Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi

W dniu 16 lipca 2025 roku pracownicy Oddziału w Brzezinach, w ramach Programu SMP (Single Market Programme ), przeprowadzili pobieranie próbek ulistnionych pędów winorośli. Badanie miało miejsce w autoryzowanej szkółce i miało na celu wykrycie obecności bakterii Xylella fastidiosa.

Czym jest Xylella fastidiosa?

Xylella fastidiosa to groźna bakteria Gram-ujemna, uznawana za jedno z największych zagrożeń dla światowego rolnictwa i krajobrazu. Namnaża się w naczyniach ksylemu roślin, czyli ich systemie transportowym wody, blokując jej przepływ.

Objawy infekcji

Charakterystyczne objawy chorób wywoływanych przez Xylella fastidiosa często przypominają niedobór wody:

Oparzenia liści (ang. leaf scorch): Brązowienie i usychanie brzegów liści, często z żółtą obwódką.

Wiądnięcie i zamieranie: Stopniowe więdnięcie, a następnie obumieranie gałęzi, pędów i całych roślin.

Karłowacenie i deformacje: Zahamowanie wzrostu, skrócone międzywęźla oraz deformacje liści i owoców.

Zmniejszenie plonów: Znaczące obniżenie jakości i ilości owoców.

Rośliny żywicielskie i rozprzestrzenianie

Xylella fastidiosa jest polifagiem, co oznacza, że atakuje szerokie spektrum roślin. Jest to ponad 600 gatunków, w tym wiele o dużym znaczeniu gospodarczym, takich jak: winorośl (powoduje chorobę Pierce'a), drzewa oliwne, cytrusy, migdałowce, brzoskwinie czy kawowce. Zagrożone są również liczne rośliny ozdobne, m.in. dęby, klony, platany, oleandry i lawenda.

Bakteria rozprzestrzenia się głównie za pośrednictwem wektorów – owadów z aparatem gębowym kłująco-ssącym, takich jak skoczki czy piewiki. Ważnym źródłem rozprzestrzeniania jest także zainfekowany materiał rozmnożeniowy (sadzonki, rośliny do sadzenia).

Konsekwencje i działania kontrolne

Xylella fastidiosa prowadzi do ogromnych strat ekonomicznych w rolnictwie, niszcząc uprawy i zagrażając bioróżnorodności. Ze względu na wysoką inwazyjność i brak skutecznych metod zwalczania, bakteria ta podlega ścisłym regulacjom kwarantannowym. W przypadku wykrycia ognisk choroby, konieczne jest natychmiastowe usuwanie i niszczenie zainfekowanych roślin oraz monitorowanie obszarów wokół nich, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu.