Żywność „bezglutenowa” i „o bardzo niskiej zawartości glutenu"
Informacja, że żywność jest „bezglutenowa” lub „o bardzo niskiej zawartości glutenu” jest komunikatem dobrowolnym, jednak jeśli przedsiębiorca decyduje się na jego użycie, musi spełniać wymagania prawa żywnościowego, w tym w szczególności przepisy rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 828/2014 z dnia 30 lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w żywności.
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia:
- sformułowanie „bezglutenowy” można stosować wyłącznie, jeśli dana żywność
w postaci sprzedawanej konsumentowi końcowemu zawiera nie więcej niż 20 mg/kg glutenu, zaś; - sformułowanie „o bardzo niskiej zawartości glutenu” można stosować jeżeli zawartość glutenu w żywności składającej się z jednego lub większej liczby składników lub zawierającej jeden lub większą liczbę składników wytworzonych z pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa lub ich odmian krzyżowych, które zostały specjalnie przetworzone w celu zmniejszenia zawartości glutenu, nie przekracza 100 mg/kg glutenu w żywności sprzedawanej konsumentowi końcowemu.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności deklarowanej jako bezglutenowa oraz jej oznakowanie ponosi producent lub podmiot wprowadzający żywność do obrotu.
Przedsiębiorca prowadzący sprzedaż detaliczną/hurtową żywności nieopakowanej oznakowanej jako „bezglutenowa” powinien zapewnić, że żywność nieopakowana w opakowania jednostkowe (np. pieczywo bezglutenowe) nie uległa wtórnemu zanieczyszczeniu krzyżowemu glutenem.
W świetle obecnie obowiązujących przepisów prawa żywnościowego przedsiębiorca produkujący żywność bezglutenową nie ma obowiązku pakowania jej w opakowania jednostkowe (chociaż można uznać takie działanie za dobrą praktykę). W przypadku braku opakowania jednostkowego powinny być zachowane środki ostrożności zabezpieczające żywność bezglutenową przed jej wtórnym „zanieczyszczeniem” glutenem (np. podczas dystrybucji i sprzedaży).
Wszystkie wskazane wymagania dotyczą również przedsiębiorców prowadzących produkcję dań bezglutenowych w zakładach żywienia zbiorowego, zamkniętego, prowadzących działalność cateringową i/lub catering dietetyczny (tzw. dietę pudełkową). Posiadane w ofercie dania określone jako bezglutenowe muszą spełniać przepisy rozporządzenia (UE) nr 828/2014 (zawartość glutenu nie może przekraczać 20 mg/kg). Komunikaty typu: „nasza żywność jest bezglutenowa ale może zawierać śladowe ilości glutenu dlatego nie jest polecana dla chorych na celiakię” wprowadzają konsumenta w błąd oraz są nierzetelne i niejednoznaczne.
Należy pamiętać, że znakowanie produktów jako „bezglutenowe” (lub „o bardzo niskiej zawartości glutenu”) nie zwalnia przedsiębiorców z obowiązkowego deklarowania (zgodnie z art. 21 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 ) w składzie produktów powodujących reakcje alergiczne i nietolerancji m.in. zbóż zawierających gluten i ich produktów pochodnych, jeśli zostały one użyte do produkcji żywności i są nadal obecne w produkcie końcowym (nawet w ilościach poniżej 20 mg/kg – wartości progowej do oznaczania produktów jako bezglutenowe). Zgodnie z wykładnią Komisji Europejskiej obie informacje nie wykluczają się wzajemnie.