Bakterie Legionella

Bakterie Legionella

powszechnie występują w środowisku naturalnym człowieka. W naturalnych warunkach znajdują się
w wodzie oraz wilgotnej glebie. Szczególnie sprzyjającym środowiskiem do ich rozwoju są zastoiska wodne o podwyższonej temperaturze i obecność substancji organicznych.

Zdolność przeżycia i reprodukcji w środowisku wodnym zależy od wielu czynników:

temperatura wody w zakresie od 20 do 48°C(optymalna to 30-45°C)
pH wody tolerowany przez bakterie wynosi od 5,5–9,2 (optymalny 6,8-7)
miejsca gdzie woda jest wstanie zastoju oraz miejsca gdzie tworzą się osady i biofilm są bardzo podatne na kolonizację i rozwój bakterii Legionella. Bakterie żyjące w biofilmie są bardziej oporne na działanie środków dezynfekcyjnych niż bakterie w stanie wolnym. Biofilm stanowi barierę ochronną przed środkami chemicznymi, jak i oddziaływaniem termicznym,
duża koncentracja soli wapnia i magnez (twarda woda), duża przewodność elektryczna wody (sumaryczna zawartość soli) również sprzyja rozwojowi bakterii Legionella.

Zagrożenia dla człowieka

Ryzyko zakażenia występuje we wszystkich miejscach, w których mogą powstawać aerozole wodne.
Ich źródłem mogą być:

prysznice i krany,
baseny typu SPA/wanny typu whirlpool/jaccuzi,
nawilżacze, urządzenia do terapii oddechowej,
wieże chłodnicze (chłodnie kominowe) i systemy klimatyzacji,
fontanny ozdobne, zwłaszcza w pomieszczeniach,
węże ogrodowe stosowane do podlewania roślin i inne urządzenia ze zraszaniem.

Do zakażeń bakterią Legionella może dojść praktycznie wszędzie, na skutek wdychania skażonego aerozolu powietrzno-wodnego.

ryzyko infekcji zwiększa się, kiedy kropelki rozpylonej wody mają średnicę umożliwiającą łatwe wnikanie do dolnych dróg oddechowych, czyli mniejszą niż 5μm.
spożywanie zanieczyszczonej wody nie prowadzi do zachorowania. Podczas picia wody do zakażenia może dojść jedynie w przypadku zakrztuszenia się i aspiracji płynu do dróg oddechowych.
choroba nie przenosi się pomiędzy ludźmi.

Bakterie Legionella są czynnikiem etiologicznym legionelozy.

Istnieją 3 postacie tej choroby:

Legionelozowe zapalenie płuc (choroba legionistów)–objawia się występowaniem gorączki, suchego kaszlu, bólami mięśni, powiększeniem wątroby, śledziony, trudnościami
w oddychaniu, zaburzeniami świadomości, biegunką. Okres inkubacji trwa od 2-10 dni.
Gorączka Pontiac–okres wylęgania do 48 godzin. Objawia się w postaci przewlekłego kaszlu, uczucia zmęczenia, nagłego wzrostu temperatury ciała, bólu głowy i bólu mięśni.
Ciężka postać poza płucna–z zespołem septycznym u osób o obniżonej odporności, np. po przeszczepie narządów, dializowaniu, po terapii przeciwnowotworowej

Nie jest znana dawka infekcyjna, powodująca zakażenie u człowieka. Obserwacje infekcji wywołanych u człowieka wykazują, że do zakażeń może dochodzić już przy bardzo niskiej koncentracji tych bakterii,

Najczęściej „ofiarami’’ bakterii są osoby starsze, częściej mężczyźni niż kobiety, osoby osłabione i chore, osoby leczone sterydami.

Czynnikami predysponującymi do legionelozy są:

przewlekłe choroby płuc
choroby nerek,
palenie tytoniu.

Zapobieganie

polega na odpowiedniej konserwacji instalacji i urządzeń wodnych,
utrzymywać wysoką temperaturę wody gorącej i jej nieprzerwaną cyrkulację: 50°C - 60°C (woda zbyt gorąca, aby włożyć do niej ręce na dłużej niż kilka sekund) w całym systemie gorącej wody.
utrzymywać przez cały czas niską temperaturę wody zimnej. Utrzymywać temperaturę wody poniżej 20°C w całym systemie we wszystkich kurkach czerpalnych (może być to niemożliwe przy wysokiej temperaturze otoczenia, ale należy dołożyć wszelkich starań, aby zimna woda doprowadzana do pomieszczeń oraz magazynowana miała jak najniższą temperaturę),
odkręcić na kilka minut wszystkie krany i prysznice w pokojach gościnnych oraz w innych obszarach, aby przepuścić przez nie wodę (do osiągnięcia przez nią temperatur podanych w punktach 3 i 4), co najmniej raz w tygodniu, jeżeli pokoje nie są użytkowane oraz przed każdym ich zajęciem,
utrzymywać głowice prysznicowe i krany w czystości i bez kamienia,
regularnie czyścić i dezynfekować wieże chłodnicze i instalacje stosowane w systemach klimatyzacji – co najmniej dwa razy do roku,
czyścić, osuszać i dezynfekować ogrzewacze (podgrzewacze) wody raz do roku.,
dezynfekować system wody gorącej chlorem o wysokim stężeniu (50 mg/l) przez 2-4 godziny po pracy w systemie i ogrzewaczach wody oraz przed rozpoczęciem każdego sezonu.,
regularnie czyścić i dezynfekować wszystkie filtry wodne, zgodnie z zaleceniami producenta, co najmniej raz na 1-3 miesięcy,
kontrolować stan zbiorników do magazynowania wody, wież chłodniczych i widocznych instalacji wodnych raz na miesiąc. Sprawdzać, czy wszystkie pokrywy są nienaruszone i prawidłowo osadzone,
kontrolować wnętrze zbiorników na zimną wodę co najmniej raz na rok i dezynfekować chlorem (50 mg/l) oraz czyścić, jeżeli zawierają osad lub inne zanieczyszczenia.,
zapewnić, aby podczas wprowadzania modyfikacji systemu wodnego lub montażu nowych instalacji nie dochodziło do powstania odcinków z nieregularnym przepływem wody lub bez przepływu wody. System dezynfekować po wykonaniu wszelkich prac.
w przypadku basenów typu SPA (określanych także jako baseny do kąpieli z masażem wodnym, jacuzzi, wanny typu SPA) zapewnić, aby:

− były one w sposób ciągły poddawane działaniu chloru (0,7 – 1,0 mg/l), monitorować wartość pH i stężenie wolnego chloru 4 razy dziennie; zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia (Dz. U. 2015, poz. 2016)

− codziennie wymieniać co najmniej połowę wody;

− codziennie płukać filtry piaskowe (rekomendowane) lub co najmniej 2 razy w tygodniu lub zgodnie z zaleceniami producenta;

− raz w tygodniu czyścić i dezynfekować cały system.