Polska w Maroku

1.1 Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy  
Islamska Republika Mauretańska (IRM) leży w północno-zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim. Na północy graniczy z kontrolowaną przez Maroko Saharą Zachodnią i z Algierią, na wschodzie – z Mali, a na południu – z Senegalem. Mauretania zajmuje powierzchnię 1.030.700 km². Wg szacunkowych danych w 2020 roku liczba ludności wynosi 4,0 mln (ok. 53% to mieszkańcy miast), a roczny przyrost naturalny – 2,09%. 
Po względem struktury ludności IRM jest krajem młodym (średnia wieku wynosi 21 lat). Osoby poniżej 15 lat stanowią 37,6% ludności, w wieku 15-64 lat – 58,5%, a 65 lat i więcej – 3,9%. Cały czas utrzymuje się bardzo wysoki współczynnik śmiertelności niemowląt – 47,9‰, oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wynosi 64,5 lat, a wskaźnik alfabetyzacji – 53,5%. 
W Mauretanii 40% ludności stanowią czarnoskórzy Maurowie – Haratyni (mówiący po arabsku b. niewolnicy i ich potomkowie), 30% – biali Maurowie (ludność pochodzenia arabsko-berberskiego) i 30% – czarnoskóra ludność afrykańska (plemiona: Wolofowie, Tukulerzy, Soninke, Fulanie). 
Stolicą Mauretanii jest Nawakszut (1,3 mln mieszkańców). Największymi miastami poza stolicą są Nawazibu, Kiffa, Kaedi, Zouerate, Rosso. Językiem oficjalnym jest arabski, a innymi używanymi – jego lokalna odmiana hassanija oraz dialekty plemienne, a także francuski (w administracji). 

1.2. Warunki klimatyczne 
Około połowę powierzchni Mauretanii zajmują pustynie kamieniste i piaszczyste. Większość kraju jest pod wpływem klimatu zwrotnikowego suchego, z wyjątkiem południowych krańców gdzie panuje klimat podrównikowy suchy. Na zachodzie kraju, wzdłuż wybrzeża Atlantyku, do złagodzenia wysokich temperatur przyczynia się Prąd Kanaryjski. 

1.3. Główne bogactwa naturalne 
Głównym eksploatowanym surowcem mineralnym jest żelazo. Poza tym Mauretania posiada złoża ropy naftowej, miedzi, gipsu, fosforytów, złota. Dysponuje też dużymi zasobami ryb.

1.4. System walutowy, kurs i wymiana 
W ramach reformy monetarnej Mauretania dokonała denominacji ugiji w stosunku 10:1. Od 1 stycznia 2018 roku Bank Centralny Mauretanii (BCM) wprowadził nową jednostkę pieniężną, zachowując jednak dotychczasową nazwę ugija (lokalny symbol: UM). Nowa ugija (kod ISO 4217: MRU) odpowiada więc 10 starym ugijom (kod ISO 4217: MRO). Nowe monety to: 1/5, 1, 5, 10 i 20 UM. Natomiast nowe banknoty mają nominały: 50, 100, 200, 500 i 1000 UM. 
Średnioroczne kursy mauretańskiej ugiji (MRO, a następnie MRU) w stosunku do dolara amerykańskiego kształtowały się w ostatnich latach następująco: 
2013 rok: 1 USD = 296,2 MRO, 
2014 rok: 1 USD = 301,7 MRO, 
2015 rok: 1 USD = 323,9 MRO, 
2016 rok: 1 USD = 351,5 MRO, 
2017 rok: 1 USD = 356,6 MRO, 
2018 rok: 1 USD = 35,7 MRU 
2019 rok: 1 USD = 36,7 MRU
W okresie 15-19.10.2020 r. średnie kursy MRU wyniosły: 1 USD = 36,94 MRU, 1 EUR = 43,29 MRU.
Ugija jest walutą niewymienialną, a jej wywóz z kraju jest prawnie zabroniony. Nie ma natomiast ograniczeń przy wwozie i wywozie walut obcych. Obowiązuje jednak zadeklarowanie wwożonej kwoty, a wywóz pieniędzy jest ograniczony do kwoty zadeklarowanej przy wjeździe. 
Kurs wymiany dewiz jest właściwie jednolity w bankach, hotelach i legalnie działających kantorach. 

1.5. Religia.
Religią państwową jest islam. Wśród mieszkańców Mauretanii prawie 100% stanowią muzułmanie (wg niektórych źródeł ok. 0,2% to chrześcijanie). 

1.6. Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy 
Oficjalnie dniami wolnymi od pracy są:
1 stycznia – Nowy Rok 
1 maja – Święto Pracy 
25 maja – Dzień Afryki (rocznica utworzenia OJA, obecnie UA) 
10 lipca – Dzień Sił Zbrojnych 
28 listopada – Dzień Niepodległości (święto narodowe) 
Mauretańskie święta religijne są planowane według kalendarza księżycowego, a więc ich daty zmieniają się co roku. Święta te trwają przeważnie dwa dni. Do świąt ruchomych należą:
święto kończące Ramadan – Aid El Fitr (w 2020r. ok. 24 maja), Święto Ofiarowania – Aid Al Adha (w 2020 r. ok. 31 lipca), muzułmański nowy rok – 1 Moharram (w 2020 r. ok. 21 sierpnia), urodziny proroka Mohammeda – Aid Al Maoulid (w 2020 r. ok. 29 października). 

1.6. Infrastruktura transportowa 
Sieć drogowa liczy 12.253 km, w tym 3.988 km dróg utwardzonych (dane na 2018 r.), a sieć kolejowa – 728 km (2014 r.).
Międzynarodowe porty lotnicze znajdują się w Nawakszut, Nawazibu i Atar, a główne porty morskie w Nawakszut i Nawazibu. 

1.7. Obowiązek wizowy 
Obywatele polscy udający się do Mauretanii objęci są obowiązkiem wizowym. Dla obywateli polskich ubiegających się o wizę do Mauretanii właściwa jest akredytowana w Polsce Ambasada Mauretanii w Berlinie: 10117 Berlin, Kommandantenstrasse 80, tel.: +49 30 206 58 83; faks: +49 30 206 747 50; e-mail: ambarim.berlin@gmx.de, ambarim.visa@gmx.de, info@mauretanien-embassy.de. 
O wizę można ubiegać się w niektórych innych mauretańskich przedstawicielstwach dyplomatyczno-konsularnych. Niezbędny jest jednak wcześniejszy kontakt z daną placówką i upewnienie się, czy złożenie wniosku wizowego będzie możliwe i na jakich warunkach. Wizy biometryczne wydawane są także na międzynarodowych lotniskach w Nawakszut, Nawazibu i Atar oraz na niektórych przejściach lądowych, ale ta możliwość zarezerwowana jest dla osób przyjeżdżających z kraju, w którym nie ma mauretańskiego przedstawicielstwa dyplomatyczno-konsularnego.
UWAGA: Przepisy wjazdowe i celne ulegają nagłym zmianom bez powiadamiania innych krajów. Przed podróżą należy zaktualizować szczegółowe informacje wizowe i celne bezpośrednio w przedstawicielstwie tego kraju. 
Powyższe informacje są opublikowane na stronie MSZ w zakładce „Informa    cje dla podróżujących” (https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych). 
 

Ustrój polityczny 
Mauretania jest republiką parlamentarną. Ustawa zasadnicza została przyjęta w 1991 r. (zrewidowana w 2006, 2012 i 2017 r.), jednak na prawo IRM silny wpływ ma szariat (prawo islamskie), a przy regulowaniu różnych kwestii w życiu publicznym dużą rolę odgrywają środowiska religijne – ulemowie (muzułmańscy teologowie i uczeni) i imamowie (duchowni). Głową państwa jest prezydent, posiadający szerokie uprawnienia, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję (urząd głowy państwa można sprawować maksymalnie przez dwie kadencje). Po ostatnim zamachu wojskowym z sierpnia 2008 r. krajem rządziła junta wojskowa. W wyniku wyborów prezydenckich z lipca 2009 r. głową państwa został gen. Mohamed Ould Abdel Aziz, były szef junty, który ponownie zwyciężył w kolejnych wyborach w czerwcu 2014 roku, a w sierpniu został zaprzysiężony na drugą kadencję. 

Obecnie funkcję prezydenta pełni Mohamed Ould Cheikh El Ghazouani, który wygrał pierwszą rundę wyborów prezydenckich w dniu 22 czerwca 2019 r. (uzyskując 52% głosów) i został zaprzysiężony 1 sierpnia. Była to pierwszą demokratyczna transformacja w Mauretanii, gdyż przestrzegając zapisów Konstytucji, poprzedni prezydent podjął decyzję o niekandydowaniu na trzecią kadencję. 

Władza ustawodawcza 
Władzę ustawodawczą stanowi Zgromadzenie Narodowe liczące 157 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję (Senat został zniesiony w wyniku referendum z 5 sierpnia 2017 r.). 

W wyborach parlamentarnych z 2018 r. (pierwsza tura odbyła się 1 września, a druga – 15 września) zdecydowanie zwyciężyła prezydencka partia – Sojusz na rzecz Republiki (UPR), która uzyskała 89 ze 157 miejsc w jednoizbowym parlamencie. Islamska partia Tewassoul (Krajowe Zgromadzenie na rzecz Reformy i Rozwoju – RNRD), która zdobyła 14 mandatów, pozostała drugą siłą polityczną i główną opozycyjną formacją. 

Władza wykonawcza 
Władza wykonawcza należy do rządu, na którego czele stoi premier mianowany przez prezydenta z uwzględnieniem większości parlamentarnej. Prezydent powołuje – na propozycję premiera – członków rządu. Rząd jest odpowiedzialny przed prezydentem i parlamentem. 

Po objęciu władzy prezydent Mohamed Ould Cheikh El Ghazouani mianował 3 sierpnia 2019 r. nowego premiera. Został nim Ismaïl Ould Bedda Ould Cheikh Sidiya, a sformowany przez niego rząd został mianowany przez prezydenta 8 sierpnia. Rok później, 6 sierpnia 2020 r., premier złożył dymisję rządu na ręce prezydenta, który tego samego dnia powierzył Mohamedowi Ould Bilalowi misję sformowania nowego gabinetu. Nowa ekipa rządowa została powołana 9 sierpnia 2020 r. 

Struktura administracji gospodarczej 
Za politykę gospodarczą Mauretanii odpowiedzialny jest rząd. Decyzje w istotnych sprawach przedkładane są parlamentowi do zatwierdzenia. 
W sprawach gospodarczych główne zadania realizowane są przez: 
•    Ministerstwo Spraw Gospodarczych i Promocji Sektorów Produkcyjnych 
•    Ministerstwo Ropy Naftowej, Górnictwa i Energii 
•    Ministerstwo Rybołówstwa i Gospodarki Morskiej 
•    Ministerstwo Rolnictwa 
•    Ministerstwo Hodowli 
•    Ministerstwo Handlu, Przemysłu, Rzemiosła i Turystyki 
•    Ministerstwo Mieszkalnictwa, Urbanistyki i Zagospodarowania Terytorialnego 
•    Ministerstwo Infrastruktury i Transportu 
•    Ministerstwo Zaopatrzenia w Wodę Pitną i Kanalizacji 
•    Ministerstwo Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju 

Sądownictwo gospodarcze 
Spory między osobami prawnymi a rządem są rozwiązywane zgodnie z Kodeksem inwestycji (http://admin.theiguides.org/Media/Documents/Mauritania%20-%20Investment%20Code%20(French).pdf ; https://www.theiguides.org/public-docs/guides/mauritanie) i opierają się na procedurze arbitrażowej (art. 30). 

Kodeks inwestycji zapewnia wszystkim inwestorom działającym legalnie w Mauretanii: 
    gwarancję i ochronę mienia, 
    gwarancję stabilności warunków prawnych, podatkowych i celnych przyznawanych na okres 20 lat, 
    gwarancję dostępności dewiz, 
    gwarancję transferu kapitału po uiszczeniu ceł i podatków w IRM, 
    gwarancję transferu wynagrodzenia zgodnie z obowiązującymi przepisami obrotu dewizowego, 
    gwarancję dostępu do surowców lub półproduktów wytwarzanych w IRM, 
    równe traktowanie inwestorów w nabyciu wszelkiego rodzaju praw w zakresie nieruchomości, koncesji i zezwoleń administracyjnych oraz udziału w zamówieniach publicznych, 
    wolność handlową, gospodarczą i konkurencyjną.

Kodeks inwestycji jest głównym źródłem prawa i informacji na temat możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w Mauretanii. 

Mimo gwarancji dla zawieranych kontraktów zapisanych w kodeksie handlowym i cywilnym dochodzenie praw przed sądem jest bardzo trudne. Sukces inwestora zagranicznego przed sądem mauretańskim zależy w dużej mierze od jego kontaktów i współpracy z partnerem lokalnym, który dobrze zna i rozumie zasady panujące na miejscowym rynku oraz funkcjonowanie administracji rządowej. 

IRM podpisała dwustronne umowy o wzajemnej promocji i ochronie inwestycji z Marokiem, Szwajcarią, Niemcami, Hiszpanią, Rumunią, Włochami, Burkina Faso, Libanem, Republiką Korei. 

Mauretania jest stroną wielu konwencji międzynarodowych dotyczących ochrony inwestycji, praw pracowników migrujących i ich rodzin, ochrony znaków towarowych, licencji i praw autorskich, jak:
•    Konwencja o rozwiązywaniu sporów inwestycyjnych między państwami a obywatelami innych państw z 1965 r. (tzw. Konwencja Waszyngtońska), 
•    Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 r. (Konwencja Nowojorska), 
•    Umowa o partnerstwie między Wspólnotą Europejską a krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku, podpisana 23 czerwca 2000 r. w Kotonu. 
 

3.1. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej 

Islamska Republika Mauretanii (IRM) jest dużym, ale słabo zaludnionym krajem, którego 80% powierzchni stanowią tereny pustynne. Tradycyjnie przez ten obszar wiodły szlaki handlowe z Afryki Subsaharyjskiej na północ kontynentu, a ludność należała do mobilnych i przedsiębiorczych plemion. Od momentu uzyskania niepodległości IRM próbuje zerwać z wizerunkiem społeczeństwa biednych nomadów i zbudować zurbanizowane społeczeństwo, system demokratyczny i gospodarkę rynkową. Próbuje walczyć z powszechnym ubóstwem, które obejmuje ponad 40% społeczeństwa. Duży odsetek populacji stanowią analfabeci, a kraj cierpi na brak wykształconej siły roboczej.

Kolejne rządy stopniowo otwierały gospodarkę na kontakty handlowe i inwestycje. Dzięki wsparciu Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) rząd liberalizował system wymiany zagranicznej, reformował system fiskalny i finansowy oraz sprywatyzował wiele państwowych firm. 

Rozwój sektora prywatnego ograniczają m.in. takie czynniki, jak słaba infrastruktura, niesprzyjające otoczenie biznesowe, ograniczony dostęp do finansowania. Gospodarka IRM, oparta głównie na eksploatacji bogactw naturalnych, jest w znacznym stopniu uzależniona od wahań cen surowców i żywności na światowych rynkach. Jest też mało konkurencyjna i słabo zdywersyfikowana. Udział przemysłu przetwórczego w PKB  jest niski, a duże grupy wyparły większość małych i średnich przedsiębiorstw. IRM boryka się również z problemami wynikającymi z wpływu globalnego ocieplenia na rolnictwo, w tym z powtarzającą się suszą. 

Trudna jest sytuacja na rynku pracy, który charakteryzuje się dużymi nierównościami ze względu na płeć i marginalizacją młodych ludzi, a także przewagą sektora nieformalnego, co ma negatywny wpływ na zatrudnienie pracowników. Powolny i kapitałochłonny charakter wzrostu gospodarczego w ostatnich latach ograniczył tworzenie miejsc pracy. Wskaźnik aktywności zawodowej spadł z 44,3% w 2012 r. do 41,5% w 2017 r. Towarzyszył mu wzrost stopy bezrobocia – odpowiednio z 10,1% do 11,8%. Ponad 1/3 bezrobotnych stanowią osoby młode poniżej 24 lat, a prawie 2/3 zatrudnionych pracuje w sektorze nieformalnym. 

Pandemia COVID-19 i wprowadzone w IRM w związku z trudną sytuacją zdrowotną restrykcje wywarły negatywny wpływ m.in. na aktywność gospodarczą. Dane Mauretańskiego Banku Centralnego (BCM) wskazują, że w 2020 roku odnotowano spadek realnego PKB o 2,2% wobec wzrostu o 5,6% rok wcześniej. Średnia roczna inflacja wzrosła z 2,3% w 2019 roku do 2,4% w roku 2020. 

Natomiast MFW szacuje, że w 2021 roku wzrost PKB osiągnie 2,7% (po spadku o 1,8% w roku 2020), a inflacja wyniesie 2,7% (wobec 2,3% w 2020 r.). Deficyt budżetowy ma stanowić 0,2% PKB, dług publiczny – 55,4% PKB, a deficyt na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego – 7,1% PKB. 

3.2. Główne sektory gospodarki 

Wg danych BCM w 2020 roku udział sektora pierwszego w tworzeniu PKB nominalnego wyniósł 17,8% (w tym rolnictwa i leśnictwa – 5,4%, hodowli – 9,6%, rybołówstwa – 2,6%), sektora drugiego – 35,9% (w tym przemysłu wydobywczego – 24,2%, przemysłu przetwórczego – 8,3%, budownictwa i robót publicznych – 3,4%), a sektora trzeciego – 38,2% (w tym transportu, informacji i telekomunikacji – 5,4%, handlu – 10,6%, innych usług – 15,4%, administracji publicznej – 6,8%). 

Jednocześnie w 2020 roku wartość dodana w sektorze pierwszym obniżyła się realnie o 5,4% w ujęciu rocznym (wobec wzrostu o 11,3% w roku 2019) w wyniku wzrostu wartości dodanej w rolnictwie i leśnictwie (+9,7%) oraz hodowli (+3,1%), a spadku – w rybołówstwie (-46,4%). 

W sektorze drugim wartość dodana spadła o 0,1% (po wzroście o 8,7% w roku 2019). Zwiększyła się ona o 0,9% w przemyśle wydobywczym i o 5,0% w budownictwie i robotach publicznych, a obniżyła o 4,0% w przemyśle przetwórczym. 

Na spadek wartości dodanej w sektorze trzecim o 2,0% (wobec wzrostu o 2,3% w 2019 roku) złożyły się negatywne wyniki odnotowane w transporcie i telekomunikacji (-0,3%) oraz handlu (-9,1%), przy wzroście w zakresie innych usług (+0,7%) oraz administracji publicznej (+2,5%). 

3.3. Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych 

* w cenach bieżących 
** w cenach stałych 
Źródło: MFW, BCM, UNCTAD 

3.4. Handel zagraniczny 

W ocenie BCM w I kwartale 2021 r. wartość eksportu IRM wzrosła o 20,0% rdr (do 28,936 mld MRU /ok. 0,804 mld USD), a importu – o 23,7% rdr (do 26,899 mld MRU /ok. 0,747 mld USD).

Wartość mauretańskiego eksportu towarów (FOB) zwiększyła się z 2,319 mld USD w roku 2019 do 2,591 mld USD w 2020 roku (wzrost o 13,4% liczony w MRU), a importu (FOB) wyniosła odpowiednio 2,890 mld USD i 2,879 mld USD (wzrost o 1,2% liczony w MRU). 

Głównymi towarami eksportowanymi przez IRM w 2020 roku były: rudy żelaza (1,029 mld USD), złoto (0,787 mld USD), produkty rybołówstwa (0,584 mld USD) i miedź (0,153 mld USD). Natomiast w mauretańskim imporcie dominowały w tym okresie: sprzęt dla przemysłu wydobywczego (0,917 mld USD), artykuły żywnościowe (0,688 mld USD) i produkty naftowe (0,417 mld USD). 

Dane Krajowej Agencji Statystyki i Analiz Demograficznych i Ekonomicznych (ANSADE) wskazują, że w roku 2019 do najważniejszych odbiorców mauretańskich towarów należały (wg wartości eksportu IRM): Chiny, Hiszpania, Japonia, Rosja, Włochy, Wybrzeże Kości Słoniowej, Niemcy, Francja, Nigeria, Belgia i Grecja. 

Natomiast największymi dostawcami towarów do Mauretanii były (wg wartości importu IRM): Hiszpania, Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Chiny, Belgia, Francja, Niderlandy, Rosja, USA, Maroko, Japonia, Turcja.

3.5. Inwestycje zagraniczne 

Mauretania pozostaje raczej na marginesie zagranicznych przepływów inwestycyjnych. Wg wstępnych danych UNCTAD skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w IRM na koniec 2020 roku wyniosła 9,973 mld USD, a mauretańskich bezpośrednich inwestycji za granicą osiągnęła 99 mln USD. W 2020 roku napływ BIZ do Mauretanii był na poziomie 978 mln USD (po 887 mln USD w roku 2019) i dotyczył głównie sektora ropy naftowej. 

3.6. Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze ekonomicznym  

Mauretania jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO). Podpisała też dwustronne umowy o ochronie inwestycji z krajami członkowskimi Unii Maghrebu Arabskiego (Algierią, Libią, Tunezją, Marokiem), a także z Arabią Saudyjską, Francją, Belgią i Rumunią. IRM jest sygnatariuszem Umowy z Kotonu między Unią Europejską a państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Umowa ta, podpisana w 2000 roku na 20 lat, zapewnia bezcłowy dostęp do rynku europejskiego dla towarów pochodzących z krajów stron Konwencji. W przeciwieństwie do poprzednich tego rodzaju porozumień gwarantuje ona również dostęp na zasadzie wzajemności dla towarów europejskich. Mauretania, jako państwo należące do najsłabiej rozwiniętych, nie musi otwierać rynku na towary z UE, a współpraca opiera się na Konwencji z Lome oraz inicjatywie „Everything But Arms”[1] .

Mauretania otrzymuje również zagraniczną pomoc finansową i żywnościową m.in. z UNDP, Banku Światowego, Islamskiego Banku Rozwoju, Afrykańskiego Banku Rozwoju, UE. We współfinansowanie projektów w IRM zaangażowane są również: Arabski Fundusz Rozwoju Gospodarczego i Społecznego (AFESD), Fundusz Ab Zabi na rzecz Rozwoju (ADFD), Kuwejcki Fundusz na rzecz Arabskiego Rozwoju Gospodarczego (KFAED) i Saudyjski Fundusz na rzecz Rozwoju (SFD). 

3.7. Stosunki gospodarcze z Unią Europejską 

Partnerstwo między Mauretanią i Unią Europejską opiera się na dialogu politycznym, stosunkach handlowych i współpracy w wielu dziedzinach. Relacje między UE a IRM regulują: Umowa z Kotonu, dokument strategiczny dla kraju oraz krajowy program indykatywny na lata 2014-2020. 

Mauretania, podobnie jak wszystkie kraje, które podpisały Umowę z Kotonu, zobowiązała się do spełnienia określonych wymogów w zakresie praw człowieka, dobrego sprawowania rządów i praworządności. W celu wdrożenia tych zasad, w ramach dialogu politycznego odbywają się spotkania z przedstawicielami mauretańskiego rządu, partii opozycyjnych i społeczeństwa obywatelskiego. UE finansuje też liczne projekty z dziedziny praw człowieka i wspierania społeczeństwa obywatelskiego, aby pomóc jego działaczom i organizacjom w odgrywaniu aktywnej roli w procesie budowy państwa i zagwarantowaniu swobód swoim współobywatelom. Projekty te dotyczą praw człowieka, równouprawnienia płci i praw kobiet, wspierania mniejszości lub społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji oraz integrowania różnych części mauretańskiego społeczeństwa. 

W zakresie pomocy rozwojowej głównym instrumentem finansowym jest Europejski Fundusz Rozwoju (European Development Fund – EDF). Mauretania jest również beneficjentem programów regionalnych i między państwami AKP finansowanych przez EDF oraz programów tematycznych EuropeAid finansowanych z budżetu UE. 

Unia Europejska udziela IRM największego wsparcia finansowego. Od 2001 roku, w ramach 9. EDF (2003-2007) i 10. EDF (2008-2013) oraz niektórych specjalnych linii budżetowych, UE przyznała Mauretanii 397 mln EUR na realizację projektów rozwojowych. 

Środki finansowe z 9. EDF (ponad 120 mln EUR) przeznaczono przede wszystkim na projekty infrastrukturalne (w tym budowę dróg), a z 10. EDF (156 mln EUR)  – na wsparcie handlu i sektora prywatnego, wdrożenie projektów wynikających ze współpracy mauretańsko-europejskiej oraz realizację projektu z zakresu rozbudowy infrastruktury drogowej.  

W 2014 roku UE zatwierdziła Krajowy Program Indykatywny w ramach 11. EDF. W latach 2014-2020 Mauretania miała otrzymać 195 mln EUR na realizację projektów w takich dziedzinach, jak bezpieczeństwo żywnościowe, praworządność oraz opieka zdrowotna. 

Uzupełnieniem finansowania w ramach EDF są następujące instrumenty budżetowe: Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (DCI), Instrument na rzecz Stabilności, Europejski Instrument na rzecz Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR), instrument pomocy humanitarnej, kryzysowy fundusz powierniczy dla regionu Sahelu i basenu jeziora Czad. 

UE jest ważnym partnerem handlowym IRM, w tym głównym dostawcą towarów do tego kraju. 

__________________________________________________________________________________

[1] „Everything But Arms” – jest inicjatywą Unii Europejskiej zakładającą, że cały import do UE z najmniej rozwiniętych krajów odbywa się na zasadach bezcłowych i bezkwotowych, z wyjątkiem importu broni. EBA weszła w życie w marcu 2001 r.

Gospodarcze umowy dwustronne 

Polska i Mauretania podpisały w 1975 r. porozumienie o współpracy w dziedzinie rybołówstwa morskiego, ale umowa ta nie weszła w życie.

W ramach swojej działalności za granicą polskie firmy powinny kierować się zasadami zawartymi w Katalogu dobrych praktyk dla przedsiębiorców w zakresie biznesu i praw człowieka. 

Dwustronna wymiana handlowa 

Według danych GUS wartość polsko-mauretańskich obrotów towarowych osiągnęła w ciągu pierwszych 8 miesięcy 2021 r. 26,0 mln EUR. Eksport z RP do Mauretanii wyniósł 14,9 mln EUR (dynamika 93,2% w stosunku do analogicznego okresu 2020 r.), a polski import z IRM – 11,1 mln EUR (dynamika 181,7%). Udział eksportu do Mauretanii stanowił 0,01% całkowitego polskiego eksportu, a importu z IRM – 0,01% całkowitej wartości przywozu towarów do RP. 

Polsko-mauretańska wymiana towarowa kształtowała się w ostatnich latach następująco: 
 

Wg GUS w okresie styczeń-sierpień 2021 r. przedmiotem polskiego eksportu do IRM i importu z IRM były towary z następujących sekcji i działów: 

Na podstawie danych GUS w 2019 roku w strukturze polskiego eksportu do Mauretanii dominowały, w ujęciu wartościowym, następujące towary (malejąco od ok. 11,0 mln EUR do ok. 0,1 mln EUR): 

Natomiast import z IRM do RP w 2019 roku ograniczał się w zasadzie do rud i koncentratów żelaza (kod: 2601). 

Wzajemne inwestycje 

Brak jest polskich inwestycji w Mauretanii i nie są realizowane inwestycje mauretańskie w Polsce. 

Współpraca regionalna 

Nie została dotąd nawiązana dwustronna współpraca regionalna. 

Współpraca samorządów gospodarczych 

W lutym 1997 roku Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) zorganizowała misję gospodarczą do Mauretanii, której efektem było nawiązanie nowych kontaktów handlowych. 

W dniach 12-15 października 2014 roku przebywała w IRM misja gospodarcza zorganizowana przez KIG. Polscy przedsiębiorcy towarzyszyli delegacji Senatu RP pod przewodnictwem marszałka Bogdana Borusewicza. Podczas Mauretańsko-Polskiego Forum Gospodarczego, które odbyło się w Nawakszut, podpisany został Protokół o współpracy między KIG a Izbą Handlu, Przemysłu i Rolnictwa Mauretanii (CCIAM). 
 

5.1. Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług 

Mauretania nie stosuje specyficznej polityki handlowej w zależności od sektorów. Ograniczeń jest niewiele, a ich celem jest przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrona zdrowia. IRM rzadko stosuje bariery ilościowe i licencje importowe. Bariery pozataryfowe ograniczają się często do opóźnień w płatnościach wobec dostawców ze strony lokalnych banków. 
Uwzględniając, że resort rolnictwa angażuje co roku znaczące środki na walkę ze szkodnikami upraw, wprowadzono kontrolę fitosanitarną roślin i produktów roślinnych podczas ich importu do Mauretanii. 
Procedury celne zostały uproszczone, stawki taryfowe ustalone na bardziej racjonalnym poziomie, a większość barier pozataryfowych wyeliminowano. Nomenklatura celna odpowiada zharmonizowanemu systemowi ustanowionemu przez WTO. 
Wszystkie towary wprowadzane na terytorium są deklarowane. Import, którego wartość przekracza 5.000 USD jest kontrolowany przez organ nadzoru – Société Générale de Surveillance (SGS). 
Stosowane taryfy celne są cłami ad-valorem. Wycena towarów oparta jest na wartości transakcyjnej, z wyjątkiem samochodów używanych, dla których nadal stosowana jest minimalna wartość importowa. Cła są progresywne w zależności od poziomu przetworzenia produktów. Istnieją następujące stawki celne: 0% (dla towarów pierwszej potrzeby), 5% (surowce i dobra inwestycyjne), 13% (dobra pośrednie), 20% (dobra finalne konsumpcyjne). 
Oprócz ceł naliczane są też inne opłaty, w tym podatek VAT i kilka akcyz zwanych podatkami konsumpcyjnymi. Przy przywozie obowiązują: VAT w wysokości 16%, opłata statystyczna (1%), podatek na promocję kultury i sportu (1%), minimalny podatek ryczałtowy (2,5%), stała opłata informatyczna (300 MRU), podatki konsumpcyjne (tytoń i papierosy, produkty naftowe, marża brutto produktów naftowych, pręty zbrojeniowe, woda mineralna, makaron, cukier). 
Dokumenty wymagane przy imporcie są następujące: faktura handlowa (z nazwą i adresem kupującego i sprzedającego, datą i miejscem sporządzenia, sposobem transportu, ilością, opisem towarów oraz warunkami dostawy i płatności), list przewozowy lub świadectwo pochodzenia, świadectwo kontroli wydane przez SGS. 
 Relacje gospodarcze opierają się na zasadzie swobody prowadzenia każdej działalności przemysłowej, rolniczej, handlowej lub rzemieślniczej. W celu zapewnienia wolnej konkurencji przedsiębiorstwa publiczne i prywatne, mauretańskie lub zagraniczne korzystają z tych samych praw wynikających z Kodeksu inwestycji i podlegają tym samym obowiązkom. Art. 4 Kodeksu gwarantuje, że żadna spółka nie zostanie znacjonalizowana ani zarekwirowana na całym terytorium kraju.
W raporcie Banku Światowego „Doing Business 2020”, dotyczącym warunków prowadzenia działalności gospodarczej, Mauretania została sklasyfikowana na 152. pozycji (spadek o 4 miejsca w stosunku do poprzedniego roku) wśród 190 ocenianych krajów.  

5.2. Dostęp do rynku pracy 

Umowa o pracę dla cudzoziemca musi być sporządzona na piśmie i przedłożona Generalnej Dyrekcji Pracy w Ministerstwie Służby Cywilnej, Pracy i Modernizacji Administracji w celu uzyskania pozwolenia na podjęcie pracy. Zgodnie z obowiązującymi w IRM przepisami prawa pracy każdy inwestor może zatrudnić pracowników zagranicznych na kluczowych stanowiskach, ale tylko do 10% personelu kierowniczego. Rekrutacja cudzoziemca  jest uwarunkowana od uzyskania od właściwego organu zezwolenia na pracę, które jest wydawane, jeśli brak jest krajowych kandydatów o równorzędnych kwalifikacjach do obsadzenia danego stanowiska. 
W opinii inwestorów, choć koszty pracy są dość niskie, to dostęp do wykwalifikowanej siły roboczej jest trudny. Brakuje personelu technicznego, a większość najlepiej wyszkolonych techników jest często zatrudniana w sektorze wydobywczym. Ponadto ogólne umiejętności, jak praca zespołowa i zarządzanie, nadal nie są na odpowiednim poziomie. Przedsiębiorcy poszukujący menedżerów są więc niejednokrotnie zainteresowani pracownikami zagranicznymi. Procedury wydawania zezwoleń na pracę są jednak zazwyczaj długie i skomplikowane i mogą trwać do 2 miesięcy. Firmy powinny bowiem wykazać, że nie są w stanie znaleźć osób o takich samych kwalifikacjach na lokalnym rynku. Niektórzy inwestorzy twierdzą, że wywierana jest presja, aby zatrudniać lokalnych pracowników, nawet jeśli nie mają oni wymaganego profilu. 
Mauretania jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Pracy od 1961 r. Ratyfikowała 45 konwencji i jeden protokół, a obecnie obowiązuje 40 z tych porozumień. 

5.3. Nabywanie i wynajem nieruchomości 

Zarządzanie strefami przemysłowymi z terenami uzbrojonymi pozostaje w gestii państwa. Cudzoziemcy mogą uzyskiwać dostęp do gruntów w IRM w drodze dzierżawy, długoterminowego najmu lub zakupu w przypadku założenia spółki prawa mauretańskiego. Inwestorzy korzystają z preferencyjnych stawek na koncesję gruntów do użytku przemysłowego lub handlowego. 
W ostatnich latach rząd wdrożył istotne działania dotyczące gruntów, aby wzmocnić bezpieczeństwo własności i zachęcić inwestorów krajowych i zagranicznych. Podjęte środki obejmują m.in. wydawanie tytułów własności, zmiany zagospodarowania przestrzeni publicznych, wykaz cen za zamianę pozwoleń na użytkowanie gruntów w tytuły własności, wykaz innych kosztów wydawania tytułów własności gruntów. Trwa również opracowywanie krajowego katastru w celu uzyskania całości narzędzi do identyfikacji, rejestracji i opisu gruntów. 
Inwestorzy twierdzą, że w praktyce są zmuszeni do kupowania gruntów w strefach wolnocłowych zamiast ich wydzierżawienia, co poważnie ogranicza ich wybór. Odnotowują również, że ceny gruntów gwałtownie wzrosły wraz ze wzrostem aktywności gospodarczej. 
Średnie orientacyjne miesięczne ceny wynajmu nieruchomości w Nawakszut (2018 r.): 
lokal handlowy (przy ulicy) o pow. 16 m2: 230 USD, 
biuro z 3-5 pomieszczeniami: 710 USD, 
magazyn (teren niezagospodarowany na peryferiach stolicy): 1.200 USD, 
dom umeblowany (3 pokoje z ogrodem) dla cudzoziemców: 990 USD, 
dom nieumeblowany (3 pokoje z ogrodem) dla cudzoziemców: 395 USD. 

5.4. System zamówień publicznych 

Przepisy dotyczące zamówień publicznych w Mauretanii zawarte są w ustawie nr 2010-044 z dnia 22 lipca 2010 r. ustanawiającej Kodeks zamówień publicznych (http://www.cncmp.mr/IMG/pdf/loi_2010-44_du_22_juillet_2010_portant_code_des_marches_publics.pdf) i w dekrecie nr 126/2017/PM z 2 listopada 2017 r. (http://www.cncmp.mr/IMG/pdf/-19.pdf) uchylającym i zastępującym dekrety wykonawcze do ustawy 2010-044 z dnia 22 lipca 2010 r. (tj. dekret nr 2011-180 z dnia 7 lipca 2011 r., zmieniony dekretem nr 2012-084 w sprawie terminów odbioru). 
Informacje nt. ogłaszanych w IRM przetargów dotyczących zamówień publicznych są dostępne m.in. na stronach internetowych Krajowej Komisji Kontroli Zamówień Publicznych – CNCMP (www.cncmp.mr) oraz Organu Regulacji Zamówień Publicznych – ARMP (www.armp.mr). 
 W ramach szeroko zakrojonego programu konsolidacji finansów publicznych mauretański rząd znacząco zreformował mechanizm udzielania zamówień publicznych i stworzył nowe instytucje kontroli i regulacji. Ustawa nr 2010-044 z dnia 22 lipca 2010 r. doprowadziła do powstania trzech oddzielnych i pełniących jasno określone funkcje struktur, jak Komisje Udzielania Zamówień Publicznych, CNMPC i ARMP. Reforma miała na celu ustanowienie skutecznego i nowoczesnego systemu, zdolnego do zagwarantowania ogólnych zasad, w tym: swobody dostępu do zamówień publicznych, równego traktowania kandydatów i przejrzystości procedur. Działania są też skierowane na walkę z korupcją i marnowaniem środków publicznych. 
 

6.

Choć językiem urzędowym w Mauretanii jest arabski, w kontaktach biznesowych powszechnie stosowanym językiem jest francuski (czasem też angielski). Natomiast, znajomość podstawowych zwrotów lokalnego języka (głownie arabskiego – w formie literackiej, bądź arabskiego dialektu hassanija) przysporzy sympatii i będzie bardzo skutecznym narzędziem „przełamania lodów”.
Ubiór biznesowy. Na spotkanie biznesowe zalecany jest raczej ubiór formalny (garnitur, krawat),  nawet jeśli gospodarz występuje w tradycyjnym, bądź swobodnym stroju.
Specyfika nawiązywania kontaktów biznesowych oraz prowadzenia negocjacji wynika przede wszystkim z tradycji handlowych świata muzułmańskiego, cech kultury i mentalności arabskiej oraz głównych zasad islamu. Podstawą budowania wszelkich relacji (również biznesowych) jest kontakt osobisty. Umożliwia on zbudowanie przyjacielskich więzi oraz zaufania, kluczowych dla udanych negocjacji. Jeśli nie jest możliwy kontakt osobisty, dużo skuteczniejsza niż kontakt e-mailowy będzie rozmowa telefoniczna. Często osoby, z którymi nawiązujemy kontakt biznesowy, mogą starać się zacieśnić także kontakt prywatny (podział na życie osobiste i zawodowe jest często płynny, a potencjalny partner biznesowy powinien być uznany za potencjalnego przyjaciela). Na początku rozmowy niezwykle ważny jest tzw. small talk. Należy być gotowym na pytania o podroż, dom, rodzinę, zdrowie. Sami również pytamy o rodzinę, zainteresowania, wiedzę o Polsce, wcześniejszy kontakt z Polską (turystyczny, szkoleniowy, biznesowy itp.). 
Planowanie długofalowych przedsięwzięć wymaga wzięcia pod uwagę ruchomego charakteru dat świąt religijnych. W świecie muzułmańskim tradycyjny miesiąc postu (Ramadan) nie sprzyja spotkaniom, konsultacjom, negocjacjom itp., jeśli jednak zajdzie taka potrzeba, to należy się powstrzymać od publicznego spożywania napojów i posiłków, palenia tytoniu, również jeśli gospodarz kurtuazyjnie zaproponuje tradycyjną herbatę czy kawę.
 

Administracja gospodarcza

Urząd Prezydenta:                                                                 www.presidence.mr

Kancelaria Premiera:                                                             www.primature.gov.mr

Ministerstwo Spraw Gospodarczych  i Promocji Sektorów Produkcyjnych:                                                                                                                     www.economie.gov.mr

Ministerstwo Ropy Naftowej, Górnictwa i Energii:                         www.petrole.gov.mr

Ministerstwo Rybołówstwa i Gospodarki Morskiej:            www.peches.gov.mr

Ministerstwo Rolnictwa:                                                       www.agriculture.gov.mr

Ministerstwo Handlu, Przemysłu, Rzemiosła i Turystyki:   www.commerce.gov.mr

Ministerstwo Infrastruktury i Transportu:                            www.transport.gov.mr

Ministerstwo Zaopatrzenia w Wodę Pitną i Kanalizacji:     www.hydraulique.gov.mr

Ministerstwo Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju:     www.environnement.gov.mr

Generalna Dyrekcja Promocji Sektora Prywatnego:            www.investinmauritania.gov.mr

Generalna Dyrekcja Podatków:                                            www.impots.gov.mr

Samorządy gospodarcze

Izba Handlu, Przemysłu i Rolnictwa Mauretanii:                 www.cciam.mr  

Krajowy Związek Pracodawców Mauretańskich:                 www.unpm.mr

Oficjalna prasa ekonomiczna

Mauretańska Agencja Informacyjna (AMI):                        www.ami.mr

Strony o charakterze ekonomicznym

Mauretański Bank Centralny:                                               www.bcm.mr

Krajowa Agencja Statystyki i Analiz Demograficznych i Ekonomicznych (ANSADE):                                                                                                 www.ansade.mr

Krajowa Spółka Przemysłowa i Górnicza:                           www.snim.com

Mauretański Portal Rozwoju:                                                www.pmd.mr

Beta-conseils:                                                                        www.beta.mr

C.R.I.DE.M.:                                                                         www.cridem.org

Mauretański Bank Handlu Zagranicznego:                           www.bmci.mr