Prawo własności intelektualnej w projektach w Horyzoncie Europa
25.11.2025
Aspekty związane z prawem własności intelektualnej (Intellectual Property Rights, IPR) to ważny element każdego projektu badawczo-innowacyjnego. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie, które mogą być pomocne przy pisaniu wniosku o dofinansowanie w programie Horyzont Europa.
Etap tworzenia wniosku
Na etapie przygotowywania wniosku o dofinansowanie (w części Impact) jesteśmy zobowiązani do opisania naszej strategii zarządzania własnością intelektualną, przewidywanych środków ochrony oraz sposobu ich wykorzystania w kontekście upowszechniania wyników (exploitation). Do takich środków należą np. patenty, prawa do wzorów, prawa autorskie, tajemnice handlowe itp.
W budżecie projektu mamy również możliwość zaplanowania kosztów ochrony własności intelektualnej w czasie trwania projektu (jeśli występują).
Na etapie tworzenia wniosku warto, aby uczestnicy zastanowili się nad takimi kwestiami jak:
- jaką wiedzę i na jakich zasadach wnoszą do projektu;
- czego mogą potrzebować od innych;
- jaki jest bieżący stan wiedzy w dziedzinie objętej projektem (state of the art);
- kto będzie właścicielem wyników projektu;
- w jaki sposób rezultaty będą chronione;
- czy będą udzielane licencje.
Oczekuje się, że każdy uczestnik projektu wniesie konieczną wiedzę i dzięki niej przyczyni się do pracy konsorcjum. Partnerzy mają możliwość zdefiniowania wiedzy istniejącej, którą mają zamiar dzielić oraz sposobu w jaki zostanie ona udostępniona innym, a także wyłączyć pewne fragmenty z gwarantowanych praw dostępu. Odpowiednie zapisy umieszcza się najczęściej w umowie konsorcjum.
Warto pamiętać o zasadzie zachowania poufności podczas prac nad wnioskiem i podpisać umowę non-disclosure agreement (NDA).
Kto jest właścicielem rezultatów projektu?
Zgodnie z umową grantową, właścicielem rezultatów jest ten, kto je wytworzył. Jeżeli kilku uczestników wytworzy wspólnie nową wiedzę i niemożliwe jest wskazanie ich indywidualnego wkładu w odkrycie, będą posiadać ją wspólnie. Zazwyczaj podpisują oni umowę określającą sposób, w jaki będą zarządzać tą wspólną własnością. Jeśli tego nie zrobią, domyślne zastosowanie będzie miał zapis w umowie grantowej, który mówi, że każdy z nich będzie mógł gwarantować licencje niewyłączne co do wspólnie posiadanej nowej wiedzy stronom trzecim, uprzednio informując o tym i zapewniając rekompensatę finansową pozostałym właścicielom.
Podstawowe rodzaje umów w Horyzoncie Europa
Realizując projekt spotkamy się z następującymi umowami, w których odnajdziemy zapisy istotne z punktu widzenia własności intelektualnej:
- umowa grantowa (grant agreement) – umowa o dofinansowanie projektu zawierana pomiędzy Komisją Europejską a uczestnikami projektu (koordynator + partnerzy), wzór umowy jest udostępniony na EU Funding&Tenders Portal;
- umowa konsorcjum (consortium agreement) – umowa pomiędzy uczestnikami projektu uzupełniająca standardową umowę grantową, podpisywana co do zasady przed podpisaniem umowy grantowej. Jej zawarcie jest obowiązkowe. Nie ma oficjalnego wzoru umowy konsorcjum zaleconego przez Komisję Europejską, niemniej jednak są dostępne wzory takich umów, a najbardziej rozpowszechniony to DESCA;
- umowa o zachowaniu poufności (confidentiality agreement/non-dislosure agreement) – tego typu umowy mają za zadanie zapewnić bezpieczną wymianę informacji, materiałów i próbek, np. na etapie przygotowania projektu.
Jakie obowiązki nakłada umowa grantowa na beneficjentów?
Uczestnicy projektu mają pewne obowiązki odnoszące się do rezultatów projektu, tj.:
- odpowiednio je chronić;
- upowszechniać wyniki projektu;
- udostępniać wyniki projektu w ramach otwartego dostępu;
- dołożyć wszelkich starań, aby wyniki projektu zostały wykorzystane bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot do czterech lat po zakończeniu projektu.
Jeżeli pomimo najlepszych starań beneficjenta, wyniki nie zostaną wykorzystane w ciągu jednego roku od zakończenia projektu, to musi on skorzystać z bezpłatnej platformy Horizon Results Platform w celu znalezienia zainteresowanych ich wykorzystaniem podmiotów.
Jako Horyzontalny Punkt Kontaktowy Polska Zachodnia m.in. udzielamy bezpłatnego wsparcia w zakresie omówienia wymogów IPR przy pisaniu wniosku, jak również zasad finansowania i przygotowania wniosków w programie Horyzont Europa.
Zapraszamy do kontaktu z naszym zespołem.