Departament Funduszy Europejskich
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji

Cel ogólny

Celem ogólnym Funduszu jest wspieranie wysiłków podejmowanych przez państwa członkowskie, zmierzających do usprawnienia zarządzania powrotami imigrantów we wszystkich jego wymiarach poprzez stosowanie koncepcji zintegrowanego zarządzania oraz poprzez umożliwianie państwom członkowskim realizacji wspólnych działań lub działań krajowych, ukierunkowanych na osiągnięcie celów Wspólnoty, zgodnie z zasadą solidarności, z uwzględnieniem prawodawstwa wspólnotowego w tej dziedzinie i z pełnym poszanowaniem praw podstawowych.

Cele szczegółowe

Cele szczegółowe Funduszu są następujące:

1. Wprowadzenie i usprawnienie organizacji oraz realizacji zintegrowanego zarządzania powrotem imigrantów przez państwa członkowskie,
2. Wzmocnienie współpracy między państwami członkowskimi w ramach zintegrowanego zarządzania powrotami imigrantów i wprowadzeniem go w życie,
3. Promowanie skutecznego i jednolitego stosowania wspólnych norm w kwestii powrotów imigrantów zgodnie z rozwojem polityki w tej dziedzinie.

Roczne alokacje

Ogólna kwota dostępna dla Polski w ramach Funduszu wynosi 18 084 375,67 Euro. Dostępne dla Polski roczne alokacje przedstawiają się następująco:

• 2008 rok – 1 703 835,05 Euro
• 2009 rok – 1 992 689,91 Euro
• 2010 rok – 2 593 072,28 Euro
• 2011 rok – 3 098 932,43 Euro
• 2012 rok – 3 980 509 Euro
• 2013 rok – 4 715 337 Euro

Grupy docelowe

Grupy docelowe Funduszu obejmują:

1. wszystkich obywateli państw trzecich, którzy nie otrzymali jeszcze ostatecznej decyzji odmownej w sprawie ich wniosku o przyznanie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim i którzy mogą zdecydować się na dobrowolny powrót, pod warunkiem że nie uzyskali nowego obywatelstwa i nie opuścili terytorium tego państwa członkowskiego,
2. wszystkich obywateli państw trzecich objętych jedną z form międzynarodowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2004/83/WE lub tymczasowej ochrony w rozumieniu dyrektywy 2001/55/WE w danym państwie członkowskim, którzy decydują się na dobrowolny powrót, pod warunkiem, że nie opuścili terytorium tego państwa członkowskiego,
3. wszystkich obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd lub pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego lub którzy przestali je spełniać i którzy, zgodnie z obowiązkiem opuszczenia terytorium państwa członkowskiego, korzystają z możliwości dobrowolnego powrotu,
4. wszystkich innych obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków zezwalających na wjazd lub pobyt na terytorium danego państwa członkowskiego lub którzy przestali je spełniać.

Programowanie

Cele Funduszu realizowane są w ramach wieloletniego okresu programowania w latach 2008–2013. W związku z obowiązującą zasadą kwalifikowalności wydatków do 30 czerwca roku n+1,5, działania (projekty) w praktyce mogą być realizowane w latach 2008–2015.

Komisja Europejska przyjęła Wytyczne Strategiczne na lata 2008 – 2013 (Decyzja Komisji z dnia 30 listopada 2007 r. w sprawie wykonania decyzji nr 575/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady). Na podstawie Wytycznych Strategicznych powstał Program Wieloletni na lata 2008 – 2013, który został zatwierdzony przez Komisję Europejską w dniu 22 grudnia 2008 r. Program Wieloletni jest realizowany poprzez następujące po sobie, bardziej szczegółowe, Programy Roczne. Programy Roczne są przygotowywane z odpowiednim wyprzedzeniem i przekazywane do akceptacji Komisji Europejskiej. Ostatni z Programów Rocznych w pespektywie finansowej 2008 – 2013 jest już zatwierdzony przez Komisję Europejską.

W Programach Rocznych działania realizowane są w ramach następujących priorytetów:

1. Priorytet: Działanie podejmowane w celu wsparcia dla opracowania strategicznego podejścia do zarządzania powrotem imigrantów przez państwa członkowskie;
2. Priorytet: Działanie podejmowane w celu wsparcia dla współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania;
3. Priorytet: Działanie podejmowane w celu wsparcia dla konkretnych, innowacyjnych krajowych i międzynarodowych narzędzi zarządzania powrotami;
4. Priorytet: Wsparcie dla opracowania wspólnotowych standardów i najlepszych praktyk w dziedzinie zarządzania powrotami.

Każdy Program Roczny jest podzielony na dwie części: konkursową i bezkonkursową. Cześć konkursowa jest otwarta, tj. skierowana do szerokiego grona potencjalnych beneficjentów. W części bezkonkursowej konkretne projekty oraz jednostki realizujące są określane na poziomie każdego Programu Rocznego. W procedurze bezkonkursowej realizowane są projekty, których charakter nie pozwala na wybór innego trybu realizacji, w tym ze względu na występowanie monopolu de jure lub ze względów bezpieczeństwa.

Procedura konkursowa

W ramach konkursów Programu Rocznego 2008 zostały zrealizowane następujące projekty:

• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski, projekt wieloletni (w ramach alokacji 2008, 2009 i 2010), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie i reintegracji, realizowany przez IOM we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji dla migrantów nieregularnych – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2008 i 2009), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną.

W ramach konkursów Programu Rocznego 2009 zostały zrealizowane następujące projekty:

• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2009, 2010 i 2011), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie i reintegracji, kontynuacja i uzupełnienie – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski, projekt wieloletni (w ramach alokacji 2008, 2009 i 2010), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji dla migrantów nieregularnych – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2008 i 2009), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną.

W ramach konkursów Programu Rocznego 2010 zostały zrealizowane następujące projekty:

• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011 i 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011, 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;
• Kampania informacyjna i pomoc w dobrowolnym powrocie – projekt realizowany tylko z alokacji 2010, realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2009, 2010 i 2011), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;
• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski, projekt wieloletni (w ramach alokacji 2008, 2009 i 2010), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców.

W ramach konkursów Programu Rocznego 2011 zostały zrealizowane następujące projekty:

• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski. Faza II. – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• POWROTY. Pomoc prawna i informacja dla powracających migrantów – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012, 2013), realizowany przez Helsińską Fundację Praw Człowieka;
• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2009, 2010 i 2011), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;
• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie II – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011, 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011 i 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Bezpieczny powrót – pomoc prawna i monitoring przestrzegania praw człowieka w ramach powrotów obywateli Państw Trzecich do krajów pochodzenia – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013) realizowany w ramach priorytetu I oraz IV przez Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć;
• Migracje powrotowe – nauka i praktyka – (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), realizowany przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;

W ramach konkursów Programu Rocznego 2012 zostały zrealizowane następujące projekty:

• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski. Faza II. – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011, 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;
• POWROTY. Pomoc prawna i informacja dla powracających migrantów – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012, 2013), realizowany przez Helsińską Fundację Praw Człowieka;
• Bezpieczny powrót – pomoc prawna i monitoring przestrzegania praw człowieka w ramach powrotów obywateli Państw Trzecich do krajów pochodzenia – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013) realizowany w ramach priorytetu I oraz IV przez Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć;
• Migracje powrotowe – nauka i praktyka – (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), projekt realizowany przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II;
• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie II – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2010, 2011 i 2012), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;

W ramach konkursów Programu Rocznego 2013 są realizowane następujące projekty:

• POWROTY. Pomoc prawna i informacja dla powracających migrantów – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012, 2013), realizowany przez Helsińską Fundację Praw Człowieka;
• Doradztwo, podróż, reintegracja – pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski. Faza II. – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców;
• Pomoc w dobrowolnym powrocie z Polski i reintegracji. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy ze Strażą Graniczną;
• Bezpieczny powrót – pomoc prawna i monitoring przestrzegania praw człowieka w ramach powrotów obywateli Państw Trzecich do krajów pochodzenia – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013) realizowany w ramach priorytetu I oraz IV przez Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć;
• Migracje powrotowe – nauka i praktyka – (w ramach alokacji 2011, 2012 i 2013), projekt realizowany przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II;
• Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie powrotów dobrowolnych. Faza II. – projekt realizowany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM) we współpracy z Urzędem ds. Cudzoziemców i Strażą Graniczną;
• Wsparcie dobrowolnych powrotów na Lubelszczyźnie II – projekt wieloletni (w ramach alokacji 2011, 2012 oraz 2013), realizowany przez Fundację Instytut na rzecz Państwa Prawa;

Dodatkowe informacje dotyczące ww. projektów znajdują się w załącznikach lista beneficjentów/partnerów, zamieszczonych poniżej.

Procedura bezkonkursowa

W ramach procedury bezkonkursowej Programu Rocznego 2008 zostały zrealizowane trzy projekty, w których jako Partner wystąpiła Komenda Główna Straży Granicznej:

1. Organizowanie powrotów przymusowych;
2. Wzmocnienie współpracy między państwami członkowskimi w dziedzinie powrotów;
3. Wzmocnienie współpracy z Państwami Trzecimi przy identyfikowaniu Cudzoziemców.

W ramach alokacji 2008 jeden projekt zakończył się w grudniu 2009, jeden w marcu 2010 i jeden w czerwcu 2010 roku.

W ramach procedury bezkonkursowej Programu Rocznego 2009 zostały zrealizowane cztery projekty, trzy stanowiące kontynuację ww. oraz dodatkowy: Wzmocnienie efektywności działań w zakresie powrotów wykonywanych przez Straż Graniczną, w tym współdziałanie z innymi instytucjami. Projekty zostały zakończone w czerwcu 2011 roku.

W ramach procedury bezkonkursowej Programu Rocznego 2010 zostały zrealizowane cztery projekty, w których Partnerem była Komenda Główna Straży Granicznej. Projekty stanowiły kontynuację projektów z alokacji 2008 oraz 2009, a ich realizacja zakończyła się z dniem 30 czerwca 2012 r.

W ramach Programu Rocznego 2011 zostały zrealizowane kolejne cztery projekty, stanowiące kontynuację działań z PR 2008, PR 2009 oraz PR 2010, z Komendą Główną Straży Granicznej jako Partnerem. Działania w ramach projektów rozpoczęły się 1 kwietnia 2011 r. i zostały zakończone 30 czerwca 2013 r.

W ramach Programu Rocznego 2012 zostało zrealizowane sześć projektów, stanowiących kontynuację działań z PR 2008, PR 2009, PR 2010 oraz PR 2011, z Komendą Główną Straży Granicznej jako Partnerem. Dodatkowo zostały zrealizowane działania planowane w ramach alokacji 2012 z dwóch kolejnych projektów, które są kontynuowane w alokacji 2013:

1. Poprawa warunków detencji Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w Lesznowoli;
2. Rozbudowa oraz wdrożenie Systemu Obsługi Cudzoziemców w ramach CBD SG.

Działania w ramach projektów rozpoczęły się 1 kwietnia 2012 r. zostały zakończone 30 czerwca 2014 r.

W ramach procedury bezkonkursowej Programu Rocznego 2013 jest realizowanych sześć projektów, w których Partnerem jest Komenda Główna Straży Granicznej. Projekty stanowią kontynuację projektów z alokacji 2008 – 2012, a ich realizacja zakończy się z dniem 30 czerwca 2015 r.

Dodatkowe informacje dotyczące ww. projektów znajdują się w załącznikach lista beneficjentów/partnerów, zamieszczonych poniżej.

System Zarządzania i Kontroli

Zgodnie z zatwierdzonym przez Komisję Europejską Systemem Zarządzania i Kontroli:

• Instytucją Odpowiedzialną jest Departament Współpracy Międzynarodowej i Funduszy Europejskich MSW,
• Instytucją Delegowaną jest Centrum Obsługi Projektów Europejskich MSW,
• Instytucją Audytu jest Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, który wykonuje swoje zadania za pośrednictwem Departamentu Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej w Ministerstwie Finansów oraz 16 Urzędów Kontroli Skarbowej,
• Instytucją Certyfikującą jest Departament Instytucji Płatniczej Ministerstwa Finansów.