Kos – śpiewak z ogrodu
17.04.2025
Mały czarny ptak z charakterystycznym żółtym dziobem i żółtą obwódką wokół oczu. Kosa można często spotkać na miejskich trawnikach czy w ogródkach. To, co go wyróżnia to dźwięk, a dokładniej długie i piękne śpiewy godowe samców. Według jednego z kompozytorów kos, to najbardziej utalentowany ptak w Europie Środkowej.
- Kos (Turdus merula) to gatunek ptaka z rodziny drozdowatych (Turdidae).
- Jeden z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych ptaków w Europie.
- W Polsce kos jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
- Kosy mają charakterystyczne, czarne upierzenie, a samce wyróżniają się żółtym dziobem i żółtym obrzeżem oczu. Samice i młode osobniki są brązowe, z mniej wyraźnym żółtym kolorem na dziobie. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm.
- Śpiew kosa może trwać nawet 30 minut i składa się z wielu elementów muzycznych.
Ptak wszędobylski
Kosy to naturalnie mieszkańcy cienistych i wilgotnych lasów. Ale szybko przystosowały się do rozwijających się miast i stały się ich stałymi obywatelami. Ich ubarwienie dostosowane jest właśnie do lasów. Zlewają się z otoczeniem skutecznie, więc często jedynym dowodem ich obecności są donośne śpiewy.
Kosy są zwinne i poruszają się zarówno w wysokich partiach drzew jak i na ziemi. Dlatego często można je spotkać na trawnikach, gdzie szukają pożywienia i elementów do budowy gniazd. W lasach ich gniazda budowane są głównie z mchu, traw i patyków, a w miastach kosy wykorzystują też sznurki, papier czy kawałki folii.
Kosy są ptakami wszystkożernymi. Ich dieta składa się głównie z owadów, dżdżownic, ślimaków oraz owoców. Są ptakami dość towarzyskimi, choć potrafią zadziornie bronić swojego terytorium przed innymi osobnikami, tego samego gatunku.
Kosy zasiedlają niemal całą Europę.
U kosa w gnieździe
Legi kosów zaczynają się wczesną wiosną. Samica składa wtedy około 5-6 jaj, a w kolejnych zwykle trochę mniej. To ona zajmuje się budową gniazda i wysiadywaniem jaj, które trwa około dwóch tygodni. Kiedy młode się wylęgną, zadania w gnieździe przejmuje samiec. Dba o nie i karmi je przez około 3 tygodnie. Wszystko do czasu kiedy młode się usamodzielnią. Co ciekawe, bardzo często, w tym czasie, samica spotyka się już z kolejnym partnerem…
Donośny śpiewak
Jeśli widzimy ptaka siedzącego na kominie lub wysokiej antenie, który śpiewa mocnym głosem na całą okolicę, to prawdopodobnie właśnie kos. Jego śpiewy są bardzo melodyjne. Te godowe można usłyszeć między początkiem marca a końcem lipca już przed świtem. W miastach pieśni kosa zdarzają się również wieczorem i czasem nawet w ciągu dnia.
Jak zauważyli ornitolodzy w sezonie lęgowym, szczególnie o świcie, kosy śpiewają przez 20 do 30 minut. Samce posiadają w repertuarze nawet ponad 30 motywów, które są kombinacjami różnych elementów dźwiękowych. Naukowcy zaobserwowali, że im samce są większe, tym ich repertuar jest bogatszy.
Według wielu śpiew kosa to pieśń bliska temu, co w świecie dźwięków tworzą ludzie. W niektórych tekstach znaleźć można informacje, że niemiecki kompozytor i dyrygent Heinz Tiessen (1887–1971) dokładnie przeanalizował śpiewy kosa. Ponoć, w jego opinii, kos jest „muzycznie najwyżej stojącym ptakiem śpiewającym Europy Środkowej”.
Materiał na podstawie:
- Dr Andrzej G. Kruszewicz - 2007 - „Ptaki Polski”
- Nana Hesler, Roger Mundry, Thomas Sacher, Timothy Coppack – 2012 - “Song repertoire size correlates with measures of body size in Eurasian blackbirds”
