Październik miesiąc świadomości raka piersi
Październik na całym świecie obchodzony jest jako Miesiąc Świadomości Raka Piersi. To szczególny czas, w którym zwracamy uwagę na znaczenie profilaktyki, wczesnego wykrywania zmian nowotworowych oraz regularnych badań, które mogą uratować życie.
Zachęcamy wszystkie kobiety – niezależnie od wieku – do świadomego dbania o swoje zdrowie. Regularne samobadanie piersi, korzystanie z badań przesiewowych oraz czujność wobec niepokojących objawów to podstawowe elementy profilaktyki.
Rak piersi – co warto wiedzieć?
Rak piersi to nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka przewodów lub zrazików gruczołu sutkowego. Choć najczęściej występuje u kobiet, może również dotyczyć mężczyzn. Nieleczony prowadzi do zgonu, a jego tempo rozwoju zależy od cech biologicznych.
W Polsce rak piersi pozostaje najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet – każdego roku rozpoznaje się go u ponad 20 tysięcy pacjentek. Mimo niepokojących statystyk, wcześnie wykryty rak piersi jest wyleczalny w ponad 90% przypadków.
Objawy, których nie wolno lekceważyć
- wyczuwalny guzek lub zgrubienie w piersi
- zmiana kształtu lub rozmiaru piersi
- wciągnięcie brodawki sutkowej
- wyciek z brodawki (zwłaszcza krwisty)
- zmiany skórne (zaczerwienienie, „skórka pomarańczowa”, owrzodzenie)
- powiększone węzły chłonne pod pachą
Każdą niepokojącą zmianę powinien ocenić lekarz – nie warto zwlekać z konsultacją.
Czynniki ryzyka raka piersi m.in.
- wiek (ryzyko wzrasta po 35. roku życia, najwyższe jest między 50. a 70. rokiem życia)
- historia rodzinna nowotworów piersi lub jajnika
- czynniki hormonalne (np. wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza, brak potomstwa)
- styl życia (brak aktywności fizycznej, otyłość, spożywanie alkoholu)
Warto pamiętać, że u około 75% chorych nie występują żadne znane czynniki ryzyka – dlatego profilaktyka jest ważna dla każdej osoby.
Profilaktyka – pierwszy krok do zdrowia
Profilaktyka raka piersi to działania, które zmniejszają ryzyko zachorowania lub umożliwiają wczesne wykrycie choroby. Kluczowe znaczenie ma obserwacja własnego ciała i regularne kontrole lekarskie.
Podstawowe elementy profilaktyki:
- samobadanie piersi – raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po miesiączce
- badanie palpacyjne u lekarza – raz w roku
- USG piersi – szczególnie u kobiet w wieku 20–40 lat, co 1–2 lata
- mammografia – dla kobiet w wieku 45–74 lat, co 2 lata (bezpłatnie, bez skierowania, w ramach programu NFZ)
- zdrowy styl życia – aktywność fizyczna, zbilansowana dieta, unikanie używek.
Rak piersi to nie tylko babska sprawa
Mimo iż rak piersi najczęściej dotyka kobiety, jego skutki odczuwa cała rodzina. Dlatego mężczyźni – jako partnerzy, ojcowie, synowie, bracia czy przyjaciele – mogą odegrać kluczową rolę w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu choroby.
Wiele kobiet odkłada badania „na później” – z braku czasu, z obawy przed diagnozą, z niepewności. W takich momentach słowa wsparcia i zachęty ze strony bliskich mogą przełamać lęk i zmobilizować do działania.
Choć stanowi mniej niż 1% przypadków, rak piersi może wystąpić także u mężczyzn. Objawy są podobne jak u kobiet– guzki, zgrubienia, zmiany w wyglądzie brodawki lub skóry. Niestety, mężczyźni często zgłaszają się do lekarza zbyt późno, nie podejrzewając u siebie tej choroby.
Różowa wstążka – symbol października
Różowa wstążka to znak solidarności z osobami chorującymi na raka piersi. Symbolizuje nadzieję, wsparcie i edukację zdrowotną.
Pamiętaj:
- nie odkładaj badań na później
- mów o profilaktyce bliskim
- zachęcaj inne kobiety do działania.
W październiku – i przez cały rok – wybieraj zdrowie.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej o profilaktyce i leczeniu nowotworów, odwiedź Narodowy Portal Onkologiczny
Źródła
1. Krajowy Rejestr Nowotworów – Narodowy Instytut Onkologii
Dane epidemiologiczne nt. zachorowalności i umieralności na raka piersi w Polsce
2. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) – Program profilaktyki raka piersi
Informacje o bezpłatnych badaniach mammograficznych w ramach programów profilaktycznych
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/
3. Ministerstwo Zdrowia – kampanie i materiały edukacyjne
Informacje o działaniach w ramach kampanii "Planuję Długie Życie"
Strona: www.gov.pl/web/zdrowie
4. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – Breast Cancer Fact Sheet
Globalne dane epidemiologiczne, zalecenia WHO dotyczące profilaktyki i wczesnego wykrywania
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
5. Europejski Kodeks Walki z Rakiem (ECAC – European Code Against Cancer)
Rekomendacje dotyczące zachowań prozdrowotnych zmniejszających ryzyko zachorowania na raka
6. Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/162061,rak-piersi-objawy-leczenie-rokowanie [dostęp 25 sierpnia 2025]
Materiały
Samobadaniesamobadanie_piersi_-_broszura.pdf 0.37MB