Radon

Radon – promieniotwórczość naturalna

Człowiek narażony jest na promieniowanie jonizujące ze źródeł naturalnych i sztucznych.

Naturalnym źródłem jonizującego są izotopy promieniotwórcze, cechy w glebie, skałach, materiałach konstrukcyjnych, żywności, wodzie, przedmiotach codziennego użytku, nawet naszych organizmach, oraz z kosmosu. Zamiast tego, sztuczne źródła do wyników działalności człowieka i zaliczają się do nich między innymi: urządzenia radiowe, procedura cieplej, akceleratory, reaktory jądrowe. ¹

„Radon-222 stanowi aż 30,3% mocy użytkowej, uzyskanej w ciągu roku przez statystycznego Polaka (dane z 2020 roku), co daje konfigurację wyników równą odpowiednio 1,2 mSv. Roczna całkowita moc jonizującego, emitowana przez liczniki energii elektrycznej w 2020 r. wyniósł 3,96 mSv.” ¹

Radon - podstawowe informacje

Radon to gaz, naturalnie występujący w gruntowym, wodzie i powietrzu. Zaważywszy na stan skupienia, ma on zdolność dostępu do transmisji przemieszczania się io ile w otwartej przestrzeni, której jest dostępny, jest bardzo małe do zamkniętych, źle wietrzonych, do których przedostaje się z podłożami gruntowego, jego poziom rośnie. Ryzyko narażenia na radon może wystąpić m.in. w miejscu zamieszkania, miejscu pracy oraz w miejscu mieszanym przeznaczeniu ² .

Informacje o tobie zostaną wysłane z przedstawionymi na stronach :

Państwowa Agencja Atomistyki została przekazana do działań informacyjnych i dostarczonych, aktualnej i specjalistycznej wiedzy o radonie, www.gov.pl/poznajradon , z zakresu między innymi: szkodliwości gromadzącego się w przypadku radonu, metoda i techniki zabezpieczeń budynków przed przenikaniem tego gazu do wydanych oraz jego metoda pomiaru
oraz
Głównego Inspektoratu Sanitarnego, https://www.gov.pl/web/gis/radon2 , którego zgromadzono szereg materiałów do pobrania z zakresu:
- Radon- podstawowe informacje
- Informacje dla przedsiębiorców i pracowników
- Wpływ radonu na zdrowie ludzi
- Informacje dotyczące średniorocznego podsumowania radonu
- Metody pomiaru pomiaru radonu.

Porad i informacje o radonie przekazują :

Oddział Nadzoru Środowiska Pracy i Nadzoru nad Chemikaliami WSSE Kielce
Tel.: 41 365 54 00 wew. 234
e-mail: praca.wsse.kielce@sanepid.gov.pl

Oddział Higieny Radiacyjnej WSSE Kielce
Tel.: 41 365 54 31
e-mail: rad.wsse.kielce@sanepid.gov.pl

Sekcja Badań Higieny Radiacyjnej WSSE Kielce
tel.: 41 365 54 00 wew. 255
e-mail: lab.rad.wsse.kielce@sanepid.gov.pl

Sekcja Nadzoru Środowiska Pracy i Nadzoru nad Chemikaliami PSSE Jędrzejów

Tel. 41 241 49 45

e-mail: praca.psse.jedrzejow@sanepid.gov.p

W Kodeksie pracy³ w art. 223 wskazano, że pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł naturalnych, występujących w środowisku pracy. Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.

Pomiary radonu – miejsca pracy – województwo świętokrzyskie

Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem^{4, 5}, obowiązek wykonywania pomiarów stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu spoczywa na kierownikach jednostek wykonujących działalność, w których występują miejsca pracy:

zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy oraz związanych z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach powiatów: kieleckiego, opatowskiego i skarżyskiego⁵

oraz

pod ziemią na terenach całego woj. świętokrzyskiego⁴.

Obowiązek powyższy wynika z Prawa atomowego⁴ i aktów wykonawczych⁵.

POMIARY ZALECA SIĘ WYKONYWAĆ W CZASIE OKRESU GRZEWCZEGO
(zalecany w Polsce okres: październik – marzec).

Informacje na temat pomiarów radonu znaleźć można między innymi na stronach internetowych:
https://www.gov.pl/web/poznajradon/pomiaryradonu
https://www.gov.pl/web/gis/informacje-dotyczace-pomiarow-sredniorocznego-stezenia-radonu

Informacje o laboratoriach akredytowanych, wykonujących przedmiotowe pomiary, znaleźć można na stronie internetowej Polskiego Centrum Akredytacji – www.pca.gov.pl w zakładce akredytowane podmioty.

Kierownicy jednostek wykonujący działalność w miejscach, o których mowa powyżej:

optymalizują narażenie pracowników wykonujących pracę w ww. miejscach pracy,
informują na bieżąco na piśmie takich pracowników o:
- zwiększonym narażeniu na radon,
- wynikach pomiarów stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu w miejscu pracy,
- otrzymanych przez pracowników dawkach promieniowania,

działaniach podejmowanych w celu ograniczenia narażenia na radon w miejscu pracy.

Pracownik - pracownik w rozumieniu przepisów Prawa pracy, osoba wykonująca pracę na podstawie innej niż stosunek pracy, jak również osoba wykonująca działalność na własny rachunek, którzy w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące mogą otrzymać dawki przekraczające wartości dawek granicznych określonych dla osób z ogółu ludności⁴.

Pracodawców i pracowników zachęcamy do zapoznania się z dedykowanymi dla nich informacjami zamieszczonymi na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego:
https://www.gov.pl/web/gis/informacje-dla-pracodawcow-i-pracownikow

Jeżeli w miejscach pracy:

zlokalizowanych wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach powiatów: kieleckiego, opatowskiego i skarżyskiego⁴

wynik pomiaru, wskazuje na możliwość przekroczenia poziomu odniesienia średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w takich pomieszczeniach, tj. 300 Bq/m³, kierownicy jednostek podejmują działania zapewniające ograniczenie narażenia pracowników na radon.

Działania zapewniające ograniczenie narażenia pracowników na radon w miejscach pracy

związanych z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach powiatów: kieleckiego, opatowskiego i skarżyskiego⁵

oraz

pod ziemią na terenach całego woj. świętokrzyskiego⁴

kierownicy jednostek podejmują, jeżeli narażenie pracowników na otrzymanie dawki skutecznej (efektywnej) jest większe niż 1 mSv rocznie.

Pracowników wykonujących pracę w miejscach pracy

zlokalizowanych wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach powiatów: kieleckiego, opatowskiego i skarżyskiego⁴

mimo podjęcia działań zgodnie z zasadą optymalizacji - stężenie promieniotwórcze radonu przekracza poziom odniesienia 300 Bq/m³, ale którzy nie są narażeni na otrzymanie dawki skutecznej (efektywnej) większej niż 6 mSv, kwalifikuje się jako pracowników kategorii B.

Tak samo kwalifikuje się pracowników wykonujących pracę w miejscach pracy

związanych z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach powiatów: kieleckiego, opatowskiego i skarżyskiego⁵

oraz

pod ziemią na terenach całego woj. świętokrzyskiego⁴

którzy mogą być narażeni na otrzymanie dawki skutecznej (efektywnej) większej niż 1 mSv rocznie, ale nie większej niż 6 mSv rocznie.

Pracowników wykonujących pracę we wszystkich wyżej wskazanych miejscach pracy, którzy mogą być narażeni na otrzymanie dawki skutecznej (efektywnej) większej niż 6 mSv rocznie, kwalifikuje się jako pracowników kategorii A.

Wykonywanie działalności związanej z narażeniem polegającej na:

wykonywanej pracy w miejscach pracy, w których, mimo zastosowania działań z zasadami optymalizacji, należy zastosować się do radonu wewnątrz tych miejsc pracy przekraczających poziom referencyjny 300 Bq/m ³ ,

- podsumowanie zakresu ochrony radiologicznej zawartego na terenie państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego – formularz podziału, który można znaleźć:
https://www.gov.pl/web/wsse-kielce/higiena-radiacyjna-wnioski

¹ https://www.gov.pl/web/poznajradon/cotojestradon
² https://www.gov.pl/web/gis/radon--podstawowe-informacje
³ tj Dz. U. z 2023 r. poz. 1465
⁴ Dz. U. z 2023 r. poz. 1173 z późn. zm.
⁵ Dz. U. z 2020 r. poz. 1139