Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Świdwinie

10 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1948 roku w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Hasłem tegorocznych obchodów jest „Prawa człowieka dla każdego, wszędzie”.

 Pod tym zawołaniem ONZ oraz organizacje na całym świecie apelują o wspólne działania na rzecz budowy bardziej sprawiedliwego i równego społeczeństwa. Ochrona praw człowieka jest niezbędna dla zapewnienia pokoju, stabilności i zrównoważonego rozwoju.

Czym są prawa człowieka?

Prawa człowieka to podstawowe normy i zasady przysługujące każdemu człowiekowi wyłącznie z racji bycia istotą ludzką, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych, pochodzenia narodowego lub społecznego, majątku, urodzenia czy jakiegokolwiek innego statusu.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka składa się z 30 artykułów i obejmuje szerokie spektrum praw i wolności. Do najważniejszych należą:

• Prawa osobiste i wolnościowe: prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, zakaz niewolnictwa i tortur, prawo do uznania osobowości prawnej, zakaz arbitralnego zatrzymania i aresztowania.
• Prawa polityczne: prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, wolność opinii i jej wyrażania, wolność pokojowych zgromadzeń i stowarzyszania się, prawo do udziału w życiu publicznym i wyborach.
• Prawa społeczne i ekonomiczne: prawo do pracy w godziwych warunkach, do zabezpieczenia społecznego, do nauki, do odpowiedniego standardu życia, do ochrony zdrowia.

Prawa człowieka charakteryzują się następującymi cechami:

• Uniwersalność – przysługują wszystkim ludziom bez wyjątku
• Niezbywalność – żadna władza nie może ich odebrać, nie można się ich zrzec
• Nienaruszalność – istnieją niezależnie od władzy
• Naturalność – wynikają z przyrodzonej godności osobowej
• Niepodzielność – wszystkie stanowią integralną i współzależną całość

Łamanie praw człowieka na świecie

Niestety, mimo upływu ponad 75 lat od przyjęcia Deklaracji, prawa człowieka nadal są masowo łamane na całym świecie. Raporty organizacji takich jak Amnesty International i Human Rights Watch dokumentują systematyczne naruszenia w wielu krajach.

Do najbardziej dotkniętych łamaniem praw człowieka regionów i krajów należą między innymi:

• Azja: Chiny , Korea Północna (obozy koncentracyjne, tortury, brak podstawowych wolności), Mjanma/Birma (konflikty etniczne, przemoc wojska), Pakistan, Afganistan (kara śmierci, kamieniowanie, prześladowanie kobiet).
• Bliski Wschód: Arabia Saudyjska, Izrael (okupacja Palestyny, Gaza), Syria, Irak (tortury, kary śmierci).
• Afryka: masowe naruszenia praw w wielu krajach północnej i środkowej Afryki, gdzie ludzie nie mają dostępu do wody pitnej, żywności i leków, wojny domowe z udziałem dzieci-żołnierzy, przemoc seksualna (szczególnie w Sudanie i Republice Środkowoafrykańskiej).
• Europa i: Rosja (inwazja na Ukrainę, represje wobec opozycji), Białoruś.
• Ameryki:  Wenezuela, Brazylia, Meksyk.