Grzyby - co zrobić żeby grzybobranie było bezpieczne !
28.08.2025
Grzyby mają wielu zwolenników, a grzybobranie to doskonała forma spędzania czasu na świeżym powietrzu. Grzyby zagościły w naszej tradycji kulinarnej ze względu na swoje walory smakowe i aromatyczne. Niestety, niektóre gatunki zawierają substancje silnie trujące dla człowieka.
Jak się przygotować do grzybobrania:
- odpowiednie ubranie: bluza lub kurtka, spodnie z długimi nogawkami, peleryna przeciwdeszczowa, kalosze lub buty z wyższą cholewką, czapka lub kapelusz – taki strój zabezpieczy nas przed wilgocią oraz ukąszeniem owadów i żmij;
- koszyk na grzyby najlepiej wiklinowy – w foliowej torebce grzyby szybko zaczynają parować, co sprzyja ich psuciu;
- nożyk do oczyszczania grzybów – zbierając grzyby delikatnie je wykręcamy z podłoża, a pozostałości ściółki czyścimy za pomocą nożyka;
- środek odstraszający owady – stanowi dodatkową ochronę przed komarami
i kleszczami.
Podstawowe zasady bezpiecznego grzybobrania i przygotowywania potraw:
- nie zbieraj grzybów, jeśli ich nie znasz (warto korzystać z atlasów, aplikacji w telefonie) i nie niszcz grzybów trujących; wiele z tych gatunków jest pod ochroną i stanowi część ekosystemu ;
- nie stosuj błędnych metod rozpoznawania gatunków trujących, takich jak: zabarwienie cebuli na ciemno podczas gotowania z grzybami, ciemnienie srebrnej łyżeczki, gorzki smak (istnieją gatunki śmiertelnie trujące posiadające przyjemny, słodkawy smak np. Amanita phalloides, Amanita verna);
- jako początkujący grzybiarz zbieraj tylko grzyby rurkowe; w tej grupie nie ma grzybów śmiertelnie trujących, więc ryzyko ciężkiego zatrucia jest dużo mniejsze niż
w przypadku grzybów blaszkowych;
- zbieraj wyłącznie wyrośnięte grzyby, zbieranie młodych owocników, bez wykształconych cech danego gatunku, to najczęstsza przyczyna tragicznych pomyłek;
- nie korzystaj z foliowych reklamówek - grzyby szybko się w nich psują, wytwarzając substancje toksyczne, co grozi zatruciem; zbieraj grzyby do przewiewnego koszyka;
- nigdy nie zbieraj grzybów, które rosną w rowach, na skraju lasu oraz w okolicach skupisk odpadów (np. przy zakładach produkcyjnych czy drogach o dużym natężeniu ruchu), ponieważ grzyby intensywnie wchłaniają ze swego otoczenia metale ciężkie i inne zanieczyszczenia;
- nie wyrywaj grzybni, to z niej wyrastają nowe grzyby;
- nie podawaj grzybów małym dzieciom, osobom starszym oraz osobom cierpiących na zaburzenia układu pokarmowego;
- nie należy spożywać grzybów w zbyt dużych ilościach, ponieważ są ciężkostrawne; może to być również niebezpieczne ze względu na stopień skażenia owocników metalami ciężkimi, które mogą kumulować się w naszych organizmach;
- nie należy spożywać grzybów na surowo – może to wywoływać dolegliwości trawienne i zatrucia; pamiętaj, aby odpowiednio przyrządzać grzyby!
- pamiętaj, że niektóre rodzaje grzybów mogą powodować zatrucia w połączeniu z alkoholem! (np. borowik ponury, czernidlak pospolity),
- grzyby nie nadają się do przechowywania w stanie świeżym, ponieważ szybko się psują, proces ten zaczyna się zaraz po zbiorze; długie, nieprawidłowe przechowywanie prowadzi do powstawania w nich związków szkodliwych dla zdrowia
- jeżeli po spożyciu grzybów pojawią się u Ciebie nudności, bóle brzucha, biegunka, skurcze mięśni, podwyższona temperatura – niezwłocznie wywołaj wymioty i bezwzględnie zgłoś się do lekarza.
Kupując grzyby na targowisku
Osoby nieposiadające stosownej wiedzy, kupujące grzyby na targowiskach, powinny wymagać okazania przez sprzedawcę atestu, wydanego przez grzyboznawcę, a nie opierać się jedynie na bezgranicznym zaufaniu do sprzedawcy.
Jeśli masz wątpliwości, czy zebrane przez Ciebie okazy są bezpieczne dla zdrowia, zawsze możesz to sprawdzić !
W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Świdwinie, ul. Drawska 38 jest możliwość skorzystania z porad i konsultacji klasyfikatora grzybów.
Ważne aby do oceny grzybów przynosić całe owocniki (kapelusz oraz trzon), ponieważ istotne cechy diagnostyczne znajdują się również na trzonie owocnika.
Szczegółowe wymagania dotyczące grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2237).