Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Oleśnicy

Lody są  najpopularniejszym letnim deserem na świecie, który liczy już ponad 2 tysiące lat. Największą konsumpcją lodów cieszą się Nowozelandczycy ze średnim rocznym spożyciem
ok. 28,4 litra na mieszkańca. Natomiast statystyczny Polak zjada ok. 5 litrów.

Pod pojęciem lodów najczęściej rozumiemy gałkowe desery, serwowane w wafelku oraz sprzedawane w większych pudełkach. Do rodziny mrożonych smakołyków wpisujemy:

• Sorbety – mrożona woda z cukrem i smakowymi dodatkami, najczęściej owocowymi,
• Lody włoskie – miękkie lody serwowane bezpośrednio z maszyny, konsystencję uzyskuje się dzięki wysokim temperaturom mrożenia i jednoczesnemu napowietrzeniu,
• Lody amerykańskie – podobne do lodów włoskich, jednak charakteryzują się bardziej zmrożoną masą, kręcone w postaci sztywnych świderków, często dodatkowo maczane w polewach
• Lody jogurtowe – lody produkowane w maszynie, ich głównym surowcem jest nie mleko/śmietanka, ale jogurt, są nieco mniej słodkie i zawierają kultury bakterii acidofilnych. Stanowią one połączenie orzeźwiających cech lodów oraz dietetycznych – probiotycznych właściwości jogurtu.

W trwającym sezonie wakacyjnym Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Oleśnicy dotychczasowo przeprowadziła 11 kontroli sanitarnych lokali z automatami do lodów. W  powiecie oleśnickim przeprowadzono 3 odbiory nowych lokali wyposażonych w automaty do produkcji lodów
i sorbetów. W ramach urzędowej kontroli żywności pobrano próby lodów włoskich z automatu oraz lodów gałkowanych do badań laboratoryjnych w kierunku mikrobiologii. Produkty mrożone zbadano na obecność Salmonela spp., liczby Listeria monocytogenes, liczby Enterobacteriacea. Uzyskano prawidłowe wyniki badań.

W zakładach oceniono m.in. wyniki badania wody, dokumentację zwrotną dotycząca stanu zdrowia pracowników. Kontrolowano czystość bieżąca pomieszczeń, usuwanie odpadów, terminy przydatności do spożycia/ daty minimalnej trwałości żywności, warunki przechowywania żywności, zachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego. Nie stwierdzono naruszeń wymagań higienicznych
i produkcyjnych oraz będących powodem do wstrzymania produkcji lodów. Wszystkie obiekty spełniały kryteria bezpieczeństwa żywności. 

Orzeźwiający smak lodów, sorbetów i innych deserów mrożonych zachęca do sięgania przez dzieci i osoby dorosłe. Kupując lody tak jak i wszystkie produkty spożywcze powinniśmy zwrócić uwagę na ich skład. Im krótsza lista składników i bardziej naturalne produkty użyte do wyrobu, tym lepiej.  Przy wyborze nie powinniśmy kierować się jedynie preferencjami smakowymi, ale zwracać uwagę na ważne aspekty. W lodach mogą znajdować się sztuczne barwniki i dodatki podtrzymujące pożądaną barwę i smak, stabilizatory i emulgatory wpływające na ich konsystencję, a także spory dodatek cukru i tłuszczu.

Samodzielne przygotowane lody i  desery mrożone z naturalnych składników mogą okazać się zdrową i wartościową przekąską. Dla urozmaicenia ich smaku i wartości odżywczej warto dodać do nich sezonowych owoców, orzechów, kakao.

Jako klasyczny deser na bazie mleka i cukru, lody są bez wątpienia pozycją obciążającą bilans energetyczny. Lody są dość kaloryczne (zwłaszcza te bardziej kremowe) zawierają sporo tłuszczu, który umożliwia uzyskanie przyjemnej konsystencji. Za limit dziennej konsumpcji cukrów dodanych uważa się dziś 24 g – średnia porcja lodów wyczerpuje go więc prawie w całości. 
W 100 g lodów waniliowych dostarczamy ok. 207 kcal, ok.20 g cukrów, ok. 11 g tłuszczów, 3,5 g białka. Co więcej w lodach znajdują się barwniki oraz nieobojętne dla zdrowia substancje zagęszczające. Długi proces dystrybucji i sprzedaży w nieodpowiednich warunkach  z niezachowaniem ciągłości łańcucha chłodniczego może wpływać negatywnie na zdrowie konsumenta. Dla miłośników lodów można dodać, że dostarczają nam nieco zdrowego wapnia, witaminy A oraz witaminy z grupy B. Spożywanie rozsądnych porcji jest jednak zdecydowanie wskazane.

Często można spotkać się z opinią, że spożywanie sorbetów jest bardziej zalecane niż jedzenie lodów, zwłaszcza dla osób dbających o dietę, z powodu mniejszej ilości kalorii. Sorbety mogą jednak również wpływać na zwiększenie apetytu poprzez dużą zawartość węglowodanów. Sorbet malinowy
w porcji gałki 50 g dostarcza ok. 65 kcal, białka ok. 0,3 g, tłuszcz: 0 g, węglowodany ok.13 g. Lody sorbetowe przygotowane w domu ze świeżych lub mrożonych owoców mogą 
dostarczyć wiele witamin i pierwiastków: witamina C, witamina A, witamina K, magnez , potas. Spożywając lody sorbetowe, nie trzeba również obawiać się o Listeria monocytogenes, które nie występują w sorbetach, a bywają obecne w niepasteryzowanych (nieprawidłowo przetworzonych) lodach zawierających mleko.

Przy zakupie lodów najlepiej wybierać lody z małych manufaktur, przygotowane bezpośrednio z jaja, mleka, śmietanki i owoców, a nie z gotowych mieszanek w proszku. Lody z automatu i gałkowane powinny być podane przez pracownika wyposażonego w  rękawiczki ochronne w nienaruszonym opakowaniu plastikowym bądź tekturowym lub w wafelku przez serwetkę.

Istotne jest przechowywanie zgodnie z instrukcją na opakowaniu, w stanie zamrożenia. Po zakupie trzeba niezwłocznie umieścić w zamrażalniku lub spożyć bezpośrednio po zakupie, aby zminimalizować ryzyko rozmrożenia lodów, a tym samym rozwoju bakterii. Transport powinien odbywać się w specjalnych torbach termoizolacyjnych.

Należy unikać lodów charakteryzujących się nienaturalną barwą z bardzo długą listą składników oraz nie posiadających odpowiedniej konsystencji tj. zniekształconych, zbyt miękkich wręcz roztapiających się. Nie kupujmy takich, których wygląd wskazuje na nieodpowiednie przechowywanie w zbyt wysokiej temperaturze. Przy zakupie lodów z automatów i gałkowanych zrezygnujmy z tych,
w których wyraźnie widoczne są grudki zamarzniętej wody. Ich wygląd może być efektem jaki uzyskuje się przez rozmrożenie i ponowne zamrożenie. Takie lody stanowią zagrożenie dla zdrowia i nie powinny być spożywane.

Warto wiedzieć, że zawsze mamy prawo poprosić sprzedawcę o informację na temat składu lodów i ewentualnych alergenów. W trosce o nasze zdrowie pracownik ma obowiązek udostępnić niezbędną informację.

Rozwojowi rynku lodów jako całości sprzyja ciekawa innowacja odpowiadająca oczekiwaniom najróżniejszych grup konsumentów oraz bogata oferta. Pojawiają si nie tylko nowe smaki, lecz także nowe rodzaje lodów adresowanych do klientów o różnych wymaganiach.

Czy częste jedzenie lodów jest dobre dla zdrowia ?

1. Stymulują wydzielanie melatoniny, poprawią jakość snu
2. Łagodzą ból gardła
3. Zwiększają odporność organizmu
4. Wspomagają koncentrację
5. Chronią przez osteoporozą
6. Obniżają ciśnienie
7. Są dobre dla żołądka
8. Poprawiają humor

Pamiętajmy jednak, że z jedzeniem lodów podobnie jak z innymi słodkościami nie można przesadzać.