Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach oraz Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach 2025
17.11.2025
Antybiotyki działają tylko na bakterie - nie leczą infekcji wirusowych takich jak grypa, RSV czy COVID-19. Oporność drobnoustrojów na środki przeciwdrobnoustrojowe jest jednym z największych współczesnych zagrożeń zdrowia publicznego. Zjawisko to dotyczy różnych grup patogenów - przede wszystkim bakterii, ale także wirusów, grzybów i pasożytów.
Komisja Europejska ustanowiła w 2008 roku Europejski Dzień Wiedzy Antybiotykach, który corocznie obchodzony jest 18 listopada. Z kolei w dniach 18-24 listopada obchodzony jest Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w roku 2015.
Racjonalne stosowanie antybiotyków i kontrola zakażeń
Każdy pacjent powinien stosować antybiotyk wyłącznie w przypadku
potwierdzonego lub wysoko prawdopodobnego zakażenia bakteryjnego, zgodnie z
zaleceniami lekarza - w odpowiednich dawkach i czasie trwania terapii.
Pacjenci nie powinni:
• sięgać po antybiotyki pozostałe po wcześniejszym leczeniu,
• przerywać kuracji przy pierwszej poprawie,
• dzielić się antybiotykiem z innymi osobami.
Niezwykle istotna jest również asertywna postawa lekarzy: decyzja o przepisaniu antybiotyku
powinna wynikać z analizy danych klinicznych, wytycznych i dostępnej diagnostyki, a nie z
presji pacjenta. Zjawisko „wymuszania recepty na antybiotyk” przy infekcjach, które są
prawdopodobnie wirusowe, pozostaje jednym z czynników napędzających oporność.
Skąd bierze się oporność drobnoustrojów na leki przeciwdrobnoustrojowe?
Przyczynami narastania i rozprzestrzeniania się oporności na leki są:
• stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w rolnictwie oraz w hodowli i leczeniu
zwierząt, mimo prawnych ograniczeń w krajach w Unii Europejskiej
• nadużywanie i niewłaściwe stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w
leczeniu ludzi – zbyt częste przepisywanie antybiotyków w nieuzasadnionych
przypadkach (np. w chorobach wirusowych, w stanach zapalnych nieinfekcyjnych),
• samoleczenie – przyjmowanie antybiotyków „na własną rękę” np. pozostałych po
poprzednich terapiach i nadużywanie leków przeciwdrobnoustrojowych dostępnych
bez recepty
• stosowanie antybiotyków niezgodne z zaleceniami lekarza – przerywanie leczenia lub
niewłaściwe odstępy czasu między dawkami.
Drobnoustroje pod wpływem obecnych w środowisku leków podlegają przemianom
genetycznym tzw. mutacjom, których celem jest przeżycie mimo ekspozycji na czynnik
toksyczny dla nich. Wytworzone mechanizmy oporności przez jeden gatunek bakterii mogą
być przekazywane innym gatunkom bakterii w procesie wymiany materiału genetycznego, co
najczęściej dzieje się w organizmach zwierząt i ludzi.
Więcej informacji https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en
Materiały
Ulotka dla pacjentaUlotka_dla_pacjenta.pdf 0.46MB Antybiotykooporność - dla lekarza
Antybiotykooporność_-_dla_lekarza.pdf 11.46MB