Wirusowe zapalenie wątroby typu A

30.04.2025

Co warto wiedzieć o Wirusowym Zapaleniu Wątroby typu A:

Czym jest WZW typu A?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), potocznie określane jako „żółtaczka pokarmowa”, „żółtaczka typu A”, to choroba wywoływana przez wirus zapalenia wątroby typu A (hepatitis A virus - HAV).

Jak przenosi się zakażenie wirusem HAV?

Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa HAV, który przenoszony jest głównie drogą pokarmową, jak też drogą zakażeń typu kałowo-doustnych (tzw. choroba brudnych rąk).

Do zakażenia może dojść przez:

kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte ręce po wyjściu z toalety),
kontakty seksualne, zwłaszcza analne, z osobą zakażoną lub chorą,
poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nieumytych owoców i warzyw, owoców morza, produktów niepoddanych odpowiedniej obróbce) i skażonej wody.

Objawy choroby

Objawy pojawiają się zazwyczaj po okresie inkubacji trwającym 2–6 tygodni. Często zaczyna się jak zwykła grypa. Do objawów WZW typu A należą:

zmęczenie i osłabienie,
gorączka,
nudności, wymioty,
bóle brzucha,
brak apetytu,
ciemny mocz,
jasny stolec,
żółtaczka – zażółcenie skóry i białek oczu (szczególnie u dorosłych).

U dzieci choroba może przebiegać łagodnie lub nawet bezobjawowo, podczas gdy dorośli często odczuwają pełne spektrum dolegliwości. U dorosłych choroba ma z reguły nagły początek i ciężki przebieg, wymagający hospitalizacji. U 70% osób przebiega pod postacią żółtaczki. Zwiększone ryzyko cięższego przebiegu choroby występuje u osób zakażonych wirusem WZW B lub wirusem WZW C.

Leczenie i przebieg choroby

Nie istnieje specyficzne leczenie przyczynowe WZW A. Terapia opiera się na leczeniu objawowym, czyli:

odpoczynku,
nawadnianiu organizmu,
diecie lekkostrawnej,
unikaniu alkoholu i leków obciążających wątrobę.

Większość osób wraca do zdrowia w ciągu kilku tygodni, jednak w niektórych przypadkach (zwłaszcza u osób starszych lub z chorobami współistniejącymi) choroba może przebiegać ciężej.

Profilaktyka – jak się chronić?

Najważniejsze działania zapobiegawcze to:

Higiena:

regularne i dokładne mycie rąk – po toalecie, przed jedzeniem i gotowaniem,
unikanie jedzenia i picia w miejscach o niepewnych warunkach higienicznych,
picie wyłącznie przegotowanej lub butelkowanej wody podczas podróży.

Szczepienia:

Szczepionki przeciw WZW A zawierają inaktywowanego wirusa WZW A. Występują w postaci szczepionek pojedynczych lub skojarzonych – w jednym wkłuciu przeciw WZW A i WZW B. Szczepienia przeciw wzw A są zalecane szczególnie osobom wyjeżdżającym do krajów endemicznego występowania choroby, pracownikom ochrony zdrowia, żłobków, przedszkoli, pracującym w wojsku, pracownikom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, pracownikom oczyszczalni ścieków, obsługi urządzeń kanalizacyjnych i innych mających kontakt z nieczystościami, dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na wzw A, pacjentom z przewlekłymi chorobami wątroby, zakażonym HIV, mężczyznom utrzymującym stosunki z mężczyznami.

Szczepionki przeciw wzw A należą do szczepionek bezpiecznych, mogą powodować reakcje miejscowe, w tym ból i podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia oraz ból głowy. Skuteczność szczepienia przeciw WZW A oceniana jest na poziomie 98-99%. Odporność po szczepieniu jest długotrwała, prawdopodobnie utrzymuje się całe życie.