Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kłodzku

Światowy Dzień bez Tytoniu obchodzimy 31 maja. Święto to ustanowione przez Światową Organizację Zdrowia, którego celem jest zwrócenie uwagi na powszechny problem społeczny, czyli palenie papierosów i używanie wyrobów nikotynowych. Jest także dostępny, dzięki dostępowi do większej liczby szkodliwości i funkcji dostępnych w samochodzie.

Powszechne używanie wyrobów nikotynowych jest zabronione dla zdrowia publicznego – szczególnie dla dzieci i młodzieży. Rynek oferuje wiele różnych produktów, w tym: papierosy tradycyjne, papierosy wyłącznikne, e-papierosy, tytoń podgrzewany, fajki tradycyjne, fajki wodne i woreczki nikotynowe.

W ostatnich latach bardzo popularne wśród młodzieży trwałej e-papierosy. Wielu rodziców nie zamyka sobie spraw, że ich dzieci zarządzają tymi produktami, ponieważ często przypominają pendrive'y, długopisy, kosmetyki czy inne urządzenia.

chronionym chronionym mitom, e-papierosy nie są bezpieczne. W zasięgu nikotynę – silnie uzależniającą substancję, która działa na rozwijający się mózg. Ich skład obejmuje również ryzyko, które może pochodzić z dróg wylotowych, a także spowodować uszkodzenie i wyciek.

Co to są e-papierosy?

E-papieros - to wyrób, który może być podłączony do utylizacji za pomocą ustnika pary zawierającej nikotynę lub pary niezawierającej nikotyny, lub wszystkie elementy tego odprowadzania, w tym kartridże, zbiorniki i urządzenia bez kartridży lub wycieku; papierosy elektroniczne mogą być jednorazowego użytku albo wyrzucane za pomocą pojemnika zapasowego lub pojemnika do ładowania za pomocą kartridżów jednorazowych.

Co może zawierać e-papierosy?

E-papierosy nie są bezpiecznym wyłącznikiem dla papierosów. Aerozole przez e-papierosy mogą zawierać toksyczne zagrożenia, takie jak:

• glikol propylenowy i glicerynę roślinną, które w drogach oddechowych powodują działanie toksyczne;
• benzopiren – może wydzielać się podczas podgrzewania glikolu propylenowego lub gliceryny, działanie rakotwórcze;
• aldehyd oktowy – może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, powodując rakotwórczy, opóźnica szkodliwie na wątrobę;
• akroleina – wydziela się po podgrzaniu cieczy do około 100–200 stopni, może wywoływać choroby płuc, wywołujące skutki dla skóry, dróg oddechowych i oczu;
• nikotynę – uzależniającą substancję psychoaktywną;
• aceton – drażniący na działanie;
• sztuczne aromaty i związki smakowe np. diacetyl – prowadzący do skutków chorób płuc;
• a także ryzyko psychoaktywne, takie jak CBD, czyli kannabidiol, związek występujący w konopiach indyjskich.

Skala problemu – dane epidemiologiczne

Jak podają badania GYTS z 2022 r. :

• 11,7% polska młodzież w wieku 13-15 lat pali tradycyjne papierosy;
• 22,3% polska młodzież w wieku 13-15 lat używająca papierosów elektronicznych;

co grozi rosnącą popularnością e-papierosów jako alternatywa dla tradycyjnego palenia w tej grupie społecznej.

Jak e-papierosy konsumuje na zdrowie?

Używanie e-papierosów może nieść za sobą szereg charakterystycznych zmian w chorobach osób, które z nich są szkodliwe, oraz narażonych na bierne wdychanie, np.:

• podrażnienie oczu, błony śluzowej i skutki działania;
• zapalenie skóry, oparzenia;
• EVALI – ostre powietrze charakterystyczne dla użytkowników e-papierosów;
• pęcherzyków płucnych;
• zarostowe zapalenie oskrzelików;
• wzrost ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową.

Korzystanie z e-papierosów może dotyczyć:

• możliwe, pamięci i komfortu;
• większe prawdopodobieństwo sięgnięcia po tradycyjnych papierosach w przyszłości;
• odłączm uzależnienia od nikotyny, nawet przy sporadycznym używaniu.

Manipulacje przemysłu tytoniowego

Przemysł tytoniowy stosuje strategie marketingowe, aby przyciągnąć młodzież do e-papierosów, w tym:

• projektuje urządzenie przypominające modne gadżety;
• atrakcyjne atrakcyjne smaki, np. Owoce czy słodyczy;
• promuje produkty jako „mniej dostępne” lub „nowoczesne”;
• organizacja organizacji w mediach społecznościowych z organizacją influencerów;
• promuje przekazujący „wolność wyboru” czy „styl życia”.

Takie działania to celowa manipulacja – przemysł tytoniowy uzależnia od swoich produktów nowe pokolenie i zapewnia sobie stałych klientów.

Co robisz?

Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem: uważaj z dziećmi o zagrożeniach związanych z e-papierosami i bądź do naśladowania.

Jeśli jesteś nauczycielem i wychowawcą: włącz tematykę szkodliwości e-papierosów do zajęć edukacyjnych.

Jeśli jesteś uczniem: bądź świadomy manipulacji marketingowych i podejmuj rozsądne decyzje dotyczące zdrowia.

Jeśli otrzymasz pomoc w rzuceniu palenia, możesz skorzystać z infolinii: 801 108 108 – Telefonicznej Poradni Pomocy Palącej, czynnej od poniedziałku do: 09:00 – 21:00.

Najważniejsze w ustawie antytytoniowej zmiany

W maju 2025 r. Sejm RP wprowadził nowelizację ustawy antytytoniowej, która wprowadza:

• zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów e-papierosów (w tym beznikotynowych) oraz woreczków nikotynowych dostępnych poniżej 18. roku życia;
• zakaz sprzedaży tych produktów przez Internet oraz w automatach;
• Zawiera zakaz reklam i promocji e-papierosów oraz woreczków nikotynowych;
• Kontrola zakazu stosowania e-papierosów w miejscach publicznych, takich jak szkoły, restauracje, place zabaw i przystanki komunikacji miejskiej.

Więcej informacji o działaniach legislacyjnych.

Kampania społeczna

Przedstawienie do naszych działań edukacyjnych na stronie www.gov.pl/gis oraz w mediach społecznościowych GIS, a także wydarzenia tematyczne w środowiskach lokalnych i elektronicznych przez wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne

Z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu publikujemy:

• broszury edukacyjne dla  uczniów ,  rodziców  i  nauczycieli ;
• quiz edukacyjny  dla młodzieży – „Sprawdź, czy jesteś odporny na manipulację”;
• plakat .

Materiał oparty na podstawie:

Tytoń – nowe produkty i zagrożenie dla zdrowia publicznego, dr n.med. Magdalena Cedzyńska; Zakład Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów; NIO-PIB; GIS, 1 kwietnia 2025

Jankowski M i in. Prewalencja używania tytoniu, podgrzewanego tytoniu i papierosów elektronicznych w Polsce: badanie przekrojowe oparte na sieci Web z 2022 r. Zdrowie publiczne. 2022

GYTS Polska 2022

Narodowa Biblioteka Medyczna

Palenie i używanie tytoniu

Specjaliści z Yale omawiają skutki wapowania, które nie powodują skutków modyfikacji chorobowych

Pilne działania potrzebne do ochrony dzieci i ochrony absorpcji e-papierosów

Chronimy dzieci i młodzież przed nikotyną i uzależniającymi nawykami

Ograniczamy dostęp do e-papierosów, podgrzewaczy i woreczków z syntetyczną nikotyną - dla zdrowia polskiej młodzieży

Światowy Dzień Bez Tytoniu 2025

Informacja na temat skutków ubocznych związanych ze stosowaniem środków elektronicznych. Materiał przez Główny Inspektorat Sanitarny przy współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, Warszawa, 7 października 2019 r.