Ocena polowa - kluczowy element nadzoru nad materiałem siewnym - koniczyna krwistoczerwona
10.06.2025
Ocena polowa to jedna z podstawowych form kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jej głównym celem jest zapewnienie wysokiej jakości i zdrowotności materiału siewnego w Polsce.
Każdy producent materiału siewnego, który chce uzyskać świadectwo kwalifikacji, musi zgłosić plantację do urzędowej oceny polowej. Przeprowadzają ją kwalifikatorzy PIORiN w określonych fazach rozwojowych roślin.
W trakcie oceny sprawdza się m.in.: zgodność roślin z deklarowaną odmianą, czystość gatunkową, obecność chorób i szkodników, a także przestrzeganie zasad uprawy, takich jak izolacja przestrzenna.
Mieliśmy okazję uczestniczyć w takiej ocenie na plantacji koniczyny krwistoczerwonej (inkarnatki) odmiany Opolska — rośliny jednorocznej o intensywnie czerwonej barwie. Jest to odmiana owadopylna, choć wykazuje dużą zdolność do samozapylenia. Została wyhodowana przez firmę MHR sp. z o.o. na terenie Gospodarstwa Uszyce w województwie opolskim, co tłumaczy jej nazwę.
W przypadku plantacji nasiennej inkarnatki kluczowe jest, by nie zakładać jej na polach, gdzie w ciągu ostatnich trzech lat uprawiano ten sam lub pokrewny gatunek — niezależnie od jego przeznaczenia. Pole powinno być wolne od samosiewów.
Podczas oceny przeprowadzanej między pełnią kwitnienia, a początkiem dojrzewaniem nasion sprawdzane są m.in.:
• izolacja przestrzenna od innych pylących plantacji,
• wyrównanie plantacji pod względem fazy rozwojowej i wysokości,
• czystość odmianowa, czyli brak roślin nietypowych dla danej odmiany,
• czystość gatunkowa, czyli stwierdzenie braku gatunków roślin innych niż uprawiane,
• stopień zachwaszczenia, szczególnie chwastami trudnymi do oddzielenia przy czyszczeniu nasion,
• zdrowotność, czyli niestwierdzenie chorób i szkodników, które mogą powodować ograniczenie wykształcenia nasion lub uniemożliwiają przeprowadzenie oceny polowej, co może być podstawą do dyskwalifikacji plantacji.
Wyniki oceny dokumentowane są w arkuszu oceny polowej. Pozytywny ocena pozwala na zbiór i przekazanie materiału do dalszych badań laboratoryjnych. Dopiero po spełnieniu wszystkich wymogów możliwe jest wprowadzenie materiału siewnego do obrotu.
Oceny polowe są nie tylko wymogiem formalnym wynikającym z ustawy o nasiennictwie i przepisów unijnych — stanowią również realne narzędzie ochrony rolników przed materiałem niskiej jakości i chorobami roślin.
Katarzyna Cisowska, Ewelina Matysiak, Tomasz Rosiński
