZUS N-11C/KANADA (fr.) (Opinia lekarska). Formularz ten powinien wypełnić lekarz sprawujący opiekę medyczną nad wnioskodawcą. Dokumentacja medyczna stanowi podstawę do ustalenia niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Jeżeli jednocześnie jest prowadzone postępowanie o rentę kanadyjską, kserokopie zgromadzonej do tego celu dokumentacji medycznej są przekazywane do polskiej instytucji właściwej przez instytucję kanadyjską.

Polskie instytucje właściwe, w tym KRUS nie są związane ustaleniami dotyczącymi niezdolności do pracy, sporządzonymi do celów rozpatrzenia prawa do renty przez instytucję właściwą kanadyjską. Fakt uznania tej osoby za niezdolną do pracy i przyznania renty przez instytucję kanadyjską nie oznacza, że KRUS automatycznie przyzna prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Podstawą do przyznania renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy jest bowiem prawomocne orzeczenie dotyczące trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydane w pierwszej instancji przez lekarza rzeczoznawcę Kasy, a w drugiej instancji przez komisję lekarską Kasy. Lekarze w postępowaniu orzeczniczym KRUS wydadzą stosowne orzeczenie w oparciu o otrzymaną od kanadyjskiej instytucji właściwej dokumentację medyczną oraz dokumentację dostarczoną przez wnioskodawcę (w tym formularz opinii lekarskiej ZUS-N-11C/KANADA, wypełniony przez lekarza leczącego w Kanadzie).

Ustalanie prawa do emerytur i rent z systemu ubezpieczeń rolników w świetle postanowień Umowy

Umowa reguluje sposób ustalania prawa i obliczania wysokości emerytur i rent rolniczych w odniesieniu do osób, które podlegały ubezpieczeniu społecznemu w Polsce i Kanadzie.

W myśl postanowień Umowy, osoba zainteresowana, która posiada okresy ubezpieczenia w Polsce i okresy ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie, może uzyskać emeryturę lub rentę z obydwu państw, o ile spełni warunki nabycia uprawnień do tych świadczeń przewidziane w przepisach prawnych każdego z ww. państw, z uwzględnieniem postanowień Umowy. Prawo do emerytury lub renty ustalane jest równolegle przez instytucje właściwe w Polsce i w Kanadzie.

Dzięki Umowie możliwość uzyskania emerytur i rent będą miały osoby, które w Polsce lub Kanadzie nie posiadają okresu ubezpieczenia wystarczającego do nabycia prawa do świadczenia, a warunki wymagane do nabycia tego prawa (odpowiedni okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu) spełniają po uwzględnieniu okresów ubezpieczenia przebytych w drugim państwie - Stronie Umowy. W takich przypadkach dla celów przyznania emerytury lub renty, czy to w Polsce, czy też w Kanadzie, zsumowane zostaną okresy ubezpieczenia w obu państwach.

O świadczenia emerytalno-rentowe można ubiegać się w każdym z państw - Stron Umowy, w którym było się ubezpieczonym. Osoba zainteresowana, która przebyła okresy ubezpieczenia w Polsce i okresy ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie, a która dzięki Umowie spełniła warunki do świadczeń w obu państwach uzyska odrębne świadczenia z obu państw w wysokości odpowiadającej stosunkowi długości przebytych okresów ubezpieczenia w danym państwie do łącznej długości okresów ubezpieczenia w obu państwach.

Jeżeli osoba zainteresowana spełnia warunki do uzyskania świadczenia na podstawie polskich przepisów (bez potrzeby sumowania okresów polskich i kanadyjskich), a ponadto posiada okresy ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie, KRUS obliczy wysokość świadczenia na podstawie wyłącznie polskich przepisów oraz wysokość świadczenia z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie i podejmie wypłatę świadczenia wyższego.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników brak jest podstaw do zaliczania wnioskodawcom do wymaganych do uzyskania prawa do emerytury lub renty rolniczej okresów ubezpieczenia społecznego rolników - okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego przypadających przed dniem 1.07.1977 r. (dotyczy rolników i ich małżonków) lub okresów pracy w gospodarstwie rolnym w charakterze domowników (jako członkowie rodziny rolnika) przypadających przed dniem 1.01.1983 r., o ile po tych datach nie zostali oni objęci ubezpieczeniem społecznym rolników (chociażby przez jeden kwartał) i nie opłacili żadnej składki na to ubezpieczenie.

Osoby, które wnioskują o przyznanie polskiej emerytury lub renty rolniczej posiadając wyłącznie bezskładkowe okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w nim w charakterze domownika, przypadające odpowiednio przed dniem 1 lipca 1977 r. lub 1 stycznia 1983 r., nie nabędą więc prawa do tych świadczeń.

Informację na temat warunków nabycia prawa do polskich świadczeń można uzyskać w serwisie internetowym KRUS - zakładka Świadczenia.

Przykład I

Przykład obliczenia emerytury rolniczej w wieku o pięć lat niższym dla osób urodzonych po dniu 31.12.1948 r. z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia społecznego w Kanadzie.

Pani Anna N. ur. 02.01.1952 r. w okresie od 1.07.1977 r. do 31.12.1982 r. była zatrudniona na terenie Kanady. W styczniu 1983 r. wróciła do Polski, gdzie podjęła prowadzenie gospodarstwa rolnego i z tego tytułu była objęta ubezpieczeniem społecznym rolników od 1.01.1983 r. do 30.09.2008 r. We wrześniu 2008 r. zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej. W październiku 2009 r. wystąpiła z wnioskiem o rozpatrzenie uprawnień do emerytury rolniczej do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu. Wnioskodawczyni wykazała 25 lat i 9 miesięcy ubezpieczenia emerytalno - rentowego w Polsce oraz 5 lat i 6 miesięcy zatrudnienia w Kanadzie. Ponieważ zainteresowana nie spełniła warunków do przyznania prawa do emerytury krajowej z uwagi na brak wymaganych 30 lat ubezpieczenia emerytalno-rentowego na terenie Polski, organ rentowy zsumował okresy pracy w Polsce i w Kanadzie. Łącznie wnioskodawczyni udowodniła 31 lat i 3 miesiące ubezpieczenia. W takiej sytuacji organ rentowy ustalił wysokość emerytury teoretycznej tzn. takiej, jaka przysługiwałaby Pani Annie N., gdyby wszystkie te okresy zostały przebyte w systemie ubezpieczenia społecznego rolników.

Organ rentowy obliczył kwotę teoretycznej emerytury rolniczej mnożąc wskaźniki wymiaru* części składkowej i uzupełniającej przez aktualną wysokość emerytury podstawowej (tj. najniższej emerytury pracowniczej, od 1 marca 2009 r. jest to kwota 675,10 zł).

Wskaźnik wymiaru części składkowej emerytury wyniósł 0,31.

Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej emerytury wyniósł 0,89.

część składkowa**          0,31 x 675,10 zł =   209,28 zł brutto
część uzupełniająca***    0,89 x 675,10 zł =   600,84 zł brutto
kwota emerytury teoretycznej                          810,12 zł brutto

Część uzupełniająca świadczenia została zmniejszona o kwotę równą 25% emerytury podstawowej tj. 168,78 zł brutto, ponieważ wnioskodawczyni jest w wieku o 5 lat niższym (55 lat) od wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet).

600,84 zł brutto - 168,78 zł brutto = 432,06 zł brutto

Kwota teoretyczna świadczenia wynosi więc:

209,28 + 432,06 = 641,34 zł brutto. Kwota ta stanowi podstawę do ustalenia rzeczywistej wysokości świadczenia na podstawie proporcji okresów ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie.

Obliczenie współczynnika proporcjonalności:

W celu uzyskania kwoty rzeczywistej emerytury organ rentowy przemnożył kwotę teoretyczną przez współczynnik proporcjonalności:
641,34 zł brutto (kwota teoretyczna świadczenia) x 0,82 = 525,90 zł brutto.
Kwota emerytury rzeczywistej przysługującej Pani Annie N. wynosi 525,90 zł brutto.

Przykład II

Obliczenie emerytury rolniczej dla osób urodzonych przed dniem 01.01.1949 r. z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia społecznego w Kanadzie.

Pani Joanna K. ur. 01.10.1944 r. od 01.07.1977 r. do 31.06.2002 r. prowadziła w Polsce gospodarstwo rolne i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników. W lipcu 2002 r. wyjechała na stałe do Kanady, gdzie od 01.01.2003 r. podjęła zatrudnienie i była z tego tytułu ubezpieczona do 28.02.2009 r. W dniu 01.10.2009 r. w związku z ukończeniem wieku emerytalnego 65 lat (w myśl przepisów kanadyjskich) wystąpiła do kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej o rozpatrzenie uprawnień do emerytury. Jednocześnie Pani Joanna K. wykazała okresy pracy w Polsce. Kanadyjska instytucja ubezpieczeniowa skompletowała wniosek o polskie świadczenie emerytalne na formularzu CAN-PL 1 i wraz z potwierdzeniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie przekazała do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu. Ponieważ wnioskodawczyni udowodniła 25 lat podlegania ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu spełniła warunki do przyznania świadczenia krajowego.

Wskaźnik wymiaru części składkowej emerytury wyniósł 0,25.

Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej emerytury wyniósł 0,93.

Kwota emerytury rolniczej wyniosła:

część składkowa     0,25 x 675,10 zł    =    168,78 zł brutto
część uzupełniająca 0,93 x 675,10 zł    =    627,84 zł brutto
kwota emerytury krajowej                           796,62 zł brutto

Ponieważ wnioskodawczyni wykazała 5 lat i 2 miesiące ubezpieczenia w Kanadzie, co zostało potwierdzone przez kanadyjską instytucję ubezpieczeniową, Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu zgodnie z Umową była zobowiązana ustalić wysokość emerytury z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie.

Organ rentowy obliczył kwotę teoretycznej emerytury rolniczej mnożąc wskaźniki wymiaru części składkowej i uzupełniającej przez aktualną wysokość emerytury podstawowej (tj. najniższej emerytury pracowniczej).

Wskaźnik wymiaru części składkowej emerytury teoretycznej wyniósł 0,30.

Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej emerytury teoretycznej wyniósł 0,90.

część składkowa     0,30 x 675,10 zł   =   202,53 zł brutto
część uzupełniająca 0,90 x 675,10 zł   =   607,59 zł brutto
kwota emerytury teoretycznej                   810,12 zł brutto

Kwota emerytury teoretycznej wynosząca 810,12 zł brutto stanowi podstawę do ustalenia rzeczywistej wysokości świadczenia na podstawie proporcji okresów ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie.

Obliczenie współczynnika proporcjonalności:

W celu uzyskania kwoty rzeczywistej emerytury organ rentowy przemnożył kwotę teoretyczną przez współczynnik proporcjonalności:
810,12 zł brutto (kwota teoretyczna świadczenia) x 0,83 = 672,40 zł brutto.
Kwota emerytury z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie przysługującej Pani Joannie K. wynosi 672,40 zł brutto, a więc jest niższa od emerytury krajowej, która wynosi 796,62 zł brutto. W tej sytuacji organ rentowy będzie wypłacał emeryturę krajową, jako świadczenie korzystniejsze kwotowo.

Zasada sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Kanadzie w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty nie ma zastosowania, jeżeli okres ubezpieczenia w danym państwie jest krótszy niż 12 miesięcy i na podstawie tego okresu nie przysługują świadczenia z systemu krajowego.

Przykład III

Pani Wiesława M. ur. 20.01.1945 r. wystąpiła do KRUS z wnioskiem o przyznanie emerytury rolniczej. Udokumentowała okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej od 1.01.1978 r. do 30.11.1978 r. (11 miesięcy) oraz 30 lat i 6 miesięcy ubezpieczenia w Kanadzie.

Zainteresowana nie spełnia warunków wymaganych do przyznania prawa do emerytury rolniczej, gdyż nie posiada 25 lat ubezpieczenia emerytalno-rentowego. W związku z tym, że okres ubezpieczenia w Polsce jest krótszy niż 12 miesięcy, nie można zastosować zasady sumowania okresów przebytych w Polsce i Kanadzie. W takim przypadku Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu wyda decyzję odmawiającą prawa do emerytury rolniczej.

Zasada sumowania okresów ubezpieczenia w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty dotyczy także państw trzecich, z którymi zarówno Polska, jak i Kanada związane są umowami o zabezpieczeniu społecznym. Dotyczy to takich sytuacji, w których wnioskodawca nie spełnia warunków do uzyskania prawa do świadczeń emerytalno - rentowych na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych wyłącznie w Polsce ani na podstawie zsumowanych okresów w Polsce i w Kanadzie. W takim przypadku istnieje możliwość zsumowania okresów ubezpieczenia w Polsce i okresów ubezpieczenia (zamieszkania) w Kanadzie z okresami ubezpieczenia przebytymi w państwie trzecim.

Przykład IV

Obliczenie emerytury rolniczej dla osób urodzonych po dniu 31.12.1948 r. z uwzględnieniem okresu zagranicznego (brak wymaganych 25 lat ubezpieczenia emerytalno-rentowego na terenie Polski):

Pani Katarzyna M. ur. 12.03.1949 r. w okresie od 1.01.1988 r. do 31.12.2007 r. (20 lat) prowadziła w Polsce gospodarstwo rolne i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników. Wcześniej od 1.01.1979 r. do 31.12.1982 r. (4 lata) pracowała na terenie Kanady i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniu, co potwierdziła kanadyjska instytucja ubezpieczeniowa. W styczniu 1983r. wyjechała do RFN, gdzie od 1.01.1983 r. podjęła zatrudnienie i była z tego tytułu ubezpieczona do 31.12.1984 r. (2 lata).

Ponieważ wnioskodawczyni wykazała 4 lata ubezpieczenia w Kanadzie i 2 lata ubezpieczenia w RFN, co zostało potwierdzone zarówno przez kanadyjską, jak i niemiecką instytucję ubezpieczeniową Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu zgodnie z Umową była zobowiązana ustalić wysokość emerytury z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie i RFN.

Organ rentowy obliczył kwotę teoretyczną świadczenia, stanowiącą podstawę do ustalenia rzeczywistej wysokości świadczenia proporcjonalnie do długości okresów ubezpieczenia w Polsce, w Kanadzie i w RFN.

Wskaźnik wymiaru części składkowej emerytury wyniósł 0,26

Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej emerytury wyniósł 0,92.

Kwota emerytury teoretycznej wyniosła:

część składkowa 0,26 x 675,10 zł = 175,53 zł brutto
część uzupełniająca 0,92 x 675,10 zł = 621,09 zł brutto
kwota emerytury teoretycznej 796,62 zł brutto

Kwota emerytury teoretycznej wynosząca 796,62 zł brutto stanowi podstawę do ustalenia rzeczywistej wysokości świadczenia na podstawie proporcji okresów ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia w Polsce, Kanadzie i w RFN.

Obliczenie współczynnika proporcjonalności:

W celu uzyskania kwoty rzeczywistej emerytury organ rentowy przemnożył kwotę teoretyczną przez współczynnik proporcjonalności:

796,62 zł brutto (kwota teoretyczna świadczenia) x 0,77 = 613,40 zł brutto.

Kwota emerytury z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie i RFN przysługującej Pani Katarzynie M. wynosi 613,40 zł brutto

Przeliczenie na wniosek świadczeniobiorcy emerytury lub renty przyznanej przez KRUS przed dniem wejścia w życie Umowy

Umowa nie stanowi podstawy do żadnych roszczeń o wypłatę świadczenia za jakikolwiek okres poprzedzający datę wejścia w życie niniejszej Umowy. Jednakże, zgodnie z postanowieniami Umowy, ustalenia dotyczące prawa do świadczeń dokonane przed datą, od której zaczęła obowiązywać nie mają wpływu na prawa z niej wynikające. Ponadto zastosowanie umowy nie może spowodować jakiegokolwiek zmniejszenia kwoty świadczenia, do którego prawo ustalono przed datą, kiedy zaczęła być stosowana.

Świadczenia pieniężne (emerytury, renty) przyznane przed dniem wejścia w życie Umowy mogą być więc, na wniosek, ustalone ponownie, jeżeli jest to korzystniejsze dla wnioskodawcy.

Przeliczenie emerytur i rent z zastosowaniem Umowy dotyczy osób, które posiadają okresy ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie, jednakże dotychczas - wobec braku umowy między tymi państwami - przysługujące im świadczenie z KRUS lub z instytucji kanadyjskiej ustalone zostało w oparciu o okresy ubezpieczenia przebyte tylko w jednym państwie. Dotyczy to zatem takich osób pobierających emeryturę lub rentę z KRUS, którym dla przyznania prawa do świadczenia nie było konieczności uwzględnienia okresów ubezpieczenia w Kanadzie. Osoby takie mogą zgłosić do KRUS lub do instytucji kanadyjskiej wniosek o przeliczenie emerytury lub renty z zastosowaniem umowy.

Przeliczenie emerytury lub renty z KRUS następuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie zgłoszony wniosek. Jeżeli w wyniku przeliczenia okaże się, że świadczenie ustalone z zastosowaniem Umowy jest wyższe od poprzednio ustalonego, KRUS podejmie wypłatę świadczenia wyższego - jako korzystniejszego - począwszy od miesiąca, w którym osoba zainteresowana zgłosiła do KRUS wniosek o przeliczenie emerytury lub renty, nie wcześniej jednak niż od dnia 1 października 2009 r.

Jeżeli, w wyniku załatwienia wniosku okaże się, że wysokość świadczenia po przeliczeniu jest niższa niż wysokość świadczenia poprzednio pobieranego, osobie zainteresowanej będzie nadal wypłacane świadczenie dotychczasowe - jako korzystniejsze. Osoba zgłaszająca wniosek o przeliczenie świadczenia nie musi więc obawiać się, że wysokość przysługującego jej świadczenia ulegnie zmniejszeniu.

Przykład V

Pan Jan N. w okresie od 01.1988 r. do 30.09.2007 r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników tj. przez 25 lat i 9 miesięcy i z tego tytułu uzyskał prawo do emerytury rolniczej od 01.12.2007r. Wysokość emerytury rolniczej Pana Jana N. od 1 marca 2009r. wynosi 796,62 zł brutto.

Obecnie wystąpił z wnioskiem o przeliczenie emerytury rolniczej
z uwzględnieniem okresów pracy w Kanadzie (5 lat). Po uzyskaniu z kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej potwierdzenia przebytych w Kanadzie okresów ubezpieczenia (zamieszkania) na formularzu CAN-PL 4, polski organ rentowy ustalił wysokość emerytury teoretycznej dla zainteresowanego. Łącznie okresy zatrudnienia w Polsce i Kanadzie wynoszą 30 lat i 9 miesięcy.

Wskaźnik wymiaru części składkowej emerytury teoretycznej wyniósł 0,31.

Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej emerytury teoretycznej wyniósł 0,90.

część składkowa     0,31 x 675,10 zł    =   209,28 zł brutto
część uzupełniająca 0,90 x 675,10 zł    =   607,59 zł brutto
kwota emerytury teoretycznej                   816,87 zł brutto

Kwota emerytury teoretycznej wynosząca 816,87 zł brutto stanowi podstawę do ustalenia rzeczywistej wysokości świadczenia na podstawie proporcji okresów ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia w Polsce i w Kanadzie.

Obliczenie współczynnika proporcjonalności:

W celu uzyskania kwoty rzeczywistej emerytury organ rentowy przemnożył kwotę teoretyczną przez współczynnik proporcjonalności:

816,87 zł brutto (kwota teoretyczna świadczenia) x 0,84 = 686,17 zł brutto

Kwota emerytury z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia w Kanadzie przysługującego Panu Janowi N. wynosi 686,17 zł brutto, a więc jest niższa od kwoty emerytury krajowej, która wynosi 796,62 zł brutto. W tej sytuacji organ rentowy będzie kontynuował wypłatę świadczenia krajowego, jako świadczenia korzystniejszego kwotowo.

Wypłata świadczeń emerytalno-rentowych

Forma wypłaty świadczeń

Emerytury i renty z KRUS przyznane osobom zamieszkałym w Kanadzie, w zależności od dyspozycji osoby zainteresowanej, mogą być:

wypłacane w Polsce - na rachunek bankowy świadczeniobiorcy w Polsce lub do rąk osoby upoważnionej przez emeryta/rencistę do odbioru, zamieszkałej w Polsce,

albo

transferowane na wniosek emeryta lub rencisty na indywidualny rachunek bankowy emeryta/rencisty w Kanadzie.

Transfer świadczeń z KRUS osobom zamieszkałym w Kanadzie

Zgodnie z Umową, osobom uprawnionym mającym miejsce zamieszkania na terytorium drugiego państwa świadczenia pieniężne przyznane z zastosowaniem Umowy wypłacane są bez pośrednictwa instytucji drugiego państwa (państwa zamieszkania). Świadczenia transferowane przez KRUS są więc bezpośrednio przekazywane osobom zainteresowanym, bez pośrednictwa kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej.

Świadczenia przysługujące na mocy umowy polsko-kanadyjskiej osobom zamieszkałym w Kanadzie są transferowane na konto w banku kanadyjskim, natomiast osobom zamieszkującym na terytorium państwa trzeciego świadczenia te są wypłacane na takich samych warunkach, jak własnym obywatelom zamieszkałym na terytorium państwa trzeciego (dotyczy to osoby, która podlega lub podlegała ustawodawstwu polskiemu i kanadyjskiemu lub osoby, której prawa pochodzą od takiej osoby). A zatem transfer bezpośredni rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych przyznanych z uwzględnieniem postanowień umowy polsko-kanadyjskiej dotyczy osób zamieszkałych w państwach UE/EOG/Szwajcarii oraz państwach, z którymi Kasa związana jest dwustronnymi umowami o zabezpieczeniu społecznym. W przypadku osób zamieszkałych w innych państwach (na przykład w Meksyku lub Syrii) KRUS nie dokonuje bezpośredniego transferu emerytur lub rent na konto bankowe w państwie zamieszkania. Świadczenia dla tych osób są wypłacane w Polsce na konto bankowe lub do rąk upoważnionej osoby.

Transfer emerytur i rent przez KRUS dokonywany jest na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek o transfer można zgłosić do KRUS:

bezpośrednio do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu, która dokonuje transferu świadczeń emerytom i rencistom KRUS zamieszkałym w Kanadzie lub na terytorium państwa trzeciego, z którym Polska, jak i Kanada związane są umowami o zabezpieczeniu społecznym

albo

za pośrednictwem jednostki organizacyjnej KRUS, która dotychczas wypłacała świadczenie w Polsce,
za pośrednictwem instytucji kanadyjskiej International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada.

Transferem świadczeń do Kanady nie są objęte emerytury i renty przyznane w szczególnym trybie przez Prezesa Rady Ministrów oraz w drodze wyjątku przez Prezesa KRUS i Prezesa ZUS.

Rozpatrywanie prawa do zasiłku pogrzebowego

Ustalenie uprawnień do zasiłku pogrzebowego oraz jego wypłata następuje na zasadach określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zasiłek pogrzebowy może być transferowany do Kanady.
Wniosek o zasiłek pogrzebowy z ubezpieczenia społecznego rolników składany w Polsce sporządzany jest na druku krajowym (KRUS SR-26), natomiast w przypadku osób zamieszkałych w Kanadzie, ubiegających się o polski zasiłek pogrzebowy, instytucja kanadyjska przekazuje do Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu druk wniosku o wypłatę polskiego zasiłku pogrzebowego CAN-PL 6.

Osoba zamieszkała w Polsce, ubiegająca się kanadyjskie świadczenie z tytułu śmierci, powinna zgłosić wniosek do instytucji kanadyjskiej za pośrednictwem Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu, na formularzu Pl-CAN 1.

Wypłata zasiłku pogrzebowego w Polsce przysługuje niezależnie od wypłaty kanadyjskiego świadczenia z tytułu śmierci.

Dokumentami wymaganymi w przypadku ubiegania się o zasiłek pogrzebowy są:

skrócony odpis aktu zgonu,
oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu (np. rachunek za trumnę, urnę),
dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo - skrócony odpis aktu stanu cywilnego np. akt zawarcia związku małżeńskiego lub dowód osobisty.

Odwołania od decyzji

Umowa przewiduje, że pisemne odwołanie od ustaleń dokonanych przez instytucję właściwą jednej Strony można w sposób ważny złożyć także w instytucji właściwej drugiej Strony. Odwołanie jest rozstrzygane zgodnie z przepisami prawa Strony, od której ustaleń składane jest odwołanie.

Oznacza to, że odwołanie od decyzji KRUS w sprawie emerytury lub renty może być złożone przez osobę zamieszkałą w Kanadzie także za pośrednictwem kanadyjskiej instytucji właściwej. Odwołanie takie jest rozpatrywane zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w Polsce. Od decyzji wydawanych przez KRUS przysługuje zainteresowanemu prawo wniesienia odwołania do sądu, za pośrednictwem jednostki organizacyjnej KRUS, która ją wydała, w terminie 1 miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Wniosek, odwołanie lub inny dokument, który zgodnie z przepisami prawa jednej Strony powinien zostać złożony w określonym terminie w instytucji właściwej tej Strony, a który został złożony w tym samym terminie w instytucji właściwej drugiej Strony, uznaje się za złożony w terminie.

Obowiązki informacyjne wobec KRUS

Emeryt lub rencista KRUS zamieszkały w Kanadzie obowiązany jest informować jednostkę organizacyjną KRUS wypłacającą mu emeryturę lub rentę o każdorazowej zmianie miejsca zamieszkania oraz o wszystkich okolicznościach mających wpływ na prawo do świadczenia oraz jego wysokość.

Istotne okoliczności, o których należy poinformować KRUS, to w szczególności: zmiany danych personalnych (np. imienia, nazwiska) i adresowych, zmiana państwa zamieszkania, zmiana numeru rachunku bankowego, podjęcie działalności rolniczej, podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu, osiąganie przychodu mającego wpływ na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytalno-rentowych (dotyczy to przychodu z działalności prowadzonej zarówno w Polsce, jak i za granicą), zaprzestanie nauki przez dziecko uprawnione do renty rodzinnej.

Jednostka KRUS, która wypłaca emeryturę lub rentę osobie zamieszkałej w Kanadzie, przeprowadza okresowo kontrolę istnienia dalszego prawa świadczeniobiorcy do pobierania świadczenia. W tym celu przesyła świadczeniobiorcy - do wypełnienia i własnoręcznego podpisania - formularz zatytułowany "Poświadczenie życia i zamieszkania". W razie zaistnienia okoliczności uniemożliwiających lub utrudniających emerytowi lub renciście złożenie podpisu na formularzu "Poświadczenia życia i zamieszkania", dalsze istnienie prawa do pobierania przez niego świadczeń może potwierdzić własnoręcznym podpisem upoważniona osoba, sprawująca faktycznie opiekę nad tym emerytem lub rencistą.

Własnoręczność podpisu złożonego na formularzu "Poświadczenia życia i zamieszkania" przez zamieszkałego za granicą emeryta lub rencistę, albo przez upoważnioną osobę sprawującej nad nim faktycznie opiekę, powinna zostać potwierdzona przez właściwy urząd lub osobę do tego upoważnioną w Kanadzie, albo przez osobę upoważnioną reprezentującą polską placówkę dyplomatyczną lub konsularną.

Wzory formularzy stosowanych KRUS przy realizacji Umowy z Kanadą

Przy załatwianiu wniosków emerytalno-rentowych na podstawie Umowy wprowadzone zostały następujące wzory formularzy:

Wzory formularzy wniosków o polskie świadczenia do wypełnienia przez osoby ubiegające się o polskie świadczenia z zastosowaniem Umowy zamieszkałe w Kanadzie lub w państwie trzecim

Wzory formularzy wniosków o kanadyjskie świadczenia do wypełnienia przez osoby ubiegające się o kanadyjskie świadczenia z zastosowaniem Umowy zamieszkałe w Polsce:

Dla celów wypełnienia poniższych formularzy należy zapoznać się wyjaśnieniami zamieszczonymi w "Informatorach pomocniczych", które zawierają szczegółowe wskazówki i informacje ułatwiające wypełnianie tych formularzy.

Gdzie uzyskać dalsze informacje na temat stosowania Umowy

Ze strony KRUS wszelkich informacji oraz bezpośredniej pomocy osobom zainteresowanym uzyskaniem polskiej emerytury lub renty rolniczej z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i okresów ubezpieczenia przebytych w Kanadzie udzieli jednostka wyznaczona do realizacji Umowy polsko-kanadyjskiej w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych:

Jednostka ta wykonuje w ramach KRUS funkcję właściwej instytucji do załatwiania - we współpracy z kanadyjska instytucją właściwą - wniosków o świadczenia emerytalno - rentowe podlegające koordynacji na podstawie Umowy.

W ramach realizacji zadań instytucji właściwej Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu wykonuje w szczególności następujące zadania:

kompletuje dokumentację niezbędną do uzyskania polskich i kanadyjskich świadczeń emerytalno-rentowych przez osoby zainteresowane, zamieszkałe w Polsce i w Kanadzie,
ustala prawo i oblicza wysokość polskich świadczeń oraz wydaje decyzje emerytalno-rentowe osobom zamieszkałym w Polsce i w Kanadzie,
wypłaca polskie emerytury i renty, przyznane na podstawie umowy polsko-kanadyjskiej, osobom zamieszkałym w Polsce i transferuje te świadczenia do Kanady,
potwierdza okresy ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce dla celów ustalania uprawnień do świadczeń pieniężnych,
współpracuje z kanadyjską instytucją właściwą tj. Sekcją Działalności Międzynarodowej, Serwis Kanada, Departament Zasobów Ludzkich i Rozwoju Umiejętności (International Operations, Service Canada, Human Resources and Social Development Canada),
współpracuje z pozostałymi jednostkami organizacyjnymi KRUS w zakresie kompletowania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe,
współpracuje z Oddziałem ZUS w Łodzi, Wydziałem Realizacji Umów Międzynarodowych w przypadku, gdy osoba zainteresowana posiada w Polsce łączone okresy ubezpieczenia (w KRUS i w ZUS),
współpracuje z instytucjami właściwymi innych państw, gdy osoba zainteresowana posiada okresy ubezpieczenia w państwie, z którym Polskę i Kanadę łączą umowy o zabezpieczeniu społecznym.

Ze strony ZUS wszelkich informacji oraz bezpośredniej pomocy osobom zainteresowanym uzyskaniem polskiej emerytury lub renty z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce w systemie powszechnym (pracowniczym) i okresów ubezpieczenia przebytych w Kanadzie udzielić może jednostka wyznaczona do realizacji Umowy polsko-kanadyjskiej w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział ZUS w Łodzi
ul. Zamenhofa 2
90-431 Łódź
tel.: +48 42 638 29 67
+48 42 638 24 80

Informacje na temat zastosowania Umowy do świadczeń emerytalno-rentowych z KRUS można uzyskać także w Biurze Świadczeń Centrali KRUS, wykonującym w ramach Kasy funkcję instytucji łącznikowej przy realizacji umowy polsko-kanadyjskiej:

Centrala
Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego
Biuro Świadczeń
Al. Niepodległości 190
00-608 Warszawa
tel.: + 48(22) 5926412
e-mail: bs@krus.gov.pl

Informacje na temat zastosowania Umowy do świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS można uzyskać także w Departamencie Rent Zagranicznych ZUS, wykonującym w ramach Zakładu funkcję instytucji łącznikowej przy realizacji umowy polsko-kanadyjskiej:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Departament Rent Zagranicznych
ul. Senatorska 10
00-082 Warszawa
tel.: + 48(22) 826-05-53
+ 48(22) 826-07-63
e-mail: drz@zus.pl

Odpowiednio w Kanadzie informacji oraz bezpośredniej pomocy osobom zainteresowanym uzyskaniem kanadyjskich świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Kanadzie placówki Service Canada.

Za realizację Umowy po Stronie kanadyjskiej odpowiada

International Operations Division
Service Canada,
Department of Human Resources and Skills
Development 355, North River Road, Ottawa, Ontario K1A 0L4, Canada

Informacje dotyczące możliwości uzyskania świadczeń kanadyjskich z zastosowaniem nowej Umowy można także znaleźć na stronie internetowej instytucji kanadyjskiej pod adresem http://www.servicecanada.gc.ca/ oraz pod numerami telefonów:

+1 800 454-8731, 1 800 255-4786 (TTY) - dostępne z Kanady lub USA;
+1-613-957-1954 - dostępny z innych krajów

Materiały informacyjne w języku angielskim opracowane przez instytucję kanadyjską, dotyczące stosowania Umowy polsko-kanadyjskiej o zabezpieczeniu społecznym dostępne są na kanadyjskiej stronie internetowej:

http://www.rhdcc-hrsdc.gc.ca/eng/isp/pub/ibfa/poland-i.shtml
lub
http://www.rhdcc-hrsdc.gc.ca/eng/isp/pub/ibfa/pdf/poland-i.pdf (plik pdf).

* Wskaźnik wymiaru - ustalona dla określonego świadczenia lub określonej części świadczenia liczba wyrażająca stały stosunek tego świadczenia (tej części świadczenia) do emerytury podstawowej (tj.najniższej emerytury pracowniczej), z zaokrągleniem do drugiego miejsca po przecinku; wskaźnik wymiaru służy do obliczania wysokości świadczenia lub jego części

** Wysokość części składkowej rolniczego świadczenia emerytalno - rentowego ustala się, przyjmując po 1% emerytury podstawowej każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu. Do liczby tych lat dolicza się, m.in. okresy zatrudnienia (nie dotyczy to osób występujących z wnioskiem o emeryturę rolniczą, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.), a także lata prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim - bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu (np. z tytułu zatrudnienia) - po ukończeniu 16 roku życia, przypadających przed dniem 1.07.1977r., jednak nie wcześniej niż 25 lat przed spełnieniem warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej. Za każdy rok prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim, przed dniem 1.07.1977r. (bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu), przyjmuje się po 0,5% emerytury podstawowej, natomiast okresy podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu (np. z tytułu zatrudnienia) - przelicza się w wymiarze półtorakrotnym.

*** Wysokość części uzupełniającej rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego wynosi od 85% do 95% emerytury podstawowej, w zależności od liczby lat przyjętych do ustalenia części składkowej. Część uzupełniająca emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Za każdy pełny rok powyżej 20 lat przyjęty do części składkowej obniża się część uzupełniającą o 0,5% emerytury podstawowej. Jeżeli rolnik nabywa prawo do emerytury rolniczej w wieku o 5 lat niższym od wieku emerytalnego, część uzupełniającą zmniejsza się o 25 % emerytury podstawowej. Tak ustaloną część uzupełniającą zwiększa się o 5 % emerytury podstawowej po upływie każdego roku dzielącego uprawnionego od wieku emerytalnego.

Materiały

Formularze do Umowy z Kanadą o zabezpieczeniu społecznym w zakresie emerytur i rent ustalanych przez KRUS