Poljska u Srbiji

Napad Nemačkog rajha i Sovjetskog Saveza bio je posledica pakta Ribentrop-Molotov koji su potpisale obe totalitarne države i čiji je tajni protokol zapravo podelio Srednju Evropu na tzv. sfere uticaja.

1.septembra 1939. u 4.45 vojska Nemačkog rajha započela je sprovođenje operacije „Vajs”. Ta šifra je označavala napad na Poljsku na frontu dugom 1600 km. Simbol otpora prvog dana rata postao je vojni magacin Vesterplate koji je poljska vojska branila nedelju dana. Komandanti Nemačkog rajha koristili su u toj kampanji dotad nepoznatu taktiku munjevitog rata (tzv. Blickrig). Usled brojčane i tehnološke nadmoći vojske Nemačkog rajha, poljske trupe su bile prinuđene da se povuku dublje na kopno još u prvim danima rata. Ipak, zahvaljujući naporima poljskih vojnika, planovi vezani za trajanje operacije „Vajs“ nisu bili u potpunosti ostvareni.

Jedinice Poljske vojske žestoko su odolevale okupatoru. Najveći sukob za vreme invazije bila je bitka na Bzuri, koja je trajala do 22. septembra. Iako se završila porazom, primorala je Nemački rajh da promeni plan delovanja i odgodila kapitulaciju Varšave, do koje je došlo 28. septembra 1939. Poslednje poljske trupe položile su oružje 6. oktobra 1939. Ipak, pojedine vojne jedinice nastavile su da pružaju otpor i sprovode akcije protiv okupatora. Primer za to je Specijalni odred Poljske vojske pod komandom majora Henrika Dobžanjskog "Hubala", koji je postojao sve do sredine 1940. godine.

17. septembra 1939. godine Poljsku je napao njen drugi sused - Sovjetski Savez. U vreme napada sovjetske vojske poljska vlada je i dalje boravila na teritoriji države, a vojne trupe su se i dalje borile s Nemačkim rajhom. Potreba za vojnim otporom na istočnoj granici dodatno je oslabila poljsku vojsku i zapečatila njen poraz u odbrambenom ratu 1939. godine.

Nemačkom rajhu i Sovjetskom Savezu nije bilo dovoljno teritorijalno osvajanje Poljske, već su sprovodili i uništenje intelektualne elite i postepeno uništenje poljske nacije.

Kao rezultat nemačkog bombardovanja još u prvim satima rata stradalo je mnogo civila. Nemački rajh je dosledno sprovodio plan uništenja poljske inteligencije u okviru tzv. Intelligenzaktion i akcije AB (Außerordentliche Befriedungsaktion). Na poljskoj teritoriji okupatori su započeli masovno istrebljenje stanovništva koje je trajalo do kraja Drugog svetskog rata 1945. godine. Nemački rajh sproveo je i program masovnog istrebljenja jevrejskog življa. Za razliku od okupiranih zemalja Zapadne Evrope, u okupiranoj Poljskoj za pomoć Jevrejima pretila je smrtna kazna.

Na teritoriji Sovjetskog Saveza Poljaci su masovno hapšeni i deportovani. U radnim logorima bili su izgladnjivani i prisiljeni na ropski rad u tragičnim životnim i higijenskim uslovima i stalnoj opasnosti od kriminalnih zatvorenika. 

Izgubljen odbrambeni rat Poljske 1939. nije okončao otpor u zemlji i inostranstvu. U zemlji su stvorene strukture najveće podzemne države u okupiranoj Evropi sa vlastitim oružanim snagama, parlamentom, pravosuđem i tajnim obrazovanjem. Poljska vojska je obnovljena i nastavila je da funkcioniše u Francuskoj i Velikoj Britaniji tako što je učestvovala u borbama na svim evropskim i afričkim frontovima. Nakon napada Nemačkog rajha na SSSR 22. juna 1941. i potpisivanja sporazuma Sikorski-Majski osnovane su Poljske oružane snage u SSSR-u. Poljaci su značajno doprineli savezničkoj pobedi i kraju Drugog svetskog rata. Nažalost, 1945. godina Poljskoj nije donela slobodu. Posle dogovora na konferenciji u Jalti došlo je do podele Evrope. Izraz "gvozdena zavesa" koji je Čerčil upotrebio u Fultonu definisao je posleratnu podelu Evrope i porobljavanje Poljske i drugih zemalja koje su se našle u sovjetskoj sferi uticaja. Poljska je u potpunosti povratila suverenitet tek nakon 1989. godine.