Choroby zawodowe
Procedura orzekania choroby zawodowej
Choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli
w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić
w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r. w sprawie chorób zawodowych Dz. U. 2009, nr 105, poz. 869 z późn. zm.)
Wykaz chorób zawodowych obowiązujący od dnia 3 września 2009 r.
Choroby zawodowe |
Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy |
|
1 |
2 |
|
1. |
Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne |
w przypadku zatruć ostrych - 3 dni, |
2. |
Gorączka metaliczna |
3 dni |
3. |
Pylice płuc: |
|
1) |
pylica krzemowa |
nie można określić |
2) |
pylica górników kopalń węgla |
nie można określić |
3) |
pylico-gruźlica |
nie można określić |
4) |
pylica spawaczy |
nie można określić |
5) |
pylica azbestowa oraz pozostałe pylice krzemianowe |
nie można określić |
6) |
pylica talkowa |
nie można określić |
7) |
pylica grafitowa |
nie można określić |
8) |
pylice wywoływane pyłami metali |
nie można określić |
4. |
Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu: |
|
1) |
rozległe zgrubienia opłucnej |
nie można określić |
2) |
rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia |
nie można określić |
3) |
wysięk opłucnowy |
3 lata |
5. |
Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60 % wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30 % przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń |
1 rok |
6. |
Astma oskrzelowa |
1 rok |
7. |
Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: |
|
1) |
postać ostra i podostra |
1 rok |
2) |
postać przewlekła |
3 lata |
8. |
Ostre uogólnione reakcje alergiczne |
1 dzień |
9. |
Byssinoza |
7 dni |
10. |
Beryloza |
nie można określić |
11. |
Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych |
nie można określić |
12. |
Alergiczny nieżyt nosa |
1 rok |
13. |
Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym |
1 rok |
14. |
Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym |
2 lata |
15. |
Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: |
|
1) |
guzki głosowe twarde |
2 lata |
2) |
wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych |
2 lata |
3) |
niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią |
2 lata |
16. |
Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego: |
|
1) |
ostra choroba popromienna uogólniona po napromieniowaniu całego ciała lub przeważającej jego części |
2 miesiące |
2) |
ostra choroba popromienna o charakterze zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej |
1 miesiąc |
3) |
przewlekłe popromienne zapalenie skóry |
nie można określić |
4) |
przewlekłe uszkodzenie szpiku kostnego |
nie można określić |
5) |
zaćma popromienna |
10 lat |
17. |
Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi: |
|
1) |
rak płuca, rak oskrzela |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
2) |
międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
3) |
nowotwór układu krwiotwórczego |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
4) |
nowotwór skóry |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
5) |
nowotwór pęcherza moczowego |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
6) |
nowotwór wątroby |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
7) |
rak krtani |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
8) |
nowotwór nosa i zatok przynosowych |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
9) |
nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10 % |
indywidualnie, po oszacowaniu ryzyka |
18. |
Choroby skóry: |
|
1) |
alergiczne kontaktowe zapalenie skóry |
2 lata |
2) |
kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia |
1 miesiąc |
3) |
trądzik olejowy, smarowy lub chlorowy o rozległym charakterze |
1 miesiąc |
4) |
drożdżakowe zapalenie skóry rąk u osób pracujących w warunkach sprzyjających rozwojowi drożdżaków chorobotwórczych |
1 miesiąc |
5) |
grzybice skóry u osób stykających się z materiałem biologicznym pochodzącym od zwierząt |
1 miesiąc |
6) |
pokrzywka kontaktowa |
2 miesiące |
7) |
fotodermatozy zawodowe |
2 lata |
19. |
Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy: |
|
1) |
przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki |
1 rok |
2) |
przewlekłe zapalenie kaletki maziowej |
1 rok |
3) |
przewlekłe uszkodzenie łąkotki u osób wykonujących pracę w pozycji klęczącej lub kucznej |
1 rok |
4) |
przewlekłe zapalenie okołostawowe barku |
1 rok |
5) |
przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej |
1 rok |
6) |
zmęczeniowe złamanie kości |
1 rok |
20. |
Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: |
|
1) |
zespół cieśni w obrębie nadgarstka |
1 rok |
2) |
zespół rowka nerwu łokciowego |
1 rok |
3) |
zespół kanału de Guyona |
1 rok |
4) |
uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego u osób wykonujących pracę w pozycji kucznej |
1 rok |
21. |
Obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz |
2 lata |
22. |
Zespół wibracyjny: |
|
1) |
postać naczyniowo-nerwowa |
1 rok |
2) |
postać kostno-stawowa |
3 lata |
3) |
postać mieszana: naczyniowo-nerwowa i kostno-stawowa |
3 lata |
23. |
Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego: |
|
1) |
choroba dekompresyjna |
5 lat |
2) |
urazy ciśnieniowe |
3 dni |
3) |
następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem |
3 dni |
24. |
Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia: |
|
1) |
udar cieplny albo jego następstwa |
1 rok |
2) |
wyczerpanie cieplne albo jego następstwa |
1 rok |
3) |
Odmroziny |
1 rok |
25. |
Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi: |
|
1) |
alergiczne zapalenie spojówek |
1 rok |
2) |
ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym |
3 dni |
3) |
epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek lub rogówki |
1 rok |
4) |
zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi |
3 lata |
5) |
zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego |
10 lat |
6) |
centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego |
3 lata |
26. |
Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa |
nie można określić |
Podstawa prawna:
- 1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. 2009r., Nr 105, poz. 869 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz. U. 2002r., Nr 132, poz. 1121 z późn. zm.)
PROCEDURA ORZEKANIA I STWIERDZENIA CHOROBY ZAWODOWEJ:
I etap: PODEJRZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ
Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się:
- właściwemu państwem powiatowemu inspektorowi sanitarnemu,
- właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy
których właściwość ustala się według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, lub według krajowej siedziby pracodawcy, w przypadku gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie.
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika dokonują:
- Lekarz podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej (np. lekarz poradni chorób zawodowych WOMP .) - na druku: „skierowanie na badanie w związku
z podejrzeniem choroby zawodowej” . - Pracownik aktualnie zatrudniony za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną lub były pracownik,
- Pracodawca, w każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej,
jest zobowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek choroby zawodowej.
II etap: ROZPOZNANIE CHOROBY ZAWODOWEJ
Rozpoznania choroby zawodowej u pracownika dokonuje lekarz orzecznik, zatrudniony
w uprawnionej placówce medycznej, w formie orzeczenia lekarskiego wystawionego na odpowiednim druku.
Jeżeli lekarz rozpozna u pracownika chorobę zawodową to wydaje orzeczenie na druku: "orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej", a w przypadku braku podstaw do jej rozpoznania - na druku: "orzeczenie lekarskie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej"
Jednostkami orzeczniczymi pierwszego stopnia są:
- poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy
- kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych)
- poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych
- jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w której nastąpiła hospitalizacja - w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby
W przypadku, kiedy pracownik nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego ma możliwość złożenia odwołania o ponowne badanie lekarskie w jednostce orzeczniczej drugiego stopnia, w terminie 14 dni od daty otrzymania orzeczenia, za pośrednictwem lekarza orzecznika, który je wydał.
Jednostkami orzeczniczymi drugiego stopnia (odwoławczymi) od orzeczeń wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych są jednostki badawczo-rozwojowe
w dziedzinie medycyny pracy.
Orzeczenie lekarskie w sprawie choroby zawodowej wydane przez lekarza jednostki orzeczniczej drugiego stopnia jest ostateczne.
III etap: STWIERDZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ
Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw do jej stwierdzenia
u pracownika podejmuje właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny w oparciu
o materiał dowodowy.