Czym jest Legionella?

21.06.2024

Czym jest Legionella?

Legionella to rodzaj bakterii Gram-ujemnych, które odpowiadają za rozwijającą się chorobę, nazywaną legionellozą. Są to bakterie powszechnie występujące w środowisku wodnym. Kolonizują zarówno naturalne zbiorniki wodne (rzeki, jeziora, stawy, strumienie), jak i sztuczne zbiorniki i instalacje wodne (m. in. urządzenia klimatyzacyjne, instalacje wodociągowe, fontanny). Czynnikiem sprzyjającym ich namnażaniu jest przede wszystkim stagnacja wody. Brak cyrkulacji wody, optymalna temperatura oraz brak działań zapobiegawczych przyczynia się do jej namnażania oraz tworzenia biofilmu, który powoduje dodatkowy wzrost jej liczebności.

Co to jest legionelloza?

Legionelloza czyli choroba legionistów – nazwa ta wywodzi się, z 1976 r., kiedy to doszło do masowych zachorowań na ciężką postać zapalenia płuc, zaś źródłem zakażenia okazała się bakteria występująca w klimatyzacji budynku. Wówczas zmarło 33 żołnierzy, zaś 221 zachorowało na ciężkiego zapalenia płuc wywołane właśnie przez bakterie Legionella.

Legionelloza to choroba układu oddechowego. Jest chorobą zakaźną, ale nie zaraźliwą. Wywołują ją bakterie Legionella, występujące w wodzie, które rozmnażają się w temperaturze 20-50 stopni Celsjusza.

Jakie są drogi zakażenia?

Legionelloza nie przenosi się z człowieka na człowieka. Stanowi zagrożenie dla ludzi jedynie, gdy dostanie się do dróg oddechowych. Do zakażenia może dochodzić poprzez wdychanie skażonego aerozolu wodnego zawierającego zawieszone w nim bakterie, czy też poprzez zachłyśnięcie się skażoną wodą i aspiracji płynu do dróg oddechowych.

Legionella nie przenosi się drogą pokarmową, tzn. nie jest dla nas niebezpieczna, gdy trafi do układu pokarmowego wraz z wypitą wodą. Aby doszło do zakażenia, bakterie muszą dostać się do dróg oddechowych.

Jakie mogą być źródła zakażenia?

głowice prysznicowe i krany zlewozmywakowe,
klimatyzacja,
nawilżacze powietrza,
wieże chłodnicze i skraplacze,
myjnie samochodowe,
urządzenia podgrzewające wodę użytkową,
fontanny, natryski miejskie,
instalacje wodno-kanalizacyjne,
baseny wanny z hydromasażem, jacuzzi itp.

Jakie są czynniki sprzyjające namnażaniu bakterii Legionella?

obecność w instalacji wodnej zbiorników do gromadzenia wody,
powstawanie zastoin wody (instalacje o małym przepływie wody lub jego braku),
obecność biofilmu, osadów, korozji,
temperatura wody w zakresie od 20°C do 50°C,
obecność innych mikroorganizmów w wodzie,
brak lub zbyt niskie stężenie środków dezynfekcyjnych,
utrzymująca się wysoka temperatura powietrza.

Kto jest w grupie ryzyka?

Większość zdrowych osób narażonych na kontakt z bakteriami Legionella nie zachoruje. Najbardziej podatne na zachorowanie są:

seniorzy,
aktywni i byli palacze,
osoby z osłabionym układem odpornościowym,
osoby z chorobami płuc, cukrzycą, niewydolnością nerek, problemami kardiologicznymi,
osoby dużo podróżujące.

Jakie są objawy zakażenia?

Wyróżnia się trzy postacie kliniczne choroby, a okres wylęgania (od momentu zakażenia do czasu pojawienia się pierwszych objawów) trwa od 2 do 10 dni:

choroba legionistów - postać najczęściej rozpoznawana, z dominującymi objawami zapalenia płuc o ciężkim przebiegu, często z towarzyszącymi objawami uszkodzenia wielu narządów (bóle mięśni, ból głowy, gorączka, objawy zapalenia płuc w tym suchy kaszel, zaburzenia oddychania, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, w tym bóle brzucha, wymioty, biegunka, a także zaburzenia świadomości);
gorączka Pontiac - postać pozapłucna łagodna, różne postacie zakażenia umiejscowionego poza płucami charakteryzujące się lżejszym przebiegiem i objawami przypominającymi zachorowanie na grypę (nagły wzrost temperatury ciała, ból głowy, mięśni, dreszcze, objawy zakażenia górnych dróg oddechowych). Wyzdrowienie następuje samoistnie po kilku dniach, osoby zakażone nie wymagają leczenia;
postać pozapłucna ciężka - przebiega z zakażeniem uogólnionym, któremu może towarzyszyć stan septyczny.

Jak zapobiec namnażaniu bakterii Legionella i zmniejszyć ryzyko zakażenia?

WŁAŚCIWA KONSERWACJA I UTRZYMANIE ODPOWIEDNIEJ TEMPERATURY W PUNKTACH WYPŁYWU WODY Z KRANU I W PODGRZEWACZACH WODY:
✓ Zapewnienie i utrzymanie, w punktach wypływu wody z kranu, temperatury wody o wartości co najmniej 55°C.
✓ Zapewnienie i utrzymanie w podgrzewaczu temperatury wody o wartości co najmniej 60°C.
✓ Podgrzewacz wody po dłuższym okresie nieużytkowania powinien być opróżniony z wody i poddany zabiegom czyszczenia, zgodnie z instrukcją producenta.
PŁUKANIE WEWNĘTRZNYCH SYSTEMÓW WODOCIĄGOWYCH WODY CIEPŁEJ I ZIMNEJ:
✓ Płukanie wewnętrznych systemów wodociągowych z uwzględnieniem możliwie jak największej liczby punktów wypływu wody (np. kranów, pryszniców), w celu wymiany wody na świeżą.
✓ Zapewnienie właściwej temperatury wody w punkcie czerpalnym (co najmniej 55°C dla wody ciepłej, poniżej 25°C dla wody zimnej), a w przypadku stosowania dezynfekcji chemicznej utrzymanie na odpowiednim poziomie stężenia środka dezynfekcyjnego we wszystkich punktach.
✓ Wskazane jest płukanie wewnętrznych systemów wodociągowych wody ciepłej, o ile to możliwe, tak długo, aż woda wypływająca z punktu jej wypływu osiągnie maksymalną temperaturę.
✓ Podczas płukania należy zachować ostrożność i zminimalizować rozpryskiwanie wody oraz powstawanie aerozolu wodnego.
WŁAŚCIWE ZARZĄDZANIE I UTRZYMYWANIE URZĄDZEŃ I WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU WODOCIĄGOWEGO:
✓ Dokonywanie przeglądów stanu technicznego wewnętrznych systemów wodociągowych, ze szczególnym uwzględnieniem: doboru wielkości systemu do aktualnych potrzeb, szczelności przewodów, wzajemnej izolacji przewodów ciepłej i zimnej wody (ryzyko schładzania ciepłej wody i ogrzewania zimnej), stanu technicznego podgrzewacza wody.
✓ Regularne czyszczenie i dezynfekowanie urządzeń natryskowych (głowice prysznicowe, nawilżacze powietrza, wanny z hydromasażem) oraz filtrów wody, zgodnie z zaleceniami producenta.
✓ Prowadzenie dokumentacji dotyczącej okresowych przeglądów i kontroli temperatury.
✓ Po przestoju lub ograniczonej eksploatacji budynku regularne sprawdzanie i utrzymywanie na odpowiednim poziomie parametrów wody, takich jak: temperatura, pH i tam gdzie ma to zastosowanie, stężenie środków dezynfekcyjnych.
KONTROLA, CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA SYSTEMÓW KLIMATYZACYJNYCH MINIMUM RAZ W ROKU ZGODNIE Z ZALECENIAMI PRODUCENTA, A TAKŻE PROWADZENIE DOKUMENTACJI W WW. ZAKRESIE. CZYSZCZENIE WODNYCH URZĄDZEŃ O FUNKCJI DEKORACYJNEJ (NP. FONTANNY, ŚCIANY WODNE):
✓ Zapewnienie, aby przed uruchomieniem wodnych urządzeń o funkcji dekoracyjnej, elementy instalacji takie jak zbiorniki, ściany, niecki były wolne od szlamu lub biofilmu. W razie konieczności należy przeprowadzić ich czyszczenie i dezynfekcję zgodnie z zaleceniami producenta.
KONTROLA I CZYSZCZENIE BASENÓW Z HYDROMASAŻEM/TYPU SPA/TYPU WHIRLPOOL:
✓ Zapewnienie, aby przed napełnieniem i oddaniem do użytkowania basenu, elementy instalacji takie jak zbiorniki, ściany, niecki były wolne od osadu lub biofilmu. W razie konieczności należy przeprowadzić ich czyszczenie i dezynfekcję.✓ Po ponownym napełnieniu basenu wodą, wskazany jest pomiar stężenia środków dezynfekcyjnych, aby upewnić się, że woda jest bezpieczna.
✓ Zaleca się wykonanie badania wody z wanny/niecki basenu w kierunku bakterii.

Więcej informacji:

Zdjęcia (1)