Badanie tożsamości i czystości odmianowej roślin rolniczych i warzywnych
Tożsamość i czystość odmianowa materiału siewnego stanowią kluczowe elementy zapewnienia wysokiej jakości w produkcji rolniczej i ogrodniczej.
Dzięki tym badaniom możliwe jest potwierdzenie, że dana partia nasion rzeczywiście reprezentuje deklarowaną odmianę oraz że jest wolna od zanieczyszczeń innymi odmianami. Proces ten ma istotne znaczenie zarówno dla producentów nasion, jak i rolników oraz konsumentów.
W Polsce badania w tym zakresie prowadzą dwie kluczowe instytucje: Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) oraz Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU).
Tożsamość odmianowa polega na potwierdzeniu, że materiał siewny pochodzi z określonej, zarejestrowanej odmiany. Odmiany różnią się m.in. cechami morfologicznymi, odpornością na choroby, wymaganiami glebowymi oraz plonowaniem.
Czystość odmianowa natomiast oznacza, że partia nasion nie zawiera domieszek innych odmian, co jest warunkiem uzyskania jednorodnych plonów o przewidywalnych właściwościach.
Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) to organy administracji państwowej odpowiedzialne za kontrolę i nadzór nad jakością materiału siewnego w obrocie. Do ich zadań należy m.in.:
• pobieranie prób nasion do badań urzędowych,
• kontrola czystości i tożsamości odmianowej zgodnie z obowiązującymi przepisami,
• nadzór nad produkcją i dystrybucją materiału siewnego,
• egzekwowanie przepisów ustawy o nasiennictwie.
W 2025 roku WIORiN w Bydgoszczy przekazał do badań tożsamości odmianowej 359 prób materiału siewnego.
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) odpowiada za rejestrację odmian roślin uprawnych w Polsce oraz prowadzenie doświadczeń rejestrowych i porejestrowych. W ramach badań odmianowych COBORU:
• przeprowadza szczegółowe oceny tożsamości odmianowej materiału siewnego,
• wykonuje analizy porównawcze z odmianami wzorcowymi,
• dysponuje specjalistycznymi laboratoriami i plantacjami doświadczalnymi,
• opracowuje metodyki i standardy oceny cech odmianowych.
Badania tożsamości i czystości odmianowej roślin rolniczych i warzywnych stanowią fundament nowoczesnego, odpowiedzialnego rolnictwa. Instytucje takie jak PIORiN i COBORU pełnią w tym systemie komplementarne role – od kontroli urzędowej po specjalistyczne badania polowe i laboratoryjne. Dzięki tej współpracy możliwe jest utrzymanie wysokich standardów jakości materiału siewnego, co przekłada się na bezpieczeństwo, stabilność i efektywność całego sektora rolniczego w Polsce.
