Prokuratura Okręgowa Warszawa Praga
w Warszawie

8 września 2025 r. prokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa-Praga Południe odmówił wszczęcia dochodzenia w sprawie prezentowania czerwono-czarnych flag ukraińskiej Bandery, użytkowanej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię w trakcie koncertu w dniu 9 sierpnia na terenie Stadionu Narodowego stwierdzając, że czyny te nie zawierają znamion czynu zabronionego (na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.).

Do Prokuratury Rejonowej Warszawa-Praga Południe wpłynęło 8 zawiadomień dotyczących ww. zdarzenia. Wszystkie one zostały dołączone do pierwotnie zarejestrowanego zawiadomienia operatora Stadionu Narodowego – spółki PL.2012+ Sp. z o.o.

Prezentowanie czerwono-czarnych flag ukraińskiej Bandery, użytkowanej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię w trakcie koncertu w dniu 9 sierpnia na terenie Stadionu Narodowego było rozpatrywane pod kątem wypełnienia znamion czynu zabronionego z art. 256 § 1a k.k. czyli publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa, a także prezentowania przedmiotów zawierających propagujące faszystowski jak i nazistowski ustrój państwa.

Propagowanie, o którym mowa w ww. przepisie, dotyczy nie tylko ideologii nazistowskiej, komunistycznej i faszystowskiej, ale także innej ideologii nawołującej do używania przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne. Aby można było mówić o wpływaniu przez daną ideologię na życie społeczne, jej założenia powinny dotykać znacznej części społeczeństwa. Przepis zabrania nie publicznego nawoływania do używania przemocy we wskazanym w nim celu, a publicznego propagowania ideologii, której elementem konstytutywnym byłoby używanie przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne. Tym samym zachowanie sprawcy publicznie propagującego ideologię, która takiego konstytutywnego dla niej elementu (używania przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne) nie stanowi czynu zabronionego z art. 256 § 1a k.k.

Odnosząc się do symboli skojarzonych ze Stepanem Banderą – jest to postać niejednoznaczna w historii. Przedstawiciele mniejszości ukraińskiej w Polsce już w 2014 r. sygnalizowali w apelu do Polaków, że w świadomości większości Ukraińców walka UPA tylko w nieznacznym stopniu była skierowana przeciwko Polsce. Jej zasadnicza siła była skoncentrowana na walce o niezależność z niemieckim, a później radziecko-rosyjskim okupantem. Symbolika, która kiedyś była symboliką UPA czy OUN, obecnie praktycznie zatraciła swoje pierwotne organizacyjne zabarwienie i wskutek ostatnich ukraińskich rewolucji stała się symboliką walki o godność, oznaką patriotyzmu, a przede wszystkim sprzeciwu przeciw rosyjskiemu imperializmowi. (Apel VII Zjazdu Związku Ukraińców w Polsce do Polaków, Warszawa, 26 października 2014 r.)

Polscy nacjonaliści widzą w Stepanie Banderze wyłącznie idącego pod rękę z Hitlerem autora zbrodni wołyńskiej, nie bacząc na rzetelne wnioskowanie na podstawie faktów i źródeł historycznych, zaś nacjonaliści ukraińscy uznają go przede wszystkim za bojownika o niepodległość Ukrainy i patrona walki z Sowietami, zapominając (a nierzadko zwyczajnie nie wiedząc) o szowinistycznej, agresywnej ideologii OUN i jej ludobójczych dokonaniach.

Art. 256 § 1a k.k. zabrania propagowania ideologii faszystowskiej, komunistycznej, nazistowskiej lub ideologii nawołującej do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne. Propagowanie to zachowanie polegające na szerzeniu, upowszechnianiu pewnej idei, zjednywaniu dla niej zwolenników. Jest to zachowanie, przy pomocy którego upowszechnia się jako godne akceptacji propagowane idee. Jest to również zachowanie polegające na prezentowaniu danych idei czy ideologii w zamiarze przekonania do niej.

W zdarzeniu, jakie miało miejsce w dniu 9 sierpnia 2025 roku brak było elementu apelowania do odbiorców o cokolwiek – co za tym idzie brak jest w zachowaniu tych osób elementu „propagowania” stanowiącego w istocie zachowanie zabronione. Zgromadzony materiał dowodowy nie ujawnił, iż osoby, które posiadały flagę, jak i przedmioty o których mowa powyżej działały w zamiarze propagowania ideologii nazistowskiej czy też faszystowskiej.

Prokurator Karolina Staros

Rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga