Edukacja Ekologiczna

Trzeci miesiąc roku to czas, gdy nie przygnębia już brak słońca. Kiedy większość z nas wstaje do pracy, słońce króluje nad horyzontem, a zachodzi coraz później. Na początku marca dzień trwa 11 godzin, ale około 20 marca następuje zrównanie dnia z nocą. Właśnie dlatego przyjęło się uważać 21 marca za pierwszy dzień wiosny. To też okres, kiedy w przyrodzie naprawdę wiele się dzieje…

Marcowe ogrody, pola i trawniki

Spod śniegu lub sterty jesiennych liści na świat wychodzą kwitnące oznaki wiosny. To najczęściej śnieżyczka przebiśnieg lub śnieżyca wiosenna. W ogródkach pojawiają się krokusy. Zaczynają kwitnąć też fiołki wonne i pierwiosnki.

Na drzewach – szczególnie w miastach, gdzie temperatura jest średnio wyższa – jeszcze przed pojawieniem się liści, gałązki niektórych gatunków pełne są kwiatów. Dotyczy to leszczyny, derenia, wiązów, topoli oraz wielu wierzb. Z owocowych drzew zwykle najwcześniej zakwita morela.

Owadów w marcu nie pojawia się dużo, ale jednym z pierwszych może być motyl rusałka wierzbowiec. Najwięcej dzieje się w świecie ptaków.

Sójki, sroki i gawrony krzątają się intensywniej, bo przystępują do budowy gniazd. Zaczynają śpiewać szpaki, naśladując dźwięki innych skrzydlatych znajomych. Słychać też dzwońca, którego śpiew przypomina z kolei kanarka. W przeciwieństwie do szpaka, który jest dość wszędobylski, dzwoniec zwiastuje wiosnę najczęściej w parkach i… na cmentarzach.

W marcu przylatują z południa zięby. Co ciekawe, najpierw pojawiają się samce, a po kilku dniach samice. Potem wracają pliszki siwe i kopciuszki.

Spędzające u nas całą zimę sikorki bogatki, łączą się w pary. A kosy skaczą po trawnikach, zbierając kawałki traw i korzeni na budowę gniazd.

Na polach uprawnych słychać dźwięki śpiewu trznadla i skowronka. To też gorący okres u kuropatw. W końcu zimy (luty-marzec) stada tych ptaków rozbijają się na pary, które wybierają sobie rewir bytowania i tej ostoi bronią przed innymi parami. Na niebie i na ziemi widać już wtedy także jednego z największych naszych ptaków –  żurawia.

W marcu z piwnic wylatuje nietoperz gacek wielkouchy, którego można zobaczyć późnym wieczorem w pobliży domów. Także wieczorami, w lasach i ogródkach, zaczyna tupać jeż.

 

Marzec nad wodą

Aktywne życie i gody zaczynają w marcu płazy. Żaba trawna i żaba moczarowa skaczą przy zbiornikach, a grzebiuszka ziemna rozpoczyna gody. To oryginalny i piękny płaz zimujący na lądzie, a żerujący nocą. Można więc na niego wpaść idąc po lesie z latarką.

Bardzo aktywne są zimorodki, bo ich zaloty to wyjątkowe tańce nad wodą. Uaktywniają się duże ptaki drapieżne jak kania czarna i błotniak stawowy. A taniec godowy wykonują też czaple siwe. 

Samce wyginają swoje długie szyje wykonując ruchy jak przy połykaniu ryb, chwytają gałązki i symbolicznie kładą je na ziemię, jakby przygotowywały gniazdo. Para łączy się wtedy, kiedy samica odpowie położeniem gałązki, w tym samym miejscu.  

Pod koniec marca swoje gniazda, czasem już wypełnione jajami, mają gęsi gęgawe, kaczki krzyżówki czy cyraneczki.

 

Marcowy las

Wiosnę szybciej widać w lasach liściastych. Ziemia staje się kolorowa za sprawą kwitnących małych kwiatów przylaszczek, zawilców, miodunek i ziarnopłonów. Jednym z pierwszych drzew jakie kwitną w lasach jest leszczyna. Potem wierzba, topole i wiązy.

Ptaki, które występują też w miastach, także w lasach zaczynają intensywne życie. Sójka czy rudzik budują swoje gniazda. Podobnie czyni to mały strzyżyk, ale jego praca bywa czasem bardziej wymagająca. Otóż samiec tworzy kilka gniazd z mchu, ale samica wybiera jedno z nich, wyściełając je piórkami.

Marzec to czas, kiedy dobrze słychać w lesie sowy. Puchacz, puszczyk i sowa uszata składają jaja i szeroko informują o tym fakcie opinię publiczną. Przecież wszyscy muszą wiedzieć, że nadeszła wiosna.

Autor: Paweł Marciniak