Horyzontalny Punkt
Kontaktowy
Polska Zachodnia

Komisja Europejska przyjęła główny program prac programu „Horyzont Europa” na lata 2026–2027. W budżecie na stymulowanie badań naukowych i innowacji we wszystkich strategicznych celach UE przewidziano 14 mld euro. Cele te obejmują osiągnięcie neutralności klimatycznej, zwiększenie wykorzystania sztucznej inteligencji (AI) w badaniach naukowych i innowacjach oraz zapewnienie odporności w szybko zmieniającym się świecie.

Program wprowadza nowe interdyscyplinarne konkursy, wspierające dekarbonizację gospodarki oraz wykorzystanie sztucznej inteligencji w badaniach naukowych. Rozszerza  inicjatywę Wybierz Europę (Choose Europe) w celu przyciągnięcia talentów z całego świata i ułatwia ubieganie się o finansowanie i uczestnictwo w programie Horyzont Europa.

Nowe horyzontalne konkursy

• Clean Industrial Deal: 540 mln euro na wspieranie wdrażania czystych technologii w przemyśle energochłonnym
• AI in Science: 90 mln euro na zastosowania bezpiecznej i zaufanej sztucznej inteligencji w nauce (zaawansowane materiały, rolnictwo, zdrowie)
• New European Bauhaus Facility: ponad 210 mln euro na transformację przestrzeni miejskich w sposób zrównoważony i inkluzywny.

Nowe podejście do wyzwań przekrojowych

Główną nowością programu prac na lata 2026–2027 są horyzontalne zaproszenia do składania wniosków, które dotyczą przekrojowych wyzwań w różnych obszarach badań naukowych i innowacji.

W ramach jednego z takich konkursów, wspierającego „Czysty ład przemysłowy”, przeznaczono 540 mln euro na przyspieszenie wprowadzania na rynek najnowocześniejszych czystych technologii i zdekarbonizowanych rozwiązań przemysłowych. Przyjmuje podejście oddolne, kierowane przez przemysł, koncentrując się na dekarbonizacji energochłonnych gałęzi przemysłu i czystych technologiach na rzecz działań w dziedzinie klimatu.

Zaproszenie do składania wniosków w sprawie sztucznej inteligencji w nauce (AI on Science), z budżetem w wysokości 90 mln euro, wspiera godne zaufania zastosowania sztucznej inteligencji w sektorach takich jak materiały zaawansowane, rolnictwo i opieka zdrowotna.  Przyczynia się do realizacji inicjatywy Zasoby na rzecz nauki o sztucznej inteligencji w Europie, jest zgodny z europejskimi celami transformacji cyfrowej i wzmacnia wiodącą rolę kontynentu w bezpiecznym, etycznym rozwoju sztucznej inteligencji.

Do podjęcia wyzwań przekrojowych przewidziano instrument nowego europejskiego Bauhausu. W latach 2026–2027 przeznaczone zostało ponad 210 mln euro na rewitalizację dzielnic poprzez projektowanie z myślą o zrównoważonym rozwoju i włączeniu społecznym.

Przyciąganie i wspieranie talentów

Inicjatywa „Wybierz Europę”, ma na celu przyciągnięcie talentów z całego świata i jest kluczowym elementem programu prac. Na działania „Maria Skłodowska-Curie” przeznaczono 50 mln euro na długoterminowe stypendia, stabilność podoktorską i zachęty do relokacji, co zapewni naukowcom możliwość kontynuowania udanych karier w Europie.

Zainwestowano 50 mln euro w infrastrukturę badawczą w celu poprawy transnarodowego dostępu i szkoleń, w ramach komponentu „Era Chairs” przeznaczono 240 mln euro na przyciągnięcie najlepszych naukowców do regionów osiągających słabe wyniki.

Część dotycząca europejskich ekosystemów innowacji (European Innovation Ecosystems) wspiera przedsiębiorstwa typu start-up i scale-up poprzez inicjatywy takie jak European Start-up & Scale-up Hubs, które tworzą transnarodową sieć centrów innowacji zakorzenionych w uczelnianych badaniach naukowych. Ten program prac zapewni również stały dostęp do krytycznej infrastruktury badawczej i danych.

Prostszy i bardziej dostępny program prac

W odpowiedzi na informacje zwrotne od społeczności zajmującej się badaniami naukowymi i innowacjami zmniejszone i uproszczone zostanie obciążenie administracyjne, co ułatwi beneficjentom uczestnictwo w programie. Przyjęty właśnie program prac jest mniej nakazowy i o 33 % krótszy niż edycja na lata 2023–2024. Koncentruje się na mniejszej liczbie większych projektów, aby zmaksymalizować ich oddziaływanie.

Kluczowe środki upraszczające obejmują ryczałtowe finansowanie (lump sum) połowy budżetu projektu, co zmniejsza obciążenie administracyjne uczestników. Aby obniżyć bariery dla nowych wnioskodawców i małych przedsiębiorstw, program wprowadza tematy przyjazne dla nowych uczestników oraz bardziej skupione na MŚP. Ponadto 41 tematów konkursowych będzie podlegało dwuetapowemu procesowi oceny, co umożliwi wnioskodawcom złożenie najpierw krótkiego wniosku, a pełne wnioski będą wymagane tylko w przypadku pozytywnego wyniku. Podejście to, w połączeniu ze zanonimizowanymi ocenami w niektórych przypadkach i uproszczonymi szablonami wniosków ma zwiększyć bezstronność i skrócić czas oczekiwania na przyznanie dotacji.

Program prac programu „Horyzont Europa” na lata 2026–2027 rusza już 18 grudnia 2025. Zapraszamy do lektury i kontaktu z HPK Polska Zachodnia.

Źródło: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_3022