Światowy Dzień FAS
07.09.2022
Światowy Dzień FAS (Alkoholowy Zespół Płodowy ang. Fetal Alcohol Syndrome) obchodzony jest 9 września i rozpoczyna się punktualnie o godzinie 9:09 od 1999 roku, kiedy to w Auckland w Nowej Zelandii, o godzinie 9.09 zabrzmiały dzwony w Kościele Metodystów. Powtarzające się dziewiątki w dacie i godzinie mają symboliczną wymowę: 9 miesięcy ciąży bez alkoholu.
U dzieci narażonych na prenatalną ekspozycję na alkohol dochodzi do uszkodzenia rozwijających się narządów; najbardziej narażony na toksyczne działanie alkoholu jest ośrodkowy układ nerwowy. Rodzaj i nasilenie uszkodzeń u płodu zależy między innymi od:
- ilości spożywanego alkoholu,
- czasu, w jakim jest przyjmowany,
- stadium rozwoju płodu,
- stanu zdrowia i stopnia odżywienia ciężarnej.
Oprócz zmian o charakterze somatycznym, zwłaszcza charakterystycznego wyglądu twarzy i niedoboru wzrostu, stwierdza się zaburzenia w funkcjonowaniu szkolnym, rówieśniczym i rodzinnym. Istotnymi czynnikami wpływającymi na dalsze funkcjonowanie dziecka są wczesne rozpoznanie (do 6. roku życia), środowisko, w którym przebiega rozwój dziecka, podjęcie odpowiedniej terapii w zależności od możliwości chorego i rodziny, dostosowanie wymagań szkolnych oraz objęcie terapią całej rodziny.
Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu w ciąży. Skutki działania alkoholu na płód są nieodwracalne.
U dzieci z FAS może się pojawić wiele nieprawidłowości rozwojowych, choć nie zawsze występują one w pełnym zestawie. Najbardziej charakterystyczna jest twarz dziecka [3–9 lat], którą cechują specyficzne zmiany:
- małogłowie,
- spłaszczenie środkowej części twarzy,
- szeroka nasada nosa – szerokie rozstawienie oczu nasila wrażenie spłaszczenia,
- brak lub zmniejszenie czerwieni wargowej górnej,
- krótki, zadarty nos,
- brak lub spłaszczenie rynienki podnosowej,
- niedorozwój żuchwy, niewielkie podbródek i broda,
- szpary powiekowe skrócone przez występowanie zmarszczki nakątnej,
- uszy nisko osadzone, małżowiny często zniekształcone.
Alkoholowego zespołu płodowego nie można wyleczyć. Można jedynie dostępnymi metodami złagodzić jego przebieg.
Najważniejsze jest to, że można mu całkowicie zapobiegać!
Źródło: Horecka-Lewitowicz A., Lewitowicz P., Adamczyk-Gruszka O., Skawiński D., Szpringer M. 2013. Objawy, przebieg i postępowanie w alkoholowym zespole płodowym. Studia Medyczne; 29 (2): 195–198.
