Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Oleśnicy

Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (WZW) jest obchodzony co roku 28 lipca w celu zwiększenia świadomości zdrowotnej społeczeństwa oraz poprawy profilaktyki i diagnostyki WZW. Święto to obchodzone jest w dniu urodzin prof. Barucha Samuela Blumberga, lekarza, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie wirusowego zapalenia wątroby typu B oraz opracowanie szczepionki przeciwko WZW.  Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała wirusowe zapalenia wątroby (WZW) za jedno z największych zagrożeń epidemiologicznych XXI wieku. Wirusowe Zapalenie Wątroby potocznie nazywane „żółtaczką zakaźną” to choroba wywołana przez jeden z kilku obecnie znanych wirusów hepatotropowych, czyli wirusów atakujących komórki wątroby. Istnieje pięć głównych szczepów wirusa zapalenia wątroby – A, B, C, D i E. Objawy chorobowe występujące w przebiegu WZW są podobne we wszystkich typach WZW niezależnie od wywołującego je wirusa. Są to mi.in. zażółcenie skóry i towarzyszące jej ściemnienie moczu, objawy grypopodobne (stan podgorączkowy, bóle mięśni, stawów i kości), objawy dyspeptyczne (brak apetytu, nudności, wymioty), pobolewanie, rozpieranie w okolicach wątroby, rzadziej pojawia się świąd skóry. Najdłużej znane, a zarazem najczęściej występujące WZW typu A potocznie zwane „żółtaczką pokarmową” jest wywoływane przez HAV, szerzący się drogą pokarmową. Do zakażenia wirusami WZW A, a także D i E dochodzi poprzez spożycie skażonej żywności, wody lub przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Ryzyko zakażenia wzrasta w sytuacjach kiedy ograniczona jest możliwość stosowania zasad  higieny tj. w podróży, w regionach z niskimi warunkami sanitarnymi.

Działania uświadamiające i potrzeba sprawnego wykrywania zakażeń jest szczególnie ważna w przypadku WZW-B i WZW-C, gdyż zakażenia HBV i HCV często przebiegają w sposób utajony, bezobjawowy przez lata skrycie niszcząc wątrobę, prowadząc do zwłóknienia oraz marskości wątroby i niekiedy do raka wątroby. WZW B i C mogą przebiegać w postaci ostrej lub przewlekłej.  Ze względu na taki przebieg chorobę określono mianem „wirusowej bomby zegarowej” lub „cichej epidemii”. Osoba zakażona i niezdiagnozowana nie ma świadomości o swojej chorobie i o tym, że może zakażać inne osoby. Szacuje się, że w Polsce żyje 150 tys. Osób z wirusem HCV, z czego 80% jest nieświadoma zakażenia.

Do zakażeń HBV i HCV dochodzi przez kontakt z krwią osoby zakażonej lub skażonymi nią preparatami leczniczymi i narzędziami zabiegowymi. Najczęstszą formą narażenia są:

• kontakt z zakażonymi, niejałowymi narzędziami i sprzętem używanym podczas zabiegów medycznych oraz tymi stosowanych do zabiegów fryzjerskich, kosmetycznych czy tatuażu (np. cążki, nożyczki oraz inne ostre narzędzia do pielęgnacji paznokci rąk i stóp, pęsety, kolczyki, itp.),
• zażywanie narkotyków dożylnych i stosowanie niebezpiecznych praktyk związanych z iniekcjami (np. używanie wspólnych niesterylnych narzędzi),
• niebezpieczne i niezabezpieczone praktyki seksualne, które prowadzą do kontaktu z krwią.

Pamiętajmy, że każdy zabieg naruszający ciągłość skóry przeprowadzony niesterylnym instrumentem lub z użyciem preparatu, który miał kontakt z krwią innej osoby stanowi potencjalne ryzyko zakażenia HBV i HCV.

Profilaktyka zapobiegająca zakażeniom WZW B i WZW A polega na stosowaniu szczepienia ochronnego i przecięciu dróg szerzenia się wirusa. Szczepienie przeciw WZW-B jest wyjątkowo skuteczną formą profilaktyki, dostępną w Polsce dla każdego dziecka już w pierwszej dobie po urodzeniu. Nie ma natomiast szczepienia przeciw WZW-C. Z tego względu ważne jest zapobieganie nowym zakażeniom HCV oraz szybka identyfikacja i leczenie osób przewlekle zakażonych. Jest to możliwe dzięki nowoczesnym terapiom zakażeń HCV z użyciem leków o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym, które są coraz lepiej tolerowane przez chorych, a kuracja trwa krócej i  może prowadzić do całkowitej eliminacji HCV z organizmu.

Państwowa Inspekcja Sanitarna od wielu lat podejmuje działania w zakresie uregulowań prawnych, bieżącego nadzoru sanitarnego oraz komunikacji społecznej i podnoszenia świadomości społecznej, mających na celu poprawę sytuacji epidemiologicznej w zakresie WZW B i WZW C. W Polsce temat zakażeń wirusem WZW B i C jest stale obecny
w przestrzeni publicznej dzięki zaangażowaniu w programy takie jak: „HCV można pokonać” w latach 2005-2006, „STOP!HCV” w latach 2010-2011, oraz Projekt KIK/35 „Zapobieganie zakażeniom HCV” w latach 2012-2017 współfinansowany ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy i Ministra Zdrowia. Dzięki temu intensyfikacji uległy także działania informacyjne i edukacyjne z zakresu profilaktyki HCV, prowadzone na poziomie samorządowym.  Stwierdzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest zasadne również w przypadku WZW.

Z okazji przypadającego dziś Światowego Dnia Wirusowego Zapalenia Wątroby serdecznie zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej www.jestemswiadom.org zawierającej ciekawe informacje, zdjęcia i filmy o HCV.