Πολωνία στην Ελλάδα

Το φεστιβάλ «Ιβανώφεια 2025 » κορυφώθηκε με τον περίπατο ιστορίας και μνήμης «Γεώργιος Ιβάνωφ-Σαïνόβιτς: Αθλητής – Σαμποτέρ – Ήρωας», που παρουσιάστηκε στις 12 Οκτωβρίου στο Πάρκο Ιβάνωφ στη Λεωφόρο Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη από την θεατρική ομάδα «Jitterbugs SKG», σε σκηνοθεσία Ηλία Καλπάκα. Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με δημόσια συζήτηση για τις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες στην προπολεμική Πολωνία και Ελλάδα, οι οποίες επηρέασαν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ήρωα. Στην έναρξη  της φετινή εκδήλωσης παραβρέθηκαν και μίλησαν ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Στέλιος Αγγελούδης και ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Σταύρος Καλαφάτης. Ο Δήμαρχος ευχαρίστησε την Πρεσβεία για την υποστήριξή της και ανακοίνωσε ότι το φεστιβάλ «Ιβανώφεια» θα συμπεριληφθεί στο ημερολόγιο της πόλης ως ετήσια εκδήλωση.

Ο Γεώργιος Ιβάνωφ-Σαïνόβιτς (1911–1943) ήταν Πολωνός και Έλληνας αθλητής που έζησε στη Θεσσαλονίκη στα νιάτα του. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δρούσε ως πράκτορας των βρετανικών και πολωνικών μυστικών υπηρεσιών και έγινε ήρωας της Ελληνικής Αντίστασης. Ασχολήθηκε με κατασκοπεία και δολιοφθορές. Η ομάδα του κατέστρεψε ή προκάλεσε ζημιές σε περίπου 400 γερμανικά και ιταλικά αεροσκάφη στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη στο Νέο Φάληρο, καταστρέφοντας τους κινητήρες τους. Χρησιμοποιώντας τις κολυμβητικές του ικανότητες και υποστηριζόμενος από Έλληνες συντρόφους, ναρκοθέτησε και κατέστρεψε γερμανικά υποβρύχια και μεταγωγικά πλοία. Συνελήφθη από την Γκεστάπο τρεις φορές, αλλά τις δύο κατάφερε να δραπετεύσει. Προδομένος από έναν πρώην φίλο του, συνελήφθη για τρίτη φορά. Το γερμανικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε θάνατο. Εκτελέσθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1943, στην Καισαριανή, μαζί με τέσσερα μέλη της ομάδας του. Αναπαύεται στο Γ’ Νεκροταφείο της Νίκαιας. Σύμφωνα με πηγές, πριν από τον θάνατό του, φώναξε: «Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Πολωνία!». Τιμήθηκε μετά θάνατον με το πολωνικό Ανώτατο Πολεμικό Σταυρό Virtuti Militari, το Πολεμικό Βρετανικό Μετάλλιο και το ελληνικό Παράσημο  «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας». Το Πολωνικό Σχολείο στη Θεσσαλονίκη φέρει το όνομά του.