100 lat ochrony roślin na Śląsku
02.07.2025
Stulecie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach to nie tylko czas podsumowań, ale i czas patrzenia w przyszłość. Technologie, innowacje, współpraca, a przede wszystkim ludzie z pasją do ochrony roślin wyznaczają kierunki rozwoju instytucji w dążeniu do celu, jakim jest zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa naszych upraw, środowiska i przyszłych pokoleń. A wszystko zaczęło się od raka ziemniaka.
W 1924 roku w powiecie rybnickim po raz pierwszy wykryto na bulwach ziemniaka objawy raka ziemniaczanego – choroby wywoływanej przez grzyba Synchytrium endobioticum. W tamtym czasie nie było na Śląsku instytucji mogącej pomóc rolnikom w zwalczaniu tej nieznanej i niszczącej plony choroby oraz wielu innych groźnych organizmów szkodliwych dla roślin uprawnych. Skala problemu doprowadziła do powstania rok później – w lipcu 1925 roku – Śląskiej Stacji Ochrony Roślin. Instytucja prowadząc lustracje poszukiwawcze i opracowując metody zwalczania chorób i szkodników, z każdym rokiem stawała się coraz bardziej znacząca dla rozwoju rolnictwa w regionie. Po II wojnie, w latach 50 i 60. inspektorzy mierzyli się z wieloma trudnościami i wyzwaniami takimi jak np. zrzucona przez imperialistów „słynna” stonka ziemniaczana i jej ręczne „powszechne” zbieranie; pierwsze zabiegi chemiczne ochrony roślin i stosowanie niebezpiecznych preparatów jak DDT z użyciem „pończochy” czy dla odmiany – z urządzeniami przypominającymi kosmiczny sprzęt z filmów science fiction. Nowatorstwem były komputery, które w 1988 roku jako pierwsi w kraju wprowadziliśmy do pracy urzędowej w ochronie roślin, idąc z duchem czasów i nowoczesnością.
Stacja do 1996 roku pełniła rolę doradczą dla rolników, rozwijając bazę laboratoryjną w zakresie identyfikacji chorób i szkodników i promując bezpieczne stosowanie nowoczesnych środków ochrony roślin. Wtedy to po 70 latach istnienia Stację zastąpił działający w charakterze inspekcyjno-kontrolnym Wojewódzki Inspektorat Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin. Po licznych zmianach w organizacji i strukturze – w 2002 roku po połączeniu z Inspekcją Nasienną ostatecznie przekształcony w funkcjonujący do dziś Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach.
W ciągu minionych 100 lat zyskaliśmy doświadczenie, które pozwala nam nie tylko skutecznie zapobiegać występowaniu groźnych chorób i szkodników roślin oraz efektywnie i bezpiecznie je chronić, ale także wdrażać rozwiązania, które wyznaczają nowe standardy w tej dziedzinie. Dzięki współpracy z naukowcami, rolnikami i instytucjami edukacyjnymi dbamy o przyszłość rolnictwa, promując zrównoważony rozwój, efektywność i odpowiedzialność ekologiczną.
Obecnie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach nieustannie poszukuje nowych rozwiązań w celu usprawniania swojej działalności. Szeroko stosowana teledetekcja i ocena pól z użyciem nowoczesnych technologii, takich jak drony, to tylko niektóre z narzędzi, które pozwalają na dokładną ocenę stanu upraw.