Seminarium „Przeciwdziałanie suszy”
6 maja 2021 roku w Ministerstwie Klimatu i Środowiska odbyło się Seminarium poświęcone zagadnieniom przeciwdziałania suszy z udziałem Ministra Klimatu i Środowiska – Michała Kurtyki, pełnomocnika Ministra Klimatu i Środowiska do spraw przeciwdziałania skutkom suszy i niedoborowi zasobów wodnych w środowisku – Łukasza Lange, Prorektora ds. studenckich Akademii Sztuki Wojennej – prof. dr hab. Jarosława Gryza, przedstawiciela Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Sztuki Wojennej – dr. Sławomira Gromadzkiego.
Seminarium podzielono na dwie części. Pierwsza część poświęcona była przeciwdziałaniu suszy oraz retencji wody w Polsce. W drugiej części omówiono zagadnienia związane z przeciwdziałaniem suszy i retencji wody w świetle Nowego Zielonego Ładu Unii Europejskiej.
Susza jako wyzwanie wymagające długofalowej strategii
Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka podkreślił, że temat deficytu wody w Polsce jest strukturalnym oraz systemowym wyzwaniem, które wymaga długofalowej strategii z wykorzystaniem w szczególności potencjału natury, w tym terenów bagiennych i torfowisk oraz obszarów leśnych. To właśnie mechanizmy naturalne, biologiczne i środowiskowe mogą być najlepszymi magazynami dla wody. Podkreślił tym samym jak duży potencjał retencyjny tkwi
w terenach bagiennych i torfowiskach, gdzie można magazynować ok. 35 mld m3 wody w skali całego kraju, czyli prawie 10 razy więcej aniżeli obecnie w sztucznych zbiornikach. Ponadto kolejne 11 mld m3 wody może zostać zmagazynowane w obszarach leśnych. Jednocześnie podkreślał jak na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci Polskę dotknęły zjawiska m.in. celowego osuszania terenów o dużym potencjale, w konsekwencji czego aktualnie płacimy jako kraj wymierną cenę takich działań. Wskazywał tutaj przede wszystkim na szczególne straty związane z rolnictwem w kontekście urodzaju plonów, wpływu tych działań na bioróżnorodność czy też niedobory zasobów wód niezbędne na potrzeby ludności.
Świadomość społeczna
Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka wskazał jak istotna jest obecnie świadomość społeczna w kontekście wyzwań związanych z deficytem wody. Podkreślił tym samym jak mieszkańcy mogą pomagać w łagodzeniu skutków suszy i ograniczać zagrożenia powodziowe poprzez budowę instalacji zatrzymujących deszczówkę na terenach własnych nieruchomości. W tym przypadku istotną rolę odgrywa uruchomiona przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska we współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej druga edycja programu „Moja Woda”.
Aktualne działania samorządów w walce z suszą
Pełnomocnik Ministra Klimatu i Środowiska do spraw przeciwdziałania skutkom suszy i niedoborowi zasobów wodnych w środowisku poinformował o wynikach analizy realizowanej przez resort dotyczącej przeciwdziałania skutkom suszy w 2020 roku przez samorządy. Uzyskane dane pokazały, iż 52 gminy spośród 2477 w całym kraju realizują takie zadania, co stanowi zaledwie 2% ogółu. Zadania realizowane są na sumaryczną wartość 11,4 mln zł. Dodatkowo gminy z trzech województw w Polsce takich zadań nie realizują w ogóle. Dodatkowo pełnomocnik podkreślił, iż jest to niepokojące zjawisko, które wskazują na pewną lukę systemową i determinuje do konieczności zadziałania w tym obszarze.
Susza w systemie zarządzania kryzysowego
Uczestniczący w Seminarium przedstawiciele Akademii Sztuki Wojennej – prof. dr hab. Jarosław Gryz oraz dr Sławomir Gromadzki wskazywali na konieczność włączenia jak największej liczby partnerów na rzecz działań ograniczających suszę, w tym rolników i samorządy lokalne. Podkreślano, iż sama retencja nie rozwiązuje skutków suszy z jakimi zmaga się rolnik, gdyż wodę należy mu dostarczyć. Dodatkowo podkreślono jak istotnym jest weryfikacja możliwości wdrożenia retencji wody do systemu zarządzania kryzysowego państwa oraz tworzenie tzw. lokalnych strategii retencji wody, w których można będzie wyznaczać miejsca na terenie danych zlewni z realnym potencjałem retencyjnym.
