Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jaworznie

1 grudnia na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień AIDS – jedno z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu zdrowia publicznego, ustanowione przez WHO w 1988 r. Tegoroczne hasło ogłoszone przez UNAIDS brzmi: „Pokonywanie barier i zmiana podejścia w odpowiedzi na HIV i AIDS” (Overcoming disruption, transforming the AIDS response).

UNAIDS podkreśla, że osiągnięcie globalnego celu, jakim jest zakończenie epidemii AIDS do 2030 r., wymaga silnego przywództwa politycznego, współpracy międzynarodowej oraz działań opartych na poszanowaniu praw człowieka. W 2025 r. świat stanął jednak przed poważnym wyzwaniem – ograniczeniem finansowania działań związanych z zapobieganiem HIV przez kluczowych darczyńców. Osłabia to m.in. lokalne inicjatywy profilaktyczne, które od lat skutecznie docierają do osób najbardziej narażonych na zakażenie.

Pomimo znacznych postępów świat nadal znajduje się daleko od osiągnięcia celu na 2030 r. HIV wciąż stanowi realne zagrożenie – w 2024 r. 40,8 mln osób żyło z HIV, 1,3 mln zakaziło się nowo, a 630 tys. osób zmarło z powodu chorób związanych z HIV.

„W czasach kryzysu świat musi wybrać zmianę, a nie wycofanie się” – podkreśla dyrektor wykonawcza UNAIDS, Winnie Byanyima. – „Razem możemy sprawić, że AIDS przestanie być zagrożeniem dla zdrowia publicznego do 2030 roku — jeśli będziemy działać szybko, wspólnie i z zaangażowaniem” – dodaje.

Sytuacja w Polsce

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w Polsce w 1985 r. do 31 grudnia 2024 r. stwierdzono zakażenie HIV u ponad 35 tys. osób, ponad 4 tys. osób zachorowało na AIDS, a ponad 1500 osób zmarło. Pomimo sukcesów w zakresie profilaktyki, diagnostyki i terapii nie udaje się zahamować tempa rozprzestrzeniania się HIV w Polsce. Epidemiolodzy szacują, że rzeczywista liczba osób zakażonych może wynosić ok. 30 tys., co oznacza, że duża grupa nie zna swojego statusu serologicznego.

Statystycznie w Polsce każdego dnia 2–3 osoby dowiadują się o zakażeniu HIV — są to często infekcje, którym można zapobiec dzięki właściwej profilaktyce. Epidemia dotyka przede wszystkim ludzi młodych: ok. 88% osób zakażonych to osoby w wieku 20–49 lat. Około 80% nowo zakażonych stanowią mężczyźni. Są to zazwyczaj zakażenia, których można uniknąć, stosując odpowiednią profilaktykę.

Największym problemem osób żyjących z HIV nie jest dziś samo zakażenie — nowoczesne terapie pozwalają prowadzić pełne, długie życie — lecz stygmatyzacja i społeczna alienacja, z którymi muszą się mierzyć po ujawnieniu swojego statusu.

Na dzień 25 listopada 2025 r. terapią ARV objętych było ok. 21 819 pacjentów, w tym 128 dzieci. Leczenie jest prowadzone w ramach Rządowego Programu Polityki Zdrowotnej „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce” na lata 2022–2026.

Czerwona Kokardka – symbol solidarności

Z okazji Światowego Dnia AIDS zachęcamy do przypięcia Czerwonej Kokardki lub udostępniania jej w mediach społecznościowych. To prosty, ale ważny gest solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS oraz ich bliskimi.

Źródła

1. UNAIDS – World AIDS Day 2025:
   https://www.unaids.org/en/2025-world-aids-day
2. UNAIDS – globalne dane dotyczące HIV (dostęp: 13.10.2025):
   https://www.unaids.org/en
3. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB – dane epidemiologiczne HIV/AIDS:
   https://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm
4. Krajowe Centrum ds. AIDS – materiały i dane krajowe:
   https://aids.gov.pl
5. Dane dotyczące leczenia ARV – Rządowy Program Polityki Zdrowotnej (stan na 25.11.2025).